"KGF olmasa hızlı büyürdük"

Elçin Cirik

[email protected]

Aslında leasing sektörü pek çok alandaki yenilikleri kovalayarak hızlı büyüme çabasında. Bu yılın ilk yarısında leasingde işlem hacmi yüzde 18 büyüme yakalayarak 10,3 milyar TL’ye erişti. Yıl sonu için 20 milyar TL olan hedefin de son çeyrekteki hızlanmayla 22-23 milyar TL gibi kapanacağı öngörülüyor. Garanti Leasing Genel Müdürü ve Finansal Kurumlar Birliği Başkan Vekili Ünal Gökmen, “Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli krediler nedeniyle mart-nisan-mayıs aylarında durduk. KGF etkisi olmasa ilk yarıda yeni işlem hacmi yüzde 25’lere gelebilirdi” diyor. 5 yıl sonra leasingde 10 milyar dolar işlem hacmine erişilebileceğini öngören Gökmen, 2018 sonrasında özellikle artan güneş ve rüzgar enerjisi projeleriyle enerji makineleri ve otomotivdeki yeni yatırımlarla metal işleme alanının büyüme getireceği fikrinde. Gökmen’e göre Karayolları Yasası’nda yapılacak değişiklikle de sektör 2018’de yüzde 8-9’luk bir artı büyümeye imza atacak. Finansal Kurumlar Birliği Başkan Vekili ve Garanti Leasing Genel Müdürü Ünal Gökmen ile sektörün büyüme alanlarını ve yeni fırsatları ele aldık: 

• 2017’de sektör yeni işlem hacminde nereye geldi? Hedeflere ulaşabildi mi?

 Haziran sonunda sektörde 10,3 milyar TL yeni işlem hacmi gerçekleşti. Bu rakam, 2,8 milyar dolara tekabül ediyor. Geçen yılın aynı döneminde yeni işlem hacmi 8,7 milyar TL’ydi. TL bazında yüzde 18’lik bir artış var. Ama tabii kurlardaki artışın etkisiyle dolar bazında yüzde 4’lük bir azalma mevcut. Leasing sektörü aktif toplamı da 6’ncı ayın sonunda 52,4 milyar TL’ye çıktı; geçen yıla göre yüzde 24’lük büyüme var. Sektör toplam 611 milyon TL kâr yazdı, geçen yıl yüzde 12 olan sermaye kârlılığında bu yarıda iyi bir düzelmeyle yüzde 15’e ulaşıldı. Kârlılık yıl sonuna kadar bu oranla gider. Aslında 2016, enteresan bir yıldı. 15 Temmuz’dan sonra işler bıçak gibi kesildi. Bu yıl fena başlamamıştı. Ancak KGF destekli krediler nedeniyle mart-nisan-mayıs aylarında durduk. KGF ile şirketler daha uygun kredi alabildiği için leasinge ihtiyaç duymadı. 

•  Ama leasing şirketleri de KGF’den yararlanabiliyor… 

 Evet, ama ilk rüzgar geçtikten sonra leasing sektörünün yararlanması için biraz geç oluyor. Aslında en başta sisteme girmek istedik ama çok yoğun olduğu için zaman ayıramadılar. Şimdi de sadece banka iştiraki olan leasing şirketlerine küçük limitler ayırıldı. Özkaynağa göre bir limit belirlediler. Örneğin 1 milyar TL’ye yakın özkaynağı olan Garanti Leasing olarak en yüksek ikinci limiti olan şirketiz; bize 70 milyon TL limit verildi. “Siz bir limitlerinizi kullandırın, yeni limitler açılacak” deniyor. Leasing tarafında bir iş makinesinin 20-25 milyon TL olduğunu düşünürsek limitimizi 2-3 işlemde bitireceğiz. 

•  KGF’nin 2018’de sektöre daha önemli bir etkisi olabilir mi? 

 Son gönlerde bu konuşuluyor, destek sürekli hale getirilecek gibi görünüyor. KGF ile ilgili en çok “Yatırıma döndü mü” sorusu soruluyor ama leasing doğası gereği direkt yatırımın finansmanı olduğu için paranın nereye gittiğini takip etmeye gerek kalmayacak. Leasingin bu alanda önünü açsalar, KGF destekli işlemler direkt üretimi destekleyecek. Piyasada KGF etkisi olmasa, bu yarıda daha iyi bir büyüme bekliyorduk. İlk yarıda leasing sektöründe yeni işlem hacmi yüzde 18 değil yüzde 25’lere gelebilirdi diye düşünüyorum. 

•  Peki sektörde büyüme için fırsat alanları neler olacak? 

 İlk 6 ay rakamlarına göre işlem hacminde en büyük pay, yüzde 26 ile iş ve inşaat makinelerinde. Ülkedeki altyapı, inşaat, yol ve tünel yatırımları bu alanı canlandırıyor. Kentsel dönüşümde zemin iyileştirmeleri için kullanılan makineler, 4-5 milyon Euro; aynı şekilde tünel kazmak için alınan makinelerin bir tanesi 8-10 milyon Euro. Durum böyle olunca bu yılın ilk yarısında 2,7 milyar TL iş ve inşaat makinesi leasingi yapıldı. Geçen yıl bu ürün alanının payı yüzde 21’di. İkinci ürün alanı olarak gayrimenkul leasingi yani sat-geri kirala geliyor. 2016 yılı ilk yarısında yüzde 33 paya sahip bu alanda, bu yıl da işlemlerin yüzde 25’i sağlanıyor. 

~

• Yılın ikinci yarısında talep artışı gözlemliyor musunuz?

