- Anasayfa
- İş Dünyası
- Araştırmalar
- İhtiyat Zamanı
İhtiyat Zamanı
CEOClub üyesi 120 CEO’nun katıldığı anketimize göre liderleri endişelendiren pek çok risk var...
Özlem Aydın Ayvacı
Zorlu Holding CEO'su Ömer Yüngül, “CEO Agenda 2018” etkinliğinde “2017 yılı Brezilya dizisi gibiydi. Rakamsal olarak iyi ama sürdürülebilirlikle ilgili endişeler var. Dış pazarlara açılmak eskiye nazaran daha zor. Dövizin istikrarı da çok önemli” şeklinde konuşmuş, iyi gelen büyüme oranlarının da 2018’de korunup korunamayacağı konusunda endişeleri olduğunu aktarmıştı. CEO Profil 2018 anketinin sonuçları da Ömer Yüngül’ün yaptığı değerlendirmeyi ve endişelerini adeta teyit ediyor. Yükselen kurlar, değer kaybeden TL, çift haneli enflasyon, yabancı yatırımcı ve fon akışındaki düşüş eğilimi, OHAL ortamındaki Türkiye, siyasi krizler gibi pek çok risk, iş dünyasının kaptanlarını endişelendiriyor ve bu endişede 2018 için tedbirli olma eğilimini öne çıkarıyor. CEOClub üyesi 120 CEO’nun katılımıyla gerçekleştirdiğimiz CEO Profil 2018 anketimize göre, Türk iş dünyası 2018 yılına 2017’den daha olumlu bakıyor ancak yatırım, yeni alanlara girme, satın alma başlıklarında “temkinli” yaklaşım dikkat çekiyor.
DEĞİŞİM BEKLENTİSİ YOK
2018’e girerken iş dünyasının yüzde 41,5’i, işlerin 2018’de değişmeyeceğini düşünüyor. CEO’ların yüzde 38,3’ü iyi bir yıl beklentisini korurken, yüzde 11,7’si kötü, yüzde 8,5’i çok iyi bir yıl olacağını öngörüyor. 2018’de işlerin 2017’yle benzer olacağını düşünenlerden biri de TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener. Şener, son çeyrekte yüzde 11,1’e ulaşan büyüme oranının, yılın tamamı ve 2018’e ilişkin pozitif beklentileri güçlendirdiğini söylüyor. Hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Plan’da (OVP) 2018 büyüme beklentisinin yüzde 5,5 olarak yer aldığını hatırlatan yönetici, “Mali disiplini korumak, verimlilik artışını sağlamak ve eğitim, yatırımlar, iş gücü piyasası gibi alanlarda yapısal reformları hayata geçirmek yönünde atılacak adımlarla bu büyüme oranını yakalayacağımızı düşünüyorum” diyor. TAV olarak organik ve inorganik büyümeyi sürdüreceklerini ifade eden Şener, tüm dünyada korumacı eğilimlerin arttığına dikkat çekiyor ve “Bu durum politik ve ekonomik riskleri beraberinde getiriyor. Ancak uzun vadeli düşünüp bu dönemde geri adım atmayan şirketler, kısa vadeli riskleri fırsata çevirebilecek” diye konuşuyor.
YENİ BÜYÜME TALEPTEN
CEO Profil 2018 anketine katılan CEO’ların yüzde 41,9’u 2018’de Türkiye ekonomisinin yüzde 5, yüzde 24,7’si yüzde 4 büyüyeceğini düşünüyor. Peki, büyüme nereden gelecek? Bu kritik soruya CEO’ların yüzde 27,2’si “artan tüketici talebinden”, yüzde 18,5’i “yeni ürünlerden”, yüzde 17,4’ü ise “yeni teknolojilerden” yanıtını verdi. Türk Telekom CEO’su Dr. Paul Doany, konuyla ilgili beklentilerini şöyle açıklıyor: “2017 yılının sonuna yaklaşırken Türkiye, beklentilerin üzerinde ekonomik büyüme gösterdi ve 2018 yılında aynı sağlam duruşunu sergilemesini bekliyoruz.” Doany, büyümede ve Türkiye’nin 2023 hedeflerine ulaşmasında bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün çok önemli olduğunu düşünüyor ve şöyle devam ediyor: “Sektörümüz, inovasyon ve teknolojinin asıl yaygınlaştırıcısı olmasıyla ekonomik kalkınmada oldukça kritik bir role sahip. Sektörde gerçekleşen her yüzde 1’lik büyüme kişi başına düşen milli gelirde yüzde 1,8’lik artış yaratırken geniş bant penetrasyonunda kaydedilen her yüzde 10’luk artış da dünya GSYH’sine yüzde 1,4’e varan katkı sağlıyor. Bu doğrultuda 2017’de Türkiye’de sektörün sürekli ve hızlı büyüdüğünü, 2018 yılında da bu ivmeyle devam edeceğini öngörüyoruz.”
