Artı Yaşam Kariyer - Jeffrey Pfeffer

İşten Çıkarıldım, Ne Yapacağımı Bilmiyorum…

1. Sektörünün en büyük bankalarından birinde orta düzey yöneticilik yaparken kısa bir süre önce işten çıkarıldım. Sektörde daha fazla işten çıkarma beklenirken benim bu süre zarfında iş bulmam kolay gözükmüyor. Bu psikolojiyle hemen iş aramak gibi bir motivasyonum da yok. Var olan birikimimle bir süre idare edebilirim. Bir iş kurmayı bile düşündüm. Ama ne yapacağımı da bilmiyorum. Sizin tavsiyeniz nedir? (Feyzan İşlem-İstanbul)
İşten çıkarmalar, çoğu zaman, bunlardan doğrudan doğruya etkilenenler ve hatta işten çıkarmalara başvuran organizasyonlarda çalışmayı sürdürenler üzerinde yıkıcı etkilerde bulunur. İstatistiksel açıdan bakıldığında, işten çıkarmalarla stres, depresyon ve uyku bozukluğu gibi ruh sağlığı sorunları arasında ilişki bulunuyor ve bu sorunlar da pek çok örnekte aşırı ilaç ve alkol kullanımına yol açıyor. İşten çıkarmalar, strese yol açmaları ve insanların ruhsal durumlarını etkilemeleri nedeniyle, hastalık ve hatta ölüm riskini de artırıyor. Dolayısıyla, kabul etmeniz gereken ilk şey, tepkinizin hem doğal hem de beklenir olduğu.

İnsanlar, kontrolü yitirdiklerini ve kendi kaderleri üzerinde etkide bulunamayacaklarını düşünmekten hoşlanmaz. Özellikle de genel ekonomik sıkıntıların yaşandığı dönemlerdeki işten çıkarmalar, bireylerde kolaylıkla çaresizlik duygusuna yol açabilir. Bu nedenle, hem fiziksel ve ruhsal sağlığınız hem ekonomik geleceğiniz için sizi çevreleyen koşullar üzerinde yeniden belirli ölçülerde kontrol sahibi olmanızı sağlayacak bir şeyler yapmanız önem taşıyor.

Konu hakkındaki literatüre göre bugünküne benzer dönemlerde, sosyal destek zorunlu. Pek çok insan işsiz kaldığı için utanç duyar. Duymayın. Benzer durumdaki dostlarınızı ve iş arkadaşlarınızı bulup onların neler yaptığına bakın. Bir başka deyişle, bir destek grubu oluşturarak, birbirinize yardımcı olmanızı sağlayın. İkincisi, hâlâ bir işte çalışan insanlarla yeniden bağlantı kurun. Onlardan yardım talep edin ama iş bulmalarını değil… Neler yapabileceğiniz, nerelerde iş arayabileceğiniz gibi konularda bilgi vermelerini isteyin. İnsanlar, size ne kadar çok tavsiyede bulunurlarsa, psikolojik açıdan başarınızı o denli çok önemserler ve size iş bulmanız konusunda gerçek yardımlarda bulunma olasılıkları artar. Depresyonla ve olumsuz duygularınızla baş etmek için uzman desteği alın.

Tanıdıklarınızın, güçlü olduğunuz yönleri ve deneyimlerinizle bilgilerinizin hangi alanlarda yararlı olacağını değerlendirmenize yardım etmesini sağlayın. Bankalardaki faaliyetlerin neredeyse tümü başka organizasyonlarda da yürütülür (insanların yönetilmesi, paranın yönetilmesi, para yönetim sistemleri vb.). Becerilerinizin ve deneyimlerinizin başka hangi sektörlerde yararlı olabileceği konusunda tavsiye alın.

Kendinizi inançlı ve özgüvenli hissetmek için pratik yapın. Kendiniz hakkında olumlu duygulara sahip olmadığınızda iş bulmanız zorlaşır. Olumlu duygulara sahip olan başkaları size şans tanımayacaktır.

Ve ne olursa olsun, tüm bunları çabuk yapın. Hareketsiz kaldığınız süre ne kadar uzarsa, iş piyasasına geri dönmek için enerji biriktirmeniz ve yalnızca iş bulmanızı değil, aynı zamanda kendiniz ve gelecek şansınız hakkında daha iyi duygulara sahip olmanızı sağlayacak olan adımları atmanız o denli zorlaşacaktır.

Kendimi Emekliliğe Nasıl Hazırlamalıyım?

2. Türkiye’nin önemli BT şirketlerinden birinin finans direktörüyüm. 55 yaşındayım ve 15 yıldır aynı şirkette çalışıyorum. Üst düzey bir yönetici olarak maaşım oldukça iyi. Ancak yakında yaşım nedeniyle emekli olma planları yapıyorum. Patronum da artık emekli olmam gerektiği düşüncesinde. Ancak maaşımın kesilecek olması ve yeni hayat planlarımla ilgili korkularım var. Emekliliğe nasıl hazırlanmalıyım? Emekli olarak yapılabilecek işlerle ilgili nasıl bir yol planı çizmeliyim? (Mehmet Azim-İstanbul)
Sorunuz akla pek çok başka soruyu getiriyor. Birincisi, 55 yaşında olduğunuza göre emekliye ayrılmak için henüz gençsiniz. Bugünün dünyasında, kolaylıkla 25 ya da 30 yıl daha yaşayabilirsiniz. Muhtemelen, zihinsel ve fiziksel sağlığınız da iyi durumdadır. “Emeklilik” yaşları, onlarca yıl önce, insanların daha çok el emeklerini kullandığı ve çok uzun yaşamadıkları dönemlerde belirlenmişti. Dünyanın pek çok ülkesinde zorunlu emekliliğe son verilmesinin ve insanların daha uzun süreler boyunca çalışmasının nedeni de bu.

