Global takip

Aslı Sözbilir

Liderler, eskiden şirketlerinin rekabet güçlerini koruyabilmek için lokal pazarlarındaki ciro, kâr, pazar payı, stoklar, kapasite kullanımı ve tüketici verileri gibi pek çok göstergeyi yakından takip ederdi. Ancak küreselleşmeyle birlikte oyunun kuralları değişti. Liderler artık global oyuncuları da rakip gördükleri için global göstergeleri de dikkatle takip ediyor. Alanlarındaki güncel gelişmeleri ve gelecek trendlerini farklı evrensel parametrelerle algılamaya çalışıyor. Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü Mehmet T. Nane’nin global radarında inovatif projeler üretebilecek start up’lar ve kuluçka merkezleri; Turcas Petrol Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy’unkinde ise yenilenebilir enerji kaynakları ve bölgesel politik gelişmeler var. Kiğılı CEO’su Hilal Suerdem, hedef pazarlardaki değişimi yakından takip ederken Mercedes-Benz Türk Direktörler Kurulu Başkanı Süer Sülün, dış ticaret verileri ve yeni araç teknolojilerini; QNB Finansbank Genel Müdürü Temel Güzeloğlu ise rakip ülkelerin performans göstergelerini izliyor. İşte liderlerin global markajına takılan göstergeler…

ÇİN VE ABD’YE DİKKAT! 

Farklı sektörlerden şirketlerin küresel radarında Çin ve ABD piyasaları var. Örneğin Casper CEO’su Charlotte Lamprecht, hem dünyanın hem sektörünün gidişatını anlamak için ağırlıklı olarak bu 2 ülkeyi takip ediyor, nedenini de şöyle açıklıyor: “ABD piyasası yüksek tüketim ekonomisine dayanıyor ve üretim yapan diğer ülkeler onun ürünlerini tüketiyor. Bu da üretim veya tedarik durumunu gösteren sağlıklı bir gösterge. Çin ise dünyanın en çok üretim yapan ekonomisi olmasının yanı sıra giderek daha fazla tüketime dayalı bir ekonomiye doğru gidiyor. Çin’in durumuna bakarak dünyanın durumunu da anlayabiliriz.” Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları Başkanı Enver Yücel, dünya ekonomisini OECD rakamlarından global Ar-Ge yatırımlarına kadar geniş yelpazedeki parametrelerle izlerken kendi sektörü için ABD, Afrika ve Çin’i “gözlem altına aldığını” söylüyor. Yücel, “Bizim için uluslararası öğrenci değişimi önemli bir gösterge. Hangi ülkeden hangi ülkelere öğrenci gidiyor, hangi ülkeler yabancı öğrenci almada öne çıkıyor, her yıl bu verileri takip ediyoruz. Örneğin Çin’den çok daha fazla öğrenciyi Türkiye’ye getirmenin yollarını bulmalıyız. Çin çok büyük bir pazar” diyor. Yücel, eğitimde gelecek trendlerinin okulsuz öğretimi işaret ettiğini söylerken uzaktan eğitim modellerinin gelişimini yakından gözlediklerini anlatıyor. 

