İstihdam Savaşçıları

Adecco, Data-Expert, EPS, Manpower, Karamık, Datasist ve PricewaterhouseCoopers… Türkiye’de insan kaynakları danışmanlık işinin öncü şirketleri… Bu kurumlar geçtiğimiz günlerde bir araya gelip “Özel İstihdam Büroları Derneği”ni kurdular. Yeni İş Kur Yasası sonrasında ortaya çıkan tabloyu ve fırsatları değerlendirme amacıyla kurulan derneğin iddialı amaçları var. Dernek başkanı Pembe Candaner, “İş dünyasının ihtiyaçlarını takip edip, yeni projeler geliştireceğiz” diye konuşuyor.  
 
Türkiye’de uzun yıllardır insan kaynakları danışmanlığı şirketleri faaliyet gösteriyor. Bunların neredeyse tamamı şirketler için yönetici ve eleman temini sağlıyorlardı. Ancak, işin ilginç yanı, bu şirketlerin bir yasal statüye dayanmadan işlerini yürütmeleriydi. Danışmanlık adı altında, İŞ Kur’a rakip olarak çalışıyorlardı.  
 
Fakat, 2003 yılının temmuz ayında yürürlüğe giren 4909 sayılı ''Türkiye İş Kurumu Kanunu'',  Özel İstihdam Büroları’nı yasal statü sağladı, bu kuruluşların önünü açtı. Böylece, iş arayanların uygun işlere yerleştirilmesi ve çeşitli işler için uygun işçi bulunmasına aracılık etmek üzere özel istihdam büroları kurulması da yasallaşmış oldu.  
 
Bu düzenlemenin hemen ardından sektörün önde gelen insan kaynakları firmalarından 7 tanesi bir araya gelerek Özel İstihdam Büroları Derneği’ni (OİBD) kurdular. Adecco, Data-Expert, EPS, Manpower, Karamık, Datasist ve PricewaterhouseCoopers’un öncülüğü ile kurulan derneğin başkanlığını ise Adecco Türkiye Genel Müdürü Pembe Candaner üstlendi. Candaner, Türk iş dünyasında yeni bir dönemi başlatacak olan bu düzenlemeyi ve derneğin amaçlarını Capital’e anlattı:  
 
Özel istihdam bürolarının işlevi  
 
Özel istihdam büroları, Batı’da çok örneğini gördüğümüz “Private employment agency” denilen kurumların Türkiye'deki karşılığıdır. Nasıl ihtiyaç duyduğunuz zaman, para çekmek için bankaya gidiyorsunuz, iş bulmak veya iş vermek için de özel istihdam bürolarına gidiyorsunuz.  
 
Özel istihdam bürolarının çeşitleri var. Üç tip bürodan söz etmek mümkün: Sadece iş bulanlar, üçlü ilişkileri ayarlayanlar ve dönemsel eleman bulan bürolar. Bunların tamamını bünyesinde barındıran özel istihdam büroları da mevcut.  
 
Bu büroların vereceği hizmetleri basit bir şekilde şöyle açıklamak mümkün: Diyelim siz işverensiniz ve açık bir pozisyonunuz var. Özel istihdam bürosuna geliyorsunuz. “Şu pozisyonda, şu profilde birine ihtiyacım var” diyorsunuz. Bizlerden bu pozisyonun doldurulmasını talep ediyorsunuz. Yani biz bir aracılık hizmeti vermiş oluyoruz.  
 
Sektörün öncüleri bir arada  
 
Sektörün 7 önemli firması Datasist, EPS, Manpower, Karamık, Data Expert, Pricewaterhouse ve Adecco bir araya geldik ve “Özel İstihdam Büroları Derneği”ni kurmaya karar verdik. 1990’lı yıllardan bu yana özel sektöre hizmet veren çok sayıda şirket vardı. Bunların önemli bölümü de büyük şehirlerde faaliyet gösteriyor.  
 
Ancak, bu sektörün sınırları, Batı ülkelerinde olduğu gibi, devlet tarafından çizilmiş, tanımlanmış değildi. Bu sorun, 2003 yılının haziran ayında çıkarılan İş Kur Yasası ile çözüldü. Kanun, Türkiye’de ilk defa bir ticari faaliyet konusu olarak özel istihdam bürolarını tanıdı. Tanımakla da kalmadı, hangi tüzel ve kişilerin özel istihdam bürosu olarak çalışabileceğini, bunun için gerekli şartları ortaya koydu.  
 