ÖZEL ARAŞTIRMA GÖZLER KURDA OLACAK
CEO’ların 2018’e temkinli yaklaşmasının en önemli nedeni “riskler”. CEO Profil anketine katılan CEO’ların yüzde 27,7’si kurdaki oynaklıklar ve TL’deki değer kaybını önemli risk olarak görüyor. Herkes, 2018’de “1 doların kaç TL olacağını, daha doğrusu ne olabileceğini” merak ediyor. Bu konuda yapılan tahminler çok farklı. Yılın son haftasında dolar kurunu 3,81 TL olarak görüyoruz. Reel efektif döviz kuruysa 84’e gerilemiş durumda. Bunun anlamı Türk lirasının değer kaybında ölçünün iyice kaçtığı. 2017’yi çift haneli enflasyonla kapatıyor olmamız da 2018’e dair CEO’ların “enflasyondaki artışı” en önemli ikinci risk olarak tanımlamasına neden oluyor. Yabancı yatırımcı ve fon akışının azalması da en önemli riskler arasında yer alıyor. Doğuş Holding CEO’su Hüsnü Akhan, 2017’nin olumlu sonuçları olsa da risklerden bahsediyor ve enflasyonun çift haneli rakamlara geldiğini, jeopolitik risklerin zaman zaman iç piyasaları da olumsuz etkilediğini, daha kırılgan bir piyasayla karşı karşıya kaldıklarını dile getiriyor.
YATIRIMLAR SINIRLI KALACAK
İş dünyasının 2018’de en ihtiyatlı yaklaştığı konu ise “yatırımlar”. CEO’ların yüzde 33,7’si 2018’de yatırım yapmaya temkinli yaklaşacağını söylüyor. Yeni yılda iş dünyasının yapacağı yatırım tutarlarına baktığımızda da iç açıcı bir tablo göremiyoruz. Ankete katılan CEO’ların yüzde 60’ından fazlası yatırım miktarlarının en fazla 10 milyon dolar olacağını belirtiyor. Büyük yatırımlar olarak ifade ettiğimiz 500 milyon dolar üstü yatırım yapacak şirketlerin oranı yüzde 2,2’de kalıyor. Yatırım başlığı CEO’ların ajandasında da 14’üncü sıraya kadar gerilemiş durumda. CEO’ların sadece yüzde 2’si ajandasının önemli maddesinin yatırım olduğunu belirtiyor. Ajandasında yatırımın önemli yer tuttuğu isimlerden biri de Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu. Ağaoğlu, “Geçen yıl 700 milyon liralık enerji yatırımını tamamlamıştık. Bu yıl ki hedefimiz 1 milyar liranın üzerinde” diyor.
DİJİTALLEŞMENİN YÜKSELİŞİ
CEO’ların ajandasında 2018’de de ilk sırada sürdürülebilirlik yer alıyor. CEO’ların yüzde 13,7’si sürdürülebihelirliği, yüzde 12,7’si verimliliği, yüzde 11,8’i ise dijitalleşmeyi ajandalarının ilk sıralarına yerleştirmiş durumda. Dijitalleşmenin CEO’ların ajandasında öneminin artması oldukça dikkat çekici. 2017’de CEO’ların sadece yüzde 8,2’sinin ajandasının en önemli maddesi dijitalleşmeydi. Böylece dijitalleşme daha fazla CEO’nun ajandasında yer almaya başladı. Yaşar Holding CEO’su Dr. Mehmet Aktaş, sürdürülebilirliğe ve dijitalleşmeye aynı cümle içinde dikkat çekerken şöyle konuşuyor: “İnsana yakışır iş ve ekonomik büyüme sürdürülebilirlik için vazgeçilmez hedeflerimizden birisi. Bu amaç için dijitalleşme, inovasyon ve sağlam bir altyapıya ihtiyaç olduğu da bir gerçek. Tüm şirketlerimizin değer zincirinde kalıcı bir izlenebilirlik sistemi kurulmasına olanak sağlayacak çalışmalarımızı bu nedenle hızlandırmayı hedefledik.”
