BÜTÇELER DEĞİŞİYOR

2015’LE BİRLİKTE TÜRKYE VE DÜNYA ekonomisi radikal değişimlere sahne oldu. Global arenada petrol fiyatlarındaki düşüş öngörülemez bir gelişme olarak ortaya çıktı. Haziran 2014’te 115 dolar olan petrol varil fiyatları 46 dolara kadar geriledi. Petrol fiyatlarındaki düşüş, Rusya’nın bütçe dengesini tamamen yerle bir etti. Dünya Bankası küresel büyüme tahminini düşürdü. Daha önce 2015 için yüzde 3,4 olarak öngörülen oran, yüzde 3’e çekildi. Dolar TL karşısında 2,51 ile 11 Şubat Çarşamba günü rekor kırdı. Bu düzeyiyle dolar 16 Aralık 2014 ve 27 Ocak 2014 tarihlerindeki rekorlarını egale etti. Avrupa ekonomileri yeni yıla ilk girişte de beklenen toparlanmayı yakalayamadı. Yunanistan’ın Euro Bölgesi’nden çıkma ihtimali piyasalarda gerginlik yaratırken Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, ayda 60 milyar Euro tutarında devlet tahvili alımlarıyla piyasaya para sürmeye mart ayında başlayacaklarını açıkladı. İçeride de dolardaki son dönemde yaşanan yükselişle GSMH dolar bazında gerileyerek, 810 milyar dolardan, 705 milyar dolara düştü. Tüm bunların yanında Türkiye’de giderek büyüyen faiz tartışmaları finansal piyasalarda kırılganlığı artırdı. Yakın coğrafyada süregiden savaşlar ve küresel ekonomideki belirsizlikler de yine tahminlerin ötesinde bir moral bozukluğu yarattı. Peki 2014 yılının son 2 ayında bütçelerini hazırlayan iş dünyası, tüm bu yeni gelişmelerle birlikte hesaplarında değişikliğe gitti mi? Capital olarak CEO Club üyeleri arasında 153 üst düzey yöneticinin katılım gösterdiği bir anketle bu sorunun yanıtını aradık. Sonuçlar çarpıcı. Çünkü iş dünyasında neredeyse ilk kez ilk 3 ayı bile beklemeden aksiyon alıp bütçede revizyona gidenlerin sayısı hiç de az değil… İşte rakamlar ve açıklamalarıyla iş dünyasının son gelişmelere verdiği anlık tepkiler… 
~
HIZLI HAREKETE GEÇENLER Ankete katılım gösteren üst düzey yöneticilerin yüzde 30,5’i, son gelişmeler karşısında anında aksiyon aldı ve 2015 bütçelerinde revizyona gitti. Örneğin Beğendik, satışlarının azalması nedeniyle bütçede düzeltme kararı aldı. Satışın azalmasındaki en önemli etkenlerin altın fiyatlarının yükselmesi ve piyasadan nakdin çekilmesi olduğunu ifade eden Beğendik Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Beğendik, “Diğer bir önemli etken, tüketicilerin gelecekte kazandıkları parayı şimdiden harcamış olması. Bunun yarattığı nakit sıkıntısı satışlara yansımaya başladı” diyor. İnci Holding’in bütçesini gözden geçirme nedeni de Avrupa ve Amerika ekonomilerindeki gelişmelerle bunların çapraz kurlar üzerinde oluşturduğu etki ve beklentiler. Sun Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ünlütürk, içeride siyasi risklerin artması nedeniyle yılın hemen başında bütçeyi revize ettiklerini anlatıyor. “Hammadde fiyatlarındaki gerileme, dolar kurundaki artış, dolar/Euro paritesi de bu kararı almamızda etkili oldu” diye konuşuyor. Revizyonu yukarı yönlü gerçekleştiren şirketler için gerekçeler ise tümüyle farklı. Petrol fiyatlarındaki düşüşün ülke ekonomisine olumlu etkileri olacağını ifade eden Bimeks Genel Müdürü Arif Bayraktar, “Öte yandan Avrupa Merkez Bankası’nın parasal genişleme programıyla piyasalara vereceği 1 trilyon Euro’nun, 2015’te risk iştahının azalması değil artmasına yol açacağını düşünüyoruz. Dolar kurundaki volatilitenin ise geçici olacağını öngörüyoruz. TL’nin, makul düzeyde değer kaybı ihracatı destekleyeceği için ekonomik büyümeyi destekleyici bir unsur olacak” diyor. 
NELER DEĞİŞTİRDİLER? 
Revizyona gidenler ağırlıklı olarak giderlerini, büyüme oranlarını ve kârlarını aşağı yönlü revize etti. Yatırım miktarlarını azalttı. 
