2025 sıkıntılı olacak

Elçin Cirik

ecirik@capital.com.tr

Hayat dışı sigortacılık eylül sonunda prim üretiminde yıllık yüzde 73,6 büyümeye imza attı. Ancak Doğa Sigorta Genel Müdürü COŞKUN GÖLPINAR, 2024’te poliçe yenilemelerinde, özellikle konut ve kasko alanlarında yüzde 30 düşüş olduğunu açıklıyor. Gölpınar, yüzde 45 prim üretimi olacağını öngördüğü gelecek yılın zor ve daha sıkıntılı bir dönem olacağını düşünüyor. Gölpınar’a göre en büyük risk, faizlerin indiği noktada sigorta şirketlerinin yatırım gelirlerinin düşmesi ve teknik zararı kapatamayacak noktaya gelmesi. Yönetici, “Şirketler yatırım gelirlerine rağmen zarar açıklayacak duruma gelebilir” diyor.

Hayat dışı sigortacılık, yangın ve doğal afetlerle sağlık branşlarının güçlü ivmesiyle 2024’ün ilk 9 ayını yıllık yüzde 73,6 büyümeyle kapattı. Doğa Sigorta Genel Müdürü Coşkun Gölpınar, son çeyrekte kaskoda aşırı fiyat rekabetinin etkisiyle bir miktar gerileme beklese de 2024’ün yine de yüzde 70’in üzerinde büyümeyle biteceğini öngörüyor. Gölpınar, 2025’in “zor ve daha sıkıntılı” bir yıl olacağını düşünüyor. “Sektörümüzde oluşan teknik zarar, şirketlerin ellerindeki birikmiş olan sermayenin yatırım gelirleriyle kompanse ediliyor” diyen Gölpınar, faizlerin indiği noktada yatırım gelirlerinin düşeceğine ve sigorta şirketlerinin yatırım gelirlerine rağmen zarar açıklayacak duruma gelebileceğine dikkat çekiyor. Doğa Sigorta Genel Müdürü Coşkun Gölpınar, sektöre ve geleceğine yönelik sorularımızı yanıtladı: 

Hayat dışı sigortacılıkta bu yılın büyüme performansını nasıl değerlendiriyorsunuz? 

Eylül sonu TSB verilerine göre hayat dışı sigortacılık prim üretimi yıllık olarak yüzde 73,6 büyüdü, reelde de yüzde 16,2 artış var. Aslında 2024, 2023’teki büyük depremden sonra sigorta şirketlerinin zorlukla reasürans bularak yüksek maliyetli reasürans ödemesiyle girdikleri bir yıl oldu. Kahramanmaraş depremi sürpriz bir depremdi, beklenen Marmara depremiydi. Hala bu beklenti devam ederken geçmiş hasarların ödenmesiyle artık normal hayata dönüldü ve sigorta sektörü yüzde 74’e varan büyüme sağladı. Eylül sonu rakamlarına göre prim üretiminde ılımlı ve normal bir yıl oldu. Ama son 3 ayda tablo değişebilir. Çünkü son çeyrekte sektörde rekabet artmış vaziyette. 

Bu durumda 2024 yılı ne kadarlık büyümelerle bitebilir sizce?

Bu yıl üçüncü çeyrek sonrası kaskoda farklı bir tablo ortaya çıktı. 2023’te sektör kaskoda kâr yaptığından bu dönemde aşırı fiyat rekabeti oluştu. Piyasada geçen yılın eylül ayıyla bu yılın aynı ayına baktığımızda poliçe fiyatlarında yüzde 10-15 artış var. Maliyetler, işçilik ücretleri, yedek parça rakamları ve enflasyona göre bu artış düşük. Zarara doğru dönüşme başladı. Yılın sonunda bu branşta sektörün nefes almakta zorlanır hale geleceğini tahmin ediyorum. Bu çerçevede 3’üncü çeyrek ve sonrasında kasko prim üretiminde küçülme olacağını düşünüyorum. Sağlık ve yangın taraflarında aynı büyüme trendi devam eder. Yangında büyük yenilemeler genelde son çeyreğe denk gelir, aynı oranlarda büyüme sürer. Bu ortamda bu yıl sonu prim üretiminin yüzde 70- 75 arasında kapanacağını öngörüyorum. 

Bu yılın iyi büyüyen alanları hangileri oldu ve neden?

