İş Arayanların Gözü Onlarda

Türkiye’deki işsiz sayısı, son yıllarda eklenenlerle iyice arttı. İşçiden pazarlama direktörüne, marka müdüründen genel müdüre her kademeden çalışan iş arama yarışına katıldı. Ancak, yeni iş olanaklarının az olduğu bu dönemde, uygun kariyer kapısı bulmak çok zor. İşte böyle bir dönemde, en çok alım yapan şirketler öne çıkıyor. Bazı şirketler büyüme ve yapılanma nedeniyle eleman sayısını artırken, iş arayanların da umudu oluyor. Capital, son dönemde bu alanda öne çıkan 30 şirketi ve İK yöneticilerini araştırdı.  
 
Mehveş Demir, Denizbank’ın İnsan Kaynakları Direktörü… Çok kişinin belki adını duymadığı Demir, son dönemin en hızlı büyüyen bankalarından biri olan Denizbank’ın bu stratejilerine uygun eleman alımını yapıyor. Ancak, onu yanda gördüğünüz listeye sokan özelliği ise 2004 yılının ikinci yarısında tam bin 322 kişilik yeni alım yapacak olması. Bu rakam Mehveş Demir’i, listede 4’üncü sıraya oturtuyor.  
 
Mehveş Demir yalnız değil. 2001 yılında yaşanan ekonomik kriz sonrasında bütün gözler onların, yani “insan kaynakları” yöneticilerinin üzerinde. Yaşanan tüm makro olumsuzlukların bir dönem tek göstergesi olan istihdamın patronları onlar. Yeni dönemde ise insan kaynakları (İK) direktörleri daha dikkatli takip ediliyor. Özellikle yaşanan olumlu ekonomik gelişmeler, yüksek alım yapan şirketleri ve bu şirketlerin İK yöneticilerini ön plana çıkartıyor.  
 
Şirketlerin stratejileri doğrultusunda alım gerçekleştiren bu kişiler, son iki yılın istihdamında önemli söz sahibi. Capital olarak son dönemde en fazla alım yapan İK direktörlerini araştırdık. Araştırmayı hazırlarken ortaya çıkan tablo, Haziran 2003-2004, Haziran-Aralık 2004 dönemlerindeki eleman alımlarını kapsıyor.  
 
Yeni dönem istihdam patronlarının çoğu, bankacılık ve perakende sektöründe faaliyet gösteriyor. Son iki yılın en fazla alım yapan şirketleri de bu sektörler arasından çıkıyor. İK uzmanları, bu durumu bireysel tüketicilerin gücüne bağlıyor. Bireysel tüketicilerin durgunluk dönemi sonunda kurumsal tüketiciler ve yatırımcılara göre daha hızlı yeniden tüketime yöneldiğine dikkat çekiyorlar. Tüketime yeniden açılma döneminde olan bu potansiyeli kaçırmamak adına, bireysel bankacılık ve perakende sektörleri yöneticileri de pazarlamaya yönelik alım gerçekleştiriyor. Bu durum da bu sektörlerdeki istihdam patronlarını ön plana çıkartıyor.  
 
Bankacılık İşe Alımlarda Atakta  
 
Kriz döneminde bile düzenli alım politikasıyla dikkat çeken Akbank, 2001 yılında 779 yeni istihdam sağladı. 2002 yılında bu sayı bin 210’a, 2003 yılında ise bin 727’ye çıktı. 2004 yılının ilk altı ayında ise 660 yeni katılım kaydedildi. Bu operasyonun arkasındaki isim ise, Akbank İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Esra Bozkurt. Bozkurt, yeni dönemde şube kadrolarına yetiştirilmek ve çağrı merkezinde görevlendirilmek üzere işe alım gerçekleştirdiklerini söylüyor. Satış ve pazarlama kadrolarında artış sağlandığını belirtiyor. Bozkurt, “Yönetici adayı programında yetiştirilmek üzere her yıl yaklaşık 100’er kişilik 2 ayrı grup işe alınarak bankacılığın farklı alanlarında da çalışmak üzere eğitiliyor” diyor.  
 