Beğendik, satış bütçesinin ocak ayında sapma göstermesiyle satış dağılımlarını Ramazan ve sonrası dönemlerde yükseltti. Gider bütçesinde yıl sonuna yansıyacak şekilde aşağı yönlü bir revizyona gitti. “Satışların yıl sonuna doğru artacağı beklentisi yönündeki revizyon en önemli bütçe revizyonumuz oldu” diyen Hacı Beğendik, revizyon yaparken Türkiye’nin yüzde 3 büyüyeceği tahminini baz aldıklarını ifade ediyor. “Sektörümüzün yüzde 6 büyüyeceğini, enflasyonun yüzde 6,3 olacağını öngördük. Bir dolar kuru tahmininde bulunmadık” diye ekliyor. İnci Holding’de yapılan gözden geçirmeler çapraz kurlardaki değişikliklerin kârlılığı azaltma etkisini mimimize etmeye yönelik gerçekleşti. Gerekli aksiyonları aldıklarını belirten İnci Holding CEO’su Hakan Göral, “Bu aksiyonlar giderlerimizi düşürmek, ekstra verimlilik hedefleri ve girdilerimizin orijinlerini değiştirmek yönünde oldu. 2015 yılında Türkiye’nin yıllık yüzde 3,5 büyüyeceğini, dolar/TL kurunun 2,45 olacağını öngörüyoruz” diyor. Sun Holding, yapılan değişiklikle yatırım miktarını daha muhafazakar bir tarafa çekerek azalttı, kârı aşağı yönlü revize etti. Sabri Ünlütürk, “Bu yıl Türkiye’nin yüzde 3 civarında büyüyeceğini, dolar kurunun yıllık ortalamada 2,50 olacağını ve sektörün de büyümeyeceğini tahmin ediyoruz” diye konuşuyor. Büyümesini yüzde 5 oranında yukarı yönlü revize eden Bimeks, Türkiye’nin bu yıl yüzde 4 büyüyeceğine inanıyor. Perakende sektöründeki büyümenin de yüzde 12-15 civarında olmasını bekliyor. 
~
BEKLEMEDEKİ ŞİRKETLER Ankete katılanların yüzde 20,3’ü revizyon için bekleme sürecinde. Bu gruptakiler sıcağı sıcağına gelişmeler doğrultusunda hemen harekete geçmektense özellikle yılın ilk 3 ayını geride bırakmanın daha doğru olduğunu düşünüyor. 2014 yılı Kasım ayında, çeşitli senaryoları baz alarak bütçelerini hazırladıklarını belirten Otokoç Genel Müdürü Görgün Özdemir, şu ana kadar bütçede herhangi bir revizyona gitmediklerini ancak mart ayında ileri yönlü tahmin yaparak şirket finansallarının projeksiyonunu tekrar gözden geçireceklerini söylüyor. Schott Orim Cam Genel Müdürü Hakan Gerdan da henüz revizyona gitmediklerini, ilk 3 ayın dolmasını beklediklerini ifade ediyor. Kendi durumlarını şöyle açıklıyor: “Biz sürekli değişen şartlara göre bütçe değişikliği yerine 3’er aylık periyotlarla yuvarlanan kestirimler (rolling forecast) yapıyoruz. Böylece yılbaşından bugüne kadar (year to date) bütçe kontrolü ve kalan ayların bütçe yönetimi konusunda daha proaktif oluyoruz. İleriye yönelik tahminlere göre (forecast) küçük değişiklikler yapıyoruz ama bu bütçenin revize edildiği anlamına gelmez. Küçük manevralar diyebiliriz.” Securitas Grup da bu yıl harekete geçmek için büyük resmin netleşmesini beklemek taraftarı olan şirketlerden... Securitas Türkiye Ülke Başkanı Murat Kösereisoğlu, “2’nci çeyrek revizyon döneminde yılın geri kalan kısmına ilişkin hedefleri gözden geçireceğiz. Bu süreçte genel seçimler tamamlanmış olacak ve politik tablo netleşecek. Siyasi riskin seyrini takip edeceğiz. Rusya ve Çin kaynaklı global gerilemenin son durumuyla Avrupa’nın yapısal sorunlarının çözümünde geldiği noktayı göreceğiz” diyor.
