BİM Wal-Mart’tan, Teknosa Best Buy’dan, Mavi H&M’den, A101 Aldi’den
daha hızlı bir performans sergiliyor. Uzmanlara göre bu durumun en
önemli nedeni, Türk markalarının mağazalaşmada daha cesur ve atak
olmaları. Bunun dışında Türkiye’de organize perakendenin ivme kazanması,
gelişmiş ülkelerin aksine pazarın doygunluğa ulaşmaması ve hızla artan
AVM yatırımları da Türk şirketlerinin hızında etkili.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın. Wal-Mart,
467,8 milyar dolarlık cirosuyla dünyanın en büyük perakendecisi.
Geliri, dünyadaki birçok ülkeden daha büyük. Toplam 4 bin 570 mağazası
var. Mağazacılıktaki büyüme hızı ise dünyanın en büyük perakendecisi
olmasına karşın sadece yüzde 3,3. Geçen yılı, 146 yeni mağaza açarak
kapattı. Dünyanın en büyük 5’inci perakendecisi Kroger’ın mağaza açma
hızı ise eksilerde. 90,3 İndirim marketi Kafe milyar dolar cirosu olan
Kroger, geçen yıl hiç mağaza açmadı. Hatta 3 bin 575 mağazasından
37’sini kapattı. Benzer durum, dünyanın en büyük moda markalarından
Gap’te de yaşandı. 15,1 milyar dolar cirolu Gap, 2012’de 46 mağazasını
kapattı.
Türkiye’deki markaların ise dünyadaki perakendecilerle karşılaştırınca
mağazalaşma hızı oldukça yüksek. Organize perakendede Wal-Mart’la aynı
kulvarda yarışan BİM, geçen yıl Wal-Mart’ın açtığının üç katı kadar yeni
mağaza açtı. Dünyanın en hızlı büyüyen perakende şirketleri
sıralamasında 10’uncu sırada yer alan BİM, bu yıl açtığı yeni mağaza
sayısını yüzde 14,6 oranında artıracak ve 430’a çıkaracak. Sadece BİM
değil, A101’in mağazalaşma hızı da dünyanın en büyük indirim marketi
Aldi’den 9 kat daha fazla. Teknosa da dünyanın en büyük elektronik
perakendecileri Best Buy ve Apple Store’dan daha fazla mağaza açıyor.
MAĞAZA SAYISI 365 BİN
Geçen yıl, Türkiye’de toplam mağaza sayısı 340 bin seviyesindeydi. Bunun
55 bini AVM ve ünlü cadde mağazalarından oluşuyordu. Bu yıl ise toplam
mağaza sayısının yüzde 7’nin üzerinde artarak 365 bine yükseldiği
öngörülüyor. Son 4 yıla bakıldığında, mağaza sayısında yüzde 37’nin
üzerinde artış yaşanıyor.~
Önümüzdeki dönemde de mağazalaşma hızının devam etmesi bekleniyor. BMD
Genel Sekreteri Ekrem Utku, 2014 sonuna kadar Türkiye’de AVM’lerdeki ve
ünlü caddelerdeki toplam mağaza sayısının 75 bine ulaşacağını söylüyor.
Eğer bu tahmin gerçekleşirse Türkiye’deki toplam mağaza sayısı bir yılda
son 4 yıldan daha hızlı artacak.
Jones Lang LaSalle Türkiye Başkanı Avi Alkaş, perakendede mağaza
sayılarında yaşanan artışı organize perakendenin büyümesine, gelişmiş
ülkelerin aksine pazarın doygunluğa ulaşmamasına ve hızla artan AVM
yatırımlarına bağlıyor. Alkaş, özel sermaye fonlarının da perakende
markalarına yaptıkları yatırımlarla ma-ğazalaşma hızını artırdığını
belirtiyor.
Türk perakendecilerinin yurtiçindeki hızlı mağaza-laşması yurtdışına da
yansımış durumda. BMD verilerine göre Türk perakendecilerin yurtdışında
açtığı mağaza sayısı 2009-2012 yılları arasında yüzde 90’a yakın artarak
bin 600’den 3 bine yükseldi. 2014 sonuna kadar da 4 bin 800’e
yükselmesi bekleniyor. Peki neden Türk markaları mağazalaşma konusunda
H&M, Wal-Mart, Inditex ve Best Buy’dan daha hızlı davranıyor?
Cushman&Wakefield Genel Müdürü Toğrul Gönden, “Türkiye’de
perakendeciler mağaza-laşırken biraz daha cesur ve hızlı karar veriyor”
diyor.
