Büyüklerin "Küçük" hesapları

“BİR'DE ‘DİĞER’ ADI'ALTINDA grupladığımız işler var. Bunlar, daha ufak tefek, stratejik olmayan işler. Diğerde yer alan bir iş, Tekfen’in adını duyuran ampul işi. Yıllarca ampul ürettik, hala da büyük bir pazar payına sahibiz. Fakat Philips, GE gibi devlerle mücadeleden doğru dürüst para kazanamadık. Gümrükler de kalkınca Doğu ve Uzakdoğu ile rekabet edemedik. Şu an Çin’de bir firmaya TSE standartlarında fason üretim yaptırıyoruz. Bir de sigorta brokerlik şirketimiz mevcut. Özbekistan’da 10 milyon dolar cirolu bir iplik fabrikamız da var.”
Tekfen CEO’su Erhan Öner’in anlattığı bu “diğer” işler, holding  cirosu içinde yüzde 5,5 paya sahip. Holding bu işlerden şimdilik çıkmayı düşünmüyor.  Türkiye’nin en büyük beşeri ilaç üreticilerinden Deva Holding de kolonya işine sahip. Üstelik yıllık üretimi 3 milyon litreyi bulan Boğaziçi markası ile kolonya pazarında çok da güçlü bir konumda bulunuyor ve holdingin planları arasında bu işten çıkmak yok. Tekfen ve Deva gibi Türkiye’nin öne çıkan holdinglerinin pek çok “küçük” işi var. Bunlar, stratejik ya da ana işler arasında yer almıyor. Ancak pek çoğu, stratejik işlerle sinerji yarattığı için mevcudiyetini sürdürüyor.  Capital, Sabancı’dan Koç’a, Boydak’tan Anadolu Grubu’na kadar Türkiye’nin öne çıkan büyük gruplarının küçük işlerini araştırdı; neden bu işlerde var olduklarını sorguladı. Kiminin cevabı “ihtiyaçtan”, kiminin cevabı “stratejiden” oldu.  Şimdilik küçük olan bu alanlarda büyüme hesabı yapanlar da var, böyle bir niyeti olmadığını açık açık dile getirenler de...

15 devin "Küçük" planlarını görmek için görsele tıklayın

KÜÇÜK AMA STRATEJİK
Türkiye’nin önde gelen holdinglerinden Anadolu Grubu, cirosunda yüzde 1’ler civarında pay alan küçük işlerine “stratejik” olarak bakanlardan. Aslında grubun odaklandığı 4 sektör bulunuyor. Bunlar içecek, otomotiv, finans ve perakende. Holdingin finans hariç 2009 yılı cirosunun yaklaşık yüzde 40’ı bira, yüzde 35’i meşrubat, yüzde 15’i otomotiv, yüzde 10’u ise perakendeden sağlanıyor. Bir de yüzde 1’lik pay alan işleri var ki onlar aslında çok da bilinen faaliyetler değil. Örneğin Anadolu Sağlık Merkezi (ASM), esnek film üreticisi Polinas, bilişim şirketi ABH ve enerji yatırımları, Anadolu Grubu’nun küçük işleri arasında. Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, bu işlere ilişkin planlarını şöyle açıklıyor:  “Odak sektörler haricinde Gebze’de kurulmuş olan Anadolu Sağlık Merkezi ile sağlık sektöründe hizmet veriyoruz. Ayrıca önümüzdeki yıllarda aktif olarak enerji sektöründe faaliyet göstermeyi planlıyoruz. Bu alandaki yatırımlara da hız verdik. Mevcut durumda ikisi Türkiye’de, biri ise Gürcistan’da 3 enerji santrali projemiz bulunuyor. Enerjideki yatırım fırsatlarını değerlendirmek ileriye yönelik stratejilerimiz arasında” diyor. İnşaat ve taahhüt sektörünün en önemli oyuncularından Nurol Holding ise cirosunun yüzde 81’ini inşaattan, yüzde 11’ini ise imalat sanayinden sağlıyor. Ancak ticaret, turizm ve finans alanlarında irili ufaklı tam 8 şirketi var. Şirketin tarihsel gelişim süreci içinde mihenk taşı olarak rol oynamış olan inşaat ve taahhüt sektöründe yoluna büyüyerek devam edeceğini söyleyen holding yetkilileri, bu anlamda inşaat ve taahhüt, gelecekte de odak sektör olarak konumlandırıyor. Diğer işlere ilişkin gelecek stratejilerini ise şöyle paylaşıyorlar:  “Savunma ve imalat, enerji, turizm, finans ile ticaret ve hizmet firmalarımız, global iş dünyasındaki gelişmeler ve grubun iç dinamiklerindeki gereksinimler dahilinde faaliyetlerine devam edecek.”~

