Gönlü zenginlerden müthiş seferberlik

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

Türkiye gibi toplumlarda hayırseverlik faaliyetlerinin etkisi paylaşıldıkça büyüyor. Yeni hayırseverler, yeni gönüllüler her yıl gönlü zenginler ekosistemine dahil oluyor. Capital Dergisi’nin 11’inci kez hazırladığı “Türkiye’nin Gönlü Zengin 50 İş İnsanı” listesinde hem mevcut liderler ve aileler hem listeye yeni katılan gönlü zenginler yer alıyor. Listemizde yer alan isimler planlı ve afet durumlarında olduğu gibi plansız bağışlara yaklaşımlarıyla da dikkat çekiyor.

Türkiye, 6 Şubat’ta büyük bir acıya uyandı. Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle on binlerce kişi hayatını kaybetti. Enkaz altında kalanları kurtaranlar herkesin kahramanı oldu. Yüz milyar doları aşan maddi kayıp meydana geldi. 2023, izleri çok uzun süre silinmeyecek bir felaket yılı olarak hafızalara kazındı. Bu süreçte öne çıkan bir diğer unsur yardımseverlik oldu. Türk halkı ve gönlü zengin iş insanları ani gelişen bu afete de elinden gelen tüm desteği verdi ve adeta seferber oldu. Capital Dergisi, bu yıl 11’inci kez “Gönlü Zengin 50 İş İnsanı” listesini hazırlarken ortam böyleydi. Bu yıl hazırladığımız listedeki bağış rakamları 2022 yılına ait. Yani deprem yardımlarını kapsamıyor. Ancak 2022 yılında da yangın ve sel gibi pek çok afete yapılan yardımları içeriyor. İş insanlarının planlı yardımları kadar ani gelişen afetlere de ne kadar hazır olduklarını ve bu konuya bakışlarını araştırdık. Listemizin zirvesinde bu yıl da Koç Ailesi ilk sırada. Koç Ailesi, 1,4 milyar TL’yi aşan bağışlarıyla Türkiye’nin eğitimden sağlığa, spordan sanata, toplumsal konulardan afetlere kadar destek gereken her alanda etkili yardımlarıyla ön plana çıkıyor. Listenin ikinci sırasına yükselen Fuat Tosyalı, aynı zamanda depremzede bir iş insanı. Hatay ve Osmaniye’deki tesislerinde maddi kayıpların ötesinde çok fazla can kaybeden Tosyalı, Türkiye’nin aynı zamanda gönlü zenginliğiyle zirveyi zorlayan iş insanı olarak dikkat çekiyor. Listenin 3’üncü sırasına yükselen Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan ise bu toprakların yıllardır en güvendiği gönlü zengin iş insanlarının başında geliyor. 

2022’DE 8,5 KAT ARTIRDI 

Sanko Holding ve Sani Konukoğlu Vakfı, Türkiye’nin her ihtiyacı olduğunda elini ilk ve en cömertçe uzatan kuruluşları. Sani Konukoğlu Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı ve Sanko Holding Onursal Başkanı Abdulkadir Konukoğlu’nun 2022’de yaptığı bağışlar da bunun en önemli kanıtı. 2022’de yardımlarını 8,5 katına çıkaran ve listenin 8’inci sırasına yerleşen Konukoğlu, aynı zamanda 2023’te de depremzede iş insanlarımızdan biri oldu. Konukoğlu, yardımlarının ne kadarının planlı ne kadarının plansız olduğu konusunda görüşlerini şöyle aktarıyor: “Afetlerde o an yaşanılan psikolojinin en az imkanlar kadar önemi var. Afet, afetin boyutu, afetten etkilenenlerin yaşadıkları ve bağışçının hissettikleri etkili olur. 6 Şubat depremini yaşadığımız için elbette derinden etkilendik ve ilk andan itibaren imkanlar ölçüsünde gereken yardımlar valilikler aracılığıyla ulaştırıldı. Bağış planlamamızda bir değişiklik yapmadık. Rutin yardımlarımızı aksatmadan yerine getirirken, afetlerin boyutuna göre bağış planlaması yapıyoruz.” Yıldızlar Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fehmi Yıldız da listemizde uzun süredir yer alan bir hayırsever. Yıldız, “6 Şubat depremlerinde de hızlı bir şekilde organize olarak çalışmalarımızı yürüttük. Vatandaşımıza fayda sağlayacak her projede elimizi taşın altına koymaya hazırız. Afetzedelere yapılacak en iyi sosyal yardımın afet risklerini ortadan kaldırmak olduğunu düşünüyorum. Bu riskleri azaltmak adına imkanlarımızı seferber etmeye hazırız” diyor. 