Şirketinizden ayrılmanız durumunda, Japonya’da yaygın olan bir uygulamaya başvurabilir, deneyimli bir üst düzey yönetici olarak, sizin gibi insanların becerilerinden, deneyimlerinden ve bağlantılarından yararlanmaya çalışmaktan çekinen daha küçük organizasyonlarda görev alabilirsiniz. Bir başka seçenek, BT alanındaki birikiminizi kâr amacı gütmeyen bir organizasyona yardım etmek için kullanmanız. Eldeki kanıtlar, gönüllü çalışma ile insanların mutluluğu arasında pozitif bir ilişkinin bulunduğunu gösteriyor. İşyerinizde edindiğiniz becerileri kullanırken dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için çaba harcamanız tatmin edici olacak ve gönüllü çalışmanız, başkalarıyla temas kurmanızı sağlayarak yeni ilişkiler kurmanızı ve sosyal bağlantılara sahip olmanızı mümkün kılacaktır.

Özellikle de işinizi ve yürüttüğünüz faaliyetleri seviyorsanız yapmamanız gereken şey, radikal bir değişikliğe yönelerek yalnızca “balık tutmaya” ya da “golf oynamaya” başlamak. Sürekli olarak hoşça vakit geçirmeye yönelik işler yapmak sizi hızla yorgun düşürür ve daha anlamlı ve önemli bir şeyler yapmak istersiniz. Dolayısıyla, ya bu denli gençken emekliye ayrılmamalı ya da her koşulda, kâr amacı güden ya da gütmeyen ama yeteneklerinizi kullanmanızı sağlayacak bir organizasyon bulmaya çalışmalısınız.

Zam Yapamadık, Sadık ve İyi Reklamcıları Nasıl Motive Etmeliyiz?

3. Bir reklam şirketinde İK direktörü olarak çalışıyorum. Sektörümüzde eleman sirkülasyonu çok fazla. Ayrıca kriz döneminde darbe aldığımız için zam yapamadık, bazı çalışanlarımızı ise işten çıkardık. Ancak uzun yıllardır bizimle olan ve takdirimizi göstermek istediğimiz, performansı iyi olan arkadaşlarımız var. Onları motive etmek için ücret artışı ve takdirimizi göstermek dışında somut olarak yapabileceğimiz bir şeyler var mı? (Ayşe Er-İstanbul)
Hem Gallup’un hem de başka organizasyonların araştırmaları, ısrarlı bir şekilde, sirkülasyon ve çalışan bağlılığı ile para arasında güçlü bir bağlantının bulunmadığını gösteriyor. Çalışanların önem verdikleri şunlar:

1) Tanınma ve takdir edilme. Yönetimin üst kademelerindeki birileri, onların neler yaptığını biliyor, bunlara dikkat ediyor ve şirketin, harcadıkları çabayı saygı ve takdirle karşıladığını onlara gösteriyor mu?

2) Yönetim ve liderlik kalitesi. Çalışan tatminsizliğinin ve sirkülasyonun bir numaralı nedeni, çalışanların hemen üzerlerinde bulunan şefler. Şefler, çalışanların olup bitenlerden haberdar olmasını sağlamalı, onlarla bilgi paylaşımında bulunmalı, karar almalarına olanak sağlamalı, hoşgörülü olmalı ve onları saygın ve onurlu kişiler olarak görmeli.

3) İlgi çekici işler yapma ve profesyonel gelişme fırsatına sahip olma. Eğitim olanaklarının sağlanması ve zorlayıcı görevlendirmeler bu kapsamda değerlendirilebilir.

Siz ve şirketiniz, bir resesyon döneminde bile tüm bunları yapabilecek durumda olmalısınız. Bunların çoğu fazla para gerektirmez. Bir başka tavsiyemiz, performansı yüksek çalışanlarınızın nelere gerçekten değer verdiğini öğrenmeniz. Bazı insanlar, ücretli saatlerinin bir bölümünü aileleriyle ya da yolculuk için vb. harcamak isteyebilir. Belki, ücretlerini artırmak yerine, farklı ilgileri bulunan insanlara bir miktar zaman sağlayabilirsiniz. Ve kuşkusuz, performansı yüksek çalışanlarınızı tutmanız açısından, onları tanımanız ve takdir etmeniz kritik önem taşır. Dahası, performansı yüksek çalışanlarınızı bildiğinizi ve onlara değer verdiğinizi göstermek için, hediye çeki, dolmakalem vb. küçük armağanlara da başvurabilirsiniz.

O. C. Tanner, çalışanların tanınması ve takdir edilmesi işiyle ilgili bir şirket. Bir kitapları ve size çok sayıda ücretsiz ya da düşük ücretli fikir sunabilecek olan bir web siteleri var.