ÇELİKÇİNİN GÖSTERGELERİ 

Maden sektörünün gözü kulağı da Çin’de… Oyak Maden Metalürji Grubu Başkanı Ömer M. Baktır, “Çelik üretimi, tüketimi, ithalatı, ihracatı ve stok verileri takip ettiğimiz global göstergelerin başında yer alıyor. Dünya çelik sektöründe Çin, üretim ve tüketim seviyesiyle belirleyici konumda. Bu nedenle Çin’in sektörel göstergelerini de takip ederek öngörülerimizi şekillendiriyoruz” diye konuşuyor. Baktır, işin geleceğine dair trendlerini anlamak için nesnelerin interneti, yapay zeka, akıllı üretim sistemleri, endüstriyel robotlar ve kodlama ile ilgili yeni gelişmeleri takip ettiklerini söylüyor. Dünya ekonomisinin yönünü anlamak için de ülkelerin iç ve dış talep seviyelerini gösteren ithalat, ihracat verilerini ve günlük kur seviyelerini değerlendirerek analiz yaptıklarını anlatıyor. Baktır, “Navlun endeks grafiğini bize fırsatları sunması adına değerlendiriyor, ticaretin rotasını bu bilgiyle öngörüyoruz” diyor. Navlun endeksi bilişim şirketleri için de kritik bir gösterge. Index Grup Şirketleri İcra Kurulu Üyesi Salih Baş, “Kendi sektörünüze yönelik dünyadaki hangi göstergeleri takip ediyorsunuz” sorumuza, “Konteynır yükleme adetleri ve dünyadaki navlun nakliye ücretlerini izliyoruz” diye yanıt veriyor. Sektörel trendleri gelecek jenerasyon ürünleri takip ederek kavrıyor. Baş, dünya ekonomisinin yönünü anlamak için de FED faizlerini, ABD, Uzakdoğu ve Avrupa’daki büyüme ve işsizlik rakamlarını izliyor. 

PERAKENDE TREND PEŞİNDE 

Perakende sektöründe tüketici odaklı global göstergelerin izlendiğini görüyoruz. MediaMarkt Türkiye İcra Kurulu Başkanı Yenal Gökyıldırım, dünya ekonomisini G8 ve G20 ülkelerinin GDP gelişimi gibi göstergelerle sektörün yönünü ise global tüketicilerin deneyimlerini ve harcamalarını ölçen Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi gibi göstergelerle takip ettiklerini söylüyor. Gökyıldırım, “Tüketicilerin akıllı telefon ve internet penetrasyon oranları gibi göstergeler, ürün ve yeni teknoloji sunumlarımızda önemli rol oynuyor” diyor. Kiğılı CEO’su Hilal Suerdem, tüketicilerin satın alma eğilimlerindeki değişimleri izlediklerini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Hedef pazarların gelişim oranları, lokasyonları ve mevduat yükseklikleri yatırımlarımızda önemli veriler sağlıyor. Markalar yeni pazarlara açılacağı zaman yerel tüm unsurları dikkate almalı. Bu nedenle yatırımdan önce o ülkelerin para birimleri, toplumsal etkileri gibi göstergeleri izliyoruz.” Suerdem, yaşam tarzındaki değişimi de izlediklerini anlatıyor. İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık, endüstriyel mutfakta takip ettiği global göstergeleri sorduğumuzda paslanmaz çelik fiyatlarının yanı sıra dünyada gelişen hijyen, sağlık ve gastronomi standartları, hedef pazarlardaki nüfus yapısı ve yaşam tercihleri, sosyalleşme ve beslenme alışkanlıklarındaki değişimleri izlediklerini söylüyor. Arzum CEO’su Mete Zadil, küçük ev aletlerindeki trendleri anlamak için evlilik ve boşanma oranlarını baz aldıklarını söylüyor. Ayrıca alışverişçi davranışlarını anlamak için 50’den fazla ülkede tüketici istihbaratı yapan Ipsos Marka Sağlığı Araştırması’nın sonuçlarına göre hareket ettiklerini de sözlerine ekliyor. 

