Büyük Araştırmadan İş Dünyasına Mesajlar

Gıdadan teknolojiye, otomotivden kamuya tam 100 şirket araştırmaya katıldı. 70 şirketin CEO, genel müdür, CIO ve BT Direktörü yanıt verdi. Sonuçta ortaya, şirketlerin büyüme stratejilerinden yatırım planlarına, öncelikli sektörlerinden coğrafi yayılma yaklaşımlarına çok kritik konuları içeren araştırma çıktı. Ayrıca, “dış kaynak kullanımı” konusundaki son tablo ile şirketlerin memnuniyet ve endişeleri de bu araştırmayla saptandı. İşte IBM’in katkılarıyla hazırlanan dev araştırmanın sonuçları…

Şirketleri yönetenlerin stratejileri, kafasındaki planlar, geleceğe bakışları ve tahminleri her zaman ilgi çekmiştir. Bu nedenle çok sayıda araştırma yapılır, anketler uygulanır. Capital, böyle bir araştırmayı, “Outsourcing ve yöneticilerin stratejileri” üzerine gerçekleştirdi. Araştırmada yatırım planlarından büyüme araçlarına, gözde sektörlerden yurtdışı pazarlara, dış kaynak kullanımı hedeflerinden BT bütçelerine çok sayıda kritik konu sorgulandı. Araştırma, 100 şirket özelinde Türk iş dünyasının yakın geleceğe bakışını da ortaya koyması açısından önem taşıyor.

Capital dergisi, IBM’in katkılarıyla, Türkiye’nin en büyük “Outsourcing-Dış Kaynak Kullanımı” araştırmasının ana hatları, profili ve öne çıkan mesajları şöyle:

Dev araştırmanın profili

Araştırma için Türkiye’nin önde gelen 100 şirketinin CEO, CIO, genel müdür ve bilgi işlet yöneticileriyle görüşme yapıldı. Onlara geniş kapsamlı bir anket formu sunuldu, şirketleri adına doldurmaları talep edildi.

Capital’in anketini 70 şirketin yöneticisi ayrıntılı olarak doldurdu. Araştırmaya katılan şirketler, Türkiye’deki bütün önemli sektörü temsil edecek nitelikte idi. Ancak, yanıt verenlere bakıldığında, BT harcamasına en önemli bütçeyi ayıran kurumların öne çıktığı görülüyor. Buna göre araştırmada yüzde 18.30 ile finans sektörü ilk sırada yer aldı. İkinci sırada yüzde 10 ile gıda vardı. Yüzde 8.30 ile enerji ve otomotiv üçüncülüğü aldı.

Araştırmaya büyük şirketlerin yanı sıra Jandarma Genel Komutanlığı, Türk Telekom, Sermaye Piyasa Kurulu ve Emekli Sandığı gibi kurumlar da katıldı. Bu kurumların başkan ve BT yöneticileri, “dış kaynak kullanımı” konusunda tahmin, endişe ve değerlendirmelerini açıkça paylaştılar.

BT’ye ne kadar ayırıyorlar?

Büyük ankete katılan şirketlerin ciroları, onların büyüklüğünü de açıkça ortaya koyuyor. Buna göre, şirketlerin yüzde 32.6’sı, cirosu 1-20 milyar dolar arasındakilerden oluşuyor. Yüzde 26.10’u da 500 milyon dolar ciro yapan şirketler arasından seçilmiş.

Bilişim Teknolojileri’ne (BT) ayrılan bütçe, bu araştırmanın en önemli mesajlarından biri. Çünkü, rakamlar, dev şirketlerin henüz çok büyük harcama bütçesine sahip olmadığını ortaya koyuyor. Buna göre, şirketlerin yüzde 21.4’ü, 2-5 milyon dolarlık yıllık BT bütçesine sahip. Yüzde 14.3’ü de 1-2 milyon dolar ayırıyor. Ancak, başta holding, telekom ve bankalar olmak üzere bazı kurumlarda 100 milyon dolar üst bütçeler de var.

Şirketler, “Dış kaynak kullanım bütçenizi ne kadar artıracaksınız?” sorusuna çok açık yanıt vermediler, bazıları da boş bıraktı. Ancak, gelen yanıtlar, 2006 yılına kadar büyümenin yüzde 30-45 arasında gerçekleşeceğini ortaya koyuyor.