Yangın ve doğal afetler branşında yıllık prim üretimi büyümesi yüzde 102 olarak gelişirken reel büyüme yüzde 35 seviyesinde. Büyümede bu alan başı çekiyor. Yangın branşındaki büyüme, geçen yılki deprem sonrası deprem sigorta fiyatlarının artmasından kaynaklanıyor. Deprem tarife fiyatları değişti, bir de enflasyonun sigorta bedellerinin üzerindeki artış etkisi nedeniyle yangın branşında önemli bir artış oldu. Bu branştaki büyümenin büyük bölümü deprem teminatından kaynaklanıyor ve bu rezerv rakam. Diğer ek teminatlara ayrılan primler hala çok düşük seviyelerde seyrediyor. Her bir ek teminat için de ayrıca bir prim kalemi olması lazım, ancak rekabet nedeniyle bu teminatlar düşük tutuluyor. Sadece deprem teminatı fiyatına satılıyor. Sağlık branşında da atak var. Son yıllarda tamamlayıcı sağlıkta büyük bir adetsel artış yaşanıyor. Sağlık branşının büyüme oranı yüzde 98. Sadece tamamlayıcı sağlık sigortasına (TSS) bakarsak prim üretimi 11,6 milyar TL’den 27,7 milyar TL’ye çıkıyor. Yani asıl değişim yıllık yüzde 138 artışla TSS’den geliyor. Bir yıllık sürede özel sağlık sigortalı sayısı 2,6 milyondan yüzde 5,4 artışla 2 milyon 750 bin kişiye çıktı. TSS’deyse sigortalı sayısı 3,9 milyondan 4,6 milyona yükseldi, yüzde 20 artış var.

Oto tarafında tablo pek parlak değil galiba… 

Sektörün prim üretiminde önemli ağırlığını, 127 milyar TL prim üretimiyle trafik sigortaları oluşturuyor. Bu branşın sektörde yüzde 25 payı var. Trafiğin üzerine İMM (İhtiyari Mali Mesuliyet), Yeşil Kart, Yol Yardım ürünleri eklendiğinde bu oran, yaklaşık yüzde 30-31’leri buluyor. Kaskoyu da ekleyince prim üretiminin yarısı oto branşlarından geliyor. Trafikte poliçe fiyatlarında bu yıl ufak tefek artışlar var. Aslında kamuoyuna bu artışlar çok yüksek gibi görülse de sigorta sektörünün bu branşla ilgili sıkıntıları ciddi sıkıntıları var. Bu branşta, hasar frekanslarındaki artışlar, bedeni hasarlar, bedeni hasarların hesaplanmasındaki asgari ücret karşılıkları gibi faktörlerle teknik kârlılık sağlamak imkansız gibi. Kaskoysa bu yıl kötü gelişen bir branş. Ekonomik kriz sonucu 2024 başından itibaren, sadece kasko branşında değil konut sigortalarında da yenileme oranlarında düşüş yaşanıyor. Bugün kaskosu bulunan araç oranı yüzde 25-30 ve trafikte de zorunlu olmasına rağmen yüzde 75-80 sigortalılık oranı söz konusu. Kaskoya bu durum, çok daha şiddetli şekilde yansıdı. 

Ne kadarlık bir düşüşten bahsediyoruz? 

Uzun zamandır kaskonun prim üretimi büyümesi bu kadar düşük olmamıştı. Eylül sonu prim üretimi artışı yıllık yüzde 33,6’da kaldı, reelde yüzde 10,6 negatif büyüme var. Kasko branşında hem 2023’ten gelen ekonomik baskı nedeniyle fiyatların artması hem mevcut ekonomik zorluklar nedeniyle poliçe yenileme oranı daha da düştü. Hasar kısımlarında da sıkıntılı bir süreç var, ödenen hasar rakamlarının yüzde 75-80 oranlarında arttığı görülüyor. Özellikle 3. çeyrekten sonra sektörün kasko branşında zarara döndüğünü tahmin ediyorum. TSB’den gelen rakamlar ve günlük veriler bunu gösteriyor. Sigortalılarda hem kaskoda hem konutta bu yılın ilk 6 ayında poliçe yenilemelerinde yüzde 30 düşüşler oldu. İstatistiklerimizden gördüğümüz kadarıyla 100 sigortalıdan 70’i poliçesini yeniden yaptı, 30’u yenilemedi. 