~

MOBİLDE YENİ FIRSATLAR

Bazı sektörlerde ise müşteri alışkanlıklarının yanında sosyal medya ve mobil trendler de takip ediliyor. Lojistik ve e-ticaret bunların başında geliyor… UPS Türkiye Genel Müdürü Ufku Akaltan, geleceği anlamak için e-ticaret, lojistik ve hizmet sektöründe müşteri deneyimini artırmaya yönelik gelişen teknolojileri yakından izliyor. Bunu yaparken de sosyal medyadan yardım alıyor. Akaltan, “Sosyal medya trendleri sayesinde hem geniş kitlelerin nabzını daha yakından tutabiliyorsunuz hem değişen iş modellerini ve yöntemlerini takip edebiliyorsunuz” diyor. Akaltan, lojistik sektörünün dünyadaki potansiyelini değerlendirmek için de lojistik performans indeksi ve taşıma modellerine göre büyüme rakamlarını yakından takip ediyor. Dünya ekonomisini anlamak için başvurduğu göstergelerin başında GSMH, enflasyon, para birimlerinin değişimleri, faiz oranları ve ihracat rakamları geliyor. Yemeksepeti CEO’su Nevzat Aydın, global değerlendirme anlamında “satın alma gücü, enflasyon değerleri, döviz kurları ve ekonomik büyüme rakamları”nı düzenli olarak izlediğini söylese de “sektörel radarında” mobil ve yaşam trendleri var. Aydın şunları söylüyor: “Globalde internet penetrasyonu, akıllı cihaz kullanımı, mobil trendler, eve paket siparişi sıklığı, pazar hacmi ve büyümesi, offline to online paket siparişi dönüşümü, ortalama yaş ve satın alma gücü gibi demografik olguları izliyoruz. Bunun dışında örneğin insanların evde geçirdikleri zamanı ve yemeğe ayırabildiği zamanı yakından takip etmeye çalışıyoruz.” Aydın’ın izlediği gelecek trendleri arasında ise “kullanıcı deneyimini daha hızlı ve verimli hale getirecek” yapay zekâ ve nesnelerin interneti alanındaki gelişmeler var. 

KONUTUN GÖZÜ TEKNOLOJİDE

Metal Yapı Konut Genel Müdürü Akın Karali, güncel olarak Dünya Bankası verilerini ve uluslararası yapı verilerini izlerken, dijitalleşme trendlerini de yakından takip ediyor. Karali, “Endüstri 4.0 ve nesnelerin interneti (IoT) sayesinde iş dünyasında yeni bir çağ başlıyor. Bu yenilikleri bizim yapılarımızla birleştirip çağa uygun ürünler ortaya koymak için büyük bir titizlikle çalışıyoruz” diyor. Doğtaş Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan da 4D, robot teknolojisi, internet satışları ve sosyal medyadaki global gelişmeleri izliyor. Sektörünün global değerlendirmesi için dünya mobilya üretiminin yanı sıra ülkelerin ihracat ve ithalat rakamlarını izleyen Doğan, dünya ekonomisinin yönünü kavramak içinse FED faiz uygulamaları, döviz piyasası ve pariteyi takip ediyor ve şunları söylüyor: “FED faizleri direkt Türkiye ekonomisini ilgilendirdiği, döviz piyasasını etkilediği, bizim de dövizle yatırımlarımız ve ihracatımız olduğundan yakından takip ediyoruz.” Havacılık sektörünün dış etkenlerden etkilenme oranı daha yüksek. Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü Mehmet T. Nane, bu yüzden globalde “GSYİH, büyüme göstergeleri, borç dinamikleri, enflasyon göstergeleri, yakıt fiyatları, faiz ve döviz gelişmelerini” dikkatle takip ettiğini söylüyor. Ayrıca turizm trendleri, seyahat eğilimleri, misafir-yolcu beklentileri gibi araştırmalarla desteklenen konuları da farklı kaynaklardan izlemeye çalışıyor. “Geleceği planlayıp senaryolar kurgulamak gerçekten önemli” diyen Nane, “İnovatif fikirler ve projeler üretebilecek start up şirketleri ve bazı kuluçka merkezlerini takip ediyorum” diyor. 

İKİ LİDER NEREYE BAKIYOR?