Bankacılık sektöründe yaklaşık 850 şube ile hizmet veren Türkiye İş Bankası da son bir yıl içinde bin 400 alım gerçekleştirerek dikkat çeken örnekler arasında. İş Bankası İnsan Kaynakları Müdürü Nilay Çelebi, son dönemde yaşanan bu artışı koordine eden isim. Çelebi, bu artışın banka çalışan sayısıyla doğru orantılı olduğunu söylüyor. Fazla sayıda çalışan olan şirketlerde, emeklilik nedeniyle ayrılanların sayısının da yüksek olacağına dikkat çekiyor. Çelebi sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bunun yanında ülkemizde başka özel kurumlarda sıklıkla rastlanmayan bir şube ağımız var. Gelişen iş hacmimiz de istihdamı olumlu etkiliyor.”  
 
Yeniden Yapılanmada Söz Sahibiler    
 
Denizbank yeniden yapılanması sonucunda, son 1 yılda bin 322 yeni istihdam sağlayarak dikkatleri üzerinde topladı. Bankanın bu hamlesinin arkasında İK ve Eğitim Grup Müdürü Mehveş Demir var. Demir, son dönemde pazarlama fonksiyonlarının müşteri segmentasyonları bazında gelişmesinin yeni alımlarda etkili olduğunu söylüyor. Bunun yanında, bankanın direkt satışa verdiği öneme dikkat çekiyor. Bu yeni yapılanma sonucunda bankanın önümüzdeki 5 yıllık planının da desteklendiğini belirten Demir, “Verimlilik anlayışına dayanan merkezi yapılanmaya öncelik tanınması da alımlarımızda artış yaşanmasına neden oldu” diyor.  
 
Bankacılık sektörünün bir diğer önemli oyuncusu Dışbank ise 2003 yılından bu yana bin 200 alım gerçekleştirdi. Dışbank İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Selda Kaleci, bu alımların arkasındaki isim. Kalleci 2004 yılı haziran sonuna kadar ortalama 145 kişiyi işe aldıklarını söylüyor. Özellikle satış, şube operasyon ve çağrı merkezi müşteri temsilcileri ile ilgili alım yaptıklarını belirtiyor. Kalleci alım yaparken ön planda tuttuğu kriterleri ise şöyle sıralıyor:  
 
“İşin özelliğine göre deneyimsiz adaylara çeşitli sınavlar uyguluyoruz. Bu sınavlarda onların algılama, genel yetenek düzeyleri ve kişilik özelliklerini ölçmeye çalışıyoruz. Bu doğrultuda adayların bu sınavlarda belirlenen barajı aşmalarını ön koşul olarak sayıyoruz.”  
 
Perakendede Hareketli Dönem  
 
Perakende, işe alımlarda hareket gözlenen başka bir sektör. İşe alım sıralamasına bakıldığında 2003 yılından bu yana yaklaşık 2 bin kişinin istihdamını sağlayan Tansaş İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Hakan Alp dikkat çekiyor. Tansaş’ın son dönemdeki İK stratejilerinden de o sorumlu. Hakan Alp, şirketin özellikle müşteri odaklı yaklaşımının önem kazanmasıyla birlikte, işe alımlarda da bu özelliği kuvvetli adaylar seçilmesinde etken.  
 
Kipa ise Tesco ile birleşmesinin ardından perakende sektöründe en fazla konuşulan şirketler arasında yerini aldı. Bu yeni yapılanma, işe alımlarda da kendisini gösterdi. Bu yeni oluşumun başarıyla gerçekleşmesinde İK Direktörü Can Gülkesen’in insan kaynaklarıyla ilgili yaklaşımı dikkat çekiyor. Gülkesen, işe alımlarda önümüzdeki dönemde açılacak mağazaların etkili olduğunu söylüyor. Bunun dışında, yeni büyüme planlarının da istihdama olumlu yansıdığına dikkat çekiyor.  
 
Gima ise bin 19 yeni alımla dikkat çeken başka bir perakende zinciri. Şirketin alımlarının arkasında Gima İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Murat Ergene var. Ergene, özellikle son bir yıl içinde Türkiye çapında açılan 7 Gima ve 4 Endi mağazasının istihdamdaki artışı desteklediğini söylüyor. İşe alımlarda eğitim ve bilginin yanı sıra iş hayatındaki deneyime de dikkat ettiklerini belirtiyor. Bu nedenle Ergene, şirket bünyesinde iç motivasyonu yüksek ve hedeflerini net olarak belirlemiş kişileri barındırmak istediklerini kaydediyor.  
 