2025 sigortacılık için nasıl bir yıl olacak?

2025’in zor ve daha sıkıntılı bir yıl olacağını düşünüyorum. Enflasyon oranları düşüyor. Bu, ekonomi açısından çok olumlu. Ancak sigorta teknik kârlılıkta zarar eden bir sektör ve doğal olarak enflasyonun düşmesi, kur artışlarının stabil olmasıyla da sigorta bedelleri belli bir noktada kalacak. Sektörümüzde oluşan teknik zarar, şirketlerin ellerindeki birikmiş olan sermayenin yatırım gelirleriyle kompanse ediliyor. Öyle ki 2024’ün ilk yarısında sektörde 18 milyar TL teknik zarar var. Aynı dönemde yazılan yatırım gelirleriyle sektörde 39 milyar TL kâr görünüyor, yatırım gelirleriyle artıya geçiliyor. 2025’te en büyük risk, faizlerin düşmesiyle birlikte yatırım gelirlerinin düşmesi olacaktır. Sektörde teknik zarar devam ettiği sürece ki bir değişiklik beklemiyorum, yatırım gelirlerinin bu zararları maskeleme oranı gittikçe azalacak. Şirketler yatırım gelirlerine rağmen zarar açıklayacak duruma gelebilir. En büyük kırılganlık bu… 

Tüm sektör 2025’te zarara geçebilir mi yani? 

Tüm sektör için söylüyorum, evet, olabilir. 2024 ilk yarı rakamları teknik kârlılıkta ekside zaten. Tabii bir de beklediğimiz iki finansal raporlama sistemi var. IFRS 17’ye 1 Ocak’ta geçecektik, orada süreç Sigorta Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SDKK)’nin kararına bağlı olacak. Bir de banka ve sigorta şirketlerinin enflasyon muhasebesine geçiş süreci söz konusu. TSB’nin yaptığı senaryolarda kârda bayağı düşüş var, zarar ediliyor. Bunlar da kırılgan noktalar olabilir. 

Reel büyüme sürer mi? 

Hükümetin açıkladığı 2025 sonu enflasyon beklentisi yüzde 21. Sigorta sektörünün bu oranla yetinmeyip üzerine büyümesi gerekir. 2025 sonunda enflasyon oranı artı yeni işlerle sektörde yıllık prim üretimi büyümesinin yüzde 45 civarı olacağını tahmin ediyorum. Biz de şirket olarak planımızı bu şekilde yaptık. 

2025’te sigortalı sayısı artar mı? Yenilenme oranı yükselebilir mi? 

Sigortada kaybedilmiş bir işin tekrar geri gelmesi çok kolay olmuyor. O nedenle artış beklemiyorum. Burada dağıtım kanallarına yani acente ve brokerlere çok iş düşüyor. Sigortalıları ikna etme ve ürüne çevirme işi, acentelere düşüyor. 

Gelecek yıl hangi branşlar daha hızlı büyüyecek sizce? 

2025’te tamamlayıcı sağlık sigortası yine önemli büyüme alanı olarak görülüyor. Burada devlet desteğine ihtiyaç var. Ancak şöyle bir endişem var: Fiyat rekabeti o kadar yoğun var ki hastane hizmet fiyatlarıyla poliçe fiyatları arasında korkunç açık var. Burada da ileride zarar yazılacağını öngörüyoruz. Poliçe fiyatlarına bakınca özel sağlıkta uçsuz bucaksız artışlar var. Özel sağlık sigortası (ÖSS) sigortalı sayısında artış olmaması ve havuzdaki mevcutların yaşının yükselmesi fiyatları artırıyor. TSS’deyse primler yılık olarak yüzde 50-60 arttı. Burada TSS’de bilinçli fiyat vermeye dikkat etmek gerekiyor, yoksa zarar yazılabilir. 

Türkiye’nin reasürans tarafında artı maliyetleri olacak mı yeni yılda? 

2024’te reasürans korumalarında 3 kata yakın artışlar oldu. Sigorta Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SDDK) bu yıl sigorta şirketlerinden Marmara depremi olması durumunda en kötü senaryoya göre bazı modellemeler istedi, bunları hazırlıyoruz. Mevcut rezervle arada açık var mı bu hesaplamaları göndereceğiz. Tahmin ediyorum bu yıl her şirket ilave korumalar alarak daha güvenli hale gelmeye çalışacak.