BÜTÇEYE DOKUNMAYANLAR 
Anket sonuçlarına göre iş dünyasının yüzde 49,2’si son gelişmeler karşısında revizyon yapmamayı tercih etti. Bu tutumun arkasında sektörel dinamiklerin yanı sıra şirketlerin revizyona sıcak bakmamaları ve Türkiye ekonomisinin istikrarına güvenmeleri yatıyor. Ağırlıklı olarak inşaat ve savunma sanayini içeren taahhüt bazlı şirketlere sahip olmaları nedeniyle sabit bütçeleme yaklaşımı kullandıklarını belirten Nurol Holding Planlama ve Bütçe Kontrol Müdürü Kıvanç Özer, “2015 yılına ait ortalama makroekonomik öngörülerimizde ocak sonu itibarıyla majör bir değişiklik yaşanmadı. 2014 yıl sonu tahminlerimiz hala geçerli. Ortalama dolar kuru aralığımız 2,35-2,40 bandı” diyor. Hasçelik, bu yıl seçimler dahil sonucu ve gidişatı değiştirecek önemli değişiklikler beklemediği için revizyon yapmayı düşünmüyor. Bazı şirketlerin revizyonu da revize ettiklerini belirten Hasçelik Yönetim Kurulu Başkanı Naci Faydasıçok, “İşin şirazesi kaçıyor. Bütçe revizyonlarına fazla sıcak bakmıyoruz. Zira hatalı öngördüysek neden hata yaptığımızı da görelim istiyoruz” diye konuşuyor. İncekara Holding Yönetim Kurulu Başkanı Özgür İncekara, 2015 bütçelerinde dolardaki yükselişleri, baz maliyetlerindeki artışları, petrol fiyatlarındaki gerilemeyi de hesaba kattıkları için bir revizyon ihtiyacının doğmadığını söylüyor. Mars Logistics Yönetim Kurulu Başkanı Garip Sahillioğlu da benzer nedenlerden bahsediyor. “2015 yılı için öngörülen global belirsizlik ve döviz kurlarındaki ani dalgalanmaları göz önünde bulundurarak bu yılki bütçe ve büyüme stratejimizi belirledik. Olası durumlar için aksiyon planlarımızı hazırladık ancak belirlediğimiz hedef için yıl içerisinde revizyona gideceğimizi düşünmüyoruz” diyor. 
~
REVİZYON DEVAM EDECEK Yılın devamında birçok şirket için revizyon daha sık gündeme geleceğe benziyor. Zaten anket katılımcıların yüzde 44,1’i de yıl içinde yine bütçelerinde revizyona gidebileceğini açıklıyor. Beğendik Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Beğendik, gider bütçesinde revizyon yapmayı planladıklarını söylüyor. “Satışlarda yeni bir revizyona gitmeyi düşünmüyoruz ancak satışlar beklendiği gibi gitmediği takdirde, kârlılıktan vazgeçerek rekabet ağırlıklı bir satış politikası uygulayabiliriz.” diyor. İnci Holding CEO’su Hakan Görel, aylık yaptıkları rolling (dinamik) yıl sonu tahminlerinde gelen seçimler ve kurlar nedeniyle revizyon yapabileceklerini ifade ediyor. Nurol Holding Planlama ve Bütçe Kontrol Müdürü Kıvanç Özer, “Başta sektörel olmak kaydıyla siyasi ve makroekonomik konjonktüre ait dışsal faktörlerin, bütçe öngörülerine göre uzun vadedeki – 3/6 aylık süreler - sapmaları sonucunda 2015 yılı bütçe revizyonu gündeme gelebilir” diye konuşuyor. Sun Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ünlütürk de ikinci yarıda revizyon gerekeceğini belirtiyor, “Sanırım seçimlerden sonra değişik bir ekonomik ve siyasi tablo olabilir” diye ekliyor.

“REVİZYONA PRENSİP OLARAK KARŞIYIM” 
ALİ PANDIR / ERDEMİR GRUBU YÖN.KUR. BŞK.
EN İYİ ÖN KESTİRİM Ben bütçe revizyonu yapmaya prensip olarak karşıyım. Hele yılın hemen başında bir revizyonu ciddiyetsizlik olarak görüyorum. Benim anlayışıma göre bütçe, şirket yönetiminin, şirket ortaklarına, onların parasını nasıl işletip ne kadar getiri getireceğine dair verdiği bir söz ve taahhüttür. Bütçeyi yapan şirket yönetimi, önündeki bütçe dönemindeki ekonomi ve pazar gelişmeleri için yapabildiği en iyi ön kestirimi yapmalı.
VOLATİLİTE YÜKSEKLİĞİ Bütçe genelde bir önceki yılın son çeyreğinde yapıldığı için dünyada volatilite ne kadar yüksek olursa olsun, birkaç ay önce yapılan tahminlerin hemen yıl başında sapması, bende bütçenin gereken titizlikle yapılmadığı ve yönetimde ön kestirim yapma yeteneği eksikliği olduğu kanısını uyandırır. Eğer yıl içinde bütçedeki tahminler değişse bile şirket yönetimi bütçede öngörülen sonuçları sağlamak için elinden geleni yapmalı. 
