Yöneticilerin % 70’i İş Peşinde

Son dönemde iş dünyasında “iş değiştirme” konusunda bir anlayış değişimi yaşanıyor. Eskiden insanlar şirketlerini kolay kolay bırakmazken günümüzde farklı bir tablo var. Halihazırda bir işi olan yöneticiler bile daha iyi fırsatlar ve “yeni bir iş” peşinde koşuyor. İnsan kaynakları şirketlerinden aldığımız bilgilere göre, şu anda piyasada iş arayan yöneticilerin neredeyse yüzde 65-70’i halen bir şirkette çalışıyor.

“İş arayan yöneticilerin sayısında son 5 yılda büyük bir artış oldu. Sadece işsiz olanlar değil bir şirkette çalışmakta olan yöneticiler de yeni fırsatları takip ediyor. Çünkü, iş dünyasında genel bir yaklaşım değişikliği var. Eskiden bir şirkette belki 15-20 yıl çalışan yöneticilere çok sık rastlanırdı. Şu anda bunların sayısı çok az. Kurumsal sadakate dayalı bu yaklaşımın en büyük savunucuları ve uygulayıcıları Japonlardır. Onlar bile artık bu yaklaşımdan vazgeçtiler ve iş değiştirmenin kişinin deneyimlerini zenginleştireceğini, kişisel ve profesyonel gelişim sağlayacağını kabul ettiler. Yakın geçmişe kadar Türk iş yaşamında da böyle bir anlayış hakimdi. Ancak artık bunun değiştiğini görebiliyoruz.”

Bu tespitler  Kariyer.net Genel Müdürü Tufan Sevinçel’e ait. Yöneticilerin iş arama nedenleri işinden memnun olmamaktan daha iyi kariyer fırsatları yakalamaya kadar çeşitlilik gösteriyor. Peki Türkiye’de yöneticilerin ne kadarı yeni iş arıyor? Bu alanda uzman 8 önemli insan kaynakları şirketinin veri tabanları, şu anda iş arayan yöneticilerin ortalama yüzde 65-70’ine yakınının halen bir işte çalıştığını gösteriyor.

CVClub.Net Proje Yöneticisi Ziya Yazıcı, Türkiye’de ve dünyada işinden mutlu olan ve iş değiştirmeyi istemeyen yönetici sayısının yüzde 20 seviyelerinde olduğunu belirtiyor.

Yeni bir iş” arıyorlar

Türkiye’nin en çok CV alan İK portalları arasındaki Yenibir.com’un veri tabanı, iş arayan yöneticilerin birçoğunun hala çalışıyor olduğunu gösteriyor. Sistemde orta ve üst düzey pozisyonda çalışıyor olarak gözüken sayısı 163 bin 377. Bu pozisyonda işsiz olanların sayısı ise 92 bin 721. Yani sistemde kayıtlı olan toplam 256 bin 98 yöneticinin yüzde 63’ü halen bir işletmede görevli. Buna rağmen mevcut iş yerlerinden memnun olmadıkları veya daha iyi olanaklar yakalamak istedikleri için yeni bir iş arayışlarını sürdürüyorlar.

Orta ve üst düzey yönetici pozisyonunda şu anda bir işte çalışmalarına rağmen arayışta olan kişilerin uzmanlıklarına göre dağılımları şöyle: Satış 46 bin 612 kişi, muhasebe 30 bin 897, pazarlama 27 bin 480, bilgi teknolojileri 26 bin 872, mühendislik 25 bin 774, üretim 18 bin 217, müşteri ilişkileri 15 bin 540, finansman 14 bin 399, dış ticaret 14 bin 99, yönetim 13 bin 914, eğitim 13 bin 505, Ar-Ge 10 bin 605, operasyon 10 bin 62, halkla ilişkiler 9 bin 96, mali işler 8 bin 753, idari işler 8 bin 123, sağlık hizmetleri 6 bin 948, bakım destek-onarım 6 bin 901, teknik servis 6 bin 733, danışmanlık 6 bin 564.

Çoğunun zaten işi var

Aslında genel müdür ve genel müdür yardımcısı gibi pozisyonlar için çoğu zaman adaylar şirkete değil, şirketler adaylara başvuruyor. Şirketler başarılı buldukları üst düzey yöneticileri kendi bünyelerine çekmek istiyorlar. Doğal olarak başarılı yöneticilerin çoğunun bir işi var. Bu nedenle üst düzey pozisyonlarda uzmanlaşmış “executive search” (yönetici yerleştirme) firmalarının danışmanlığı ve desteği her geçen gün daha fazla kullanılıyor.

