3. Kuşak Geliyor

Abalıoğlu, İnci, Özer, Oruçoğlu, Eyilik, CMS ve diğerleri... Son dönemde Anadolu’daki büyük gruplarda ve şirketlerde ciddi bir hareketlilik var. “Üçüncü kuşak” gençlerin işbaşına gelmesinden kaynaklanan bu hareket, bazı gruplarda sorunsuz, bazılarında sıkıntılı atlatılıyor. Ancak, önemli bölümü yurtdışında eğitim almış, hatta iş tecrübesi edinmiş yeni kuşağın, grupların yarınına büyük katkıda bulunacağı da tahmin ediliyor.  
 
Türkiye’de birinci kuşak sanayicileri Vehbi Koç, Asım Kocabıyık, İbrahim Bodur, İzzet Özilhan, Nejat Eczacıbaşı ve SelçukYaşar gibi işadamları oluşturur. Bir döneme damgasını vuran bu işadamları, özellikle çocuklarının, yani ikinci kuşağın yetiştirilmesine ayrı bir özen gösterdiler. İyi bir eğitimin yanı sıra, yurtdışında staj ve çalışma olanağından yararlanmasını da sağladılar. Torunlar ise daha şanslıydı. Dünyanın en iyi üniversitelerinden MBA almakla kalmadılar, dev şirketlerde iş tecrübesi de edindiler.  
 
Klasik yöntemlerle işlerini kuran Anadolu’da son yıllarda benzer olmasa da, yeni kuşakları yetiştirmeye yönelik özel bir strateji izleniyor. “Anadolu Kaplanları” olarak adlandırılan gruplarda, işin başına geçen ya da geçmeye hazırlanan gençler, “üçüncü kuşağı” temsil ediyor. Bu gençlerdeki en önemli özellik, daha önceki kuşaklarda olmadığı kadar iyi bir eğitim ve iş tecrübesiyle donatılmaları...  
 
Değişime yeni bir boyut  
 
Eğitimlerini tamamlayan ve pek çoğunu henüz tanımadığımız bu “genç yöneticiler” işleri devralıyor. Birçoğu daha 20’li yaşlarında olmalarına rağmen aldıkları sorumluluklar hiç de azımsanacak boyutta değil. Üçüncü kuşak gençler, iş dünyasının yeni dalgası olmaya, Anadolu ekonomisini tekrar canlandırmaya aday olarak gösteriliyorlar.  
 
Aile şirketi temeli üzerine kurulan bu holdingler, Anadolu’da çok büyük işlere imza attılar. Zor şartlarda büyük çabalar harcanarak kurulan şirketlerde bir sonraki nesil oldukça önem taşıyor. Bu nedenle veliahtlar iyi eğitimlerinin yanı sıra işlerin içinde yetiştirilmeye de çalışılıyor. Gençler genelde grup bünyesindeki şirketlerde stajla işe başlıyor. Üniversite bitince de şirket bünyesinde sorumluluklar üstleniyor.  
 
Şirketler ikinci kuşak dönemecini başarıyla atlatsalar da, üçüncü kuşakta gençlerin sayısının fazla olması bazen işleri karıştırabiliyor. Çünkü, bazı gruplarda “veliaht” sayısı yedi-sekiz gibi rakamlara kadar ulaşıyor. Bu da doğal olarak görev dağılımını zora sokuyor.  
 
Veliaht ordusu geliyor  
 
Antalya’nın en köklü ailelerinden Eyilik’lerin üçüncü kuşakta 7 temsilcisi var. Tekstil, medya ve turizm gibi bir çok sektörde faaliyet gösteren aile, şirketlerinde genç isimlere görev veriyor. Hatta aralarında kendi şirketlerini kuranlar bile var. Ancak, onlar da grup şirketlerinde sorumluluk üstleniyorlar. Tıpkı Cem ve Burak Eyilik gibi...  Bu iki gencin de kendilerine ait şirketleri var.  
 
