Büyük fırsat

Mobil ticaret hem dünyada hem Türkiye’de hızlı gelişimini sürdürüyor. Criteo tarafından yayınlanan rapora göre dünya çapında e-ticaretin yüzde 30’u mobil kanallardan geliyor. Türkiye’de ise bu oran, 2014 sonunda yüzde 17’ye ulaştı. Yine 2014 sonunda 300 milyar dolara ulaşan mobil ticaret hacminin, 2017 sonunda 700 milyar doları aşacağı hesaplanıyor. Türkiye’de de mobil ticaret pazarı, yıllık 400 milyon dolara ulaşmış durumda. Türkiye, dünyada mobil üzerinden online alışveriş yapılan 3’üncü ülke konumunda. PayPal için İngiltere’de IPSOS tarafından yapılan araştırmaya göre Türkiye, mobil alışverişte Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ardından üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye’de 41 milyondan fazla internet kullanıcısı bulunuyor. 2013’te 10 milyar TL olan e-ticaret hacmi, 2014’te yüzde 40’lık bir artış göstererek 14 milyar TL’ye ulaştı. 2015 yılında Türkiye e-ticaret sektörünün yüzde 25-30 oranında büyüyeceğini öngörülüyor. Küresel e-ticaret hacminin ise 2015’te 1,4 trilyon Euro’ya ulaşacağı tahmin ediliyor. Türkiye’de e-ticaretin toplam perakende ticareti içindeki payı yaklaşık yüzde 1,3 ve online perakende alışverişlerinde mobilin payı ise yüzde 17 gibi hızla artan bir orana sahip. Akıllı cihaz sahipliğindeki artış ve tüketicilerin alışveriş davranış değişiklikleri de mobil ticaretteki büyük fırsatlara dikkatleri çekiyor.
 BÜYÜMEDE KIRILMA NOKTASI Mobil ticaretin doğum tarihini gün olarak belirtmek mümkün değil, ancak birkaç önemli parametreden bahsedilebiliyor. T-Soft Proje Koordinatörü Ömer Arıkan, akıllı telefonların mobil ticaretin başlamasına teknik olarak imkan sağladığını belirtiyor. Sonrasında akıllı telefonlarda dokunmatik kullanımının ortaya çıkmasıyla gelişimin başladığına dikkat çeken Arıkan, mobil ticaretin tarihçesini şöyle anlatıyor: “Android ve iOS işletim sistemlerinin pazarda yaygınlaşması da mobil ticaretin önünü açan başka bir parametredir. E-ticaret siteleri mobil uyumlu olmasa da 15 yıldan bu yana var, ancak bu siteleri açabilen tarayıcıların çalıştığı mobil cihazlar için belirli tarihler milat sayılabilir. Örneğin iPhone 4, 24 Haziran 2010 tarihinde tanıtıldı. Samsung Galaxy S2 ise 2 Mayıs 2011’de çıktı. Bu tarihlerden itibaren mobil satışlar artarak devam etti.” Markafoni Kurucu Ortağı ve Türkiye Girişimcilik Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Sina Afra, mobil ticaretin son 5 yılda hakim kanal olmaya başladığını söylüyor. ABD’de en büyük şirketlerin mobil oranlarının yüzde 50’lilere yaklaştığını, hatta hafta sonları yüzde 50’yi geçtiğini dile getiriyor. Afra, “Mobil ticarete yön veren şirketler arasında Wrapp, Amazon, eBay veya benzeri devler oldu. Türkiye’de kırılma noktası ise 2011’de gerçekleşti. 2011 sonunda büyük e-ticaret sitelerinin mobil satış oranları hızlıca yüzde 5-8 bandından, yüzde 20-30 bandına yükseldi. Akıllı telefonların artması, ekranların büyümesi, erişim hızının gelişmesi ve mobil taraftaki native veya responsive (cep telefonu ekranına uygun tasarımlı) sayfaların kalitesinin de artmasıyla oluşan bir trend. Bugün büyük sitelerin hepsi yüzde 50 civarında bir mobil ticaret oranına sahip” diye anlatıyor.
~
 Y KUŞAĞI ETKİSİ Mİ? Peki mobil ticaretin kullanıcı profili nasıl? Hızlı büyümeyi tetikleyen kullanıcılar kimler? Şu anda dünya genelinde mobil ticaretin yaygınlaşması, PayPal raporuna göre en çok 18-34 yaş arası kullanıcılar, yani Y kuşağı arasında görünüyor. Ayrıca yine aynı kitle, mobil üzerinden alışveriş için tarayıcı yerine uygulama kullanmayı tercih ediyor. Bu da özellikle online perakendecilerin üzerinde düşünmesi gereken bir durum. Siteleri mobil uyumlu yapmak yetmiyor, uygulama da hazırlamak gerekiyor. T-Soft Proje Koordinatörü Ömer Arıkan, Türkiye’de mobil çözüm geliştiricilerin teknik anlamda çok az olmasının mobil uygulama noktasında yolun çok başında olunmasına neden olduğunu anlatıyor. Arıkan Türkiye’de faaliyet gösteren 10 bin civarı sanal mağaza içinde, bir mobil uygulaması bulunan site sayısının 300’ün altında olduğuna dikkat çekiyor. Monitise MEA COO’su Fırat İşbecer, şu an mobil ticaret sektöründeki en aktif kullanıcı profilinin mobil teknolojilere daha yakın olan 18–36 yaş arasındaki genç kitle olduğunu söylüyor.