~
ATALAY GÜMRAH / ECZACIBAŞI HOLDİNG CEO’SU “HEDEFLERİMİZİ HEP YÜKSEK TUTUYORUZ” KOLAY OLMAYACAK 2018’de önceki yıla kıyasla daha büyük bir değer yaratmak değişmez önceliğimiz. 2018 yılı da kolay olmayacak. Portföyümüzü ve faaliyetlerimizi stratejik anlamda sürekli gözden geçiriyoruz. Kârlılık ve pazar payı büyümesi arasındaki dengeyi koruyarak ilerliyoruz. ÖLÇEK ÇOK ÖNEMLİ Yaptığımız işte ölçek son derece önemli. Katma değeri yüksek ürün ve hizmetlere odaklanarak ölçeğimizi nasıl daha da büyütebileceğimize bakacağız. Ana pazarımız, Türkiye’ye büyük önem veriyoruz. Aynı şekilde ihracat ve yurt dışı yatırımlarda da belirli bir olgunluğa sahibiz. BOLLUK SÜRECEK Yatırımlarımıza devam ediyoruz. Küresel ekonomi özellikle 2011 yılından bu yana istikrarla büyüyor. İhracat yaptığımız ana pazarlar bu büyümede lokomotif. Amerika Merkez Bankası’nın bilanço küçültme adımlarına rağmen 2018 yılında piyasalardaki para bolluğunun devam edeceği öngörülüyor. Satın alma fırsatlarını değerlendirmeye devam edeceğiz. Belirsizlikler var. Uluslararası ilişkilerdeki anlaşmazlık ve gerginliklerin, ülkeler arasındaki ticarete zarar vermemesi herkesin en büyük arzusu. |
ÖMER YÜNGÜL ZORLU HOLDİNG CEO’SU “ETKİ ALANIMIZI GENİŞLETECEĞİZ” DERİNLEŞME Önümüzdeki yıl en büyük risklerden biri dış finansman olacak. Artan kredi maliyetleri özellikle KOBİ’ler için koşulların biraz daha zorlaşacağını gösteriyor. Fakat bizim gibi belirli bir ölçeğe ulaşmış olan grupların bunu aşabileceğini düşünüyoruz. Jeopolitik risk de önemli, fakat bunu birçok Uzak Doğulu şirket fırsat olarak görüyor. Bölge ülkelerine yatırım için fırsat kolluyorlar. Grup olarak mevcut faaliyet alanlarımızda derinleşmeye devam edeceğiz. Etki alanımızı olabildiğince genişletmek istiyoruz. Daha çok organik bir büyüme hedefliyoruz. Ancak yaratacağı sinerjiyle bizi geleceğe taşıyabilecek satın alımlara da açığız. TEKNOLOJİ Daha sürdürülebilir bir dünya için geleceğin akıllı yaşamını tasarlamaya odaklanmış durumdayız. 2018 yılında da geleceğin akıllı evlerini, akıllı şehirlerini yapılandıracak, yaşamı daha akıllı ve sürdürülebilir hale getirecek bir strateji doğrultusunda ilerleyeceğiz. Ayrıca yaptığımız tüm işleri hizmete dönüştürmek de ajandamızın en önemli maddelerinden biri. RİSK YÖNETİMİ 2018’in stratejik planlarımız doğrultusunda ilerleyeceğimiz ve etkili bir risk yönetimiyle başarılı işlere imza atacağımız bir yıl olacağını düşünüyoruz. Her yıl Türkiye’nin büyümesinin 10 puan üzerinde bir büyüme hedefiyle ilerliyoruz. 2018’de de benzer bir büyüme oranını yakalarız. 2025’e kadar kombine ciromuzu dolar bazında 2,4 kat artırarak 12 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz. |
YAĞMUR ŞATANA / DOĞAN HOLDİNG YÖNETİM KURULU ÜYESİ VE İCRA KURULU BAŞKANI “2018 DİNAMİK BİR YIL OLACAK” ODAK 2018 yılında tüm faaliyet alanlarımıza özel stratejilerle kendi içimizde verimliliği artırmaya odaklandık. Faaliyet alanlarımız arasında yaratacağımız yeni sinerjilerle büyüme hedefimiz var. Bu nedenle 2018, her zamankinden daha fazla ‘birlikte çalışmaya’ odaklandığımız bir yıl olacak. Ayrıca medya yayın ve pazarlama şirketlerimizin altyapılarında yaptığımız yenilikler ve yenilikçi ürünlerle dijital dünyada çok daha etkin bir grup olacağız. PLANLAR 2018’in dinamik bir yıl olmasını bekliyoruz. Ciro bazında yüzde 15-20 arasında büyümeyi hedefliyoruz. Faaliyette bulunduğumuz tüm sektörlerde önce verimliliğe odaklanacağız. Grubumuzun EBITDA’sını oluşturan ağırlıklı sektörlerden akaryakıt, medya ve perakendede ise büyüme ve yapılan altyapı yatırımlarının rakamlarımıza yansıdığı bir yıl olacak. DALGALANMA İçinde bulunduğumuz dönemler risklerle fırsatları beraberinde barındıran dönemler. Geleceği doğru okumak ve stratejik kararların hassasiyetle alınması büyük önem taşıyor. Dövizdeki dalgalanma gerek iç piyasada, gerek dış piyasada önemli bir başlık oluştururken fiyatlandırma politikalarını da derinden etkiliyor. Bu konu faaliyette bulunduğumuz sektörlerin yanı sıra enerji ve akaryakıt sektöründe çok kısıtlayıcı bir durum. FIRSATLAR Doğan Holding’in en iyi yaptığı işlerden biri satın alma ve yeni yatırımlar. Ana iş kollarımızda sürdürülebilir büyümemizi devam ettirirken bir yandan da sürekli olarak yeni iş kollarındaki fırsatları gözlemliyoruz. Hem yurt içinde hem yurt dışında fırsatları değerlendiriyoruz. Medya, perakende, enerji, akaryakıt ve gayrimenkul her zaman çok önem verdiğimiz sektörler. |