WAL-MART'I GEÇTİ
Peki perakendede en hızlı kim? Alkaş, perakendede yeni mağaza açma
oranının 3,58 olduğunu, ayda 3 ila 5 mağaza açanların hızlı olarak
değerlendirildiğini söylüyor. Gönen’e göre ise ayda 5 ve üzeri mağaza
açanlar rakiplerine göre daha hızlı. Perakendede en yüksek sayıda ve
hızlı mağaza açanların başında ise gıda perakende ile hazır giyim
bulunuyor. Gıda perakendede dünyanın en büyük perakendecileri yılda
100150 mağaza açarken Türkiye’de bu sayı 500’ü bile geçiyor. Sektörde
Wal-Mart ile Türkiye’deki BİM’i kıyaslayınca arada büyük fark var.
Dünyanın en büyük perakendecisi Wal-Mart, geçen yıl 146 mağaza açarken,
Türkiye’de pazarın en büyük oyuncusu olan BİM, aynı dönemde 366 yeni
mağaza açtı. BİM, 2013’te geçen yıla göre açtığı mağaza sayısını 375
artırarak 3 bin 845 mağazaya ulaşacak.
İndirim marketlerinde de mağazalaşma hızı oldukça yüksek. Dünyada yıllık
73 milyar dolarlık cirosuyla bu alanın lideri olan Aldi, yılda 60 ila
70 arasında yeni mağaza açıyor.~
2012 sonu itibarıyla bin 260 mağazası bulunan Aldi’nin mağazacılıktaki
yıllık hızı yüzde 5,4. Son dönemde bu alanda öne çıkan ABD’li indirim
zinciri Bi-Lo ise geçen yıl sadece ABD’de bir yılda 207’den fazla mağaza
açtı. Mağaza sayısı 3 kattan fazla artarak 688’e ulaştı. Türkiye’de ise
indirim marketleri alanında en hızlı mağazalaşan şirket hiç şüphesiz
A101. Geçen yıl 580 yeni mağaza açan A101, 2013 sonuna kadar 656 yeni
mağaza açmayı hedefliyor.
HAZIR GİYİMDE EN HIZLI KİM?
Hazır giyimde dünyada yeni mağaza açma konusunda en hızlı olanlar
Avrupalılar. Amerikan markalarında ise yeni mağaza açma konusunda
yavaşlama hatta gerileme var. 27,6 milyar dolarlık cirosuyla dünyanın ve
ABD’nin en büyük hazır giyim markası olan Macy’s geçen yıl sadece 1
yeni mağaza açtı. 15,1 milyar dolarlık cirosuyla dünyanın en büyük hazır
giyim markalarından olan Gap ise geçen yıl 46 mağazasını kapattı ve
toplam mağaza sayısını 2 bin 391’e düşürdü.
Buna karşın Inditex ve H&M’in mağazalaşma hızı, Amerikalı şirketlere
göre oldukça yüksek. Zara, Bershka, Oysho gibi ünlü moda markalarını
bünyesinde barındıran İspanyol Inditex Grubu geçen yıl, 482 yeni mağaza
açtı. Yeni mağazalarla grubun cirosu yüzde 22 büyüyerek 2,3 milyar
Euro’ya yükseldi.
İsveçli H&M’in mağazalaşma hızı ise en önemli rakibi Inditex’ten
daha yüksek. Geçen yıl 304 yeni mağaza açarak toplam mağaza sayısını 2
bin 629’a yükselten H&M’in bu alandaki büyümesi yüzde 13,7 oldu.
Uzmanlara göre H&M’in büyüme stratejisinin altında hızlı mağazalaşma
kuralı yatıyor. H&M, her yıl bu strateji doğrultusunda mağaza
sayısını bir önceki yıla göre yüzde 10 ila 15 arasında artırıyor. Yılda
ortalama 300 ila 350 arasında yeni mağaza açıyor.
Türkiye’de de hazır giyimde yeni mağaza açma hızı Avrupa’yla hemen hemen
aynı seviyede. LC Waikiki, Mavi, Koton, Colin’s gibi pazarın önde gelen
oyuncuları yılda ortalama 40-50 mağaza açıyor, Pazardaki şirketler hem
kendi mağazalarını açarak, hem bayilik vererek büyüyor. Türkiye’de
perakende satış noktalarının sayısının artış hızının son 10 yılda dünya
ortalamasının üzerinde gerçekleştiğini söyleyen LC Waikiki Stratejik
Planlama Direktörü İbrahim Arıt, yılda 40 mağaza açmayı hedeflediklerini
söylüyor.~
Mavi Genel Müdürü Cüneyt Yavuz da yılda ortalama 50 mağaza açtıklarını
söylüyor. Yavuz’un hedefi 4 yıl içinde mağaza sayısını yurtiçi ve
dışında 2 katına yakın büyütmek. Yavuz, “2017 sonuna kadar toplam mağaza
sayımızı 580’e ulaştırmayı hedefliyoruz” diyor.