İHTİYACI KARŞILIYORLAR
Grup şirketlerinin ihtiyaçlarını gidermek amacıyla farklı sektörlere giren pek çok grup var. Örneğin Eczacıbaşı, Boydak, Süzer Holding bunlardan birkaçı.  Eczacıbaşı Holding, ana sektörlerindeki faaliyetlerini, kurduğu yan şirketlerle destekleyen gruplardan. Grubun bilişim şirketi, holdingin iş uygulamalarında ve proje çalışmalarında çözüm danışmanlığı üretiyor. Esan ise Eczacıbaşı Topluluğu'nun seramik fabrikalarına hammadde üretmek amacıyla faaliyet gösteriyor. 1986 yılında Eczacıbaşı Topluluğu’nun sigorta işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla kurulan Eczacıbaşı Sigorta Acenteliği de benzer biçimde grubun küçük işleri arasında. Temel olarak yapı, sağlık ve tüketim ürünleri alanında, ulusal ve uluslararası pazarlara yönelik olarak faaliyet gösteren Eczacıbaşı Topluluğu, bu temel sektörler dışında finans, bilgi teknolojileri, kaynak teknolojileri, madencilik ve gayrimenkul geliştirme alanlarında da bulunuyor. Topluluğun “diğer” başlığı altında yer alan bu işleri, toplam iş hacminin yaklaşık yüzde 10’unu buluyor. Süzer Grubu Genel Müdürü Serhan Süzer ise grup bünyesindeki tesis yönetimi şirketi Eko A.Ş.’yi bu sınıfa sokuyor ve ekliyor: “Tesis yönetimi şirketimiz Eko A.Ş. aslında odaklandığımız sektörler dışındaki faaliyet tanımına uyuyor. Esasında elimizdeki gayrimenkullere servis vermek için kurulan bu şirket, bizim ana faaliyetimizin dışında kalıyor. Tesis yönetimi işi toplam konsolide ciromuzun yüzde 2’si kadar ciro yapıyor. Orta vadede büyütme planımız yok. Ama uzun vadede bu sektörde gelecek görüyoruz. Eko A.Ş. zamanı geldiğinde büyümeye geçip bizim dışımızdaki müşterilere de hizmet vermeye başlayacaktır.”
Holdinglerin"Diğer" işlerini görmek için görsele tıklayın

BOYDAK’IN NİYETİ BÜYÜMEK
Mobilya ve kablo sektörlerinden tanıdığımız Boydak Holding’in ise enerji, bilişim gibi farklı sektörlere yayılan birçok “diğer” işi var. Aslında grubun toplam cirosunun yüzde 50’si, 5 markayla faaliyet gösterdikleri mobilya grubundan, yüzde 16’sı ise Hes Kablo’dan sağlanıyor. Ama grubun toplam 7 sektörde adı geçiyor. Enerjiden lojistiğe, bilişimden tekstile kadar irili ufaklı birçok şirketi olan holdingin tüm bu alanlara girmesinin nedeni, aslında kendi işini kendi yapmak istemesi. Yani onunki de ihtiyaçtan… Boydak Holding CEO’su Memduh Boydak, “diğer işlerini” ve bu işlere dönük gelecek planlarını şöyle paylaşıyor:  “Boydak Holding mobilya, enerji, bilişim sektörleri dışında pazarlama, kimya, tekstil, demir-çelik ve lojistik sektörlerinde de hizmet veriyor. 53 yıldır entegre üretim anlayışıyla hareket ediyoruz. Örneğin lojistik sektöründeki faaliyetlerimizle kendi ürettiğimiz ürünlerin lojistiğini sağlıyoruz. Böylece daha verimli ve daha kaliteli işler ortaya çıkarmış oluyoruz. Öte yandan holdingin toplam cirosu içinde payları küçük olmasına karşın bu alanlardaki şirketlerimiz sektörlerinde lider konumda. Örneğin tekstil sektöründe faaliyet gösteren şirketimiz dünyadaki en büyük yatak kumaşı üreticilerinden biri durumunda. Boydak Holding’in cirosal dağılımında çok fazla yer tutmasalar bile kendi sahalarında etkin şirketlerle faaliyet gösteriyoruz.  Satın almalara sıcak bakan bir anlayışımız var. Önümüzdeki dönemlerde de gerek ana iş kolumuz olan mobilyada gerekse diğer sektörlerde yurtiçi ve yurtdışında satın almalarımız olabilir. Bu alandaki çalışmalarımıza devam ediyoruz.”

