Alımla büyüme hızlanacak

Özlem Aydın Ayvacı
[email protected]

CEO’ların 2017 yılı ajandasını ortaya koyan CEO Profil anketinin sonuçlarını geçtiğimiz ocak ayında yayınlamıştık. Bu anketin en dikkat çekici sonuçlarından biri de büyümenin nereden geleceği konusundaki sorumuza verilen yanıtlardı. CEO Profil anketine katılan yaklaşık her 3 CEO’dan 1’i 2017 ve sonrasında büyümenin birleşme ve satın alma işlemlerinden geleceğini düşünüyor. Aralarında Pegasus Havayolları Genel Müdürü Mehmet Nane, Orka Holding Genel Koordinatörü Osman Arar, Borusan Lojistik CEO’su İbrahim Dölen ve Netaş CEO’su Müjdat Altay’ın da olduğu pek çok CEO, büyümenin birleşme ve satın almalardan geleceğini öngörüyor. Örneğin Sarar Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar, 2017 ve sonrasına dair yurt içinde marka satın almaya sıcak baktıklarını belirtiyor ve “Fırsatları değerlendirebiliriz. Satma ya da ortaklık hiçbir zaman gündemimizde yok” diyor. EY Kurumsal Finansman Hizmetleri Bölüm Başkanı Müşfik Cantekinler de Doğuş Grubu, Yıldırım Holding, Yıldız Holding, Arçelik gibi son yıllarda inorganik büyümeye ve yurt dışında satın alımlara odaklanan büyük şirketlerin önümüzdeki dönemde de bu alanda aktif olacaklarını tahmin ediyor. Cantekinler, ayrıca Acıbadem Hastaneleri Grubu’nun, Bulgaristan ile başladığı satın alım sürecine devam etmesini ve bölgesel anlamda da etkisini artırmasını olası görüyor ve şöyle devam ediyor: “Bu şirketlerin yanı sıra özellikle özel yatırım fonlarının ortak olduğu şirketlerin de inorganik büyüme fırsatlarını yoğun bir şekilde değerlendireceğini öngörüyoruz.”

2016’DA BÜYÜK DÜŞÜŞ
2016 yılında Türkiye’de birleşme ve satın alma işlem sayısı ve hacminde önemli seviyede düşüş gerçekleşti. Açıklanan 101 işlemle toplam 4,6 milyar dolar tutarında hacim yaratıldı. Değeri açıklanmamış işlemlerle birlikte toplam hacim yaklaşık 7 milyar dolar oldu. EY Türkiye Kurumsal Finansman Bölümü Başkanı Müşfik Cantekinler, bu durumun temel nedeni olarak, yurt içinde ve bölgede yaşanan güvenlik sorunlarını ve ekonomik sıkıntıları gösteriyor. 2017 yılının işlem hacmi ve yoğunluğu açısından 2016’ya göre göreceli olumlu seyretmesi bekleniyor. Geçen yıl Türk şirketleri yurt dışında 42 adet birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştirdi. Deloitte Türkiye’nin “2016 Yılı Yurt dışı Birleşme ve Satın Almalar Raporu”na göre Türk şirketlerin yurt dışında gerçekleştirdiği birleşme ve satın almaların toplam işlem hacmi 2,3 milyar dolar oldu. İşlem sayısı geçmiş yıllara paralel seyrederken, işlem hacmi ise son 5 yılın en düşük seviyesinde kaldı. Bununla birlikte, son 10 yılda Türk şirketlerin yurt dışında gerçekleştirdiği toplam 292 adet birleşme ve satın alma işleminin toplam hacmi 26,3 milyar doları buldu. Doğuş Grubu, Global Liman İşletmeleri, Yıldırım Holding, MNG Holding gibi büyük gruplar, restorancılık ve otelcilik, altyapı ve üretim sektörlerindeki yatırımlarıyla toplam işlem sayısının yaklaşık yarısını gerçekleştirdi. Trakya Cam, Arçelik ve Vestel gibi Türkiye’nin önde gelen şirketleri ise yurt dışında satın alımlarla global pozisyonlarını güçlendirdi. Yatırımcılar genellikle yüzde 100 veya çoğunluk hisse tercih etti. Yılın en büyük işlemi Yıldırım Holding’in 750 milyon dolar değerindeki Puerto Bolivar Harbor satın alımı oldu.

