“Devlet Tekstile Sahip Çıkmalı”

Sarar’ın yönetim kurulu başkanı Cemalettin Sarar, giyim ve tekstilin, ekonomide yaşanan gelişmelerden olumsuz etkilendiğini söylüyor. Tekstilde ise maliyetler nedeniyle imalatçının sıkıntı çektiğini belirtiyor. “Artık sanayici Türkiye’den kaçıyor” sözleriyle bu konuya dikkat çekiyor. Sarar, “Fabrikalar teker teker kapanıyor. Bu çok tehlikeli bir durum” diyor ve ekliyor: “Devletin bu imalatçılara sahip çıkması gerekiyor.”

Cemalettin Sarar, tekstil sektörünün yakından tanıdığı bir isim. Eskişehir’in önde gelen sanayicilerinden. Aynı zamanda Eskişehir Ticaret Odası’nın da başkanı. Yatırımlarını, memleketine yapmak konusunda hassas. Toplam 5 bin kişiye istihdam sağlayan grubuyla gurur duyuyor. Temmuz ayının başında aralarına katılan profesyonel yönetici Duru Güneri ile çok daha iyi işlere imza atacaklarını söylüyor.

2007 yılında 200 milyon doların üzerinde ciro gerçekleştiren Sarar, her yıl ortalama yüzde 5-10 arasında büyüyor. Grubun özellikle son dönemlerde odaklandığı konu ise hızlı mağazalaşma. Yurtiçi ve yurtdışındaki mağaza sayılarını her geçen gün artırdıklarını söyleyen Sarar Giyim Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar, “Hindistan’dan Almanya’ya kadar dünyanın birçok noktasında Sarar markası var. Mağaza sayımızı artırmaya devam edeceğiz” diyor.

Sarar’ın yatırımları sadece tekstille de sınırlı değil. Önümüzdeki günlerde AVM, otelcilik ve tarım yatırımlarıyla da adından söz ettirecek. Eskişehir’de açmayı planladığı dev kompleksin fizibilite çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. İçinde AVM’den sinemaya, SPA otelinden spor merkezine kadar birçok farklı bölümün olacağı kompleksin, 2009 yılında devreye girmesi planlanıyor.

Kendisi ve grubu adına memnuniyetini dile getirse de memleketin gidişatından pek hoşnut değil. Özellikle yüksek maliyetler nedeniyle üretimlerini yurtdışına çıkarmak zorunda kalan yerli sanayicilerin durumu onu üzüyor. “Artık yerli imalatçı Türkiye’den kaçıyor. Devletin bu imalatçıya sahip çıkması lazım. Fabrikalar teker teker kapanıyor. Bu çok tehlikeli bir durum” diyen Cemalettin Sarar ile yeni yatırımlarını ve hedeflerini konuştuk:

*2007 yılı Sarar Grubu ve tekstil sektörü açısından nasıl geçti?
2007 bizim için gayet iyi bir yıldı. Çok başarılı olduk. Hedeflerimize doğru ilerliyoruz. Her yıl, ortalama yüzde 5-10 oranında büyüyoruz. 2007 yılında yüzde 5 büyüdük. Hem yurtiçi hem yurtdışındaki mağaza sayımızı artırmaya devam ettik. Tesislerimizde 5 bin kişi çalışıyor. Fabrikalarımızla, mağazalarımızla binlerce insana istihdam sağlıyoruz.

*Ancak 2008 biraz dalgalı başladı. Siyasi ortam gerildi. Bu yıl nasıl gidiyor? Yıl sonu beklentileriniz nedir?
2008, açıkçası bir önceki yıl kadar parlak başlamadı. Bildiğiniz gibi, 2008’e girdiğimiz zaman bildiğiniz gibi Türkiye genelinde bir kriz çıktı. Herkeste bir gerginlik başladı. Faizlerde yükseliş gözlendi. Bankalar aynı biçimde faizleri yükseltti.

Birkaç husus direkt ekonomiyi etkiledi. Tüm bunlar başörtüsü tartışmasıyla başladı, sonra AK Parti’nin kapatma davası ve şimdi de Ergenekon çıktı. Açıkçası siyasi ortamdaki tüm bu gerginlikler, ekonomiyi ve yatırımcıyı direkt etkiliyor. İş dünyası bu anlamda tedirgin. Ne olacak, ne bitecek hiçbirimiz bilmiyoruz. Herkesin sorduğu soru aynı, “Memleket nereye gidiyor?” Bence böyle zamanlarda birlik ve beraberlik içinde olunması lazım. Tedirginlik hiçbir yarar sağlamaz.