Bu devlet için bir ilk olacak. Devlet ilk defa bu sektörü yetkilendiren ve denetleyen konuma geldi. Biz de devletle, İş Kur’la işbirliği ve iletişim içinde olmak amacıyla bu derneği kurduk. Tabii aynı zamanda birbirimize değer katalım da istedik.  
 
Dernek hangi amaçla kuruldu?  
 
Aralık ayında faaliyete başlayan Özel İstihdam Büroları Derneği’nin çeşitli temel amaçları var. Bunların başında, iş hayatının gerçekleri ile kanunun ne kadar paralel gittiğinin izlenebilmesi yer alıyor. Ayrıca, kanunun geliştirilip, yenilenmesi için İş-Kur’a destek vermek de bizim için önem taşıyor.  
 
Derneği’nin bir başka önemli amacı, piyasada belli standartların oluşmasına öncülük etmek olacak. Özel İstihdam Büroları Derneği, bunların artık yasalarda yer alması için çalışacak.  
Belirli etik kuralların ve iş standartlarının oluşması gerekiyor. Çünkü, kanunun olmadığı yerd,e orman kanunları geçerli oluyor, herkes bildiğini okuyor. Bunun önüne geçeceğiz.  
Dernek bünyesinde “Esnek işgücü”, “Daimi seçme ve yerleştirme” ve “Dış kaynak kullanımı” konularında çalışma grupları bulunacak. Bu gruplar sürekli olarak yeni projeler ve iyileştirme çabaları içinde olacak.  
 
İş ve etik kodlar oturtulacak  
 
Sektörde hızlı bir şekilde haksız rekabeti önleyecek koşulların yerleşmesi istiyoruz. Şu anda sektörde iş kodları veya etik kodlar yok. Bir an önce bunları oturtmak istiyoruz. Yani, Londra ya da Amerika’daki bir özel istihdam bürosu ile aynı koşullarda çalışmayı arzuluyoruz.  
Ayrıca, kayıt dışı ekonomiyi önleme yolunda da özel istihdam bürolarının önemli bir rolü var. Çünkü, bu bürolar işe yerleştirilecek kişinin işe yasal olarak alınmasını sağlıyor. Böylece çalışanların işe ilk girişlerinden itibaren sosyal güvenlik şemsiyesi altında çalışması sağlanmış oluyor.  
 
Hedef yıl sonunda 40 üye  
 
Derneğe üye olacak firmanın güçlü bir sermaye yapısının ve deneyiminin olması gerekiyor. Çalışanlarının eğitim düzeyi ve teknoloji kullanımı da dikkat edilecek diğer kriterler olacak.  
Halen derneğin 7 kurucu üye şirketi var.  
 
Kuruluşumuzdan bu yana birçok üyelik talebi ile karşılaştık. Üye olmak isteyen piyasanın köklü, tanınan firmalarının yanı sıra adı sanı bilinmeyen birçok firma da var. Yıl sonuna kadar 40 üyeye ulaşırız diye düşünüyoruz.  
 
Hizmet bedelleri ne düzeyde olacak?  
 
Özel istihdam bürolarının verdikleri hizmet karşılığında aldıkları ücret firma ve işe göre farklılık gösteriyor. Ama genelde yıllık brüt rakam üzerinden komisyon alınıyor. Firmanın adaya vereceği yıllık brüt rakamın yüzde 5’i,10’u, 15’i gibi olabiliyor. Bu konuda yasayla getirilmiş herhangi bir sınırlama yok. Ama tabii bunların da belli bir standarda oturtulması gerekiyor. Dernek olarak amaçlarımızdan biri de bu.  
 
Yeni İş Kanunu öncesinde adaydan para almak kesinlikle yasaktı. Fakat yeni kanunla bazı değişiklikler oldu. Buna göre genel müdür, genel müdürün bir alt seviyesi, model, sporcu ve sanatçılardan para alınabilecek. Ancak, bize göre bu doğru bir karar değil.  
 
İş hayatına nasıl yansıyacak?  
 
Özel İstihdam Büroları, Türkiye’deki iş hayatını olumlu yönde etkileyecek. Her şeyden önce ortada süregelen bir hizmet ve sektör var. Bu sektörün güvenilirliği artacak. Özel istihdam kurumlarından hizmet almak isteyen ve hizmet alan firmaların güveni artacak, karşılarında bir adres bulacaklar. Dolayısıyla, hem güvenleri artacak, hem de kurumsal bir adresleri olacak. Hem beklenti ve taleplerini, hem de şikayetlerini iletebilecekler. Tabii sadece firmalar için değil, adaylar için de aynı durum geçerli.  
 