Amrop International, lider yönü güçlü yöneticilere hizmet veriyor. Hatta başvuru beklemeden başarılı yöneticilere teklif götüren bir şirket. Günde 30-40, yılda ise yaklaşık 9 bin 500 özgeçmiş alıyorlar. Bunların ise yılda yalnızca 538’i, yani günlük 30-40 CV'nin yalnızca 2 tanesi veri bankasına alınıyor. Amrop, zaten işin başında olan güçlü yöneticilere danışmanlık verdiği için şirkete gelen bu yoğun talep, iş arayan yönetici sayısının kayda değer sayıda olduğunu gösteriyor.

Heidrick & Struggles İstanbul ofisi de daha çok genel müdür, genel müdür yardımcısı ve direktör seviyelerindeki yöneticilere hizmet veriyor. Şirkete gelen CV’lere bakıldığında ise yöneticilerin yüzde 95’inin çalıştığı görülüyor. Yüzde 85’i ise çalıştığı yerde mutlu ve başarılı. Ancak yüzde 5’i bulunduğu koşullardan memnun değil.

Orta kademeler daha cesur

Üst düzey yöneticiler daha çok ilişkileri ve “yönetici yerleştirme” şirketleri kanalıyla yeni iş arayışına girerken orta kademe yöneticiler iş aramak için internet sitelerini de kullanıyorlar.

Data Expert şirketinin CvClub.Net portalına başvuranların büyük çoğunluğunu orta kademe yöneticiler oluşturuyor. Üst düzey yöneticiler ise başvurular arasında yüzde 3’lük kesimi oluşturuyor. Başvuran yöneticilerin yüzde 60’ı ise çalışıyor. Portala gelen çalışmakta olan üst düzey yöneticilerden gelen talep, yılda 900 ila bin 200 kişiyi buluyor. CVClub.Net Proje Yöneticisi Ziya Yazıcı, yönetici başvurularında yıllar itibariyle artış gözlediklerini söylüyor. Burada profesyonel head hunter (beyin avcısı) firmaların kabul görmesinin de ön plana çıktığını kaydediyor.

Datasist Genel Müdür Ayşe N. Yılmaz, üst düzey yöneticilerin, açık bir şekilde iş aramadığını belirtiyor. İşinden memnun olmayan yöneticiler halen bu olayı yakın çevresi içinde çözüyor. Ona göre, orta düzey yöneticiler ise, CV’lerini bırakmakta biraz daha cüretkâr davranıyor. Eğer firma orta düzey yöneticiden memnun değilse, ikili anlaşma gereği söz konusu yönetici açık bir şekilde iş arıyor.

Kim neden başka iş istiyor?

Adecco, ülke müdürü, genel müdür, genel müdür yardımcısı, satış pazarlama direktörü, mali ve idari işler müdürü, satış müdürü, insan kaynakları müdürü gibi pozisyonlar için hizmet veriyor. Bu yılın ilk 3 ayı itibariyle şirkete başvuruda bulunan yöneticilerin yüzde 70’i çalışıyor.

Adecco Türkiye CEO’su Pembe Candaner, Türkiye’deki iki farklı yönetici profili olduğunu ve bunları iş arayışına yönelten sebeplerin değişik olduğuna dikkat çekiyor. Candaner’e göre, birinci tip üniversite mezunu, hatta MBA veya doktora sahibi, minimum 2 ila 5 yıl yöneticilik yapmış, iyi düzeyde yabancı dil bilgisine sahip. Bunların yüzde 95’i halihazırda çalışıyor. Bu profildeki yöneticiler genellikle daha cazip ücret ve yan ödenekler arzusu veya mevcut  işten sıkılma gibi sebeplerden arayışa giriyorlar. Yeni heyecan arayışı, üstleriyle anlaşamama gibi durumlarda da etraftaki fırsatları araştırmaya başlıyorlar.

İkinci grup ise 5-10 yıl ve üstü yöneticilik yapmış, başarıları kanıtlanmış tiplerden oluşuyor. Onları iş aramaya sevk eden en önemli neden ise; aile şirketleri veya lokal firmalardan uluslararası veya kurumsal firmalara geçmek istemeleri. İki grubun ortak özelliği bol kazançlı iş arayışı.

Kariyer.net’ten yeni proje

Kendilerini daha fazla geliştirebilecekleri farklı ortamlarda bulunma, değişik deneyimler edinme arzusu da yöneticileri bir iş sahibi olmalarına rağmen yeni bir iş arayışına yöneltebiliyor.