ÖNE ÇIKANLAR Türkiye’de mobil ticarette başı çekenler, online perakendeciler oldular. Bunlardan en önemlisi, sektörün lideri de olan Hepsiburada.com. Hepsiburada.com Pazarlama Grup Başkanı Özgür Doğan, Hepsiburada.com mobil uygulamasının 2,5 milyon kez indirildiğini söylüyor. Hafta sonu ve tatil günlerinde Hepsiburada.com trafiğinin yüzde 50’sinin, siparişlerinin yüzde 25’inin mobil siteleri ve mobil uygulamaları üzerinden geldiğine dikkat çekiyor. Doğan ayrıca 2014 yılında mobil gelirlerini 4 katına çıkardıklarını belirtiyor. Yönetici, “Gelecek 5 yıl içinde e-ticaret sektörünün mobil taraftan gelen rüzgarla büyüyeceğine inanıyoruz. Biz de mobil ticarete büyük önem ve öncelik veriyoruz” diye konuşuyor. Gittigidiyor.com da öne çıkan şirketler arasında yer alıyor. Gittigidiyor. com’un trafiğinin yüzde 40’ı mobilden geliyor. GittiGidiyor Genel Müdürü Gülfem Toygar, mobil ticaretle birlikte çoklu cihaz kavramının da hayatımıza girdiğine değiniyor ve “Artık e-ticaret siteleri kullanıcılarına iyi bir deneyim yaşatabilmek için mobil telefonlarla birlikte tabletlerde de nasıl bir deneyim sunduklarını hesaplamalı. Tablet sahip olma oranı, tüm dünyada artıyor ve kullanıcılar kendilerini en rahat hissettikleri cihazlardan alışverişlerini gerçekleştiriyor” diyor. n11.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Bilgen Aldan da 2 milyondan fazla kişinin mobil uygulamalarını indirdiğini söylüyor ve “Toplam satışlarınızın geçen yıl yüzde 4’ü mobilden gelmişti. Bu yıl rakam yüzde 20’ye ulaştı. Mobilden gelen trafiğin bu yıl web’i geçmesini öngörüyoruz. Gelirlerin de önümüzdeki 1-2 yıl içinde web’i yakalayacağına inanıyoruz” diyor.
~
BÜYÜME SÜRECEK Mİ? Türkiye’de mobil ticaret pazarı 2014 sonunda 400 milyon dolara ulaşmış durumda. Türkiye’nin bu anlamda dünyadan da hızlı büyüyeceğini öngören tahminler var. Peppers&Rogers Group Türkiye Genel Müdürü Selim Uçer, “Önümüzdeki 5 yılda bu büyüme hızlarının devam edeceği ve mobilin e-ticaret içindeki payının Türkiye’de yüzde 50’yi aşacağı öngörülüyor” diyor. Mobildeki bu büyük büyüme potansiyelinin hayata geçirilmesinin önünde ise bazı engeller var. PayPal 2014 Online Alışveriş Araştırması’na göre mobil alışverişin daha çok yapılmasını engelleyen en önemli faktör olarak yüzde 39 oranıyla dizüstü ve masaüstü bilgisayarın tercih nedeni olması görülüyor. Bunu yüzde 34 oranıyla telefon ekranlarının küçük gelmesi, yüzde 28 oranıyla internetin kullanımının başka cihazlarda daha rahat olması, yüzde 24 oranlarıyla ise yolda giderken rahat alışveriş yapılamaması ve güvenlik endişeler geliyor. GittiGidiyor Genel Müdürü Gülfem Toygar, Türkiye’nin e-ticaret anlamında da henüz gidecek çok yolu olduğuna dikkat çekiyor ve “Bunların hızlanması anlamında internet altyapısı, dijital okuryazarlık, e-ticaret algısı ve güven gibi konuların giderilmesi gerekiyor. Mobil ticaretin gideceği çok yol var. Bu operatörlerin e-ticaret platformlarının ve bankaların dahil olduğu büyük bir ekosistem. İlerleyen günlerde e-ticaret sitelerinin giyilebilir teknolojiler, akıllı saatler için de evrilmesi çok muhtemel” diye devam ediyor. Selim Uçer, mobildeki fırsatları kaçırmak istemeyen şirketlere şunları tavsiye ediyor: “Mobil diğer kanallardan bağımsız bir yapıda tasarlanmamalı. Hangi müşterilere mobilden, hangi müşterilere web ve fiziksel kanaldan hizmet vermek gerektiğini belirleyip bu doğrultuda pazarlama planı oluşturulmalı. Hızlı giriş, tek tuşla ödeme gibi özellikler mutlaka entegre edilmeli.”