BÜYÜME İŞTAHI SÜRÜYOR
Birleşme ve satın almalar anlamında 2017 yılında yatırım iştahı sürüyor mu? Alexion Management Partners CEO’su Dr. Sezai Kaya, 2017’de şirket büyümelerinin baskılandığını söylüyor ve istisnai bazı şirketler dışında organik büyümenin çok sınırlı kalacağını belirtiyor. Kaya, satın alma ve birleşme işlemlerinin geçmiş yıllara göre azalsa da önemini korumaya devam edeceğini ifade ediyor. İnorganik büyüme aktivitelerinin perakende, imalat sanayi, turizm, enerji, bilişim ve hizmet sektörlerinde yoğunlaşacağını öngören Kaya, şöyle devam ediyor: “AVM’ler dahil olmak üzere perakendenin ciddi bir konsolidasyon sürecine girme ihtimali yüksek. Özellikle nakliye ve lojistik gibi hizmet sektöründe ve turizmdeki arz fazlası,Avorganik büyümeyi neredeyse imkansız hale getirdi. 2017’de inorganik büyüme aktivitelerinin daha çok varlık değerlerinin reel bazda düşmesi nedeniyle tesis satın alma şeklinde olması muhtemel. Özellikle perakende ve sanayi şirketlerinin yurt dışı fırsatlara daha çok odaklanmasını bekliyoruz.” İnorganik büyüme anlamında yatırım iştahı süren gruplardan biri de OYAK Grubu. OYAK Grubu son 5 yıl içinde 7 ayrı alım işlemi gerçekleştirdi ve bu alımlara 1,8 milyar doları aşan kaynak ayırdı. Bu alımlar, grubun hem bulunduğu sektörlerde pazar payını artırmasını hem yeni sektörlere girmesini sağladı. Grup yetkilileri “Biyoteknoloji ve tıbbi teknolojiler alanında Amerika’da yaptığımız yatırıma ilave fırsatları sürekli takip ediyoruz ve yeni yatırım imkanları araştırıyoruz” diyor. Grubun inorganik ve organik büyümesinin hız kesmeden devam edeceğini belirten yetkililer şöyle devam ediyor: “Öncelikli olarak yurt içi yatırım fırsatları sürekli olarak takip ediliyor. Yurt dışında da teknoloji transferi yaratma, yurt dışına bağımlılığı azaltıp ihracatı artırma, dikey entegrasyon sağlama ve inovasyon kültürüne katkıda bulunma potansiyeli olan iş kollarını araştırıyoruz.”~CAZİP ŞİRKET ARANIYOR
2017 ve sonrasına dair pek çok grup satılık şirket arayışını sürdürüyor. 2016 yılının en büyük işlemi Yıldırım Holding’in 750 milyon dolar değerindeki Puerto Bolivar Harbor’u satın alımı olmuştu. Yıldırım Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, önümüzdeki dönemde de ABD, Latin Amerika, Avrupa ve Afrika bölgelerinde satın alma amacıyla yeni şirketlere baktıklarını söylüyor. Global madencilik şirketlerindeki krizi bir fırsat olarak görerek bazı stratejik satın almaları da radara aldıklarını belirten Yıldırım, “Bu fırsatların mali ve teknik inceleme işlemlerine başladık. Afrika’da yatırım araştırmalarımız sürüyor” diyor. Mondi Endüstriyel Torba Genel Müdürü Birol Vural da şirket ve tesis arayışlarını sürdürdüklerini söylüyor. Türkiye’deki fırsatları takip ettiklerini belirten Vural, şöyle devam ediyor: “Şirket ve tesis alımı için 20-35 milyon Euro arası bir bütçe ayırdık. Bu satın almanın şirketimizi yüzde 50 büyüteceğini öngörüyoruz. Büyüme niyetimiz var ama bunun gerçekleşmesi çıkacak fırsatlara bağlı. Arayışımız sürüyor.” Lojistik sektörü birleşme ve satın almalar açısından her dönem en hareketli sektörlerin başında geliyor. Batu International Logistics Yönetim Kurulu Başkanı Taner Ankara, 2017 ve 2018 yıllarında satın alma yapmayı planladıklarını söylüyor. Ankara, şöyle anlatıyor: “Konya, Kayseri ve Gaziantep gibi şehirlerde satın alma ya da bölgeyi iyi tanıyan şirketlerle know-how paylaşımlı girişimler planlıyoruz. Grup şirketlerimizden olan Batu Intermodal’in İtalya ve Almanya’da yatırımları oldu. Bu ülkelerde ise 2018 yılında satın alma planlarımız bulunuyor. Anadolu şehirlerinde depo yatırımları üzerinde çalışıyoruz. Avrupa’daki planımız tesis yatırımları üzerine olabilir.” Ankara, bu alımlar için bütçelerinde bir üst sınır koymadıklarını söylüyor ve bu yatırımlarla 2017’de yüzde 10 büyüme hedefliyor.