 Sektör için temmuz-ağustos ayları genelde sakin geçer ama şu an bir hareketlilik yaşanıyor. Son çeyrekteki ivmeyle bu yılı 22-23 milyar TL yeni işlem hacmiyle kapatabiliriz. Ağırlıklı iş ve inşaat makinelerinde büyüme olur. Güneş ve rüzgar enerjili projelerin artmasıyla enerji makineleri iyi bir ivme yakaladı. İlk yarıda işlem hacminde bu alanın payı yüzde 16,3. Enerji Bakanlığı yeni YEKA projeleri gerçekleştirdi. 2018 ve sonrasında bu alanda leasingde önemli bir büyüme bekliyoruz. Payı daha da artacak. Bir de yeni yatırım kararları alındığı için otomotiv yan sanayiden çok talep geliyor. Bu makinelerin yer aldığı metal işleme alanında, ilk yarıda 673 milyon TL işlem yapıldı. Payı da tekstili geçerek yüzde 6,5’e ulaştı. Bu alan da ikinci yarıda iyi bir taleple ilerleyecek gibi görünüyor. Tersten gidersek en kötü gelişim turizm alanında. Yeni otel yatırımlarında ve otel yenilemelerinde genelde leasing kullanıyor ama bu arada sektörden hiç talep gelmiyor. 

• Yeni Karayolu Taşıma Yönetmelik Taslağı’nda son durum ne?

 Aslında sektör için en önemli büyüme alanı bu alan olacak. Ama hala beklemedeyiz. Otorite “Leasingle alınan araçlar özmalın 10 katına kadar çıkabilsin” şeklinde bir değişiklik yapılacağını belirtti. Bu kanunun yıl sonuna kadar çıkmasını bekliyoruz. Bu alan, Avrupa pazarlarıyla en büyük farkımız. Avrupa alınan araçların yüzde 80’i leasingle alınıyor. Türkiye’de satın alınan iş ve inşaat makinelerinin yüzde 80’i ve metal işleme makinelerinin yüzde 55’i leasing yoluyla finanse ediliyor. Ama taşıt tarafında Karayolu Yasası nedeniyle bu oran çok düşük. Bu iş ağırlıklı olarak tüketici finansman şirketlerine kayıyor. Bu yıl yeni yasa kabul edilirse sektörde işlem hacminde yüzde 8-9 artı büyüme gerçekleşir. Hemen ilk yıldan 500 milyon dolar iş yaparız diye bekliyoruz. Şu an 50-60 milyon dolar ancak yapabiliyoruz. 

•  Sat geri kirala ürününün sektörde payı neden düşüyor? 

 Şirketler artık çok fazla sat-geri kirala yapmak istemiyor. Bu alan gayrimenkul değerleri nedeniyle risk de içeriyor. Bu yıl KGF etkisiyle müşteri talebi de azalmış olabilir. Yüzde 25’e gerileyen sat geri kirala ürününün keşke payı daha da düşse… Ürün ilk çıktığında leasing şirketleri, hacim adına bu işlemleri yaptı. Ancak bu gerçek bir leasing ürünü değil. Gelecekte de sat geri kiralanın yüzde 25 payla devam edeceğini düşünüyorum. Tekrar yüzde 30 paya gelmez. Zaten bize göre sektörde ideal dağılım yüzde 25 iş ve inşaat makineleri, yüzde 25 sat geri kirala ve kalan yüzde 25 ise enerji ve otomotivde büyümeyle diğer makineler olarak şekilleniyor. Bugün sektörde ilk 10 şirket işlem hacminin yüzde 85’ini gerçekleştiriyor. Bu ideal dağılım ile tüm oyuncular sağlıklı büyür. 

•  2014’te sektör 7,4 milyar dolarla en yüksek hacme ulaşmıştı. Bu rakam yeniden ne zaman yakalanır? 

 2014 sonrası sektör işlem hacmi, 6 milyar dolar seviyelerini aşamadı. Bu yılbaşında Sapanca’da tüm sektör ve önemli alıcılarla bir arama toplantısı yaptık. Sektörü 10 milyar dolar seviyesine nasıl çıkabileceğimizi konuştuk. 5 yıl sonra yani 2022’de işlem hacminde 10 milyar dolar hacim hedefi belirledik. Tabii bu rakama ulaşmak için taşıt leasingi, mikro leasing, kamu leasingi gibi yeni ürünler, güneş ve rüzgar enerjisi sektöründe KDV oranlarını yüzde 1’e çekme gibi özellikler lazım. Kamunun leasing yapabilmesiyle belediyelere girmeye çalışacağız. Avrupa piyasasında küçük makineler için mikro leasing inanılmaz büyümüş durumda. 10 bin dolara kadar ücreti olan her türlü jeneratör, faks cihazı, bilgisayar gibi alımlarda büyümeye çalışacağız. Mikro leasing de operasyonel leasing de yapabilir miyiz diye bakıyoruz. Aynı şekilde sağlıkta yeni kurulan küçük hastanelerin sağlık ekipmanları için operasyonel leasing yapabiliriz. Takip ettiğimiz işler var. Sağlığın sektörde bugün payı yüzde 3; bu pay da artacak. 

•  Müşteri sayısında hedef nedir? 

 Sektörde yıllık 20-22 bin adet sözleşme yapılıyor. Sözleşme başına ortalama tutar 2 yıl önce 260 bin dolardı; bugün ise 225 bin dolara indi. Noter kalktığı için küçük dosya adetleri artmaya başladı. Aslında bu yaygınlaşmayı gösterdiği için iyi bir gelişme. Ama sektörün müşteri sayısı 60 binde kaldı; bunu 100 bine çıkarmamız gerekiyor. Bunun için de İstanbul dışına çıkmalıyız.

~