Küresel ve bölgesel politik trendleri dikkatle takip eden Turcas Petrol Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy, dünyadaki büyüme, arz/talep dengesi, Dünya Bankası raporları gibi genel makroekonomik göstergelerin yanında Orta Doğu ve Uzak Doğu’daki gelişmeleri yakından izliyor. Yakın markajındaki fütüristtik trendleri ise şöyle sıralıyor: “Enerji kaynakları arasında güneş enerjisinin yükselişe geçmesi, elektriğin depolanabilir hale gelmesi, dağıtımda kayıpların azaltılacağı şekilde taşınması, elektrikle internetin her noktaya eşit şekilde ulaşması, veriye ulaşımın kolaylaşması ve akaryakıtla çalışan otomobillerin yerini yavaş yavaş elektrikli araçlara bırakması, sektörümüzün geleceği için önemli göstergeler.” “Elektrikli ve sürücüsüz araçlar” Kordsa’nın da yakın markajında. Kordsa CEO’su Ali Çalışkan, üretici firmaların bu araçları 2020 yılında yola çıkarmaya hazırlandığını anlatırken aynı zamanda yolu ve yol koşullarını algılayabilen lastikler üzerinde de çalıştıklarını söylüyor. Çalışkan, şöyle devam ediyor: “Biz de yapay zekayla güçlendirilerek algılayabilen, karar veren, dönüştüren ve etkileşime girebilen lastik üretimi konusunu yakından takip ediyoruz. Yakın gelecekte fiyatlarında çok büyük düşüşler olması ve 3-5 yıl içerisinde elektrikli araçların oldukça yaygınlaşması bekleniyor. Uzun menzilli elektrikli araçlar üretiminde üzerinde çalışılan en önemli konulardan biri de araçların hafifletilmesi. Kordsa olarak çelikten 10 kat daha hafif, 3 kat daha dayanıklı kompozit malzemeler üretiyoruz; geleceğin malzemesi olan kompozit malzemeler elektrikli araçların hafifletilmesinde önemli bir role sahip.” 

HER ŞEY MÜŞTERİ İÇİN

Sigorta sektörü globalde 3 yıkıcı trende odaklanmış durumda. AvivaSA Emeklilik ve Hayat CEO’su Fırat Kuruca, robotics, chatbot’lar ve blockchain teknolojilerinin sigorta sektörünü etkili biçimde dönüştüreceğini düşündüğünden bu alandaki gelişmeleri dikkatlice izliyor. Kuruca, “Amacımız müşterilerimizi daha iyi tanımak ve ihtiyaçlarını doğru anlayıp en uygun ürünü, doğru kanaldan müşterilerimizle buluşturmak. Bu anlamda, büyük veri ve veri analitiği, müşteri eğilimleri ve yeni iş modelleri, sağlık sektöründeki teknolojik gelişmeler, nesnelerin interneti ve akıllı evler ilgi alanımıza giriyor. Ayrıca yapay zekâ uygulamaları, AR ve VR ile ilgili gelişmeler de radarımızda” diye konuşuyor. Kuruca, güncelde takip ettiği global sigortacılık göstergelerini ise şöyle sıralıyor: “Fon büyüklüğü ve prim üretimi, penetrasyon seviyeleri, ülkelerin kişi başı tasarruf büyüklüğü ve tasarruf açıkları, emeklilik, ürün trendleri ve müşteri eğilimleri, sigortayla ilgili yeni uygulamalar ve mevzuatsal değişiklikler.” Teknolojideki dönüşüme odaklanmış diğer bir isim de PepsiCo Türkiye Genel Müdürü Levent Yüksel… “Teknolojide yaşanan gelişmeler ve ‘akıllı’ cihazlar, tedarik zinciri süreçlerinin izlenebilirliği ve şeffaflığının yanında kalite ve verimlilik açısından anlamlı bir ilerleme kaydetmemize katkıda bulunuyor” diyen Yüksel, artan mobiliteyle birlikte bilgiye ulaşım ve tüketimin hayal edemeyeceğimiz bir ivme kazandığına dikkat çekiyor ve şöyle devam ediyor: “Hayat tarzında meydana gelen değişimler, gıdaların nasıl, neden ve nereden satın alındığını ve tüketildiğini etkiliyor. Online alışveriş, dijital değil interaktif pazarlama, deneyimleme, kişiselleşmiş hizmetler ve dağıtım hizmetlerindeki yenilikler, tüketicilerin market alışverişi alışkanlıklarını ve beklentilerini değiştirmeye başlıyor. Tüketicinin beğenisini kazanmak için teknolojiyi iyi kullanmak ve beklentileri doğru anlayabilmek gerekiyor. Bunların yanında tüketici güven endeksleri, kategori kişi başı tüketim göstergelerini sürekli takip edip bunlara bakarak odaklı yatırım, kategori, ürün geliştirme ve iletişim stratejilerimizi belirliyoruz.”

~