ÖZELLEŞTİRMEYE SIKI TAKİP
Türkiye 2002-2015 yılları arasında 58,8 milyar dolar özelleştirme geliri sağladı. 2016 sonunda özelleştirme gelirlerinin 5 milyar dolara çıkması hesaplanıyordu. 2017 yılı için hedeflenen özelleştirme geliri ise 13 milyar TL. Milli Piyango İdaresi’nden limanlara, Sümer Holding’den enerji üretim santrallerine ve boğaz köprülerine pek çok kamu kuruluşu 2017 ve sonrasında özelleştirme programına alınmıştı. Hatta önemli bir ihale yılın ilk ayında sonuçlandı. Yap-İşlet Devret (YİD) modeliyle hayata geçirilecek olan 1915 Çanakkale Köprüsü’nün ihalesini Daelim (Kore)-Limak-SK (Kore)-Yapı Merkezi OGG geçtiğimiz ocakta kazandı. Bugünlerde Varlık Fonu’na devredileceği konuşulan EÜAŞ’a ait bazı elektrik üretim santralleri iş dünyasının yakın takibinde. Henüz konu netleşmese de ilgi sürüyor. Aksoy Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy, 2017 ve sonrasında özelleştirme ihalelerine gireceklerini söylüyor. Aksoy, ilgi alanını şöyle açıklıyor: “Yatırımlarımızı hiç kesmedik. Özelleştirme ihalelerine gireceğiz. Kaldıraç gücü yüksek ve borçsuz bir şirketiz. Hidroelektrik santral ihalesine girersek o ihaleyi almak için gireriz. Yenilenebilir enerji ihalelerine gireceğiz. O ihalenin gerektirdiği bütçe 200 milyon dolar da olabilir 500 milyon dolar da... 820 megavat civarında kurulu gücümüz var. Yenilenebilir enerjide imkan buldukça büyümek istiyoruz, burada sınır koymuyoruz.” Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir de 2017’de hem Türkiye’deki hem Afrika, Asya ve Doğu Avrupa’daki özelleştirme ve iş birliği fırsatlarını izlediklerini söylüyor.~ENERJİ ÇOK HAREKETLİ
Enerji pek çok grubun ilgi odağında olmaya devam ediyor. KPMG Türkiye Danışmanlık Bölüm Başkanı Hande Şenova, 2017 yılında, artan kârlılıklar ve büyüyen şirket bilançolarıyla birlikte, piyasadaki birleşme ve satın alma kapasitesinin yüzde 11 artacağını beklerken enerjide de hareketlilik olacağını söylüyor. Şenova, “Enerji sektöründeki kapasite ve fiyat daralmaları büyümeyi sekteye uğrattı, bu sektördeki şirketler de inorganik büyüme fırsatlarını değerlendirecekler” diyor. Limak, Aksoy gibi bu alanda zaten var olan grupların yanı sıra enerjiye satın almayla ilk defa girme hazırlığında olanlar da var. Gaziantep’te bulunan ve 50’den fazla ülkeye ihracat gerçekleştiren Altunkaya Şirketler Grubu, bu gruplardan biri. Altunkaya Şirketler Grubu Yönetim Kurulu üyesi Mahsum Altunkaya, grubun gıdadan içecek sektörüne, sağlık ve temizlik sektöründen tarım ve hayvancılığa kadar birçok alanda Türkiye’yi dış pazarlarda temsil ettiğini ve Ortadoğu pazarında sahip oldukları markaların çoğunun pazar lideri olduğunu söylüyor. Altunkaya, 2017’de enerji sektörüne satın alma yoluyla girebileceklerini belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Konya ve Gaziantep’te güneş enerjisi santrali almak istiyoruz. Görüşmelerimiz sürüyor. Bu 50 milyon TL büyüklüğünde bir yatırım olabilir.” Kadooğlu Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Celal Kadooğlu da enerjide satın alma planları olduğunu söylüyor. Kadooğlu, iki yıl önce akaryakıt sektöründe satın alma girişimlerinin olduğunu ancak bu alımı Ortadoğu’daki sıkıntılardan dolayı ertelediklerini belirtiyor. Kadooğlu, bu satın almayı 2018’de yeniden gündemlerine alacaklarını belirtiyor ve planını şöyle açıklıyor: “2018 yılında petrol sektöründe satın alma planımız var. Kadoil’le sektördeki pazar payımız 1,85. Bu payımızı yüzde 3’e çıkarmayı planlıyoruz. Bizden daha küçük bir oyuncuyu alma planımız var. Bu satın almaya 100 milyon dolar civarında bir bütçe ayırıyoruz. 440 civarında istasyonumuz var. Türkiye’nin her tarafına yayılmış bu oyuncuyu alırsak 380-390 istasyonumuz daha olacak.”

