"Rekabet yüksek kâr marjı düşük"

Elçin Cirik

[email protected]

Leasing, 2017 yılını TL bazında yüzde 21,2, dolar bazında yüzde 1 büyümeyle kapattı. 58 bin müşteriye ulaşan sektörde, bu yıl için de İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç yüzde 15- 18 arasında bir büyüme öngörüyor. Karakılıç, 2018 için “Yeni teşvikler gelirse büyüme, daha yukarı tetiklenebilir. Leasing toplam büyüklüğü de 2017’deki 6,2 milyar dolardan 2018 yılı sonunda 6,3 -6,5 milyar dolar arasına çıkacak” şeklinde tahminde bulunuyor. Bu yıl sektör için en iyi büyüme alanı, altyapı ve büyük projelerin etkisiyle iş ve inşaat makineleri tarafında olacak. “Kanal İstanbul, Çanakkale Köprüsü gibi büyük projeler ve altyapı yatırımları iş ve inşaat makineleri alanının büyümesini sağlayacak” diyen Karakılıç, yenilebilir enerjide başlanan yatırımlar ve açılacak yeni ihalelerle hareketlilik olmasını bekliyor. Yalnız Karakılıç, sat geri kirala işlemlerini riskli buluyor. “Hem biz hem sektörün diğer oyuncuları, gayrimenkul ürün grubunu, son dönemde inşaatta şişme olduğu görüldüğünden risk olarak algılıyoruz. Özellikle sat geri kirala işlemlerinde çok seçici davranıyoruz. Büyük oyuncuların tamamında sat geri kiralamada hem yönetim kurulları limit getirdi hem icra seçici davranıyor.” 30’uncu yılında İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç ile sektörün 2018 büyüme rotasını ve gelişme alanlarını konuştuk: 

 2017 yılında leasing sektörü yüzde 21,2 büyüme yakaladı. Bu yılın ilk üç ayında artış trendi sürüyor mu?

Sektörde TL bazında iyi bir büyüme görünüyor ama dolar bazlı baktığımızda büyüme düşük, yüzde 1 oldu. 6,2 milyar dolarlık işlem hacmiyle 2017’yi kapattık. Böyle baktığınızda 58 bin civarı müşteriye ulaşan sektör çok küçük adımlarla büyüyor. Ancak 2018’in ilk iki ayında talep daha iyi görünüyor. Aralık 2017 fena değildi, bu yıl ocakta biraz düşer diye beklentimiz vardı. Ocak ayı da gayet iyi geçti. Şubat ayı da geçen yıla göre daha iyi kapandı. Mart ayında da özellikle iş ve inşaat makineleri tarafında fena gitmiyor. Piyasada talebin daha hareketli olduğunu görüyoruz. 

 Yıl boyunca bu trend devam eder mi? 

 Genel beklentim, 2018’de sektörde büyümenin 2017 yılından biraz daha düşük gerçekleşeceği yönünde. Geçen yıl leasing şirketleri olarak biz, KGF’ye bankalara göre daha gecikmeyle entegre olabildik. Haziran ayından sonra KGF limitlerini kullanır hale geldik. Geçen yıl hem KGF hem KDV’ye verilen teşvikler nedeniyle sektörde büyüme güzel oldu. Bu yıl ise KGF’nin formatı değişiyor. Yatırım, ihracat, cazibe merkezleri, tarım gibi özel alanlarda KGF kredileri “REKABET YÜKSEK verebileceğiz. Formatı sınırlayınca kullanabilecek firma adedi de görece daha düşük hale geliyor. KGF de sektöre ilk limitler verildi, biz ufak ufak kullandırmaya başladık. Biz ilk limit olarak 66 milyon TL aldık, bitirdikçe yenisini kullandıracaklar diye düşünüyoruz. Bu yıl sektörde büyüme TL bazında yüzde 15-18 arasında olacak. Yeni teşvikler gelirse belki biraz daha yukarı tetiklenebilir. Leasing toplam büyüklüğü de 2017’deki 6,2 milyar dolardan 2018 sonunda 6,3 -6,5 milyar dolar arasına çıkacak diye tahmin ediyoruz. 

 Sektör yöneticileri, KGF’nin büyümede sınırlı etkisi olduğunu aktarıyordu. Ne kadarlık etkisi oldu? 

 Evet, KGF ile verilen limitler, işlem hacminde ufak bir pay alıyor. Çünkü, zaten ağırlıklı iş ve inşaat makineleri ile sat-geri kiralama işlemleri yapıyorduk. Ama ne yaptık? KGF sayesinde teminatlandırmada kendimizi güven içinde hissettiğimizden belli kredileri daha rahat verdik. Bizim toplam iş hacmimizde KGF kredileriyle verdiğimiz oran yüzde 2-3’lerde. Sektörde de bu paraleldedir. Aslında leasing şirketleri olarak yüksek limitler istedik ama sadece banka iştiraki leasing şirketlerine limit vermeyi uygun gördüler.