Afyon’da bulunan Özerler Holding’in genç kuşağının büyük bir bölümü üniversite eğitimine devam ediyor. Sayıları 10’u bulan üçüncü kuşağın genelde işletme, ekonomi ve finans üzerine eğitim aldığını belirten Özerler Holding Gıda Grubu Başkanı Mustafa Özer şöyle devam ediyor:  
 
“Halen iki evladımız başka kuruluşlarda çalışıyor ve konularında yüksek lisans yapmayı hedefliyor. Gençlerimizin iş yaşamına uyum sağlamaları ve konularında tecrübe kazanmalarını hedefliyoruz. Güçlü mesleki yapıya kavuşmaları için onları destekliyoruz. Şu anda çocuklarımızdan sadece üçü grup bünyesinde görev alıyor.”  
 
Bu gençlerden biri de Zafer Özer... 1974 doğumlu olan Özer, Özerband’da fabrika müdür yardımcı olarak çalışmaya başladı. Ardından fabrika müdürlüğü ve genel müdürlük yaptı. Şimdi ise holdingin satın alma ve pazarlama koordinatörü...  
 
26 yaşında olan Mehmet Özer ise Grand Özer Termal Otel’in koordinatörlüğünü yapıyor. Bir diğer veliaht Rıfaz Özer ise Özerler Lastik Fabrikası’nın müdürlüğünü üstlenmiş durumda.  
 
İzmirli iki kardeş  
 
İzmir’in en köklü ailelerinden Özgörkeyler üç kuşaktan beri sanayici. Ancak, ikinci kuşağın yönetime gelmesiyle aile şirketleri ikiye bölündü. Erdoğan ve Rüçhan Özgörkey çiftinin oğulları Selim ve Murat Özgörkey ise artık E. Özgörkey Grubu’nda üçüncü kuşak olarak işlerin başında.  
 
Ailenin iki ana sektörü içecek ve otomotiv.... Selim ve Murat kardeşler de bu iki alanda iş bölümü yapıyor. Ekonomi ve işletme eğitimi alan Selim Bey, yurt dışında The Coca-Cola Company’nin çeşitli şirketlerinde yaklaşık dört yıl çalıştıktan sonra Türkiye’ye dönerek aile şirketlerinde yöneticilik yapmaya başladı. Bunlardan biri de Otomotiv Grubu... Selim Özgörkey, şirketi, showroom ve servis mekanı dışına da taşımayı planlıyor.  
 
Murat Özgörkey ise grubun içecek işlerinden sorumlu. Northeastern Üniversitesi’nde ekonomi okuyan Özgörkey,  Coca-Cola’nın Atlanta’daki merkezinde ve firmanın diğer ülkelerde bulunan operasyonlarında staj yaptı. Daha sonra da aile şirketine döndü. Şimdi Coca-Cola’nın Türkiye operasyonlarında yönetim kurulu üyesi olarak E. Özgörkey Grubu’nu temsil ediyor.  
 
Oruçoğlu’nu kim yönetecek?  
 
Profesyonel yönetimin hakim olmadığı aile şirketlerinde görev paylaşımı zaman zaman sorun yaratabiliyor. Oruçoğlu Holding’te bu süreç aile büyükleri tarafından özenle yapılmış. Kardeşler ve kuzenler arasındaki değerlendirmede, yöneticilik görevi Celal Oruç’a, holding yönetiminde yardımcılık ise Hakkı Oruç’a verilmiş.  
 
Oruçoğlu Holding’in Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı sürdüren Celal Oruç, sonraki nesillerin işleri nasıl idare edeceğinin biraz da ailenin şansıyla ilgili olduğu görüşünde. İkinci kuşak yönetici olan Celal Oruç şöyle konuşuyor:  
 
“Sorumluluk devredilecek kişiler, yetki devraldığı konuda yüksek eğitim veya ihtisas sahibi olma şansına her zaman sahip olamayabiliyor. Birçok örnekte de aileden seçilen yöneticinin yetersiz tahsilde olması bile, holdingin başarısını engelleyemiyor. Bu ise ailenin şansına bağlı.  
Aslında olması gereken profesyonellerin yönetimde etkin olması. Bunun mümkün olamayacağı ortamlarda ise aile meclisi müşterek bir kararla kardeşler veya aile içindeki adaylardan şirketlerin genel ihtiyaç profiline uygun doğal lider pozisyonundaki kişiyi seçmeli.”  
 