Satış ve Pazarlamaya Odaklandılar  
 
Gıda ve kişisel bakım sektörünün öncü şirketlerinden Unilever, insan kaynakları açısından cazip bir şirket. Eleman talebi açısından yoğun ilgi görüyor. Şirketin İnsan Kaynakları Müdürü Cezmi Özkunt, mavi yakalılar dışındaki alımlarda Unilever’in uluslararası yetkinlik mülakat sistemlerinin uygulandığını söylüyor. Özkunt, Unilever’de bu doğrultuda sistemin oturtulmasının arkasındaki en önemli isim. Türkiye’de 7 fabrikasıyla hizmet veren şirket, çalışanlarının seçiminde söz sahibi. Özkunt, Unilever’de çalışmak için aranan en temel özelliğin İngilizce’ye yazılı ve sözlü hakim olmak olduğunu söylüyor. Şirkette çalışmak için bir üniversitenin herhangi bir bölümünden mezun olmanın yeterli olduğunu belirtiyor. Şirketin son dönemde en fazla satış, pazarlama ve lojistik bölümlerine alım yaptığını sözlerine ekliyor.  
 
Akaryakıt sektörünün önemli oyuncularından Petrol Ofisi ise özellikle Temmuz 2000 yılında gerçekleşen özelleştirme hamlesinden sonra, daha dinamik bir görünüm sergilemek adına çalışmalar yürütüyor. Şirketin bu anlamda insan kaynakları yapısı da yeniden şekilleniyor. Bu transformasyonun başarıyla gerçekleşmesinde Petrol Ofisi İK Müdürü Levent Şimşek’in payı büyük. Şimşek, gelişimi desteklemek adına insan kaynakları stratejisini belirlenen yıllık planlar doğrultusunda yürüttüklerini belirtiyor. Petrol Ofisi’nin 2003 yılından bu yana yaptığı işe alımları ise şöyle değerlendiriyor:  
 
“2003 yılı içinde şirketimizde 102 beyaz yakalı, 58 mavi yakalı olmak üzere toplam 160 personel istihdam edildi. 2004 yılı ilk altı ayı içinde ise 63 beyaz yakalı, 94 mavi yakalı olmak üzere 157 personel işe alındı. Yeniden yapılanma doğrultusunda ağırlıklı olarak pazarlama ve lojistik bölümlerine alım yaptık.”  
 
Yeni Stratejilere Destek  
 
Perakende satış sektörü müşteriyle birebir ilişki içinde olduğu için riskli bir sektör olarak anılır. Bu sektörde uzun yıllardır başarıyla çalışmalarını yürüten Marks&Spencer’ın işe alımından Marks&Spencer İK Müdürü Gökhan Mete Çavuşoğlu sorumlu. Çavuşoğlu, aynı zamanda Marks&Spencer’ın son yıllarda yeni mağaza açma stratejisinin çalışan ayağını koordine eden isim. Çavuşoğlu, bu büyüme stratejisi doğrultusunda 2003 yılında 278, 2004 yılının ilk 6 ayında ise 132  kişiye yeni istihdam sağlandığını söylüyor. Katılımların büyük çoğunluğunun satış asistanı pozisyonu olduğunu belirtiyor. Çavuşoğlu sözlerini şöyle sürdürüyor:  
 
“Tüm birimlerimizdeki çalışanlarımızdan iş güçlerinin yanı sıra, yaratıcı ve duygusal zekalarını kullanmaları ve mutlaka çözüme yönelik fikirler sunmalarını talep ediyoruz. Bu doğrultuda satış kadrolarımıza başvuracak adayların en az lise mezunu olmasını istiyoruz.  İleriki dönemlerde yöneticilerimizi, içimizden karşılayacak bir yapı oluşturmak için çalışmalar yürütüyoruz.”  
 
SBS, global ve lokal hizmet veren çağrı merkezleri projesi nedeniyle son dönemde en fazla istihdam sağlayan başka bir şirket. Şirketin alımlarından SBS İK Müdürü Özlem Yurdakul sorumlu. Yurdakul, son bir yıl içinde SBS’e 531 yeni katılım gerçekleştiğini söylüyor. Çağrı merkezlerindeki eleman ihtiyacının bu alımları tetiklediğini belirtiyor. Yurdakul, “Özellikle bu alanda çalışmak isteyen kişilerin iyi derecede yabancı dilinin olması gerekli. Bazı durumlarda ise IT alanında eğitim veya tecrübe aranabiliyor” diyor.  
 