HALA SAHADALAR 

Kipaş Holding, Sanko Holding, BLC Group gibi depremin en fazla etkilediği bölgelerdeki gönlü zengin liderler de hala sahada. Örneğin BLC Group Yönetim Kurulu Başkanı Şahin Balcıoğlu, “Bir daha böyle bir felaket yaşamamayı umuyoruz. Fakat iklim değişikliği gibi bir anda gelmeyen ama yıkıcı etkileri olan afetler için uzun zamandır hassas davranıyor ve elimizden gelenin fazlasını yapmaya çalışıyoruz. Sürdürülebilir üretim ve çevre konusundaki yatırım ve desteklerimiz devam edecek” diyor. Pek çok depremzede grubun yanı sıra deprem bölgesinde olmayanlar da hala sahada. Erman Ilıcak’ın kurduğu Rönesans Holding, toplum için değer yaratma misyonuyla hareket edenler arasında üst sıralarda yer alıyor. 2022 yılında yaptıkları yardımlarla listede ilk 5’te yer alan Rönesans, 2023’teki afetle tüm odağına plansız yardımları almış durumda. Deprem felaketinin ilk gününden itibaren hem holding hem 2 bin kişilik gönüllü Rönesans ekibiyle sahada olduklarını ifade eden Ilıcak, “Sahada olmaya devam ediyoruz” diyor. Rönesans gönüllüleri toplam 190 vatandaşımızı enkazdan kurtardı. Rönesans Holding, deprem bölgesinde kalıcı barınma da dahil en aktif gruplardan biri. Bölgenin yaraları tam olarak sarılana kadar orada olacaklarını ifade eden  Ilıcak, “Tüm enerjimizi bölgenin yaralarını sarmak için ayırdık” diyor. Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas ise “Gördük ki dünyanın bir ucunda yaşanan sorun aslında bizim de sorunumuz olabiliyor. Sürdürülebilirlik konusunda Arkas olarak uzun zaman önce harekete geçtik” diyor. Arkas, deprem felaketinin gündemlerini hızla değiştirdiğini ve aylardır deprem bölgesinde ellerinden geleni yaptıklarını anlatıyor. 

GELENEĞİ SÜRDÜRENLER

Merhum Kadir Has, bu toprakların en gönlü zenginlerinin başında gelirdi. Oğulları Can Has ve Nuri Has bu geleneği sürdürüyor. Listede üst sıralardaki yerini koruyan Kadir Has Vakfı ile Has kardeşler, şu açıklamayı yapıyor: “Bağış stratejimizde bugüne kadar öngörülemeyen yardımlar arasında afetler hiç yer almıyordu. Ancak karşılaşılan olağanüstü deprem felaketi sonrasında afetler, bağış programımızda doğal olarak yer aldı.” Kale Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Bodur Okyay, geleneği sürdürenlerden. Kurucu felsefelerinin de işaret ettiği üzere bugüne kadar hep insanı merkeze alan işler yaptıklarını belirten Okyay, “İçinde bulunduğumuz bu zor günlerde de tek gönül olarak harekete geçtik. Tüm yardımlarımızı, Dr. (h.c.) İbrahim Bodur Kaleseramik Eğitim, Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı üzerinden koordine ettik” diyor. Gedik Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hülya Gedik, aile geleneği gönlü zenginliği sürdürüyor ve “6 Şubat’ta yaşadığımız deprem felaketi hepimizi derinden etkiledi. Pek çok kurum ve kuruluş gibi depremden etkilenen bölgelere elimizden gelen yardımı ulaştırdık. Depremler doğal afetler ama çevre bilincinin yerleşik olmamasının da etkisiyle zararın bedeli yükseliyor. Odağımızda çevre de var” diyor. Evyap Ailesi de geleneği sürdürenler arasında yer alıyor. Yapılan açıklamada, “Kurucumuz Mehmet Rıfat Evyap, kazanmaya devam ederken, yardıma ihtiyacı olanlara da el uzatmak için şirket protokolüne kazancın belli bir miktarının yardım ve desteklere gideceğine dair bir madde koydurmuş. Biz de bu maddeyi uygulayarak Evyap’ın yardımlaşma kültürünü devam ettiriyoruz” deniyor. 

HAYIRSEVERLİK MİRASÇILARI 

Geçmişte babaların, dedelerin başlattığı iyilik hareketini miras gibi alıp sürdüren pek çok aile var. Örneğin Altınbaş Ailesi, baba Mehmet Altınbaş’ın vasiyetiyle kurulan Altınbaş Üniversitesi ile eğitim odağını sürdürüyor. Altınbaş Yönetim Kurulu Başkanı İmam Altınbaş, “Gençlere en iyi imkanlarla eğitim vermek, onları yetiştirme grubumuzun en büyük arzusu. Bağışlara direk odaklandığımız alan eğitim. Ancak yaşadığımız deprem felaketi nedeniyle tabii ki afetzedelerin yanındayız” diyor. Yine FLO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ziylan, hayırseverlik mirasını kabul eden ve sürdürenlerden biri. Ziylan, “Kurucumuz merhum Ahmet Ziylan’ın başlattığı iyilik hareketini Türkiye’nin dört bir yanına ulaştırmayı kendimize görev addediyoruz. Kurucu mirasımız olan yardımseverlik felsefesini ilk günden bu yana sürdürerek dayanışma ruhumuzla milyonlarca insanın hayatına dokunduk, dokunmaya da devam ediyoruz. Bu noktada her türlü afet durumunda tüm imkanlarımızla seferber oluyoruz. Herhangi bir bütçe kısıtı gözetmiyoruz” diyor. Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu da merhum babası Mehmet Erdemoğlu’ndan aldığı öğütlerle bugünün gönlü zenginleri arasında yer alıyor. Erdemoğlu, “Önceliğimiz eğitim, sağlık ve ihtiyaç sahipleri. Babamın ufkumuzu aydınlatan ‘Servetin sınırı yoktur, mükafatı vardır’ prensibindeki ‘Servetin mükafatını’ vatanımıza, milletimize ve devletimize daha iyi ve daha çok hizmet edebilmek olarak telakki ediyoruz. Bu kapsamda aziz milletimizin yaşadığı elim deprem felaketi gibi durumlarda Erdemoğlu Holding olarak maddi ve manevi bütün imkanlarımızla her zaman aziz milletimizin yanında ve emrinde olmaya devam edeceğiz” diyor. 

