En Büyük Fabrikatör

İş dünyasındaki büyüklüğü ortaya koymanın çeşitli yolları var… Özellikle de işadamları açısından… Ulaşılan ciro, ihracat düzeyi, çalışan sayısı ve büyüme performansı… Ancak, “fabrika sayısı” hep gö...

1.02.2003 02:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
İş dünyasındaki büyüklüğü ortaya koymanın çeşitli yolları var… Özellikle de işadamları açısından… Ulaşılan ciro, ihracat düzeyi, çalışan sayısı ve büyüme performansı… Ancak, “fabrika sayısı” hep göz ardı edilir. İşte bizim bu çalışma Türkiye’de en çok fabrikası olan işadamlarını bir araya getiriyor, ilk 40 işadamını belirliyor…  
 
Bir zamanlar “fabrikatör” olmak önemli idi. İşadamı denince akla fabrikaları olan, üretim yapan iş insanları gelirdi. 1980’lerden sonra tablo değişti. Hizmet sektöründeki yükselişle birlikte, sadece fikir üreterek, hizmet vererek milyarlarca dolarlık piyasa değerlerinin oluşturulduğuna şahit olduk. Microsoft, Amazon, Ebay gibi şirketler, üretim bandı, makine kalıpları, üretim robotları gibi faktörlere sahip olmadan dünya devi haline geldiler. Ancak, fabrika sahibi olmanın önemi asla azalmadı. Üstelik Türkiye’de “baca tüttürmek”, “üretim yapmak” ve “fabrika kurmak” gibi sloganlarla bu eğilim hep canlı kaldı. Türkiye’deki işadamları fabrika sayılarını artırmaya özel bir çaba gösterdiler. Bazıları bunu bir yarış haline bile getirdi.  
 
Capital’in bu araştırması, “fabrika kurma yarışı”nda gelinen en son tabloyu gözler önüne koyuyor. Şimdiye kadar işadamlarını ve şirketlerini değişik göstergelerle ve rakamlarla değerlendirdik. Güçlerini ortaya koymak için cirolarına, ihracatlarına veya satışlarına baktık.  
Yaptığımız bu çalışma ile farklı bir açıdan Türk işadamlarının gücünü ortaya koymaya çalıştık. Türkiye’nin fabrikalar liginde öne çıkan işadamlarını araştırdık ve ilk 40 işadamını belirledik. Tabii, bu listenin ulaşabildiğimiz ve yanıt alabildiğimiz şirketlerden oluştuğunu hatırlatmak istiyoruz.  
 
Fabrika yarışında Koç lider  
 
Türkiye’deki büyük grup ve holdinglere baktığımız zaman en çok fabrikayla Rahmi Koç başkanlığındaki Koç Holding’in ilk sırayı aldığını görüyoruz. Grubun toplam 66 fabrikası bulunuyor. Üretim birimleri 8 ana sektörde toplanıyor. Holdingin üretiminde otomotiv sektörü ağırlıklı bir yer tutuyor. Tofaş, Otoyol, Türk Traktör, Ford Otosan, Otokar ve Samkoçauto adlı şirketlerin 1 fabrikası var. Bunun dışında Döktaş, Tekersan ve Mako adlı şirketler otomotiv yan sanayi alanında faaliyetlerini sürdürüyor. Bu grupta Döktaş 2, diğer şirketler ise 1’er fabrikaya sahipler.  
 
Holding’in bir diğer önemli çalışma alanını oluşturan dayanıklı tüketimin 12 fabrikası var. Bu kategoride özellikle Arçelik’in ağırlığına dikkat çekmek gerekiyor. Son dönemde yurtdışında satın alınan 3 fabrika ile birlikte şirketin üretim merkezi sayısı 10’a yükseldi. Dayanıklı tüketimde Arçelik’ten sonra, Beko ve Arçelik LG adlı şirketler geliyor.  
 
Gıda grubunun 9 fabrikası bulunuyor. Bu alanda üretimini sürdüren Tat’ın toplam 5 fabrikası var. Pastavilla, Sek, Maret, Divan Sütlüce ise 1’er üretim merkezine sahip. Bu alanlar dışında holdingin enerjide 21, madende 1, inşaatta 3, gemicilik alanında ise faaliyet gösteren 1 fabrikası mevcut.  
 
Çan’ın gururu İbrahim Bodur  
 
Kale Grubu, 58 fabrika ile ikinci sırada yer alıyor. Seramik sektörünün duayeni İbrahim Bodur, Çanakkale’nin neredeyse yüzde 80’ine istihdam sağlıyor. Onun gücünün arkasında ise Çanakkale Çan’da kurduğu 44 fabrika yatıyor.  
 
Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik Sanayi adlı şirkete ait birbirinden bağımsız 44 fabrika, inşaat alanında faaliyet gösteriyor. Çan’daki üretim merkezlerinin 10’u karo fayans, 10’u sirli yer karosu, 5’i dekor, 3’ü granit konularında çalışmalarını sürdürüyor. Kaleseramik fabrikaları aynı alanda 62 milyon metrekarelik üretim kapasitesine sahip dünyanın en büyük üretim merkezi olma özelliğini de taşıyor. Grubun, bir diğer önemli şirketi Kalekim’in 3 fabrikası mevcut. Bunlar İstanbul, Isparta ve Mersin’e yarattığı istihdamla katkı sağlıyor. Kale Grubu’nun diğer üretim yerlerinin önemli bir bölümü inşaat ve seramik alanında yoğunlaşmış durumda. Kalealtınay  otomosyon, Kalekalıp savunma ve Yorsan Yenice ise orman alanında üretimini sürdürüyor.  
 
Lastik Sabancı’nın lokomotifi  
 
Sabancı Holding 51 fabrika ile üçüncü sıraya yerleşiyor. Holdingi üretim bakımından değerlendirdiğimizde lastik grubu öne çıkıyor. Lastik ve takviye malzemeleri grubuna bağlı 11 üretim merkezi bulunuyor. Bu fabrikaların 8’i Mısır, Almanya, İran, ABD, Brezilya ve Arjantin’de üretim yapıyor. Lastik grubunun en önemli şirketi ise Dusa International…  
 
Holding 9 üretim yeri ile gıda sektörünün önemli oyuncuları arasında yer alıyor. Danonesa, Marsa, Sapeksa ve Gıdasa kendi kategorilerinin önemli oyuncuları durumunda. Bu şirketler gıdanın birçok alanında faaliyet gösteriyor.  
 
Sabancı Holding tekstil alanında 8 fabrika ile önemli bir güç oluşturuyor. Tekstil üretim merkezlerinin 7’si Adana’ya hayat veriyor. Sabancı, kağıt ve ambalaj alanında 6, çimentoda 4, otomotivde 2 ve tütüncülükte ise 1 fabrika ile üretim yapmayı sürdürüyor.  
 
Bira üretimde bölgesel güç  
 
Anadolu Grubu Özilhan ve Yazıcı ailelerine ait. Grubun yönetim kurulu başkanlığını Tuncay Özilhan yürütüyor. Toplam 31 fabrikası bulunan grup, Türkiye bira sektörünün de lideri durumunda. İçecek sektörü grubun itici gücünü oluşturuyor. İçecek grubunda bulunan 27 üretim merkezinin 14’ü yurtiçinde faaliyet gösteriyor.  
 
Bu merkezlerin 8’i bira, 5 kola ve 1’i ise yağ konusunda üretim yapıyor. Yurtdışındaki 13 fabrika ise bira ve kola konusunda faaliyetlerini sürdürüyor. Isuzu markalı araç üreten bir fabrika ile Lombardini markalı endüstriyel motor üretim merkezi ile otomotiv sektöründe de çalışılıyor. Bunun dışında grubun kalem ve kırtasiye alanında 2 üretim merkezi var.  
 
Gücünü tekstilden alanlar  
 
Ana faaliyet alanı tekstil olan Şahinler Holding’in yurt dışında 2, yurt içinde de 21 adet olmak üzere toplam 23 fabrikası mevcut. Yurt içindeki fabrikalar İstanbul, Çorlu, Edirne ve İzmir’de bulunuyor. Romanya ve Bulgaristan’da bulunan üretim tesisleri grubun Amerika’da karşılaştığı kota sorununu aşmak amacıyla kuruldu. Üretim merkezlerinin 21’i tekstil ve hazır giyim konusunda çalışıyor.  
 
Sektörün bir diğer önemli ismi Sanko Holding’i ise ligde 8’inci sırada yer alıyor. Anadolu kaplanları arasında öne çıkan Sanko’nun 25 üretim merkezi var. Ağırlık tekstil olmak üzere inşaat, beton, çimento, gıda ve ambalaj sektörlerinde üretim yapıyor. Tekstil alanında büyük bir güç olan grup büyümesini sürdürüyor.  
 
Zorlu Holding ise tekstille öne çıkan bir diğer büyük grup. Sıralamada 14’üncü olan grup, ev tekstilinde dünya markası olmak üzere çalışmaların sürdürüyor. 9 tekstil fabrikasının 3’ü Güney Afrika, Fransa ve Amerika’da bulunuyor. Vestel ise 2'si elektronik, 2'si beyaz eşya ve 1'i komünikasyon olmak üzere 5 fabrikaya sahip.  
 
TEPE İNŞAATTA VE MOBİLYADA İDDİALI  
 
Tepe Holding 1969 yılında Ankara’da kuruldu. Holding, sermayesinin tamamı özel Bilkent Üniversitesi’ne ait olan Bilkent Holding’e ait. Tepe Holding’in yönetim kurulu başkanlığını Ali Kantur yürütüyor. Grubun mobilyadan inşaata, teknolojiden leasing’e kadar birçok alanda faaliyetleri bulunuyor. Üretim şirketleri ağırlıklı olarak mobilya ve inşaat malzemeleri alanda çalışmalarını sürdürüyor. Toplam 14 fabrikası bulunan grup, sıralamamızda 17’inci oldu  
 
MOBİLYA ÖNE ÇIKIYOR Üretim faaliyetleri içinde mobilya grubu öne çıkıyor. Tepe mobilya grubun ilk şirketi olarak 1969 yılında kuruldu. Şirketin, toplam 69 bin 500 metrekarelik kapalı alan üzerinde 3 ayrı fabrikası bulunuyor. Bu fabrikalar Ankara’nın Bilkent, Sincan ve İstanbul yolu üzerinde konumlanmış durumda. Mobilya grubunda yer alan Bil Mobilya’nın ise üretim merkezi Eskişehir organize sanayi bölgesinde çalışmalarını sürdürüyor.  
 