Beyaz Eşyada Ne Bekleniyor?  
 
Beyaz eşya şirketleri son dönemde, kriz öncesi dönemlere dönmek için atakta. Bu amaçla pazarlama, satış ve üretim bölümlerine yeni alımlar yapılıyor. Sektörün önemli oyuncularından BSH’da yoğunluklu olarak bu bölümlere eleman alımı yapan bir örnek. BSH’nın eleman alımlarından sorumlu kişi ise Melike Uslu Mehmetoğlu. Mehmetoğlu, BSH bünyesinde çalışmak için belirli kriterleri yerine getirmenin gerekli olduğunu söylüyor. Bu kriterleri şöyle sıralıyor:  
 
“Kişilerin görüşmeye gelmeden önce şirketimiz ile ilgili bilgi edinmeleri yararlı olacaktır. Öğrencilik döneminde part time çalışmış ve staj imkanlarından yararlanmış adayların şansının daha fazla olduğu bir gerçek. Kariyer hedeflerini netleştirmiş kişiler zaman kaybetmeden doğru pozisyonlarda iş hayatına başlayabiliyorlar. Bu nedenle ne istediğini bilmek önemli. Yabancı dillerini geliştirmelerini, hatta bununla yetinmeyip ikinci bir lisan öğrenmelerini öneririm. Bilgisayar kullanmak ve her türlü yeniliğe açık olmak da iş yaşamında başarıyı getiren faktörler.”  
 
Arçelik ise 2003 yılında ortalama 100 yeni alım gerçekleştirdi. Bu yıl da yeni plan ve projeler doğrultusunda alım yapmaya devam ediliyor. Arçelik’in insan kaynaklarından Nezih Akçınar sorumlu. Akçınar ve insan kaynakları ekibi, şirket içinde adaylardan aranan bazı özellikleri ortak tutmayı başarmış. Bu doğrultuda takım çalışması, sürekli gelişim ve kendine güven gibi konular Arçelik’in olmazsa olmazları arasında yer alıyor.  
 
Finansta Dikkat Çekenler  
 
Finansbank: Şirketin İK yapısının oluşturulmasının arkasında İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Hamdi Aydın var. Finansbank’ın 2004 yılında toplam 16 yeni şube açmasıyla birlikte, işe alımlarda artış yaşandı. Hamdi Aydın ve ekibinin yaptığı çalışmayla Finansbank’ın haziran ayı itibariyle personel sayısı 4 bin 600’e çıkartıldı. Bu hamleyle geçen yıla göre yüzde 17’lik bir kadro genişlemesi sağlanmış oldu. Aydın, yıl sonuna kadar şube açılışlarının devam edeceğini, bu nedenle belirlenen hedef doğrultusunda alım yapılmaya devam edileceğini söylüyor.    
 
HSBC: Ağırlıklı olarak telefon bankacılığı ve bireysel pazarlama bölümlerine alım yapıldı. Şirketin içinde iş hacminin artmasıyla birlikte ve büyüyen müşteri portföyüyle bağlantılı olarak bu alımlar gerçekleştirildi. Bu alımların koordinasyonunu İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Öktem Kalaycıoğlu yürüttü. Yeni alım stratejisi doğrultusunda geçen yıl haziran ayından 2004 Haziran’ına kadar bankaya 771 kişi daha katıldı. Şirket içinde çalışmak isteyen kişilere Kalaycıoğlu’nun önerisi, bankanın web sitesini sürekli takip ederek, ilanlara başvuru yapmaları yönünde.  
 
Yapı Kredi: Son bir yıl içinde banka bünyesinde 700 yeni kişi istihdam edildi. Yapı Kredi İK’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Neşe Akar, en fazla müşterilere doğrudan hizmet veren pozisyonlara yeni alım gerçekleştiğini söylüyor. Ağırlıklı olarak şubelerin satış ve operasyon takımlarına destek sağlandığını belirtiyor. Yapı Kredi’nin çağrı merkezi operasyonu için de istihdam sağlandığını belirtiyor. Akar, şirkete girmek isteyen kişilere, olası pozisyonları Yapı Kredi’nin web sitesinden takip etmelerini öneriyor.    
 