“HER KOŞULDA BAĞIŞLARIMIZ SÜREKLİ”

Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları ve BAU Mütevelli Heyeti Başkanı Enver Yücel, özellikle eğitim bursları yoluyla toplumu desteklemeye devam ediyor. Eğitim müfredatlarına çevre sorunlarını, iklim krizini ve sürdürülebilirliği alarak da sorumluluk üstlendiklerini belirten Yücel, afetlerinse bağış planlarını gözden geçirmelerine neden olmadığını dile getiriyor. Yücel, bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Bizim için afetler bir ölçüt değil. Zaten bağış planlarını her zaman her koşulda sürekli tutan, sürekli yardım eden ve eğitimin aksamaması ve toplum olarak yaraların bir an önce sarılması için elimizden geleni yapan bir kurumuz. Afet ve olağanüstü hallerde de sürekli yardımlarımızla çocukların eğitiminin aksamaması için büyük çaba sarf ediyoruz.” SEY Vakfı Başkanı Hüseyin Yücel de pandemi döneminde eğitimde fırsat eşitliği yaratmak amacıyla Semra ve Enver Yücel (SEY) Vakfını kurup hayata geçirdiklerini söylüyor ve “Kuruluş amacımız, herhangi bir başarı kriterine tabi tutmadan ülkemizde asgari ücretle geçinen ailelerin çocuklarına destek olmaktı” diyor. Yücel, 6 Şubat depreminin ardından da başarı şartı gözetmeden 500 depremzede çocuğu yüzde 100 bursla desteklediklerini belirtiyor. SEY Vakfı ayrıca 30 Ekim 2020’deki İzmir depreminin ardından da afet bursu açmıştı. 

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE ODAKLANDILAR 

Zorlu Ailesi, sosyal yatırımlarda öncü olma hedefiyle Zorlu Holding FAVÖK’ünün yüzde 1’ini Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ayırıyor. Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu, “70 yıldır, ne yaparsak yapalım öncelikle ülkemiz ve toplumumuz için değer yaratmaya odaklanan bir grubuz. Afet dönemlerinde de elimizden geleni yapmak için var gücümüzle çalışıyor, etkilenen bölgelerde yaraların sarılmasına katkı sağlamaya çabalıyoruz” diyor. Akıllı Hayat 2030 sürdürülebilirlik vizyonları doğrultusunda çok sayıda planlı, sürdürülebilir KSS projelerinin olduğuna dikkat çeken Zorlu, “Afet anlarında memleketimiz için tüm imkanlarımızı seferber ediyoruz” diyor. Bilfen Şirketler Topluluğu Yönetim Kurulu Başkan Vekili Fatih Öztürk de eğitimde sürdürülebilirliğe odaklı. 2022 yılında eğitim odaklarının sürdüğünü belirtiyor. Deprem nedeniyle afette de öncelikli eğitim burslarını planladıklarını ve her ihtiyaç talebine yanıt verdiklerini ifade ediyor. Öztürk, “Eğitim alanında milyonlarca lira bağış yapmaya devam ediyoruz. Kaliteli eğitimin bütün çocukların hakkı olduğunu düşünüyor ve bu anlayışı ülke geneline yaygınlaştırmak için çalışıyoruz” diyor. OBA Makarna Yönetim Kurulu Başkanı Musa Özgüçlü, son yıllarda öngörülemeyen afetlerin bağışlarında önemli bir kalemi oluşturduğuna dikkat çekiyor. Özgüçlü, “6 Şubat’ta yaşanan deprem afetinde, afet bölgesinde yer almamız bizim için daha zorlu bir süreci yönetmemize neden oldu. Önce kendi yaralarımızı sarmak amacıyla Gaziantep’te afetten etkilenen aileler için kuru gıda desteğinde bulunduk. Daha sonra afeti yaşayan 11 ilimiz için ayrı ayrı yardım stratejisi oluşturarak her ile ihtiyaçları çerçevesinde gerekli desteği zamanında ulaştırmaya özen gösterdik” diyor.