Araştırmada sorgulanan bir başka bilgi ise “BT Parkı”nı saptamaya yönelikti. Bu, şirketlerin PC, notbook, PDA, ana bilgisayar ve sunucu sahiplikleri konusunda önemli mesajlar içeriyor. Tabloya bakıldığında, özellikle PC sahipliğinin, şirket başına yüksek olduğu görülüyor. Ancak, bu, banka, Türk Telekom gibi dev şirketlerde kullanılan büyük PC parkından kaynaklanıyor.

Outsourcing cephesinde son durum

Sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada şirketler, “dış kaynak kullanımına”, “çekirdek işe” odaklanma, verimlilik ve maliyet düşürme gibi nedenlerden dolayı yöneliyorlar. Büyük araştırmada şirketlere bu soru da yöneltildi. Gelen yanıtlarda şirketlerin “outsourcing”i neden önemli buldukları açıkça görülüyor. Buna göre, ilk sırada “Daha fazla maliyet şeffaflığı sağlama” yer alıyor. İkinci ve üçüncü sırada “sermaye avantajı” ve “sabit giderler yerine değişken giderler oluşturma” var.

Bu konudaki en önemli sorulardan biri de şu idi: “Türkiye’deki şirketler şu anda en çok hangi işlerini dışarıdan sağlıyor?”. Araştırmaya göre, ilk sırada “Uygulamalar” var. Bu başlığı ise “Veri ağı” ile “Veri merkezi” işleri izliyor.

Ancak, “Veri merkezi”nden “Masaüstü” uygulamalarına kadar çok sayıda işi “outsourcing” yoluyla alan şirketler, gidişten pek memnun değiller. Çünkü, araştırma, 5 ana başlıkta şirketlerin “memnuniyet” derecesini de sorguladı. Türkiye’de “dış kaynak hizmeti” sunan şirketlerin karne notu ortalama 2.3 gibi düşük düzeyde kaldı.

Ne yarar görüyorlar?

Dış kaynak kullanımından memnun olanlar kadar olmayanlar da var. Olanlar, en çok “maliyet”, “verimlilik” ve “çekirdek işe” odaklanmaya dikkat çekiyorlar. Örneğin, Pepsi’nin Türkiye CIO’su Ahmet Biçimle, “Gelecekte daha da yoğun kullanılacağını düşünüyorum” diye konuşuyor. Ona göre, dış kaynak kullanımı şirketleri BT konusunda güncel kılıyor ham de atıl maliyetleri azaltma yoluyla şirkete büyük tasarruf sağlıyor.

Ak Sigorta Genel Müdürü Ragıp Yergin, dış kaynak kullanımını, her sektör açısından çok yararlı buluyor. Ancak, “tanımlı ve anlaşmaları ölçülebilir” olmalı kaydına dikkat çekiyor. Yergin, “Stratejik ve rekabet avantajı sağlayan noktalar dışında kalan bütün bilişim işlerinde rahatlıkla dış kaynak kullanılabilir. Aynı şekilde yazılımda da” diye konuşuyor.

TEB’nun IT’den sorumlu genel müdür yardımcısı Turgut Güney şu değerlendirmeyi yapıyor: “Önümüzdeki yıllarda teknik ve operasyonel işlerde dış kaynak kullanımı artarak devam edecektir. Ancak, kritik ve core fonksiyonlarda dış kaynak kullanımı beklemiyoruz”.

Yapı ve Kredi Bankası Bilgi İşlemleri Direktörü Abdullah Bilgin ise “Şu anda piyasadaki bütün kurum ve şirketlerin temel odağında eldeki kaynakların verimli kullanımı vardır” diye konuşuyor. Ona göre, “outsourcing”, bu verimlilikte en önemli araçlardan biri. Ancak, bunları yaparken hizmet kalitesini artırmak, yeni ürün ve hizmetlerle rekabet avantajı sağlamayı da ihmal etmemeli. Bilgin, “Bunlar nasıl yapılır sorusunun yanıtı da stratejik hedef dış kaynak kullanımıdır” diyor.

Varan Genel Müdürü Yusuf Bolayırlı, “Bilgi işlemin altyapı maliyetlerinin artması, donanım ve iletişim dış kaynak kullanımını arttıracaktır” diyor. Ona göre, özellikle firewall, virüs kontrol ve, update takip maliyetleri, dış kaynak kullanımıyla çok düşecektir.