AMAÇ İHRACAT ARTIŞI
İç pazardaki durgunluğu dış pazarlarda daha etkin hale gelerek aşmak isteyen pek çok şirket var. Yurt dışında satın almalar bu anlamda da önemli. Pek çok sektörden şirket ihracatın geliştirilmesi ve tek pazar bağımlılığından kurtulmak için yurt dışında satın alma arayışında. Bu şirketlerden biri de İnoksan. Turquality programıyla global arenada hedef ülkelerinde büyüme peşinde olan İnoksan’ın yönetim kurulu başkanı Vehbi Varlık, “Sürdürülebilirlik, tek veya ağırlıklı pazar bağımlılığından kurtulma, risk yönetimi ve ihracata dayalı büyüme hedefimize uygun olarak satın alma planlarımız var” diyor. En önemli fırsatların ekonomik duraklamanın hakim olduğu Avrupa Birliği ülkelerinde bulunduğuna dikkat çeken Varlık, öncelikli tercihlerinin geniş bayi veya yetkili satıcı ağına sahip bir markayı satın almak olacağını duyuruyor. Varlık, şöyle açıklıyor: “Bu satın almaya network’ünün genişliği ve etkinliğine bağlı olarak 10-15 milyon dolarlık bir bütçe ayırmayı planlıyoruz. İhracatla büyümemizde çok etkili olacak bir işlem olmasını planlıyoruz. Önümüzdeki 5-6 yıl içinde ihracatımızda yüzde 300 oranında bir büyüme sağlamayı hedefliyoruz. Bu artışın yarısının bu satın alma ile elde edilmesi planlarımız dahilinde.” Abdi İbrahim de ihracatta güçlü hedefleri olan bir şirket. Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, ihracatlarını artırma hedefiyle yurt dışında hem organik hem inorganik büyüme planları olduğunu belirtiyor. Barut, fabrika yatırımlarının olduğu Kazakistan, Cezayir ve bu ülkelerin hinterlandındaki ülkelerde biyoteknolojik ürünleri pazara sunarak organik büyümelerini hızlandıracaklarını belirtiyor. Barut, satın almayla ilgili planlarını ise şöyle ifade ediyor: “Amerika ve Avrupa’dan da satın almak üzere şirket arayışlarımız devam ediyor. Bulunduğumuz tüm coğrafyalara ihracat hedefliyoruz.”~“HEYECANLANDIRAN BÖLGE ASYA PASİFİK”
POLAT ŞEN / ARÇELİK FİNANSMAN VE MALİ İŞLER GMY
2 DEV ALIM
Arçelik son 5 yıl içinde 2 şirket satın alması gerçekleştirdi. 2011 yılında Güney Afrika’nın lider beyaz eşya üreticisi Defy’yi, 2016 yılında ise Pakistan’ın lider beyaz eşya ve ev aletleri üreticisi Dawlance’ı satın aldı. Son işlemin tamamlanmasıyla birlikte, Arçelik A.Ş., Pakistan’da iki lokasyonda yer alan 3 üretim tesisini bünyesine katmış oldu. Bu alımdan önce şirketin 800 milyon Euro olan nakit pozisyonu 2,44 milyar TL’ye geriledi. Ancak hala oldukça güçlü durumda. Arçelik A.Ş. Finansman ve Mali İşler Genel Müdür Yardımcısı Polat Şen, yeni pazarlarda üretim tesisi yatırımı, birleşme ve satın alma fırsatlarını değerlendirdiklerini söylüyor ve şöyle devam ediyor:

İPEK YOLU’NDA LİDERLİK
“Bizi heyecanlandıran yeni büyüme alanımız Asya-Pasifik. Asya Pasifik ve Türkiye arasında istikrarlı ve güçlü varlık sağlayacağımız bir ticari koridor oluşturmayı hedefliyoruz. Doğu’dan Batı’ya ticareti geliştiren İpek Yolu gibi, Türkiye ve Asya Pasifik arasında bir Beko Yolu oluşturacağız. İpek yolu üzerindeki ülkelerde liderlik pozisyonları için çalışacağız.
DÜNYANIN EN BÜYÜK PAZARI
Dawlance, şirketimizi İpek Yolu’nun izleri üzerinden ilerletmek stratejimizin kritik bir adımı. Dünyanın en büyük beyaz eşya pazarı haline gelen Asya Pasifik’in büyük oyuncularından biri olmak istiyoruz. Bu hedefle yeni yatırımları hayata geçirmeye devam edeceğiz. ABD’de kurduğumuz satış şirketimizle de önümüzdeki dönemde Kuzey ve Güney Amerika’daki potansiyelden de faydalanmak istiyoruz.