*Siz yılların sanayicisi olarak birçok kere bu tarz kriz dönemleri yaşadınız. Böyle dönemleri nasıl atlatıyorsunuz? Nasıl bir strateji uyguluyorsunuz?
Biz bu dönemlerde hiç korkmadık. Yine korkmuyoruz. Her zaman yatırımlarımızı yapmaya, işlerimizi büyütmeye odaklandık ve bunu da başarıyla gerçekleştirdik. Aile olarak zaten krizlere aldırış etmeyiz.

Korkaklık, ürkeklik, tedirginlik insanları daha kötüye götürür. Bizim aile olarak prensibimiz arkamıza bakmamaktır. Geçen seneye bakmayız. Arkana baktığın zaman olmaz. Devamlı ileriye, iyi günlere bakmak lazım. O yüzden biz de grup olarak hep ileriye bakıyoruz ve bunu da korkmadan yapıyoruz.

*Tekstilciler kamuoyunda genelde en fazla şikayet eden kesim olarak algılanıyor. Oysa ihracatta 20 milyar dolara ulaşıldı. Sizin bu konudaki değerlendirmeniz nedir? Tekstilde durum gerçekten nasıl?
Bu sektörde hep ağlayan bir görüntü çiziliyor. Bunda haklısınız. Ancak, bir bakıma ağlanacak durum da var. Çünkü tablo pek parlak değil. Örneğin, AVM’lerdeki kiralar aldı başını gidiyor. İnanılmaz fiyatlar isteniyor… Son zamanlarda birkaç tane şirket fiyat düşürdü, ama diğerleri düşürmüyor. Düşünün, Avrupa’da Düsseldorf’ta mağaza tutuyorum, İstanbul’daki kadar para ödemiyorum.

*Orada ne kadar ödüyorsunuz?
Metrekaresine 25-30 Euro veriyoruz. Buradaki AVM’ler ise 100-120 Euro istiyor. İşte bunların yapılmaması lazım. Yazıktır, 200 metrekare mağaza tutsanız, sadece kirası 20 bin Euro. 10 kişi çalıştırsanız, diğer yan giderler ve masraflar da eklendiğinde maliyeti 25 bin Euro’ya fırlıyor. 50 bin YTL ediyor. Zaten mağazanın yaptığı ciro aylık en fazla 80-100 bin YTL. Yazıktır, günahtır diyorum.

O yüzden son zamanlarda tekstil ve hazır giyimcilerin AVM’lerdeki konumlanması, yüzde 30-40 oranında düştü. Artık kimse AVM’lere girmek istemiyor. İnanılmaz bir maliyet.

* Tek sorun AVM’lerdeki kiraların yüksek olması mı?
Tabii ki tek sorun bu değil. Esas hatayı biz yaptık. Zamanında bu fiyatlara tamam demeyecek ve pazarlık edecektik.

Ayrıca imalatçı olmayan, sadece perakende yapanlar bu kiralardan ve yüksek maliyetlerden çok daha fazla etkileniyor. Biz sonuçta üretimimizi yapıyoruz, ihracatımızı her geçen yıl artırıyoruz ve yatırımlarımıza devam ediyoruz. Ama imalatçı olmayan kesim, AVM’lerdeki bu durumdan çok ciddi etkileniyor.

*Ancak sizin gibi imalat yapan kesimin de yüksek işçilik ve enerji maliyetleri gibi sorunları var…
Evet, bu sorun yıllardır başımızda. Sanayicinin en önce çözülmesi gereken sıkıntısı yüksek maliyetler. Bakın, artık yerli sanayici ve imalatçı Türkiye’den kaçıyor. Devletin bu imalatçıya sahip çıkması lazım. Fabrikalar teker teker kapanıyor. Bu çok tehlikeli bir durum. İşsizlik giderek artıyor. Buradaki fabrikasını kapatan Mısır’a, Romanya’ya, Bulgaristan’a gidiyor. Artık Çin’e bile gidilmiyor. Orası bile pahalı gelmeye başladı. Bırakın yabancı yatırımcının Türkiye’ye gelmesini, biz buradaki yerli yatırımcıyı bile kaçırıyoruz. Benim asıl üzüntüm bu…

Devletin bu işe kesinlikle bir çözüm bulması lazım. Böyle devam ederse gidişat iyi değil. İstihdam daralır, işsizlik artar. Tekstil sektörü, özellikle istidama katkısı açısından çok önemli, lokomotif bir sektör. Bu sektörde inen her kepenk çok önemli. Enerji maliyetleri, işçilik maliyetleri çok yüksek. Bunların hepsi imalatın üzerindeki yükü giderek artırıyor. Yıllardır söyledik, yine söylüyoruz. Ben 100 milyarlık bir yatırım yapıyorsam, bunu taahhüt ediyorsam, devletin de buna bir teşvik ve destek vermesi gerek.