Tereddütler ve memnun olmayanlar
Eczacıbaşı’nın CIO’su Levent Kızıltan, dış kaynak kullanımında olumsuz gelişmeler ve güçlükler olduğuna dikkat çekiyor. Kızıltan, “Özellikle şirketlerin iç kaynak kullanımı maliyet hesapları çok yetersiz. Bu, dışarıdan alınan hizmetin kıyaslanmasını da güçleştiriyor” diye konuşuyor.  Kızıltan, ayrıca, servis hizmet düzeyi anlaşmalarının oturmamış olmasını ve dış kaynağın sadece maliyet düşürme aracı olarak görülmesine de dikkat çekiyor.

Bir kamu kuruluşu olan SPK’nın bakışı ise “gizlilik” ve “stratejik” kriterleriyle ilgili. Bilgi İşlem Daire Başkanı Menderes Varol, “Özellikle gizlilik gerektiren konular nedeniyle bizim gibi kurumlar için uygun değil” diyor.

Türk Henkel Yürütme Kurulu Başkanı Erdem Koçak, dış kaynak kullanımının, şirketleri ve iş dünyası için çok yararlı bir uygulama olduğuna dikkat çekiyor. Ancak, ardından da, “ Bu konuda açık kalabilecek noktaları ise veri güvenliği ve maliyet olarak görüyoruz. Firma olarak stratejik olduğunu düşündüğümüz aktivitelerin dışarıdan teminine sıcak bakmıyoruz” diye konuşuyor.

Şirketlerin gelecek planları

Büyük araştırmadan öne çıkan bir başka önemli mesaj, temel konularda şirketlerin plan ve tahminleriydi. Bunlar ise şu noktalarda özetlenebilir:

Şirketlerin CEO, CIO ve genel müdürlerinin gündemlerinin ilk sırasında “Müşteri tatmini ve müşteriye yakınlık” var. Bunu “Maliyetlerin aşağıya çekilmesi” ve “Yenilikçi uygulamalara yönelme” hedefleri izliyor.

En önemli sorulardan biri ise “büyüme stratejileri” idi. Şirket yöneticileri “Büyümede başvuracakları” yöntemleri açıklarken, ilk sıraya açık arayla, “Yeni ürün ve hizmet sunmayı” koydular. İkinci sırada “Coğrafi alan genişletme” yer aldı. Ardından da “Yurt dışı pazarlara girme” stratejisi geldi.

Herkesin merak ettiği sorulardan biri de “geleceğin sektörleri”dir. Büyük araştırmada önde gelen yöneticiler bu soruya yanıt verirken, ilk sıraya “Telekom”u yerleştirdiler. Ardından da “Teknoloji/yazılım” ile “Perakende”ye yer verildi.

Türkiye, ihracatta ve dolayısıyla dışa açılmada büyük performans gösteriyor. Bu araştırmadaki şirketlerin gündeminde de dışa açılma ve ihracat önemli yer tutuyor. Şirket yöneticileri, 2005 ve sonrasında bu stratejiye büyük önem vereceklerini belirtiyorlar. Onlara göre, ilk sırada Çin, Rusya ve Balkanlar olacak.

COCA COLA ÖRNEĞİNE DİKKAT

Şirketlerin dış kaynak kullanmasının birkaç nedeni vardır; Bunlardan en önemlisi kuşkusuz ana iş alanlarına odaklanma zorunluluğudur. Biz bir teknoloji şirketi değiliz. Biz bilgi teknolojilerinin kullanılmasındaki yatırımımızı ana iş alanlarımıza yapmayı tercih ediyoruz, başarımızı da zaten buna borçluyuz.

Bilgi teknolojilerinin bakımı, yönetimi ve upgrade edilmesi işlerini bu işin uzmanı olan bir şirkete bırakarak biz temel olarak kendi işimize odaklanmak istedik. Hangi şirket ile çalışacağımızı belirlemede bir dizi kriterimiz vardı, bu kriterleri en iyi karşılayan şirket de IBM olduğu için onu tercih ettik. 

Bilgi işlem altyapıları giderek daha fazla uzmanlık ve bilgi birikimi gerektiren bir hale geliyor. Teknolojinin karmaşıklaşması, sizin çok nitelikli elemanları istihdam etmenizi zorunlu kılıyor. Bunun maliyeti ise çok yüksek. Ayrıca, bu teknolojilerin bakımı, yönetimi, teknik destek hizmetleri de çok yüksek düzeylere ulaşıyor ve önce de belirttiğim gibi teknolojinin giderek karmaşıklaşması bu maliyetlerin katlanarak artmasına neden oluyor.