Kariyer.net aday veritabanında yer alan özgeçmişlere bakıldığında yöneticilerin yüzde 67’sinin son işyerinde çalışmaya devam ettiği görülüyor. Kariyer.Net Genel Müdürü Tufan Sevinçel, iş arama nedenleriyle ilgili şu değerlendirmeleri yapıyor:

“Artık yöneticiler kariyer planlamalarını yaparken çalıştıkları iş yerinin kendilerine ne tür deneyimler kazandırdığına önem veriyor. Yöneticilerin iş arama nedenleri, daha deneyimsiz kişilere göre farklılık gösteriyor. Yöneticiler, daha iyi maddi koşullardan çok kendini geliştirebileceği koşullar aradığı için iş değiştirmek istiyor.”

Deneyimlerinin fazlalılığı ve çevrelerinin genişliği üst düzey yöneticilerin iş ararken gizlilik konusunda daha hassas davranmalarını gerektiriyor. Geniş bir ilişki ağı olan üst düzey yöneticiler çoğu zaman başvuru yapacakları şirketlerle daha önce ilişkiye girmiş oluyorlar. Bu da onlar için kimi zaman avantaj kimi zaman ise sorun yaratabiliyor. İnternet bu konuda yöneticilere belirli bir gizlilik ve serbestlik kazandırmış olsa da, bazen bu gizlilik yetmeyebiliyor. Kariyer.net bu nedenle sadece yöneticilere yönelik bir web sitesi geliştiriyor. Amaç ise maksimum gizlilik sağlamak.

Kriz koltuğa yapıştırmıştı

Kriz sonrası işi olup da iş arayanların sayısında dramatik bir azalma olduğunu herkes biliyor. MKG Partners’ın ortağı Murat Kaan Güneri, bu durumu “Krizle birlikte çoğu profesyonel koltuğuna yapıştı” diyerek onaylıyor. Güneri, geçen yılın son çeyreğinden itibaren bu tablonun biraz değişmeye başladığını söylüyor. Güneri, işi olup da arayışa girenlerin başvurularında artış olduğuna işaret ediyor. “Ama henüz kriz öncesi düzeyine ulaşmış değil” hatırlatmasını da yapıyor.

MKG Partners’a başvuran yöneticilerin yüzde 68’i halen çalışıyor. Bu yöneticilerin ise yüzde 60’ı üst düzeyde. Güneri, “Türkiye geneli için iş arayan yönetici oranı konusunda istatistik bilgi olmadığını dile getiren Güneri, aktif bir iş arama sürecinde olmasa bile, uygun iş alternatifleriyle gidilen her 10 yöneticiden 8 veya 9’unun görüşme için olumlu yanıt verdiğini belirtiyor. Güneri’ye göre, bu gelişmiş ülkeler ortalamasının üzerinde bir oran. Ayrıca çalışmakta olan kişilerin iş bulma şansının daha yüksek olduğunu belirtiyor. Güneri, işi olanların “kolay elde edilememe” özelliğinin işverene daha cazip geldiğine ve daha fazla ücret önerildiğine dikkat çekiyor.

Üst düzeyde yöntem

Manpower Türkiye’nin portföyündeki yöneticilerin ise yüzde 45’i çalışıyor. Şirketin genel müdürü Ebru Coş, bu oranı şöyle açıklıyor:

“Seçme yerleştirme hizmeti veriyoruz. Ama sadece yöneticilere özel bu hizmeti veren firmalarla karşılaştırıldığında farklı sonuçlar çıkabilir. Çünkü günümüzde özellikle üst düzey yöneticilerin CV’leri artık, bu konuda uzman şirketlerin portföyünde sürekli bulunuyor ve yöneticiler fırsatlardan sürekli haberdar ediliyorlar. Çalışıyor olsalar da olmasalar da... Piramidin tepesine doğru gidildikçe metot değişiyor. Ancak bizim başvurularımız değerlendirildiğinde ortaya çıkan oranın neredeyse yarı yarıya olduğunu görüyoruz.”

Coş, iş arama nedenleri arasında ilk sırada hala ekonomik beklentilerin geldiğini belirtiyor. Ancak, piramidin tepesinde olan, alanında deneyimli ve tanınan, duayen kabul edilen bir yöneticinin iş değiştirmesinin ekonomik kaynaklı olmadığını da vurguluyor.

YÖNETİCİLERİ YENİ İŞ ARAMAYA HANGİ ETKENLER SEVK EDİYOR?

Toplum. İnsanların küçük yaşlarından itibaren süre gelen duygusal bakış açısı her ne kadar profesyonel hayata daha az yansıtılmaya çalışılsa da, bu pek mümkün olmuyor.  Türkiye geneline baktığımız zaman, yöneticilerin çoğunluğunda iş arama sebebi olarak “mutsuzluk” ön plana çıkıyor. Bu mutsuzluğun kaynağı büyük ölçüde ast, üst veya aynı seviyedeki çalışanlarla olan ilişkilerden kaynaklanıyor. Diğer bir sebep ise yöneticilerin üst veya altlarında çalışan profesyonelleri yetkin bulmamaları.