“10 ÜLKEDE FIRSATLARI DEĞERLENDİRİYORUZ”
EMRE SAYIN / GLOBAL LİMAN İŞLETMELERİ CEO’SU
İLGİ ALANI
2016 yurt dışı operasyonlarımız, hem mevcut işlerimizde, hem yeni alımlarla dolu, başarılı bir yıl olarak geçti. 2016’da Venedik Kruvaziyer Limanı’nın dolaylı hisse alımını tamamladık. İtalya’da bulunan Brindisi, Cagliari, Catania ve Ravenna yolcu limanlarını işleten şirketlerden hisse alımına ilişkin görüşmeler de yürütüyoruz. 2016’da, gizlilik çerçevesinde görüşmelerini yürüttüğümüz 10 civarında yeni ülkedeki ve farklı kıtalardaki yeni yatırım fırsatlarını da değerlendiriyoruz.
YENİ COĞRAFYA
Mevcut portföyümüzde ağırlıklı yatırımlarımız Akdeniz bölgesinde gerçekleşti. Orta vadede kruvaziyerin merkezi olan Karayipler’de ve en hızlı büyüme gösteren bölge olan Asya’da da yeni yatırımlar yapmayı planlıyoruz. Dünyanın en büyük liman işletmecisi konumumuzu güçlendirdik.
120-150 MİLYON DOLAR
Kısa dönemde 120-150 milyon dolarlık inorganik büyüme ve genişleme yatırımı planlıyoruz. Orta vadede ise yine genişleme yatırımları için bir bu rakam kadar daha harcama planlıyoruz. Yurtdışında en hızlı büyüyen ve büyüme potansiyeli olan pazarlarla yakından ilgiliyiz. Ancak bağlı bulunduğumuz Global Yatırım Holding’in halka açıklığı nedeniyle bu görüşmeleri belirli bir noktaya ulaşıncaya kadar gizli yürütüyoruz.

“HERKESLE OTURUP KONUŞUYORUZ”
NİHAT ÖZDEMİR / LİMAK HOLDİNG YÖN. KUR. BAŞKANI
KAPIMIZ AÇIK
Biz her zaman birleşme ve satın almalar konusunda görüşmelere açığız. Zaten her halükarda bugünlerde bile kapımız yabancı sistemlere, ortaklıklara açık. Herkesle oturup konuşuyoruz. Hem taahhüt işlerimizde hem altyapı yatırımlarında hem enerji yatırımlarında hem de çimentoda satın alma, ortaklık görüşmeleri yapıyoruz. 
İHALELERDE OLACAĞIZ
Limak Grubu olarak faaliyet gösterdiğimiz tüm sektörlerde büyümeye, kapasite artırımlarına ve yeni yatırımlara devam etmeyi planlıyoruz. 2017 yılında da sektörel hedeflerimize uygun ve sinerji yaratabilecek kamu özel iş birliği projelerinde ve özelleştirme ihalelerinde bulunmaya devam edeceğiz.
DEV SATIN ALMA
Enerji sektöründe yeni projeler ve satın almalar yoluyla portföyümüzü büyüterek 4 bin MW`lık kurulu güce ulaşmayı planlıyoruz. Siirt Botan Havzası’nda 517 MW üretim kapasitesine sahip Çetin HES yatırımıyla yakından ilgileniyoruz. Bu kapsamda, bu bölgede 450 milyon dolarlık yatırım yapmayı planlıyoruz. Norveçli Statkraft’tan Çetin Barajı ve HES projesini alacağımızı düşünüyorum. Sona geldik.
FIRSAT ARAYIŞLARI
Afrika’da 3 alanda fırsat arayışımız devam ediyor. Altyapı yatırımları, çimento ve havaalanları konusunda Afrika’yla çok ilgiliyiz. Pakistan’da bazı projeler var. Orada enerji ve altyapı projelerine ilgi duyuyoruz. Hindistan’da ortaklarımız var. Bize fırsatlara dair haber yolluyorlar. Projeleri uygun görürsek orada da çalışmak istiyoruz. Kuveyt’le de ilgileniyoruz.