Asla geç değil

SORU: Kariyer değişikliği düşünüyorum. Yaşım ilerliyor, acaba insan belli bir noktada artık olduğu yerde kalmalı ve ilgisini çeken fırsatların peşine düşmemeli mi? Joseph Peters
CEVAP: Henry Ford, Ford Motor şirketini 40 yaşından sonra kurmuş. Reid Hoffmann, LinkedIn’i halka arz ettiğinde ise 43’ün üzerindeymiş. Arianna Huffington oldukça başarılı Huffington Post’u, 55’inde kurmuş. Bense 66 yaşındayım ve uzay seyahati üzerine bir şirketim var! Tüm bu girişimciler, başarıyı yakaladıklarında orta yaşın üzerinde olsa da (tabii benimle kıyaslayınca daha yeniyetmelermiş) benim yaşımda ya da belki de benden daha yaşlı olup girişimcilik kariyerine yeni atılanlar da var. Girişimcilikte yaş önemli değildir; en önemlisi  tutkunuzun peşinden gidecek hevesinizin olması. Bu yazının Virgin Maratonu’nun mola gününde yazıldığını duymak okuyucuları şaşırtmasa gerek. Takımımız İtalya’da yüzlerce kilometre boyunca tırmanmak, yüzmek ve bisiklet sürmekle meşguldu. Buraya ailem, arkadaşlarım ve Virgin Grubu’nda yer alan çeşitli şirketlerden birçok kişiyle geldim. Her biri buraya gelirken “Aman boş ver, ne olacak. Hadi bir deneyelim” diyerek hayatlarının macerasına atıldı. Bazı aksilikler oldu. Örneğin oğlum Sam çok kötü bir şekilde düştü. Ama bunun gibi birkaç kaza ve sıkıntı haricinde oldukça neşeli ve keyifli geçti. En önemlisi, bu seyahat bize müthiş bir başarma hissi tattırdı. Virgin Maratonu’nun amacı, gençlere destek olan bir sosyal sorumluluk projesi için para toplamak. Aynı zamanda insanı önceden yapabileceğine inanmadığı bir şeyi başarmaya da itiyor. Bu maraton boyunca büyümenin, konforunuzdan uzaklaştığınızda başladığını bir kez daha anlıyorsunuz. Başkalarının desteği olmadan, kendi başınıza kaldığınızda da hakikaten eşsiz şeyler başarabileceğizi görüyorsunuz. Ayrıca bu seyahatte yeni bir şeyler denemek için asla geç olmadığını gördüm. Bu maratondan önce bisikletle en fazla 19 mil uzağa gidiyordum. Şimdiyse birkaç hafta içinde yüzlerce mil gidebildim. O zaman ben de sana soruyorum Joseph, aynı deneyimler kariyer için de geçerli değil mi? Kimse belli bir yaşa ya da konuma geldi diye kendini saplanıp kalmış hissetmemeli. Eğer bir işe girişmenin senin için getirisi olacağını düşünüyorsan mutlaka yap. Benim getirisi olduğuna inandığım girişimlerin peşinden gitmem Virgin’ı başarıya götürdü. Gençken arkadaşlarımla müzik tutkunuyduk. Bu yüzden ilk işimiz Virgin Records oldu. Müzik dinlemek, konserlere gitmek, rock yıldızlarıyla takılmak hayalleriyle hobimizin işe dönüşmesinden Virgin Records doğdu. Büyüdükçe ilgi alanlarımız değişti. Daha sonraları, hava taşımacılığı ekibimizin ilgisini çekmeye başladı. Virgin Atlantic’i de işte böyle kurduk. Son zamanlarda ise uzay yolculuğunu sıradan insanlara açmaya merak sardık. Bu yüzden Virgin Galactic’i kurduk. Bir girişimcinin yeni bir sektöre girmesi için tek ihtiyacı öğrenme hevesi. 40 yıldır tamamen alakasız sektörlerde bir sürü şirket kurduk. Her birinin idaresi tamamiyle başka donanımlar gerektiriyor. Bu da tabii sürekli kendimizi yenilememizi gerektirdi. Bu sürede yeni yeni birçok beceri edindim. Asla işlerimin birini diğerinden ayırmam. Benim gözümde hepsi bir. Eğer böyle bir zihniyetle yaklaşırsanız hangi yaşta olursanız olun kariyer değişikliği hatta fiziksel bir mücadele bile daha başa çıkılabilir geliyor. Aklınızın bir köşesinde hep şunu tutun, gelişim ve ilerleme öyle ‘Armut piş ağzıma düş’ olmaz. Sizin kendinizin çıkıp bir şeyleri oldurmanız gerekiyor. İşin özü, eğer yeni bir iş kurmaya ya da beceri geliştirmeye niyetiniz varsa gidin kurun! Genç girişimciler sıkça başlamak için çok mu genç ya da çok mu tecrübesiz olduklarını soruyor. Hepsine daha olgun girişimcilere verdiğim tavsiyenin aynını söylüyorum, “Tutkularınızın peşinden gidin, tecrübe arkasından gelecektir.”