İzmirli İnci’ye yeni kan  
 
İnci Holding, şu anda kurucusu Cevdet İnci’nin kızları tarafından yönetiliyor. Faaliyet alanlarında iş bölümü yapan ikinci kuşak, Cevdet Bey’in önerileri doğrultusunda işleri yürütüyor. Ancak, artık üçüncü kuşak da işlerle ilgilenmeye başladı.  
 
Yeni işbaşına gelenler gençlerden biri de Cihan Salih Erbirlik... 23 yaşında Elbirlik, Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden yeni mezun. Okul yıllarında da holdingde staj yapan Cihan, şu anda dedesi Cevdet Bey’in asistanlığını yürütüyor. Erbirlik, “Dedem Cevdet Bey kendi prensipleriyle beni yetiştiriyor” diyor.  
 
İktisat eğitimi alan Neşe Gök ise İngiltere’de pazarlama dalında yüksek lisans yaptıktan sonra gruba dahil oldu. Şu anda İnci Holding’in insan kaynakları sorumlusu olarak çalışıyor. Bundan sonraki görevi ise insan kaynakları koordinatörlüğü...  
 
Kuzeni Cihan’la yaşıt olan Elif Eren ise Koç Üniversitesi psikoloji mezunu. Mezun olduktan sonra Fransızcısını geliştirmek ve iş yaşamına geçiş yapmak için İnci Akü'nün ortağı EXIDE Corporation 'ın  Paris ofisinde staj yaptı. Orada insan kaynakları ve pazarlama departmanlarında çalıştı. Eylül 2002'den beri İnci Lojistik'te pazarlama alanında çalışıyor.  
 
CMS  iki kardeşe emanet  
 
Ösen Ailesi’ne ait CMS, Türkiye’nin en büyük gruplarından biri.... Aile içinde yaşanan sorunlar bir dönem işleri zora soksa da üçüncü kuşağın genç isimleri uyum içinde çalıyor.  
Berat ve Bertuğ Ösen kardeşler artık yönetimde oldukça aktif görev alıyor.  
 
Berat Ösen lise öğrenimini İzmir Türk Koleji’nde tamamladıktan sonra Northeastern Üniversitesi’nde Ekonomi öğrenimi görmüş. CMS Grubu’na katılmadan önce ENKA Holding’te görev yapan Berat Ösen, 1994 yılından bu yana CMS Grubu’nda yönetim kurulu üyesi ve başkan yardımcısı olarak çalışıyor.    
 
Kardeşi Bertuğ Ösen 1972 doğumlu. 1992-1997 yılları arasında Northeastern Üniversitesi’nde makine mühendisliği üzerine yüksek öğrenimini tamamlamış. Bertuğ Bey,  1997 yılından bu yana CMS Grubu’nda aktif olarak yönetim kurulu üyeliği ve teknik koordinatörlük görevini sürdürüyor.  
 
ŞİRKET GELECEĞİNDEN VELİAHTLAR SORUMLU  
 
Özellikle Anadolu’daki büyük grupları yakından tanıyan NCM Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Ali Nail Kubalı, yeni gelen kuşak ve değişimle ilgili şu değerlendirmeleri yapıyor:    
 
* Veliahtları iki grupta değerlendirmek gerekiyor. Birinci grupta yer alanlar eğitimleriyle, donanımlarıyla kendi ayakları üzerinde durmak istiyorlar. Hakiki bir girişimcilik ruhuyla, büyük bir şevkle işlere sarılıyorlar. Ortaya da mükemmel sonuçlar çıkıyor.  
 
* Bazıları ise hayattaki yegane marifetlerini, “babalarının oğlu olmak” olarak algılıyor. “Babasının oğlu” olarak gelip şirkette bu ağırlığı kullanmak istiyor.  
 
* Bu arada “veliaht” derken, şirket içindeki iç çekişmeler bitmiş ve çocuklardan bir tanesi artık lider olarak kabul edilmiş olarak algılıyorum. Bunlar görüntüye çalışıp, babalarının forsunu kullanarak iş yapmaya kalkıyorlar. Bu da şirketlerin en önemli başarısızlık sebeplerinden birisi oluyor.  
 