ZİYA YAZICI/CVCLUB.NET: Kurumlar ve yöneticiler arasında ekonomide yaşadığımız problemlerden, firmaların kurumsallaşması ve işlerin tüm dünyada daha şeffaflaşmasından kaynaklanan çatışmalar olabiliyor. Bazı yöneticiler eski yöntemleri kullanarak iş ilişkilerini yürütmek istiyor ve sonuçta işe uyum sağlayamıyor. Bazıları ise firmasındaki yeni yönetim anlayışına ayak uyduramıyor. Başvuru profilinde genellikle yurt dışında eğitim almış, en az 2 yabancı dil bilen, alanında 8-10 yıllık tecrübesi olan profesyonelleri görüyoruz.

PEMBE CANDANER/ADECCO: Yurt dışında iş hayatında duygusallığa hiç yer olmadığını görürüz. İş ne gerektirirse yapılır. İşinden veya ücretinden memnun olmayan yönetici iş arar. Hedeflerinin agresifliğinden dolayı üzerinde oluşan baskıdan kurtulmak için iş arar, mevcut işini başaramama korkusundan dolayı iş arar. Üstüne veya patronuna kızdığı için onunla anlaşamadığı için veya sıkıldığı için iş aramaz.

AYŞE N. YILMAZ/DATASİST: Çalışan yöneticiler iş bulmakta daha avantajlı. İşsiz yöneticiler şirketlerin kafasında soru işareti yaratıyor. Ancak, kişi başarılı ise işsiz bile olsa referansları ve yaptığı işler incelenerek değerlendiriliyor. Yönetici, gerçekten haklı nedenlerle yönetim kurulu ile ya da patronla çatışıp ayrılmış olabiliyor. Böyle bir durum varsa zaten referansları ile görüşüldüğünde ortaya çıkıyor. O zaman işsiz yöneticiyle ilgili belirsizlik ortadan kalkıyor. Bu tür yöneticiler çok çabuk transfer olabiliyorlar ya da hemen yeni bir işe başlayabiliyorlar” diye konuşuyor.

ÇALIŞANLAR ŞİRKETLERİNDEN DEĞİL YÖNETİCİLERİNDEN AYRILMAK İSTİYOR”

İŞ ARAYANLARIN YÜZDE 50’Sİ ÇALIŞIYOR İş sahibi iken yeni arayışlara girenlere ilişkin sayı vermek çok kolay değil. Ancak oransal olarak bakıldığında, kurumumuza iş başvurusu yapanların yaklaşık yarısının halen bir şirkette istihdam edilmiş olan kişiler olduğunu görüyoruz. Egon Zehnder International’ın uzmanlık alanı nedeniyle, başvuruların büyük bir kısmı orta ve üst düzey yöneticiler.

Kişisel tecrübem gösteriyor ki, halen çalışan yöneticilerin önemli bir kısmı, mevcut işvereninde yaşadığı problemler nedeniyle farklı alternatifleri araştırmaya devam ediyor. Bu kapsamda yine kişisel tecrübem, çalışanların şirketlerinden değil, ağırlıklı olarak “yöneticilerinden” ayrılmak istediğini gösteriyor. Yani işverenden mutsuzluğun en önemli sebebi, sanılanın aksine ücret politikası, kariyer olanakları, çalışma şartları değil. Bunların hepsini içinde toplayan yöneticiden mutsuzluk.

GENÇ YÖNETİCİLERDE ORAN DAHA YÜKSEK Türkiye özel sektörde istihdamın, profesyonelleşmenin nispeten yeni olduğu bir pazar. Bu sebeple de henüz “olgun” bir istihdam pazarından bahsedebilmemiz güç. Bu durum da genellemeler yapmayı veya trendlerden bahsedebilmeyi zorlaştırıyor. Genç yöneticilerde, çalışırken iş arama eğiliminin daha yüksek olduğunu söylemek mümkün.

TATMİNSİZLİK BELİRTİSİ Bazı araştırmalar çalışırken iş arayanların yüzde 70-80’lere vardığını söylüyor. Bu da aslında ciddi bir tatminsizliği de işaret ediyor. Dünya örneklerinde de tek bir eğilimden bahsetmek mümkün değil. Örneğin Japonya’da hala iş aramak çok yaygın değil. Kıta Avrupası’nda ve İngiltere’de ise daha fırsatçı yaklaşımlardan bahsetmek mümkün.

YASEMİN BALABAN
[email protected]