2020 daha iyi olacak

Elçin Cirik

[email protected]

Ertelenen yatırım kararları, leasingi vurdu. 2019’un ilk 9 ayında sektör yüzde 45 daraldı. QNB Finansleasing’in genel müdürü METIN KARABIBER, “Ama sonuçta kara yıl olan 2019’u bitirdik ve 2020’den umutluyuz” diye konuşuyor. “2020 daha iyi bir yıl olacak” diyen yönetici, yeni işlem hacminin 3,5- 4 milyar dolar olmasını beklediklerini söylüyor. Karabiber, bu yıl yenilenebilir enerji, tekstil, maden, metal ve turizmde büyümelerin daha yüksek olacağını öngörüyor.

2019'un belirsizlik havasında ertelenen yatırım kararları, banka dışı finans tarafında en çok leasing sektörünü vurdu. Pazarda yüzde 10 ile ikinci konumdaki QNB Finansleasing’in genel müdürü Metin Karabiber’in “2019, geçtiğimiz yıllara göre çok kötü bir yıl oldu. Leasing tarihinin en kötü yılı, kara yılı diyebilirim” sözleri de bu tabloyu özetliyor. İlk 9 ay verilerinde sektörün yeni işlem hacmi 9,5 milyar TL. Bu geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 45 daralmayı gösteriyor. 2019’u sektörün 2,5 milyar dolarla kapatması bekleniyor. Karabiber, “2020 daha iyi bir yıl olacak. 2020’de yeni işlem hacminin 3,5- 4 milyar dolar olmasını bekliyoruz” diye konuşuyor. Bu da 2020’de yüzde 40-60 arasında büyüme yakalanması anlamına geliyor. 2019’un son çeyreğindeki canlanmanın 2020’de, özellikle ilk yarısında da süreceğini öngören Karabiber, bu yıl güneş başta olmak üzere yenilenebilir enerji, tekstil, maden, metal ve turizmde büyümelerin daha yüksek olacağı fikrinde. QNB Finansleasing Genel Müdürü Metin Karabiber ile geçtiğimiz yılın muhasebesini yaptık, 2020’deki tabloyu masaya yatırdık: 

 2019’u geride bıraktık. Sektör için nasıl bir yıl oldu? 

 2019, geçtiğimiz yıllara göre çok kötü bir yıl oldu. Aslında daha da kötüsünü tahmin ediyorduk, o kadar olmadı. Ama leasing tarihinin en kötü yılı, kara yılı diyebilirim. Leasing sektörü genelde yılda 6-7 milyar dolar yeni işlem hacmi yapardı. 2019’u ise 2,5 milyar dolarla kapatacağız gibi görünüyor. Ciddi bir daralma var. 2019’un ilk 9 ayında yeni işlem hacmi 9,5 milyar TL oldu. Geçtiğimiz yıl aynı dönemde bu hacim 17,5 milyar TL’ydi. Yeni yapılan işlerde yüzde 45 daralma var. Tabii daralmaya dolar olarak baktığımızda bu rakam yüzde 57,5’e kadar çıkıyor. Ama sonuçta kara yıl olan 2019’u bitirdik ve 2020’den umutluyuz. 2020 daha iyi bir yıl olacak. Sektör yöneticileri olarak 2020’de yeni işlem hacminin 3,5- 4 milyar dolar olmasını bekliyoruz. 

 7- 8 milyar dolarlara yeniden çıkılamayacak o zaman? 

 Evet, 2020’de bu yüksek rakamlar olacak gibi görünmüyor. Aslında normal şartlarda olmalı, çünkü kapasite kullanım oranları yüzde 77’ye dayandı. Normalde kapasite kullanımları yüzde 80’lere yaklaşınca bekleyen ve ertelenen yatırımlar hayata geçer. Ancak şirketler kapasiteleri zorlayarak götürüyor, hemen yatırım yapmak istemiyorlar. Şu ana kadar yapılanlar hep tevsi, işin yürümesi için zorunlu yatırımlar. Bunun yanında 2019’un son iki ayında nispeten daha iyi sonuçlar gördük. Leasing sektörü ilk 9 ayda 1,6 milyar dolar hacim yapmışken son çeyrekte umudumuz 900 milyon dolar daha eklenmesi. Bu, son çeyrek için ciddi bir büyüme anlamına geliyor. 

 Son iki ayda ne kadar canlanmadan bahsediyoruz? 

