Borsa'ya girmek için geç mi?

Borsa İstanbul,  2017’nin ilk 7 ayında (21 Temmuz itibarı ile) yüzde 37 artış gösterdi. Temettülerin katılmasıyla oluşan toplam getiri yüzde 40’a ulaştı. Aynı dönemde dolar yatay seyrederken, Avro kuru yüzde 11, tüketici enflasyonu ise yüzde 6 (Haziran sonu) arttı. Yani borsanın enflasyonun üstünde reel kazancı yüzde 34, Avro bazında yüzde 29, dolar bazında ise yüzde 40 olarak gerçekleşti.

Bu yüksek performansın analizi yapılırken genelde kısa dönemli etkenlere bakılıyor. Tek cümleyle ifade etmek gerekirse, borsada hisse senetleri ucuz olduğu için yükseldi diyebiliriz. Oysa son 5 yıllık getirilere bakınca Borsa İstanbul’un dünyada ne kadar geride kaldığını açıkça görüyoruz.

SON 5 YILDA DOLAR BAZINDA YÜZDE 10 KAYBETTİRDİ

2012-2017 arası dünya borsaları için iyi bir dönem oldu. Bütün dünya borsaları ortalama dolar bazında yüzde 62 getiri sağladı. Getiriler özellikle gelişmiş ülkelerde yüksek gerçekleşti: Hisse senetleri ABD’de ortalama yüzde 83, Avrupa’da yüzde 52 getiri sağladı. Örneğin Apple, Google ve Facebook gibi teknoloji şirketlerinin bulunduğu NASDAQ yüzde 121 getiri sağladı. Beş yıl önce NASDAQ’a yatırılan 100 bin dolar, bugün 221bin dolara ulaştı.

GRAFİK 1 BURAYA KONULSUN…

Türkiye’nin bulunduğu gelişen ülkeler grubunda son 5 yıl çok da iyi bir dönem değildi. Ortalama getirinin dolar bazında yüzde 16 olduğu bu grupta Hindistan yüzde 56 getiri ile öne çıkarken Türkiye yüzde 10 kayıpla geride kaldı. 100 bin dolar 5 yılda Türkiye’de 90 bin dolara inerken Hindistan’da 156 bin dolara yükselmiş. Bu farkı yaratan sebepler üzerine ciddi ve objektif bir şekilde düşünmeyi başarabilirsek gelecek yıllarda arayı kapatabiliriz.

 YÜKSELDİKÇE GETİRİ POTANSİYELİ AZALIYOR 

Borsaların geleceğine yönelik tahminler spekülatiftir ve yatırımcıları yanıltabilir. Bu nedenle uzmanların geleceğe ilişkin analizleri mütevazı bir dürüstlük çerçevesinde vermesi gerekir. Borsalara ilişkin en temel oran Fiyat/Kazanç olup ilk yatırımınızı kaç yılda geri alabileceğinizi gösterir. Çok genel olarak 10’un altı ucuz; 10-20 arası normal ve 20’nin üstü pahalı diyebiliriz. Grafikte görüldüğü gibi Türkiye 9,5 F/K ile en ucuz borsaya sahip iken, benzer gelişen ülkeler 15, dünya ise 17,5 orana sahiptir. ABD borsaları ortalama 19 ile işlem görürken ABD teknoloji hisseleri 24 F/K ile pahalı gözüküyor.

Şimdi en hassas noktaya geliyoruz: F/K oranı tek başına “ucuzdur – AL” veya “pahalıdır – SAT” sonucu veremez. Şirketlerin kârları yeterince hızlı büyürse bugün pahalı gösteren oran birkaç yıl içinde ucuz hale gelebilir. Ama kârlılık az artacaksa veya düşecekse belli bir değerin üzerinde F/K oranı (mesela 15) o hissenin pahalı olduğunu ve iyi bir yatırım olmadığını gösterir.

Türk şirketlerinin kârları 2017’de artmakta olduğu ve hisse senetleri son birkaç yılda ucuz kaldığı için bu yıl borsada ciddi bir yükseliş oldu. Buna rağmen Borsa İstanbul henüz pahalı değil ama yükselişin devam etmesi için şirket karlarının artmaya devam etmesi gerekir. Buna karşın Borsa yükseldikçe, daha fazla yükselme potansiyeli azalıyor. Bu nedenle yatırımcıların iyi yönetilen ve riski dağıtan fonları tercih etmeleri daha basiretli bir seçim olur.

Ayın Sözü: “Borsa sabırsızdan sabırlıya para transfer eden bir aygıttır.” – Warren Buffett