İKİ DEVİN KÜÇÜK İŞLERİ
Ana faaliyet alanı beşeri ilaç olan Deva Holding’in yönetim kurulu başkanı ve CEO’su Philipp Haas, holdingin diğer işlerine ilişkin şu değerlendirmeleri yapıyor:  “Deva İlaç tesislerinde Türkiye’nin en çok satan markası Boğaziçi Kolonyaları’nı üretiyoruz. Şirket Boğaziçi Kolonyaları’nı 1970’den beri üretiyor. Ayrıca Boğaziçi Limon Kolonyası, Boğaziçi Elit Lavanta Kolonyası, Boğaziçi Traş Kolonyası, Citi Jel bulaşık deterjanı gibi üretimlerimiz var. Vetaş adlı şirketimiz ise veteriner ve tarım ilaçları sektöründe faaliyet gösteriyor. Hayvan sağlığı, insan sağlığıyla alında oldukça ilişkili. Dolayısıyla Vetaş olarak gücümüzü korumayı hedefliyoruz.”~
Cirosunun yüzde 86’sını otomotiv yan sanayisinden sağlayan İnci Holding’in diğer işleri ise inşaat, sigorta, otel ekipmanları ve metal işleme sektörlerinde. Grup cirosunun yüzde 3’üne denk gelen bu faaliyetlere ilişkin hedeflerini, İnci Holding Yönetim Kurulu Başkanı Meral İnci Zaim, şöyle anlatıyor:  “İnci Holding hızlı değişim sürecinde kendisini en güçlü kılacak stratejileri geliştiriyor, stratejik odaklılık kararı gereği ana iş kollarında yoğunlaşıyor. Ayrıca değişimin getirdiği fırsatları da en iyi şekilde takip ederek yeni iş alanlarında da yapılanıyoruz. Kritik ve ortak öncelikleri gerçekleştirmek için kısa ve orta vadeli hedeflerle hareket etmenin gerekliliğine inanıyoruz. Bu kapsamda, yeni pazar arayışlarını güçlendirmek, işgücü ve iş süreçlerini yeniden gözden geçirerek tüm sektörlerdeki çalışmalarımızı yürütüyoruz.”

“KÜÇÜK KALSIN” DİYENLER
Gıda, içecek ve boya sektörlerine odaklanan Yaşar Grubu da ana sektörleri dışında daha küçük boyutlu işlerde bulunan holdinglerden. Grubun kağıt, turizm ve dış ticaret alanlarında da faaliyetleri olduğunu söyleyen Yaşar Holding İcra Başkanı Mehmet Aktaş, yan işlere ilişkin planlarını anlatırken bu sektörlerde agresif bir büyüme hedefleri olmadığının altını çiziyor. Aktaş’ın “diğer işler” konusundaki değerlendirmesi şöyle:
“Yaşar Topluluğu olarak hedefimiz, ana işkollarımıza odaklanarak uzun vadeli, sürdürülebilir ve kârlı büyümemizi devam ettirmek. Bunların dışındaki alanlar, uzun süredir var olduğumuz, topluluk içinde sinerji sağlayan faaliyetler.  Önümüzdeki yıllarda stratejimiz gereği ana işkollarımızda büyümeyi planlıyoruz. Ancak diğer alanlarda da yatırım ihtiyacı oluşturmayacak şekilde ilgili pazarlardaki gelişmeler doğrultusunda büyüme hedefleri öngörülüyor.” Eren Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Eren ise çimento ve tekstil alanındaki işlerini “diğer” grubuna sokuyor. Çimento için yatırım planlıyor ama “ilk göz ağrım” dediği tekstil için böyle bir niyeti yok. “Çimentonun toplam iş hacmimiz içindeki payı yüzde 10, tekstilin ise yüzde 9” diyen Ahmet Eren, şöyle konuşuyor: “Çimento sektöründe büyüme planımız ve projelerimiz var. Önümüzdeki yıllarda grubun iş hacmi içindeki payı artabilir. Ama tekstil için böyle bir projemiz yok.” Işıklar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Kutlu Işık’ın bu kategoriye sokabildiği tek işi şarapçılık. Şato Kalecik Şarapçılık’ın faaliyetlerini “butik işler” olarak değerlendiren Rıza Kutlu Işık, şu bilgileri veriyor:  “Bu proje butik şarap üretimine yönelik. Toplam iş hacmimizde yüzde 1’in altında, çok küçük bir payı var. Büyütmeyi de düşünmüyoruz” diyor.