 Ekim ayında 1,4 milyar TL, kasımda 1,6 milyar TL işlem yapıldı. 2019 yılı aylık ortalama hacim 1 milyar TL, yani ciddi bir büyüme söz konusu. Aralık ayının bu aylardan daha da yüksek gelmesini bekliyoruz. 

 2020’de ne kadarlık hacim öngörüyorsunuz? 

 Bu yılın ilk yarısında canlılık bekliyoruz. Türkiye’nin büyümesinin yüzde 4-5’lerde olacağı tahminiyle bu ivmenin önemli kısmını ilk 6 ayda görürüz. 2019 son çeyrekteki tempo devam ederse 2020’de 4 milyar dolar hacme imza atarız. Tempo sürmezse de sektör hacmi bu yılın sonunda 3,5 milyar dolarda kalır diye düşünüyoruz. Burada yatırımcıların morali, yatırım yapma isteği önem taşıyor. Yatırım isteğine göre leasing sektörü 2020’de yüzde 40-60 arasında büyüme gösterecek. Aslında leasing, bankacılık sektöründen çok ayrışmıyor, bankacılığın 5-6 ay gerisinden gelerek iz düşümünü yaşıyoruz. Ana farkımız, bankacılık ağırlıklı işletme sermayesi finansmanı yaparken biz yatırım finansmanı yapıyoruz. Bankacılık sisteminde iyi talep olursa 5-6 ay sonra bize de yansıyor. Bahsettiğimiz 7-8 milyar dolar hacim ise 2021 sonunda olabilir. 

 Peki sektörün müşteri sayısında düşüş oldu mu? Ortalama işlem büyüklüklerinde de azalma var mı? 

 Müşteri adetlerinde ilk 9 ay verilerine göre yüzde 17 azalma mevcut. 53 binden 44 bin müşteriye inildi. Burada ağırlıklı olarak düşüş, iş ve inşaat makineleri alanında ve segment olarak da mikro işletmelerde oldu. Sektörde ilk 9 aydaki işlem adetinde de yüzde 52,5’lik bir gerileme görülüyor. Ama ortalama işlem büyüklüğü azalmadı, aksine büyüdü. Neden derseniz… Leasingde, bankaların işletme sermayesi benzeri bir ürün olan sat geri kirala işlemleri arttı. Sat geri kirala işlemleri büyük tutarlı işlemler ve 2019’da yeni işlerin ağırlığı bu ürünle geldiği için böyle bir trend oluştu. 

 Bu yeni ortamda sat geri kirala ürününün sektördeki payı ne kadara çıktı? 

 Yine 2019 9’uncu ay sonuçlarına göre sat geri kiralanın altında olduğu gayrimenkul ürününün sektör hacmindeki payı yüzde 22’ye çıktı. 2018’de bu oran, yüzde 18’di. Gayrimenkul ile ‘diğer makine ve ekipmanlar’ başlığı yüzde 22’şer pay ile sektörde birinci durumda. ‘Diğer makine ve ekipmanlar’ başlığının altında ise yüzde 90 ağırlıkla yenilenebilir enerji alanı işleri bulunuyor. Sektörde ilk sırada görmeye alışık olduğumuz “iş ve inşaat makineleri”nin payı ise yüzde 12’ye indi ve üçüncü sırada yer alıyor. Geçmişte payları yüzde 25, hatta 30’daydı. Bu, taahhüt sektöründeki daralmanın sonucu. 

 2020’de büyümenin geleceği ürün ve sektörler neler olacak? 

 Şubat-mart aylarında Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) ihalelerinin açıklanmasını bekliyoruz. Resim çok net belli değil, üzerinde çalışılıyor ama gelen bilgilere göre 5-10 megavatlık güneş enerji ihaleleri olacak. Bu da leasinge yeni bir hareket getirecek. Tahminimce 2020 ve 2021’de enerji sektörünün leasing hacminde önemli bir payı olacak. 2019’daki yüzde 22 oranının altına inmeyiz. Ayrıca ihracat ağırlıklı sektörlerde yani tekstil, maden, metal ve tabii turizmde 2020’de leasing işleri daha iyi olacaktır. Turizmde renovasyon işlerinin olacağını düşünüyoruz. İş ve inşaat makinelerinde de 2020’de 2019’da düşüş olduğu için biraz daha hareket olabilir. Müşteri sayısında da sektör olarak yeniden 53 -54 bin rakamlarına geliriz.