İNŞAATA DA ÇOK BAŞARILI Grup inşaat sektörünün birçok alanında var. Ankara Bilkent’de bulunan Tepe Kapı Doğrama fabrikasında ahşap kapı ve pencere üretiliyor. Hafif çelik konut fabrikası, çelik ve prefabrike konut fabrikası ve beton fabrikası Tepe İnşaat’a bağlı olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Ayrıca, şirketin Afganistan’da bir beton üretim merkezi ve Azerbeycan’da ise 1 travers fabrikası var. Bunun dışında Tepe Knauf’un 2, Tepe Betopan’in ise 2 üretim merkezi var.  
 
KAYSERİ’YE HAYAT VERİYORLAR  
 
İstikbal bir diğer ismiyle Boydak Grubu son dönemlerin en çok ilgi çeken Anadolu kaplanlarından biri. Grubun başında Memduh Boydak bulunuyor. Bir aile şirketi olduğu için ailenin diğer bireyleri de grup içersinde görev alıyor. Grup toplam 8 üretim merkezi ile fabrikalar ligimizde 27’inci oldu.  Bu fabrikaların önemli bir bölümü Kayseri organize sanayi bölgesinde bulunuyor. Boydak Grubu kurduğu tesislerle Kayseri’nin can damarlarından birini oluşturuyor.  
 
İstikbal fabrikasında yatak, yorgan, ev tekstili, yastık, elyaf, sünger ve kumaş üretiliyor. Boytaş’ın 3 fabrikası var. Bu fabrikalarda panel mobilya üretimi gerçekleştiriliyor. Ayrıca, Boytaş 2 ve 3 fabrikalarında oturma grubu, kanepe ve koltuk da yapılıyor. Merkez Çelik fabrikası Boytaş’la aynı konuda faaliyet gösteriyor. Ancak, ek olarak Hukla markalı deri koltuk ve kanepe de üretiyor. Boyteks adlı şirketin ise Kayseri ve Bursa’da olmak üzere 2 üretim merkezi mevcut. Bu fabrikalarda kumaş üretiliyor. Hes Kablo, fiber optik ve kablo konusunda uzmanlaşmış durumda. Form Sünger fabrikasında ise sünger üretimi gerçekleştiriliyor. Bütün bu fabrikalarda ve grubun diğer birimlerinde toplam 6 bin 500 kişi çalışıyor.  
 
DEVLERİN ÜRETİM KARNESİ  
 
İŞBANKASI ÜRETİMDE DE ÖNDE
Grup sıralamamızda 4’üncü oldu. 3’ü yurtdışında olmak üzere toplam 49 üretim merkezinde faaliyetlerini sürdürüyor. Bu üretim merkezlerinde 15 bin 110 kişi istihdam ediliyor.  
 
ET ÜRETİMİYLE İLGİ TOPLUYOR Yimpaş Holding çeşitli sektörlerdeki 27 fabrikasıyla sıralamamızda 7’inci oldu. Holdingin üretimdeki gücünü Aytaç oluşturuyor. Bu şirketin 16 üretim merkezi var. Grubun 3 fabrikası Belçika, Fransa ve Özbekistan’da bulunuyor.  
 
ÜRETİMDE ÇİMENTO SÜRÜKLÜYOR Fabrikalar sıralamamızda Oyak Grubu 18 fabrikayla 11’inci sıraya yerleşti. 8 çimento üretim merkezi ile faaliyetlerini sürdüren grubun, gıda alanında da önemli üretimi bulunuyor. Tukaş 4 üretim birimine sahip.  
 
6 ALANDA ÜRETİM YAPIYOR Eczacıbaşı Topluluğu’nun toplam 18 üretim birimi mevcut. Bu rakamlar grubu fabrikalar ligimizde 12’inci sıraya taşıyor. Topluluğun yapı malzemelerinde 10, ilaç alanında 3 fabrikası bulunuyor. Bunlar dışında maden, temizlik kağıdı, kaynak elektronları ve akıllı kart alanında da üretim yapıyor.  
 
GIDADA İZMİR’İN SESİ Yaşar Holding’in ağırlıklı üretimini gıda oluşturuyor. Grup, 17 üretim birimiyle ligde 13’üncü sırada bulunuyor. Süt, et, su ve kağıt alanın en önemli oyuncularından biri olan grup, boya alanında da önemli bir üretim kapasitesine sahip.  
 
 

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz