Transferin Yeni Gözdesi

Ekonomideki canlanma ve artan yatırımlar orta ve alt kademe yönetici transferlerine büyük hareketlilik getirdi. 2007’nin daha ilk 40 gününde, 2006 yılının tamamında insan kaynakları şirketlerine gelen talebin üçte birine ulaşıldı. Uzmanlar, ekonomik istikrar nedeniyle kendini güvende hisseden yöneticilerin de artık daha rahat iş değiştirebildiğine dikkat çekiyor. Onlara göre, bu trend artarak devam edecek. En hareketli sektörler olan hızlı tüketim, telekomünikasyon, bankacılık, inşaat, BT ve perakende orta ve alt düzey yönetici transferlerinde başı çekecek.

Bir sanayi şirketinin genel müdürü, “Açıklanan işsizlik rakamlarından olumsuz mesajlar geliyor. Ancak, biz de bir türlü aradığımız elemanı bulamıyoruz. Teknik eleman, mühendis ve son dönemde ise orta düzey yönetici temininde büyük zorluk çekiyoruz” sözleriyle, yeni dönemde öne çıkan bir gelişmeye dikkat çekiyordu.

Human Resources Genel Müdürü Aylin Çoşkunoüğlu, da benzer bir saptama yapıyordu. Ona göre, özellikle yabancı sermayenin girişiyle birlikte, orta kademe yönetici bulmakta ciddi sıkıntı yaşanıyor. Çoşkunoğlu, “Yabancı dil bilen bu kademede iyi bir yönetici bulmak gerçekten zor” diye konuşuyor.

Aslında sadece bu iki yönetici değil. Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin İK direktörleri ve danışmanların da benzer saptamaları var. Onlara göre, 2004 yılından itibaren orta kademe yönetici talebinde 2-3 kat artış yaşanıyor.

Yönetici talebinin en fazla arttığı sektörler arasında hızlı tüketim malları, ilaç, telekomünikasyon, bankacılık, inşaat, lojistik, BT ve perakende sayılıyor. Büyüyen ve yeniden yapılanma yaşayan sektörlerde talep artışı yaşanması kaçınılmaz. Bankacılık sektöründe geliştirilen yeni projeler, inşaat sektöründeki büyüme, perakende sektöründeki yeni yatırımcılar nedeniyle bu sektörler büyüyerek yoğun bir talep ortaya koydular.

Son yıllarda alt ve orta kademedeki yöneticiler üzerinde yoğunlaşan bu talebin 2007 yılında da sürmesi bekleniyor. Yenibiriş.com sitesinin veritabanına bakıldığında 2007’nin ilk 40 günlük verilerinin de bunu doğrular nitelikte olduğu görülüyor. Üstelik sadece 40 günde, 2006 yılındaki talebin üçte birine ulaşılmış durumda. 2007’de talepte artış beklenen sektör arasında finans, perakende, bilişim, teknoloji, otomotiv, FMCG ve inşaat sektörleri gösteriliyor.

Orta ve alt kademe yönetici talebindeki bu artış iş değiştirme sıklığını da artırıyor. Çalışanların sirkülasyonundaki artış ise şirketlere olumsuz olarak yansıyor. Çünkü kurum kültürüne alışmış olan yöneticinin kaybedilmesi ile birlikte şirket yaptığı yatırımı çöpe atmış oluyor. Bazı şirketler bunun önüne geçebilmek için çalışanlarına kariyer olanakları sunuyor, yurtdışı eğitimler gibi kendilerini geliştirebilme olanak tanıyorlar.

Danışmanlarda Talep 2-3 Kat Arttı
2006 yılında orta ve alt kademe yöneticilere olan talebin katlanarak arttığı görülüyor. Özellikle eleman seçme yerleştirme yapan şirketlerin verileri incelendiğinde, 2004 yılından bu yana talebin 2-3 kat arttığı görülüyor. Yenibiriş Genel Müdürü Deniz Ceylan Kılıçlıoğlu, orta kademe yönetici talebinde, 2005 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 15’lik bir artış olduğunu belirtiyor. 2006’da ise bu oranın yüzde 150 oranında arttığını söyleyen Kılıçlıoğlu, “Bu durum tabii ki alt kademe için de geçerli. 2005’te, bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 25’lik bir artış var. 2006’da ise bir önceki yılın yaklaşık dört misli bir artış oldu” diyor. Kariyer.net Genel Müdürü Pembe Candaner, 2004 yılında orta ve alt kademe yöneticileri hedefleyen toplam 2 bin 862 ilan verildiğini belirterek “2005 yılında bu rakam yüzde 83 artışla 5 bin 236 olarak; 2006 yılında bu rakam neredeyse üçe katlanarak 15 bin 482 olarak gerçekleşti” diye konuşuyor.