Reel sektör tercih ediyor  
 
Özel İstihdam Büroları ile çalışmayı genelde reel söktör ve beyaz yakalı eleman arayan sektörler tercih ediyor. Ancak, belli sektörler var ki neredeyse hiç danışmanlık firmaları üzerinden eleman almazlar. Bunların başında turizm, otelcilik, basın yayın, reklamcılık, halkla ilişkiler gibi sektörler geliyor. Fakat yeni iş yasası ile birlikte işverene yüklenen yükümlülükler önemli ölçüde arttı. Dolayısıyla, işe alım süreci bundan sonra çok daha dikkatli işleyecek diye düşünüyorum.  
Özel istihdam bürolarına iş bulmak için başvuracak adaylarda herhangi bir özellik aranmıyor. Kapı görevlisinden, genel müdüre kadar her türlü eğitim seviyesindeki insan danışmanlık bürolarına başvurabilir.  
 
ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARI DERNEĞİ’NE NASIL ÜYE OLUNUR?  
 
Özel istihdam Büroları Derneği’nin genel başkanlığını yürüten Adecco Türkiye Genel Müdürü Pembe Candaner, “Derneğin kendini döndürebilmesi için çeşitli gelir getirici faaliyetlerde de bulunmasını planlanıyoruz” diyor. Konferanslar, paneller, sosyal etkinlikler, fuarlar ve insan kaynakları zirvesi, başlıca projeler arasında yer alıyor. Candaner’in dernekle ilgili verdiği bilgiler şöyle:  
 
ÜYELİK KRİTERLERİ  
 
Özel İstihdam Büroları Derneği’ne üye olacak firmalarda bazı kriterler aranacak. Öncelikle özel istihdam büroları lisansına sahip olma şartı olacak. Yönetmeliklerden dolayı şu anda nasıl lisans alınacağını biz de bilmiyoruz, henüz açıklanmadı. Ama bu lisansı almış veya alabilecek gibi firmaları dernek bünyesinde görmek istiyoruz.  
 
BAŞVURU ADRESLERİ  
 
Özel İstihdam Büroları Derneği’ne üye olabilmek için öncelikle 3 milyarlık bir giriş aidatı ödemek gerekiyor. Bunun dışında bir de 500 milyon lira yıllık üye bedeli alınıyor. Üye olmak isteyen şirketler [email protected] sitesine başvuruda bulunabilir ya da 0212 291 26 27 numaralı telefondan bilgi alabilirler.  
 
SİSTEM DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE NE DÜZEYDE YAYGIN?  
 
Özel İstihdam Büroları Derneği Genel Başkanı Pembe Candaner, yurtdışında bu sistemin işleyişi ve Türkiye’deki duruma ilişkin sorularımızı şu şekilde yanıtladı:  
 
Bu sistem diğer ülkelerde nasıl işliyor? Gelişmişlik düzeyi nedir?  
 
Bu sektör Avrupa’da, Amerika’da oldukça yaygın, devlet tarafından yasalarla da destekleniyor. Örneğin, İtalya’da bu sektörde faaliyet gösteren 700 firma var. Almanya’da istihdamın yüzde 50’den fazlası bu yöntemle sağlanıyor. Bu ülkelerde sistem Türkiye’ye kıyasla çok daha yaygın ve ileride.  
 
Özel İstihdam Büroları Derneği olarak ne gibi projeleriniz olacak?  
 
Türkiye’nin en önemli rekabet avantajı ucuz, esnek ve genç işgücüne sahip olması. Fakat Avrupa Birliği standartlarında olmayan yasalar Türkiye’nin bu avantajını aşağı indiriyor. Örneğin, Avrupa’da, Amerika’da özel istihdam büroları dönemsel eleman ilişkilerini düzenleyen faaliyetlerde de bulunuyorlar. Fakat, Türkiye yasalarında bu ayak çok havada kalmış durumda. Amerika’da 5 işten sadece biri daimi yani sürekli. Diğer dördü, geçici yani dönemsel işler. Bizim de dernek olarak bu doğrultuda projelerimiz olacak. Bu sayede yurtdışına eleman yollamak, eğitimli ya da eğitilebilecek iş gücünü dönemsel istihdam olarak değerlendirmek söz konusu olacak.