*Sarar Grubu olarak hızlı bir büyüme yakaladığınız söylenebilir. Özellikle mağazalaşma yatırımlarınız dikkat çekiyor. Yılda ortalama kaç mağaza açıyorsunuz?
İyi yerlerde, büyük alıveriş merkezlerinde büyümeye devam etmeyi planlıyoruz. Bu hedef, hem yurtiçi hem yurtdışı için geçerli. Sonuçta dünyaya açılmak, marka olarak global olabilmek ve büyümek için oralarda bulunmamız gerekiyor. Biz de bunu gerçekleştiriyoruz.

Örneğin, yurtdışından bize talepler geliyor. “Biz Sarar markasını satmak istiyoruz” diyorlar. Bu hem çok önemli hem gurur verici. Tüm bunlar bizim markamıza ve firmamıza olan güvenlerini gösteriyor. Örneğin, Afrika’nın en uç noktasında bile Sarar mağazası görebilirsiniz. Tam anlamıyla global olduk diyebiliriz…

*Yurtdışı faaliyetleriniz ne durumda?
Özellikle son yıllarda yurtdışı yatırımlarımızı hızlı biçimde sürdürüyoruz. Almanya, Belçika, Hollanda, İsviçre, İspanya, Bulgaristan’da mağazalarımız var. Avrupa’da 20’nin üzerinde mağazamız bulunuyor. Bunların hepsi kendi yatırımımız. En son ABD’de yeni bir mağazamızı hizmete açtık. New York’un en güzel caddelerinden birinde, Roosevelt Hotel’in alt katında büyük bir mağazamız hizmete girdi. Çok iyi markaların arasında konumlandı. Bu son mağaza ile ABD’deki 7’nci mağazamızı da açmış olduk.

*Yurtdışında toplam kaç mağazanız var? Önümüzdeki döneme dönük hedefiniz ne?
Yurtdışında, bayilerimizle birlikte, toplam 100’ün üzerinde mağazamız var. Geçen hafta Ürdün’deydik ve bayilikle yeni bir mağaza açtık. Yine bayilik olarak Mısır’da ve Kıbrıs’ta 5’er mağazamız bulunuyor.

Yurtdışına hızlı biçimde açılıyoruz. Moskova’da, İran ve Irak’ta aynı şekilde bayilerimiz var. Yakın zamanda Suriye mağazamızı hizmete sokacağız. Ayrıca Hindistan’da bayilerimiz bulunuyor. 

*Çin konusunda planlarınız var mı? Özellikle üretimde Uzakdoğu’ya doğru bir yönelme var…
Bizim Sarar olarak Çin’de küçük bir imalatımız var. Ancak, biz oradan yurtdışındaki başka markalara ihracat yapıyoruz. Yani, orada bizden istenen koleksiyonları yapıyor ve ihraç ediyoruz. Ama Türkiye’ye ihracat kaydıyla getiriyoruz.

Birçok dünya markası adına bu şekilde üretim yapıyoruz. 4 yıllık bir şirket. Onun dışında Çin’de henüz mağazamız yok. Ama yakın gelecekte orada da mağazalaşmayı planlıyoruz.

*Yakın zamanda ev tekstili alanına da girdiniz. Bu yatırımdan memnun musunuz? Hedefleriniz nedir?
Evet, ev tekstili segmentine de girdik ve çok iyi gidiyor. Erkek giyimle başladığımız bu yolda, kadın giyim ve ev tekstiline de girerek büyümeye devam ediyoruz. Ev segmenti önemli ve ciddi potansiyeli olan bir pazar.