Sektörde leasing ürünlerinin işlem hacminden aldığı paylar nasıl şekilleniyor? Bu yıl hangi ürün alanları büyüyecek? 

 Sektörde 2017 sonu itibarıyla iş ve inşaat makineleri ürün grubu yüzde 26,9 pay alıyor. Sat geri kirala ürünün de bulunduğu gayrimenkul tarafının payı yüzde 21. Burada oran geçen yıl bir miktar azaldı, çünkü limitler konuldu. Hem biz hem sektörün diğer oyuncuları, gayrimenkul ürün grubunu, son dönemde inşaatta şişme olduğu görüldüğünden risk olarak algılıyoruz. Özellikle sat-geri kirala işlemlerinde çok seçici davranıyoruz. Büyük oyuncuların tamamında sat-geri kiralamada hem yönetim kurulları limit getirdi hem icra seçici davranıyor. Zaten bizim asıl işimiz yatırım, o tarafa kanalize olmamız gerekiyor. Sat-geri kirala yapılmaya 2013 yılında başlandı, 2014’te leasing sektöründen aldığı pay en üst seviyeye geldi. Şimdi bu ürün grubunun payı normalleşiyor. 2018 yılında da yüzde 20 gibi bir payı olacak. Bu yıl da büyüme, iş ve inşaat makineleri tarafında yaşanacak. Kanal İstanbul, Çanakkale Köprüsü gibi büyük projeler ve altyapı yatırımları da bu alanın büyümesini sağlayacak. Satıcıların odakları da iş ve inşaat tarafında artarsa, bu ürün grubunun aldığı pay, yüzde 30’a çıkmasa da bir nebze artacaktır. Bu yıl biraz bölgesel olarak Gaziantep ve çevresindeki illerde tekstil yatırımlarında kıpırdanma görüyoruz ama sektör rakamlarına ne kadar yansır bilemiyorum. Enerji tarafında yenilebilir enerjide yeni ihaleler açılabilir, güneş enerjisi yatırımları hareketlenebilir. Geçmişte ihale kazanan firmalar da yatırımların neresinden tutacağına bakıyor. 

 Sektörde 5 yıl içinde 10 milyar dolar işlem hacmine ulaşılır mı? 

 Bu, çok uzak bir hedef değil. Türkiye’de leasing sektörünün büyümesi, ekonomide yapılan yatırımlara bağlı. Sat geri kirala işlemlerinde sona gelindiği için o tarafta büyüme beklemiyoruz. Leasing şirketleri operasyonel leasinge girerse buradan gelecek büyümeyle hızla sektörün işlem hacmi yükselebilir. Ancak operasyonel leasingde özellikle ikinci el platformların kurulması ve artık değerin satış imkanlarının ne olacağına dair birtakım endişeler var. O nedenle temkinli duruluyor. Yoksa operasyonel leasing, Avrupa’daki anlamda uygulanırsa sektörün önü açık, hızla 10 milyar dolara ulaşılır. l Beklenen Karayolu Taşıma Yönetmeliği çıktı ancak ölü mü doğdu? n Eksikler var. Yönetmeliğe göre K2 belgesine sahip şirketler, özmalın 10 katına kadar işlem yapabiliyor. Ancak Türkiye’de işletmelerin çoğu K1 belgesine sahip. O nedenle burada yol alınmış değil. Yeni bir düzenlemeye ihtiyaç var. İyi bir fırsat oldu ama alanının genişletilmesi lazım. Burası, leasing şirketlerinin eskiden güçlü olduğu bir alan, düzenlemeler yapılırsa sektör güzel bir pay alabilir.

Peki bu yıl kârlılık nasıl olacak?

 2017 yılında 940 milyon TL net kâr elde edildi. Bir yıl öncesine göre bu rakamda ciddi bir artış olmadı. Leasing, borçlanmalarda bankacılıktan ayrı tutulmuş, üzerimizde birtakım yükler var. Sektör doğası gereği uzun vadeli işlemler yapıyor; bankalardan daha pahalı borçlanıp ucuza satmak zorunda olan bir sektörüz. Sektörde özkaynak kârlılığı yüzde 11,5, aktif kârlılık da yüzde 1,8. Tabii 2017 yılında bunun ana nedeni faizlerdeki yükselme. Geçtiğimiz yıl yapılan sorunlu alacak satışları, bundan dolayı yazılan operasyonel giderler de özkaynak kârlılığını aşağı çekiyor. Özellikle ilk sıradaki 5 şirket arasında rekabet çok yüksek; kâr marjları çok düşük. 2019 yılında yapılacak seçimler öncesi çok radikal değişimler beklemiyoruz, teşviklerin süreceğini düşünüyoruz. Bu yıl kârlılık da eğer TL faizleri çok yukarıda kalmazsa, geçtiğimiz yıla göre daha iyi olabilir. Ama hızlı giderse bozulabilir de…

~