Orta kademede yönetici talebinin 2006 yılına doğru yoğunlaştığını belirten Adecco Satış ve Pazarlama Müdürü Asiye Özçelik Yıldırım ise 2005 yılına göre yüzde 50 oranında bir artış yaşandığını belirtiyor ve ekliyor:

 “Elbette bunun için de sadece yeni pozisyonlar değil, sirkülasyon bazlı ihtiyaçlar da söz konusu. Alt kademede de özellikle 2001 krizi sonrası dondurulan giriş düzeyi alımlar her yıl artan oranda talep yaratmakta. Belli sektörlerde yüzde 60-70’lere varan oranlardan bahsedilebilir.”

Secretcv.com Satış Müdürü Mehmet Önadlı ise “İlanlardaki artış oranlarına bakıldığında 2004 yılında orta düzey yönetici ilanlarının, toplam içindeki payı yüzde 27 iken, 2005 yılında yüzde 42’ye, 2006 yılında ise yüzde 44’e ulaştı” diyor.

Şirketlerde İşe Alımlar Artıyor
Şirketlerin geçtiğimiz 2 yıl içinde yerleştirdikleri orta kademe yönetici sayılarına bakıldığında da seçme yerleştirme şirketlerini doğrulayan sonuçlarla karşılaşıyoruz. Akbank İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Esra Bozkurt, 2005 yılında toplam 51, 2006 yılında ise 65 kişi yerleştirdikleri belirtiyor. 2005–2006 yıllarında toplam alımlarının yaklaşık yüzde 3’ünün orta kademe pozisyonlara yapıldığını söyleyen Bozkurt, “Bu yıl da benzer bir eğilim söz konusu olacak. Yaklaşık 50 orta kademe yöneticinin Akbank’a katılmasını bekliyoruz” diyor.

Microsoft Türkiye İnsan Kaynakları Uzmanı Esra Gaon ise “Özellikle son 2 yılda şirket bünyesinde yaşanan organizasyonel değişimler sonucunda, her yıl orta kademe yöneticilerin yaklaşık yüzde 25’i yeni isimlerden oluştu. 2007 yılında orta kademede çok daha az oranda değişim olacak” diyor.

Unilever Türkiye İnsan Kaynaklarından Sorumlu Başkan Yardımcısı Cem Tarık Yüksel, öngörülen yıllık eleman değişim oranının ortalama yüzde 6 olduğunu belirtiyor. Yüksel, “Atamalarımızın büyük çoğunluğunda kendi yönetici geliştirme programımızı tercih ediyoruz. Bunların arasında orta kademe yönetici düzeyinde işe alımlarımız da oluyor. Özellikle son 2 yılda, Unilever’in sürekli büyümesi ve bölgesel sorumluluğunun da artması sonucunda, 17 adet orta kademe yöneticimiz aramıza katıldı” diyor.

4 bin 500 çalışanı bulunan Tesco Kipa’nın insan kaynakları direktörü Can Gülkesen, “2005 yılında orta kademede 175 kişiye istihdam sağladık. 2006’da 340 orta kademe yöneticiyle çalışmaya başladık. 2007 yılında da yaklaşık 350 kişiyi orta kademe yönetici olarak istihdam etmeyi planlıyoruz” şeklinde açıklamada bulunuyor.

Büyüme, En Önemli Etken
Orta kademedeki yönetici talebindeki artışı büyüme, yeni yatırımlar ve artan ihracat rakamlarına bağlayan Fortune Yönetici Ortağı Ayşen Arıduru, “Özelleştirmelerin de bu konuda önemli bir etkisi oldu. Ayrıca yurtdışı sermayenin Türkiye’ye gelmesi, özellikle BT alanında yeni açılımların gerçekleşmesi ve yeni işler doğması da istihdamı artıran diğer unsurlar arasında sayılabilir” diyor.
Arıduru, transfer edilen yöneticileri iş değişikliğine yönelten sebeplerin başında daha iyi şartlar ve sosyal olanaklar, gelen teklifler ve transferler, krizler ve istikrarsızlık yüzünden hedeflerle örtüşmeyen işlerin kabul edilmesi, tatmin düzeyi düşük yöneticilerin arayışlarını sıralıyor.

Yeni pozisyonların yanı sıra, sirkülasyon nedeniyle ortaya çıkan önemli ölçüde bir talepten de söz ediliyor. Bu pozisyonlardaki yöneticilerin iş değiştirme sıklığının artmasını ekonomik koşullara bağlayan Adecco Satış ve Pazarlama Müdürü Asiye Özçelik Yıldırım, “Elbette daha iyi koşullar için iş değiştirme sıklığı artıyor. Orta kademede 2-3 yılın sonunda yeni iş olanakları araştırılmaya başlanıyor. Ayrıca tek hanelere inen enflasyon rakamı yılda bir kez maaş artışı uygulamasını yaygınlaştırdı. Bu nedenle mali koşullarını iyileştirmek isteyenler, ara dönemlerde yeni iş fırsatlarını araştırıyor” diye konuşuyor.

Hangi Sektörler Lider?
Talebin en çok arttığı sektörler arasında hızlı tüketim malları, ilaç, telekomünikasyon, bankacılık ve perakende sektörlerini sayan Profil International Yönetici Ortağı Ayşe Öztuna, geçtiğimiz yıl bu sektörlerde 350’ye yakın orta kademe yönetici talebi aldıklarını belirtiyor. 2004 yılında bankacılık ve finans sektörü başta olmak üzere, mağazacılık, perakende ve inşaat sektörlerinde artışlar meydana geldiğini söyleyen Secretcv.com Satış Müdürü Mehmet Önadlı, şöyle konuşuyor:

“Özellikle bankacılık sektöründe birtakım yeni projeler, çok sayıda nitelikli adaya ihtiyaç duyulmasını sağladı. İnşaat sektöründeki büyümeler, yeni projeler, rekabetin artması yine aday ihtiyacını net bir şekilde ortaya çıkardı. Perakende sektöründe ise yurtdışından gelen yatırımcıların sektörü büyütmesi ile bu sektörde de yoğun bir şekilde eleman ihtiyacı ortaya çıktı. 2005 yılında bankacılık ilanlarının oranı yüzde 22, perakendecilik sektörü ilanlarının oranı yüzde 19, inşaat sektörü ilanlarının oranı ise yüzde 17 olarak gerçekleşti. 2006 yılında ise bu oranlar bankacılıkta yüzde 19, perakendecilikte yüzde 23, inşaat sektöründe ise yüzde 19 olarak karşımıza çıkıyor.”

Kariyer.net Genel Müdürü Pembe Candaner, talepte öne çıkan sektörlerin, büyüyen sektörler olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor: “2004 ve 2005’te bilişim sektörü yoğun bir yapılanma içindeyken 2006’da en fazla ilan veren sektör olarak inşaat göze çarpıyor. Bunun nedeni, geçtiğimiz 2 yıldır kredi olanaklarıyla desteklenen konut talebi doğrultusunda sektörün gelişmesi. Ayrıca, 2004–2005 yılları boyunca lojistik sektörünün de ilk sıralarda yer alması, sektörün içine girdiği yeniden yapılanma ve büyüme sürecini doğrular nitelikte.”

Talep Daha da Artacak
Geçtiğimiz yıllarda artan orta ve alt kademe yönetici talebi 2007 yılında da sürecek. Yenibiriş Genel Müdürü Deniz Ceylan Kılıçlıoğlu, 2007’nin ilk 40 günlük verilerinin de bunu doğrular nitelikte olduğu belirterek “Bu yılın verileri yüzde 25 oranında eleman, yüzde 12 oranında da ara kademe yönetici ihtiyacının olacağını gösteriyor. Uzman ve teknik uzman seviyesindeki çalışanlara olan ihtiyacın da göze çarptığını söylemek mümkün. Ayrıca sadece 40 günlük bir veriden söz etmemize rağmen bu rakamlar şimdiden tüm 2006’nın üçte birine ulaşmış durumda” diyor.

2007’de talepte artış bekleyen Adecco Satış Ve Pazarlama Müdürü Asiye Özçelik Yıldırım, yılı hareketli geçirecek sektörler ve firmalarda bu talebin yüksek olacağını belirtiyor. Bu yıl yine finans, perakende, bilişim, teknoloji sektörlerinin gözde olduğunu söyleyen Yıldırım, bunlara otomotiv, FMCG ve inşaat sektörünü eklemek gerektiğini belirtiyor.

Yeni yatırımlar, yurtdışı açılımlar, yabancı ortaklıklar, birleşmeler, satın almalar gibi gelişmelerin sonucunda istihdamın artması ile birlikte üst düzey yöneticilere ihtiyacın da artacağını söyleyen Fortune Yönetici Ortağı Ayşen Arıduru, “2007 daha iyi bir yıl olur düşüncesindeyim. Çalışan işgücü açısından bakacak olursak maddi boyutu daha fazla iyileştirmek adına daha sık iş değişiklikleri ile karşılaşıyoruz. Sirkülasyonun daha yoğun olacağı kanısındayım. İnşaat, gayrimenkul ve bilişimde talep yoğun olabilir” diyor.

 “Talep Yatırımlara Paralel Olarak Artacak”
Ayşe Öztuna / Profil Internatıonal Yönetici Ortağı

Temkinli Artış Yaşanacak
 2007 yılında işe alımlarda büyük artışlardan ziyade temkinli büyüme ve yatırımlara paralel artışlar çeşitli sektörlerde görülecek. 2007 yılında satış alanında en fazla uzman ve orta kademe yönetici arayışının olacağını düşünüyoruz.

Yabancılar Kadro Büyütecek
 Türkiye’ye özellikle birleşmeler ve şirket satın almaları yoluyla büyük yatırım yapan yabancı şirketler ve bankalar satış kadrolarını büyüterek hızlı bir şekilde ciro artışları gerçekleştirmeyi hedefleyecektir.

Finans, Bt, Lojistikte Artış
 Satış ve pazarlama dışında büyümeyi destekleyecek sistemi ve altyapıyı sağlayan finans, BT ve lojistik alanında da talebin artmasını bekliyoruz. 2007 yılı başı itibariyle orta kademe yönetici pozisyonlarımız satış, pazarlama, finans, insan kaynakları gibi fonksiyonlarda yoğun olarak bulunuyor.

İngilizce Bilen Adaylar
Bunlara ek olarak lojistik, satın alma, müşteri hizmetleri gibi alanlarda taleplerin arttığını gözlemliyoruz. Genç yetenekler ve uzman seviyelerinde ise satış, finansal raporlama, BT, hukuk gibi alanlarda da özellikle İngilizce bilen adaylara talep olduğunu söyleyebiliriz.

 “Japon Modelinden Amerikan Modeline Geçiyoruz”
Pembe Candaner / Kariyer.Net Genel Müdürü

Büyümeden Kaynaklanıyor
2004’ten bu yana her yıl orta ve alt kademe yöneticiler için yayınlanan iş ilanlarının sayısının ciddi bir yüzde ile arttığını görüyoruz. Bu yüksek artış oranları, büyüyen bir ekonomiye ve hareketlenen işgücü piyasasına işaret ediyor.
Öncelikle orta ve alt kademe yönetici istihdamının, büyüme, yapılanma ve kurumsallaşma anlamına geldiğinin altını çizmek gerekiyor.

Omurgasını Oluşturuyor
Orta ve alt kademe yöneticiler, bir kurumun omurgasını oluşturuyor. Şirketin büyüme sürecinde ilk adımda ihtiyacı daha fazla personelse, ikinci adımdaki ihtiyacı orta kademe yönetici istihdamı oluyor. Özellikle küçük ve orta boy işletmeler büyürken ihtiyaçlarına göre yeni departmanlar oluşturarak bu departmanları yönetecek deneyimli personel arayışına giriyor. Ya da en baştaki yöneticinin delegasyon ihtiyacı baş gösteriyor ve sorumluluklarını paylaşabileceği yöneticiler aramaya başlıyor.

Yaklaşım Değişiyor
 Diğer yandan yöneticilerin sık iş değiştirmesi, sadece sektörlerdeki hareketlerle ve şirketlerin talebiyle açıklanabilecek bir durum değil. Artık iş dünyasında bütünsel bir yaklaşım değişikliği söz konusu. Sadakat ve hiyerarşinin ön planda olduğu Japon modelinden, risk alınan ve sık iş değiştirilen Amerikan modeline geçiyoruz. Özellikle orta ve alt kademe yöneticilerde en önemli iş değiştirme nedeni, yöneticileri ile anlaşamama ve iletişim problemleri. İkinci sırada eğitim, gelişim olanakları ve ücret geliyor.

Özgür Gözler
[email protected]