ÇOK SATAN ÜRÜNLER Peki mobil ticaretle en çok satılan ürünler neler? Bilio.com Genel Müdürü Can Günay, “Mobil trafiğin, masaüstü trafiğine göre gezilen/aranan kategorilerde bir farklılık yok. Yine en çok trafik alan kategoriler sırasıyla cep telefonu, anne-bebek ürünleri ve spor ayakkabı kategorileri” diyor. Hepsiburada.com Pazarlama Grup Başkanı Özgür Doğan, en çok satılan ürünlerini şöyle açıklıyor: “Hepsiburada.com’un cirosuna genel olarak baktığımızda birinci sırada cep telefonu, ikinci sırada tablet, üçüncü sırada ise televizyonun olduğunu görüyoruz. Ardından telefon kılıfı, kulaklık gibi elektronik ve teknoloji ürünleri geliyor. Mobil alışverişte de aynı tercihlerin öncelik kazandığını söyleyebiliriz.” Monitise MEA COO’su Fırat İşbecer, mobil biletlemenin mobil ticaret içindeki büyük potansiyeline dikkat çekiyor. İşbecer, şöyle devam ediyor: “Özellikle mobil ödemeyle birleştikten sonra Passbook gibi uygulamalarla bu daha da hızlanacak ve mobil ticarette çok önemli bir yer edinecek. Bu hem uçak biletleri hem etkinlik biletleri için geçerli.”
~
NAZIM SALUR / BİTAKSİ KURUCUSU VE CEO’SU
“MOBİLLE ÇOK HIZLI BÜYÜYORUZ” İŞMODELİ BiTaksi, İstanbul ve Ankara’da faaliyet gösteren ilk taksi uygulaması. Taksi ücretini peşin, kredi kartıyla, PayPal ile ve BKM Express ile ödeyebildiğiniz ilk ve tek uygulama. BiTaksi sayesinde taksi yolcusu, kendisine gelen sürücünün ismini, plakasını, ortalama puanını ve taksi gelirken harita üzerinde nerede olduğunu görebiliyor. Yolculuk sonunda sürücüye puan verip yorum yazabiliyor. Şimdiye kadar tanımsız olan sürücü yolcu ilişkisini tanımlı hale getirerek güven ortamı yaratan bir platform.
HEDEFLER BiTaksi, hızla büyüyen bir start up. 1 milyon 150 bin kişi cep telefonuna BiTaksi’yi indirdi. İstanbul’daki yolculukların yüzde 1’i BiTaksi uygulaması aracılığıyla gerçekleşiyor. 2 yıl içinde taksi yolculuklarının yüzde 10’unu yapmayı hedefliyoruz. Güvenliğe ve müşteri memnuniyetine çok önem veriyoruz. Yüzde 96 müşteri memnuniyeti ve kadın yolcuların bizi daha çok kullanması bunun bazı göstergeleri. 

Baran Yurdagül / Avea Mobil Bağlantı Direktörü
"Her 2 Avea'lıdan 1'inin akıllı telefonu var"
PENETRASYONDA LİDERİZ E-ticaret sitelerine erişimin yüzde 50’si, artık mobil cihazlarla sağlanmaya başlandı. Bu durumda mobil ticaretin büyümesi için en önemli etkenlerden biri akıllı cihaz sahipliği. Avea olarak akıllı cihaz penetrasyon oranımız, 2014 yılında yüzde 15 artışla yüzde 52’ye yükseldi. Son 13 çeyrektir operatörler arasında en yüksek akıllı telefon penetrasyon oranındaki liderliğimizle artık her 2 Avea’lıdan 1’i akıllı telefon sahibi. Avea müşterilerine farklı ve her segmente uygun akıllı telefon seçeneklerini sunarak bu alandaki liderliğimizi perçinliyoruz.
FIRSAT DEVRİ Mobil ticaret hacmi büyüdükçe bu alanda fırsatlar da hızla çoğalıyor. Gerek mobil uygulamalar, gerekse web siteleri üzerinden müşterilerimize mobil güvenlik, giyilebilir teknoloji ürünleri, seyahat ve otel gibi çeşitli ve en çok hizmet alma ihtiyacı duyulan alanlarda sunduğumuz servis ve ürünlerin sayısı, bu gelişmeye paralel olarak her geçen gün artıyor.
SEYAHAT VE MÜZİK En çok tercih edilen ve e-ticaret hacminde de en yüksek paya sahip tatil ve seyahat alanlarında, Avea Seyahat uygulamamızla bilet ve otel satış platformumuz var. Bu platformun işlemlerinin yüzde 85’i mobil uygulama üzerinden gerçekleştiriliyor. Bu durum, mobil ticaretin büyüme potansiyelini açıkça gösteriyor. Avea Müzik’te de kullanıcılarımızın yüzde 78’si mobil cihazlar, yüzde 22’si ise web sitesi üzerinden hizmet alıyor.