IBM ile Coca – Cola İçecek arasındaki anlaşma, Coca – Cola çecek’in sunucularını IBM’e devredilmesi, bu sunucuların işletilmesi, gerekli bakım ve desteğin verilmesi, ayrıca IBM’in İzmir’deki Olağanüstü Durum Merkezi’nden yararlanılması hizmetlerini içeriyor.

Beş  yıl süreli anlaşma, Coca – Cola İçecek’in daha önce IBM ile olan bakım ve destek anlaşmalarını tek bir paket altında toplamış durumda. Hizmet anlaşmalarının tek bir şemsiye altında toplanması Coca – Cola İçecek’e bir dizi maliyet avantajı da sağlıyor.

FİNANSBANK NASIL BAŞARDI?

Finansbank, Türkiye’de bir ilke daha imza atarak, kartlı ödeme sistemleri donanım ve operasyonlarını IBM Türk’e, yazılımlarını ise Banksoft’a outsource etti. IBM ile gerçekleştirdiği outsourcing çözümü ile 2 milyonu aşan CardFinans sahibine yönelik yenilikçi kampanyalarını daha etkin yapabiliyor. Finansbank Plastik Kartlar Genel Müdürü Yardımcısı Bülent Özer, girişimle ilgili olarak şunları söylüyor:

Bankacılık sektöründeki kredi kartları operasyonları gibi son derece yoğun bir teknoloji sürecini işin uzmanlarına bırakarak, asıl işimiz ve uzmanlığımız olan bankacılık uygulamalarına daha yoğun bir şekilde yönelme imkanı buluyoruz.

Değişen teknolojiye daha hızlı uyum sağlamak, artan rekabet ortamına daha fazla yenilik sunmak ve işlemlerde esneklik sağlayabilmek, bizim sektörümüzün en önemli hedefleri arasında bulunuyor. Bu hedeflere ulaşmak için dünyada son yıllarda büyük bir hızla yaygınlaşan “outsourcing” yöntemini kullanmayı stratejik bir adım olarak benimsedik.

Bu yöntem ile maliyetlerimizi düşürmenin ötesinde, bireysel bankacılıkta yurtiçi ve yurtdışında hızla artan müşteri sayımıza ve işlem hacmimize uyum gösterecek büyüyebilir bir yapı oluşturmayı amaçladık.

Böylece Türk bankacılık sektörün en iyi teknolojiye ve hizmet kalitesine sahip bankası olduğumuz yönündeki iddiamızı güçlendirecek bir adım daha attık. Hizmetlerimizi, işin uzmanı teknoloji şirketlerine bırakarak çekirdek bankacılık uygulamalarına odaklanma imkanı bulduk.

OUTSOURCİNGLE MALİYETTE VE TEKNOLOJİDE AVANTAJLIYIZ

REKABETÇİ KILIYOR Danone olarak outsourcing’i tercih etmemizin en önemli nedeni ana işlerimize odaklanmak. Ana işimiz dışında kalan alanları o işi daha etkin ve profesyonel yapan şirketlere veriyoruz. Bu da bize hem maliyet avantajı, hem de daha yüksek kalitede hizmet alma avantajı sağlıyor. Bulunduğumuz sektör çok rekabetçi. Uzman iş ortaklarıyla çalışmak, bizi bu ortamda rekabetçi kılıyor.

BT’Yİ OUTSOURCE EDİYORUZ Bilgi işlem alanında IBM’le yürüttüğümüz iki projemiz var. Bunlardan biri, IBM’e devrettiğimiz bilgi işlemin software kısmının yönetimi ve işletilmesi. Şu anda yeni imzaladığımız bir sözleşmede IT’nin donanım kısmının yönetimini tümüyle devrediyoruz. Ama biz sadece bilgi işlem outsourcing’i yapmıyoruz. Üretimden en son noktaya kadar rakiplerimize karşı bize maliyette ve teknik anlamda avantaj sağlamayacak her şeyi outsource ediyoruz.

BT’YE YATIRIM Bilgi işleme yaptığımız yatırım toplam satışlarımızın aşağı yukarı yüzde 1’i civarında. Fakat şu farklılığa dikkat çekmek isterim. Yabancı şirketler maliyet avantajlarını ana grubun bir takım hizmetleri sayesinde alıyorlar. Benzer hizmeti biz tek başımıza Türkiye’de yapmaya kalksak, belki biraz daha yüksek bir bütçe ayırmamız gerekir. IBM’le de bugüne kadar 5 milyon dolarlık outsourcing anlaşması yaptık.