* Bir de tabi veliaht belirlenmeden önceki dönem var. Orada da babaya düşen görev işin başındayken kendisinden sonra şirketin düzenini güvence altına alacak önlemleri almak. Zamana dayanıklı bir aile anayasasını işler hale getirmek. Yaşlılık ya da vefat gibi nedenlerden baba işten ayrılınca özellikle çok çocuklu ailelerde sorun oluyor. Biz İzmir’de iki grubun da örneklerini çok gördük.”  
 
DENİZLİLİ ABALIOĞLU’NUN GENÇ TAKIMI  
 
Denizli, hatta Anadolu’nun en büyük grupların biri olan Cafer Sadık Abalıoğlu Holding, tekstilden ambalaja kadar bir çok sektörde faaliyet gösteriyor. Cafer Sadık Bey tarafından kurulan holding, şimdilerde üçüncü kuşağın yönetimine geçiyor. Holding’in genç veliahtları şöyle sıralanıyor:  
 
AHMET ABALIOĞLU: Abalıoğlu Tekstil’in dış ticaret bölümünde görev alıyor. 1974 doğumlu ve Boston Üniversitesi İşletme Bölümü mezunu.  
 
BERİL ABALIOĞLU: Bilkent Üniversitesi’nde ekonomi okudu, 26 yaşında. Erbakır Elektrolitik Bakır Mamulleri’nde ihracat alanında çalışıyor.  
 
CÜNEYT ÜLKÜ: Bilkent Üniversitesi İktisat Fakültesi Mezunu. Cafer Sadık Abalıoğlu Holding’de denetçi yardımcısı olarak çalışıyor.  
 
HÜSEYİN PAMUKÇU: İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme Bölümü mezunu. Bir yıldan beri holdingde bütçe planlama müdürlüğünü yürütüyor.  
 
OĞUZ ABALIOĞLU: 1973 doğumlu olan Oğuz Bey, Boston Üniversitesi İşletme Fakültesi mezunu. 1998’den beri holdingin iştiraklerinden Erbakır A.Ş.’nin dış ticaret sorumlusu olarak çalışıyor.    
 
LEVENT ÜLKÜ: Makine mühendisi olan Levent Ülkü, Dentaş Ambalaj ve Kağıt Sanayinde görev alıyor.  
 
MURAT ÜLKÜ: Üçüncü kuşağın en büyük üyelerinden...ODTÜ Makine Mühendisliği’nden 1990 yılında mezun oldu. Dört yıldan beri de Dentaş Kağıt’da teknik müdür olarak çalışıyor.  
 
ÇOCUKKEN ÇALIŞMAYA BAŞLADILAR  
 
Sertaç ve Enver Bakioğlu, genç yaşlarına rağmen İzmir merkezli Bakioğlu Holding’te önemli görevler üstlenmiş durumdalar. Babaları Cem Bakioğlu’nun yönlendirmesiyle küçük yaşta okul çıkışlarında ve yaz tatillerinde fabrikada çalışmışlar. Makine operatörü yardımcılığı yapan iki kardeş, bununla da kalmamış. Babalarının yönlendirmesiyle makinelere mürekkep, silindir taşıyarak işlerine devam etmişler.  
 
Enver Bakioğlu, Rochester Teknoloji Enstitüsü Ambalaj ve Baskı Bölümü’nden mezun olunca Bak Ambalaj’da çalışma hayatına atıldı. Bu şirkette çeşitli görevler üstlendi, ardından da genel müdür oldu. Şimdi ise Ambalaj Grubu’nun başına geçti.  
 
Enver Bakioğlu, ambalaj sektöründe global oyuncu olmayı hedeflediklerini belirtiyor ve “Şirketlerimizde eğitime, insan kaynaklarına, araştırma-geliştirmeye ve teknolojiye önem veriyoruz. Aynı zamanda yatırım ve genişleme projelerimizi gerçekleştirmek istiyoruz” diyor.  
 
Finans dalında eğitim alan Sertaç Bakioğlu ise grup şirketlerinde finans, muhasebe ve denetleme departmanlarında profesyonellerle çalıştıktan sonra, 2000 yılında Bakioğlu Holding’de finansmandan sorumlu icra kurulu üyeliğini üstlendi.