ANALİZ KABİLİYETİ Bizim Erdemir Grubu olarak emtia piyasalarını sürekli olarak çok detaylı analiz eden büyük bir ekibimiz var. Şirketimizin geçmiş yıllardaki başarısının büyük bölümü bu analiz kabiliyetimiz ve ona göre doğru pozisyon almamızla gerçekleşti. Bu nedenle bütçe varsayımlarımız da büyük oranda tutmakta. Bizim geçen yıl eylül – kasım arası yaptığımız bütçedeki piyasa öngörüleri bir miktar negatif sapma göstermiş olsa da bütçemizden sapmak için önemli bir neden yok. Sonuç olarak benim için bütçede verilen söz namustur. 
~
"EURO/DOLAR PARİTESİ TAHMİNLERİMİZİN AKSİNE GELİŞTİ"
HAYRETTİN ÇAYCI / SARKUYSAN YÖN.KUR. BŞK.
REVİZYON GEREKECEK 2015 bütçesini yaptığımızda petrol fiyatlarının seviyesi belliydi. Ancak dolar kurunun ve Euro/dolar paritesinin bugün geldiği seviye tahminlerimizin çok aksine gelişti. Henüz gerek dolar kuru gerek Euro/dolar paritesi istikrar bulmadığından bütçemizi revize etmedik. Ancak revize etmek gerekecek. 
EN ÖNEMLİ SEBEP Revizyonun en önemli sebebi, Euro/dolar paritesinin geldiği seviye. Dolarla alıp çoğunluğunu Euro ile Avrupa’ya sattığımızdan gerek ciromuz gerek kâr rakamlarımız aşağı yönde revize edilecek. Avrupa’daki üreticilerin de bize karşı rekabet gücü arttı. 
YENİ RAKAMLAR Revizyon yaptığımızda Türkiye’nin büyümesini yüzde 3,5 alacağız. İlk bütçede dolar kuru ortalamasını 2,36 TL, yıl sonu kuru 2,46 TL olarak belirlemiştik. Sektörün büyümeyeceğini esas almıştık. Revize bütçede Türkiye’nin büyümesini yüzde 3, dolar kuru yıl ortalaması 2,50 TL, yıl sonu dolar kuru 2,70 TL ve sektörün negatif büyüyebileceği esas alınacak. 
BELİRSİZLİĞİN ETKİSİ 2015 yılında global ekonomideki belirsizliklerin artarak devam etmesi, yurtiçindeki genel seçim dolayısıyla siyasi risklerin artması, ürünlerimize olan talebin gerilemesi, bütçemizin yıl içinde birkaç defa daha revize olmasını zorunlu kılacak. 

"BÜTÇEYİ HASSASLIK TESTİYLE GÖZDEN GEÇİRDİK"
BURCU GERİŞ / TAV HAVALİMANLARI FİNANS BAŞKAN YARDIMCISI
POTANSİYEL ETKİLER TAV Havalimanları olarak bütçelerimizi periyodik olarak gözden geçiriyoruz ve yaşanan makroekonomik gelişmelerin bütçelerimize olası etkilerini öngörmeye çalışıyoruz. Buna en iyi örnek olarak son dönemde döviz piyasalarında yaşanan oynaklığın finansallarımıza olabilecek potansiyel etkilerini hassaslık testleri yaparak gözden geçirdik.
CİRO VE KÂR ARTIŞI Daha güncel döviz kuru projeksiyonlarına göre revize ettiğimiz 2015 bütçemizde bir önceki yıla göre ciromuzda yüzde 10-12’lik, FAVÖK’te yüzde 12-14’lük ve net kârımızda yüzde 5-10’luk bir artış öngörüyoruz. Bütçemizi güncel kur projeksiyonlarına göre revize ederken yolcu büyüme oranlarında herhangi bir revizyona gitmedik. TAV Havalimanları Holding olarak konsolide ciro ve kârlılığı öngörebilmek için düzenli olarak ara bütçeler hazırlıyoruz. Gerçekleşmeler ve o dönemde ortaya çıkan yeni bilgiler ışığında hazırlanan bu ara bütçeler aracılığıyla operasyonel ve finansal stratejilerimizi güncelliyoruz. 
DEĞER KAYIPLARI FED’in potansiyel faiz artırım senaryosu doğrultusunda sadece Türkiye’de değil tüm gelişmekte olan ülke para birimlerinde değer kayıpları gözlemleniyor. Yaşanan bu rallinin neresinde olduğumuzu kestirmek oldukça güç. Biz grup olarak dolar kurunun bir süre daha güçleneceğini düşünüyoruz. Bu güçlenme grup finansallarımıza olumlu olarak yansıyacaktır. Yine son dönemde petrol fiyatlarında yaşanan düşüş ise konsolide bütçemizi etkileyecek düzeyde bir etkiye sahip olmamakla birlikte, düşüşün devam etmesi ve kalıcı olması durumunda havayollarının bilet fiyatlarında indirime gitmelerinin yolcu sayılarımızı artırmada bir etken olabileceğini düşünüyoruz.