“Yeni Dönemde İK’cıların Önemi Arttı”  
 
Elif Baydar/Ernst&Young  
 
Canlanma Başladı Yaşanan ekonomik krizle beraber firmalar acil kriz önlemleri aldılar ve küçülmeye gittiler. Hatta çoğu firma bazı faaliyet kollarında gereğinden fazla personel çalıştırıldığının farkına varıp daha etkin bir çalışma ortamı sağlamak için çalışan sayısını azalttı. Bankacılık gibi sektörlerde ise ciddi işten çıkarmalar yaşandı. Son dönemde krizin etkilerinin azalması ile beraber sektörlerde işe alımlarda canlanma başladı.  
 
İş Kanunu Etkili Yeni iş kanunuyla birlikte artık işten çıkarma konusunda ciddi prosedürler öne sürülüyor. Bu nedenle işe alımlar çok daha önemli bir hal aldı. Artık şirketler performansları beklenenin altında olan çalışanlarını işten çıkartmak istediklerine bu durumu somut verilerle ispat etmek zorundalar.  
 
İlk Seçim Önemli Bu durum da insan kaynakları yöneticilerinin önemini her zamankinden daha çok artırdı. Artık istihdam edilen kişileri baştan doğru seçmek gerekiyor. Doğru bir seçim yapmak için son donemde firmalar personel alımında konunun uzmanı danışmanlara daha çok başvurmaya başladılar.  
 
Doğru İşe Doğru Personel Bunun yanında bir kişiyi iş ortamında gözlemlemeyi hedefleyen “değerlendirme merkezi" uygulamaları  giderek daha çok talep görüyor. Söz konusu uygulamalarda İK yöneticilerinin amacının kısaca; personel alımı yaparken en baştan dikkatli davranarak doğru işe doğru personelin seçilmesi ve böylelikle ilerde oluşabilecek istenmeyen maliyetlerden firmaları korumak olduğunu söyleyebiliriz.  
 
Alımlarda Hangi Sektörler Ön Plana Çıkacak?  
 
Ebru Coş/Manpower  
 
Pozitif İstihdam 2004 yılında ülkenin ekonomik kriz ortamından reel ve psikolojik olarak uzaklaşması, beraberinde göreceli olarak pozitif bir istihdam açılımı getirdi.  Dünyada da istihdam açısından olumlu bir trend olması Türkiye’yi pozitif yönde etkiliyor. Türkiye’de şu anda bankacılık, perakende ve ilaç firmalarındaki işe alımların diğer sektörlere göre önemli oranda arttığını görüyoruz.  
 
Durgunluk Bitti Bilişim pazarında geçtiğimiz bir kaç yıl yaşanan durgunluğun özellikle satış ve pazarlama kadrolarında beklenen artışla kendini onarmaya başlayacağını düşünüyorum. Bu yıl geçtiğimiz yıla göre bütün sektörlerde kayda değer bir istihdam artışı bekliyoruz. Bunun en önemli nedeni demin de söylediğim gibi durgunluk döneminin sona ermesi.  
 
Dönemsel İşe Alım ArtıyorTürkiye’de şu anda tatil dönemi yaşanıyor. Bu nedenle işe alımlarda bir durgunluk oluşabilir. Fakat uzun dönemde pozitif gelişmeler olacağına dair sinyaller var. Dönemsel işe alımlarda da , yaz dönemlerinde tatile çıkan personelle ilgili olarak artışı söz konusu. Ancak bu tür işe alımlar elbette istihdam artışına işaret etmiyor. Yine de pazardaki olumlu havayı destekleyen bir sonucu gösteriyor.  
 
Hareketlilik Devam Edecek Önümüzdeki dönemde de istihdam açısından hareketlilik yaratacak en önemli sektörler bireysel bankacılık ve sigorta olacak. Bunun dışında bireysel tüketime yönelik sektörlerde de önemli gelişmeler olacağını düşünüyorum. Buna bağlı olarak hızlı tüketim maddeleri satan şirketlerin işe alımlarında artış yaşanacak. Telekomünikasyon ve bütün saydığım sektörlere hizmet veren çağrı merkezlerinde de işe alımların ön plana çıkmasını bekliyorum.