BANKALAR ÖNE GEÇTİ
Perakendede, Türkiye’de şubeleşme hızının en yüksek olduğu sektörlerden
biri de bankacılık. Avrupa Birliği’nde (AB) 2011’de 7 bin 200, 2012’de
ise 5 bin 500 banka şubesi kapanırken Türkiye’de her ay büyük bankalar
ortalama 5 ila 6 yeni şube açıyor.
Dünya Bankası’nın yaptığı araştırmada ise Türkiye, Fransa ve
Endonezya’dan sonra şubeleşme hızında üçüncü sırada yer alıyor. BDDK’nın
Haziran 2013 sonu itibarıyla yayınlanan raporuna göre Türkiye’de 11 bin
328 banka şubesi bulunuyor. Şube sayısında bir önceki yılın aynı
dönemine göre yüzde 6,4 artış var. Peki bankacılıkta Türkiye’de kim daha
hızlı? İş Bankası, 2012’de bir önceki yıla göre şube sayısını yüzde
4,07 oranında artırarak en hızlı banka oldu. İş Banka-sı’nı, Ziraat,
Akbank ve Denizbank takip ediyor.
Akbank ise bir ayda ortalama 4, bir yılda ise ortalama 50 yeni şube
açıyor. Akbank Stratejiden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Tunç Akyurt,
Türkiye’de bankacılıkta şubeleşme hızının Avrupa ve ABD gibi doygunluğa
ulaşmış pazarlara göre çok daha yüksek olduğunu belirtiyor. Akyurt,
“Türkiye genç ve dinamik nüfusu, artan ekonomik istikrarıyla bankacılık
açısından büyük bir potansiyel taşıyor” diyor.
DenizBank Perakende Bankacılık Grubu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan
Ertürk de ayda ortalama 6 şube açtıklarını söylüyor. Yurtdışında şube
sayılarının azalmasına karşın Türkiye’de büyümenin sürdüğünü anlatıyor.
Son dönemde bankacılık sektöründe şubeleşme konusunda hızlı olan
bankalar arasında Lübnan merkezli Bank Audi tarafından Türkiye’de
sıfırdan kurulan Odeabank da bulunuyor. İlk 10 ayda 19 şubeye ulaşan
Odeabank, 2013 sonunda şube sayısını 35’e çıkarmayı hedefliyor.
HIZ DEVAM EDECEK Mİ?
Mağazalaşmada hızlı olan markaların ortak özelliklerinin başında
büyüklük geliyor. Sektörde pazar lideri veya liderin takipçisi olan
markalar, mağazalaşmada daha hızlı hareket ediyor.~
Özellikle pazarın yeterince doymadığı sektörlerde mağaza açma hızında
ivme yüksek. Akaryakıt sektöründe de Türkiye’de yeni istasyon açma oranı
dünya ortalamasının üzerinde seyrediyor. Türkiye’de toplam bin 10
istasyonu olan Shell & Turcas’ın perakende satışlar pazarlama müdürü
Günden Yılmaz, “Türkiye oldukça dinamik bir pazar ve biz de buna
paralel şekilde dağıtım ağımızı sürekli büyütüyoruz” diyor. Yılmaz, her
yıl ortalama 50 yeni istasyon açtıklarını söylüyor.
Dinamik olmayan, doyuma ulaşmış, büyümenin zayıfladığı pazarlarda
markaların yeni mağaza açma hızı ve iştahı azalıyor. Buna en güzel örnek
seramik sektörü. Seramikte satış noktası sayısı son birkaç yıldır aşağı
yukarı aynı seyrediyor. Pazardaki büyük oyuncular yılda ortalama 5 yeni
mağaza açıyor.
Sektörün lideri Kale Grubu’nda ise yılda yeni açılan mağaza sayısı 10-12
arasında değişiyor. Önümüzdeki dönemde pazarda yeni mağaza açılmasından
ziyade mevcutların yenilenmesine ve online satışa ağırlık verilmesi
planlanıyor. Kale Grubu Pazarlama Grubu Başkanı İbrahim Karagöz,
seramikteki yavaşlamayı pazarın doygunluğa ulaşmasıyla açıklıyor.
Karagöz, “Avrupa’da veya diğer doğu pazarlarında bizim kadar yaygın
dağıtım ağı olan bir marka sektörümüzde pek yok” diyor.