GİRİŞİMCİ RUHU
SORU: Mezun oluyorum ama doğru yolda mıyım diye düşünmeye başladım. En büyük hayallerimden biri sadece finansal getirisi olan değil topluma da yararı olacak bir iş kurmak. Aklımda bir sürü fikir var ama yeterli kaynağım ve mesleki deneyimim yok. İşte bu yüzden Bogota’ya taşınıp eğitimime paralel bir iş mi arasam diye düşünüyorum. Kendi işimi kurmadan önce başka bir şirketle mesleki deneyim edinmemin yararı olur mu? Sergio Andrés Pérez Quintero, Kalkuta/Kolambiya
CEVAP: Güzel bir soru, Sergio. Senin gibi yeni yetişmekte olan çoğu girişimcinin, kendi işini kuracak yeterli kaynağı bulana kadar geçimini sağlamak için düzenli bir işte ��alışması gerekiyor. Tabii ki bir gün şirketini kurana kadar sevdiğin bir işte çalışmanın da bir sürü faydası var. Hatta Virgin Grubu’nda da böyle girişimçi bir ruha sahip oldukça yetenekli çalışanlarımız bulunuyor. Ben de her zaman onların atılım yapmasını desteklemişimdir. Bunun en güzel iki örneği, Innocent Drinks’in eş kurucusu Adam Balon ve Air Asia’nın kurucusu Tony Fernandes. Onlara ne biliyorlarsa hepsini ben öğrettim demek isterdim ama işin doğrusu onların fikirleri ve girişimci ruhu da bize bir o kadar şey katmıştır! Rowan Gormley de bir başka iyi örnek. Rowan’la tanıştığımda bir girişim sermayesi yatırım ortaklığında çalışıyordu. O denli yetenekliydi ki gelip bizimle çalışmasını ve kendi pozisyonunu belirleyebileceğini söyledim. Akabinde Rowan, Jayne-Anne Gadhia’yla birlikte bizim şimdi Virgin Money diye geçen finansal hizmetler şirketimizde çalıştı. Sonrasında şarap üzerine kendi işini kurdu. Bu şirket daha sonra Virgin Wines adını aldı ve ardından Naked Wines adında başka bir şirket kurdu. Şunu anlamak lazım: Biri için çalışmak sadece finansal baskıyı azaltmanıza ve sabit bir düzen sağlamanıza yardımcı olmaz. Aynı zamanda ileride işinize yarayabilecek önemli bağlantılar kurmanızı da sağlar. Eğer bu yola gireceksen doğru şirketi seçtiğinden emin ol. Bunu anlamak için kendine şunu sor: İleride girmek istediğim sektörle ilişkisi var mı? Buradaki pozisyonum bana bir şeyler katacak mı? Bu iş bana gereken derecede sorumluluk ve özgürlük tanıyacak mı? Bu son soru üzerinde özellikle dur. Başka birisi için çalışmak sana birçok şey katabilir, fakat yanlış bir işveren seçmek şevkini kırabilir. Biz Virgin’de çalışanlarımızın kendi kendilerinin patronu gibi hissetmelerini istiyoruz. En başından beri yaptığımız bu. Bu bir zihniyetle hareket edebilmeleri için yüreklendiriyor. Ayrıca ekiplerin ruhsuzlaşmasını önlüyor. En nihayetinde girişimciler, çözüm odaklıdır; çözüm odaklı insanlardan oluşan bir ekibe sahip olmayı kim istemez? Tabii okuldan mezun olur olmaz kendi işini kurmak isteyenlere de büyük saygım var. İnsanlar bana sık sık kendi kendinin patronu olmak nasıl bir his diye soruyor; çünkü oldum olası öyleydim. Bugüne kadar hiç patronum olmadı. Muhakkak ki kendin için çalışmak insana benzersiz bir bakış açısı ve sürekli yeni fikirler için taze kan sağlıyor. Ayrıca 2016 yılında bir girişimci olmanın bir başka güzelliği var, atılım yapmak hiç bugünkü kadar kolay olmamıştı. Daha önce de bahsettiğim gibi artık sayılı kaynakla ve hiç tecrübeniz olmadan kendi işinizi kurabilirsiniz. Tek ihtiyacınız olan şey bir akıllı telefon, internet bağlantısı ve parlak bir fikir. Tabii ki zamanı geldiğinde işinizi büyütmek için yeni finansal kaynaklar bulmanız gerekecektir. Virgin bu ihtiyaca cevap verebilmek için lobi çalışması yaparak konuyu İngiliz hükümetine taşıdı. Birkaç yıl önce de bir “Start Up Kredisi” programı başlattık. Eğer gençler bir iş kurmak için eğitimlerini yarıda bırakmak ya da ertelemek istiyorlarsa bunu yapmalarına şans vermek gerektiğine inanıyorum. Virgin Start Up ve ortakları tarafından yönetilen Start Up Kredisi programı yeni yetişen girişimçilere düşük faizle iş kredisi imkanı sunuyor. Ayrıca bu girişimcileri başarılı olmalarına yardım edebilecek mentorlarla eşliyoruz. Senin ülken gibi diğer ülkelerde de benzer uygulamaların başladığını görmek isteriz. Önünde gidebileceğin birkaç farklı yol var. Eğer fikrin gerçekten iyiyse bir süre çalışıp ertelesen de ya da hemen atılıp harekete geçsen de eninde sonunda başarılı olacaktır. İyi şanslar.

ERTELEME SEÇENEĞİ
Eğer kendi işini kurmadan önce birisi için çalışmaya karar verdiysen aklında bulundurabileceğin birkaç tavsiye:
* Çalıştığın sektörün bir gün atılmak istediğin sektörle ilişkili olduğından emin ol.
* Kendine bir şeyler katabileceğin ve hevesini canlı tutacak pozisyonlara başvur.
* İleride kendi işini kurduğunda sana yardımı olabilecek bağlantılar kurmaya özen göster.