 Biz de koleksiyonlarımıza ve ürünlerimize güveniyoruz. Şu anda Sarev markamızla piyasadayız. Sarev markası, birkaç yıl içinde Sarar Home olarak bağımsız bir konsepte kavuşacak. Ayrı mağazalaşma olacak. Ev segmentindeki satışlarımızdan memnunuz. Düşündüğümüz ve hedeflediğimiz gibi ilerliyor. Yıllık cirosu 20 milyon dolar civarında. Giderek artacak tabii…

“Tarım Ve Avm Yatırımları Yapacağız”

“Organik Tarım Yapacağız”
 Eskişehir Sivrihisar’da 21 milyon YTL’ye 1.000 dönümlük büyük bir arazi aldık. Şu anda orada buğday, arpa gibi tahıl ürünlerinin üretimi yapılıyor. Islah çalışmalarımız olacak. Daha sonra bu arazide organik tarım üretimi planlıyoruz. Tarım Türkiye için çok önemli bir sektör. Sahip çıkılması gerekiyor. Bizim için ilk başlarda belki biraz hobi gibi olacak, ama ileride tarım ve hayvancılık alanındaki yatırımlarımızı büyütmeyi planlıyoruz.

“Spa Oteli Açacağız”
Başka bir yatırımımızda çok amaçlı dev bir kompleks olacak. Bu proje için Eskişehir Bozüyük’te 110 bin metrekarelik bir arazi aldık. Duble yol üzerindeki arazide, çok büyük bir kompleks yapacağız. İçinde otel, alışveriş merkezi, sinema olacak. Tesis, yolun her 2 yakasında olacak ve üst geçitle bağlanacak. Detaylı fizibilite çalışmalarımız sürüyor. Sanırım 2009 yılı ortalarında start vereceğiz. Otel olarak ise SPA oteli planlıyoruz. Çünkü Eskişehir’in altı şifalı su kaynağı. Allah vergisi bir şey bu. Bu doğal kaynağı gün yüzüne çıkarmayı hedefliyoruz

“İlk Kez Profesyonel Bir Yönetici Aldık”

En Önemli Şey İstihdam
 Sarar Grubu olarak fabrikalarımızda ve işletmelerimizde toplam 5 bin kişi çalışıyor. Bu kadar insana ekmek sağlıyoruz. En önemli şey istihdam… Onların hepsi benim çocuğum. Üç kardeşin en büyüğüyüm ve en büyükleri olarak hepsini çocuğum olarak görüyorum. Evlatlarımızla beraber hem yurtiçinde hem yurtdışında büyümeye devam ediyoruz.

Artık 4 Kardeş Olduk
Sektörün önemli isimlerinden Duru Güneri, temmuz ayı başında genel koordinatör olarak bizimle çalışmaya başladı. Onun da aramıza katılmasıyla birlikte 3 kardeştik, 4 kardeş olduk. Duru Bey ile Türkiye İhracatçılar Birliği ve Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği’nde beraberdik. Aşağı yukarı 20 yıllık arkadaşımdır. İlk kez bir profesyonel yönetici aldık ve kurumsallaşma adına da çok önemli bir adım oldu. Onun da katkısıyla çok daha güzel işlere imza atacağımıza, çok daha güzel şeyler yapacağımıza inanıyorum. Onun sektördeki deneyiminin, birikimlerinin bize katkısı çok büyük olacaktır.

Ev Tekstilinde Her Yıl 50 Mağaza Açılacak

Yurtdışı Mağaza Atağı
Cemalettin Sarar, şu anda Türkiye genelinde Sarar ürünlerini satan 400’ün üzerinde satış noktası olduğunu söylüyor. “Bunların yaklaşık 100 tanesi bize ait. Diğerleri ise bayilerimiz olarak faaliyet gösteriyor” diyen Sarar, gerek yurtiçi gerek yurtdışındaki mağazalaşma atağının süreceğini belirtiyor. Şirket yurtdışında her yıl, en az 5 mağaza açmayı planlıyor. Hedef pazarlar ise Avrupa ülkeleri, Ortadoğu ve Rusya.

Sarev, Sarar Home Olacak
Sarar, kendileri için yeni bir alan olmasına rağmen ev tekstilindeki gidişattan da oldukça memnun. Ev tekstili segmentinin toplam ciro içindeki payı yüzde 5-10 arasında değişiyor. 2007 yılında ev tekstilinden 20 milyon dolar ciro elde ettiklerini belirten Sarar’ın bu alandaki hedefi, yıl sonuna kadar yurt çapındaki mevcut Sarev mağazalarının sayısını 50’ye çıkarmak. Her yıl ortalama 50 yeni Sarev mağazası açılması planlanıyor. 2010 yılından itibaren de Sarev’lerin Sarar Home’a dönüştürülmesi hedefleniyor.

Yasemin Erdoğan
yerdogan@capital.com.tr