YAVAŞLAMA YAŞANABİLİR
Pazarın doygunluğa ulaşmış olmasının yanı sıra yüksek kira bedelleri,
fiyat ve marka rekabeti de markaların mağazalaşma konusunda daha
dikkatli hareket etmelerine yol açıyor. Bundan dolayı son dönemde
perakendeciler yeni mağaza açma konusunda daha titiz davranıyor. AVM
kiralarının yüksekliği, birbirine çok yakın açılan alışveriş merkezleri
yeni mağaza seçimlerinin daha dikkatli yapılmasını gündeme getiriyor.
Türkiye’de ekonomide yaşanan hareketliliğin mağazalaşma hızını
artırdığını söyleyen Kiğılı CEO’su Hilal Suerdem de eskiye göre mağaza
açarken daha dikkatli davrandıklarını söylüyor. Suerdem, “Pazarı
titizlikle analiz ediyor, lokasyon seçiminde titiz davranıyoruz” diyor.
Süvari Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Coşkun da yeni mağaza açma konusunda
dikkatli davranılması gerektiğini söylüyor. Alternatif pazarlara
yönelmek gerektiğini belirten Coşkun, ayda 2, yılda ise 24 yeni mağaza
açtıklarını söylüyor.
İBRAHİM ARIT / LC WAIKIKI STRATEJİK PLANLAMA DİREKTÖRÜ
“HEDEF 5 YILDA 800 MAĞAZAYA ULAŞMAK"
2013’TE 455 MAĞAZA
Bugün itibarıyla LC Waikiki olarak yurtiçinde 381 mağaza, yurtdışında
ise 17 ülkede 57 mağazamız bulunuyor. 2013 sonu itibarıyla toplamda 455
mağazaya ulaşmayı hedefliyoruz.~ YURTDIŞINDA BÜYÜME
Planlarımıza göre önümüzdeki 5 yılın sonunda yurtiçinde 450, yurtdışında
da 350 olmak üzere toplam 800 mağazaya ulaşacağız. Önümüzdeki dönemde,
yurtiçinde yılda ortalama 15 mağaza, yurtdışında ise yılda ortalama 25
mağaza açmayı planlıyoruz.
EKREM UTKU / BMD GENEL SEKRETERİ
“MAĞAZA SAYISI 2 KATINA ÇIKACAK"
GÜNDE 19 MAĞAZA
Perakende sektörü, 2009 yılında her gün ortalama 13 mağaza açabilen bir
tempoya ulaştı. 2010 yılında ise günde 20 mağaza açılır duruma gelindi.
2011 yılında günde 19 mağaza açan sektör, bu alandaki yatırımlarını
hızla artırıyor. 177 BİNE YÜKSELECEK
BMD olarak 2023 yılında, 500 üye markamızın 157 bini yurtiçi, 20 bini
yurtdışında olmak üzere toplam 177 bin mağazaya ulaşacağını öngörüyoruz.
Perakende sektörünün genelinde ise şu anda mevcut 365 bin olan mağaza
sayısının iki katına çıkması mümkün. BÜYÜME GIDA DIŞINDA
Hazır giyimden gıdaya kadar Türkiye'nin önde gelen perakende markaları
2020'ye kadar her yıl mağaza sayılarında yüzde 15 artış hedefliyor.
Türkiye'de mağazalaşmada en hızlı büyüme ise gıda dışı perakende ile
moda markalarında yaşanıyor.
HÜSEYİN ÇAĞLAR / VODAFONE TÜRKİYE BİREYSEL SATIS DİREKTÖRÜ
“AYDA 5 MAĞAZA AÇIYORUZ"
STRATEJİ DEĞİŞTİRDİ
4 yıl önce strateji değişikliğine gittik. 2009-2013 yılları arasında U
dönüşü stratejik programında yer verdiğimiz yeni dağıtım planımız gereği
müşterilerimize bir adım mesafede olmak için mağaza sayımızı artırdık. 4
yılda perakende mağaza sayımızı 2 katına çıkardık. Bugün itibarıyla 2
bin 400 Vodafone perakende mağazası ile abonelerimize hizmet veriyoruz. KÜRESEL AVANTAJ
Dünyanın en büyük mobil iletişim şirketlerinden biri olmanın bize
sunduğu küresel tecrübemizi yerel akılla birleştirmeye özen
gösteriyoruz. Mağazalarımızı açarken belirlediğimiz noktadaki demografik
bilgilerin yanı sıra ticari potansiyelin analizini yaparak mağaza açma
kararını veriyoruz. Bu yıla kadar ayda 5 yeni mağazanın açılışını
yaptık.
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?