Şirket tutkusu

Özlem Aydın Ayvacı

[email protected]

YILDIRIM GRUBU, 2012 YILINDA 30 OLAN şirket sayısını, 2017’de 106’ya taşıdı. Grubun yönetim kurulu başkanı Yüksel Yıldırım, son 5 yılda satın almalarla ve kurdukları yeni şirketlerle bu rakama ulaştıklarını söylüyor. Yıldırım, bu artışı “Bugün satma değil, satın alma dönemi. Dipte alım yapılır. Biz kötü günde iyi günlere yatırım yapıyoruz. O nedenle hızlı büyüyoruz. 2017 yılında satın alma ve birleşmeler devam eder. Sonrasında da çıkış başlar” diye açıklıyor. Yıldırım Holding gibi araştırmamıza katılan 25 grup içinden 15’i, son 5 yılda şirket sayısını artırdı. Aralarında Doğuş, Oyak, IC gibi devlerinde olduğu bu gruplar, organik ve inorganik yollarla portföylerine yeni şirketler ekledi. Buna karşılık şirket sayısı azalanlar da var. Bunlardan Akfen Grubu, yeniden yapılanma ve hisse satışlarıyla şirket sayısını en çok azaltan grup oldu. Akfen Grubu, TAV Havalimanları’na ait hisselerini sattı, yenilenebilir enerjideki şirketlerini birleştirdi. Yeni yatırımlar nedeniyle portföyüne yeni şirketler de ekleyen grubun toplamda şirket sayısı 43 adet azaldı. Sabancı Holding, Anadolu Grubu, Fiba gibi devler de portföyü azalanlardan. “Daha az şirket” diyenlerde odaklanma stratejisi ve verimlilik hedefinin ön plana çıktığı görülüyor. İşte 25 grubun 5 yılda yaşadıkları portföy değişimi…

EN ÇOK ARTIRANLAR 

Capital’in araştırmasına dahil olan 25 grup içinde 15’i son 5 yılda şirket sayısını artırdı. Doğuş Holding, Yıldırım Holding, Oyak Holding, IC Holding ve Acıbadem Sağlık Grubu şirket sayısını en çok artıranlar arasında yer alıyor. Örneğin IC Holding’in 2012’de 41 olan şirket sayısı 2017’de 64’e çıktı. IC Holding CEO ‘su H. Semih Ergur, bu değişimi şöyle anlatıyor: “Şirket sayımızdaki artış organik büyümeyle yeni şirket kurulması ve özelleştirme idaresinden devraldığımız enerji sektöründeki şirketlerle oldu.” Yeniköy Kemerköy termik enerji santralleri, Kadıncık1 ve 2 hidroelektrik santralleri, Trakya Elektrik Dağıtım, grubun özelleştirmeden aldığı şirketler. Grup, bu süre içinde aldığı yurt içi ve yurt dışı taahhüt işleri için de ortaklık şirketleri kurdu. Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu için işletme şirketlerini hayata geçirdi. CEO, bu süreçte nasıl bir stratejiyle hareket ettiklerini ise şöyle açıklıyor: “Faaliyette olduğumuz sektörleri gruplandırarak bütünlük ve sinerji yaratmayı hedefledik. Her grup, kendi sektöründe büyümesini ve kârlılığını planlayarak operasyonel anlamda küçük birer holding yapısında çalışıyor.” 

YURT DIŞI ATAĞI

Şirket sayısını artıran grupların önemli bir kısmı, son 5 yılda yurt dışına önemli yatırımlar yaptı. Yıldız Holding’in Godiva sonrası United Biscuits’i satın alması ve pladis üzerinden yeni yapılanmaya geçmesi; Oyak Grubu’nun Almatis ve Chemson’u satın alması, Türk yatırımcıların yurt dışındaki hareketlerine önemli örnekler. Acıbadem Sağlık Grubu, yurt dışında arayışı olan gruplardan. Şirket sayısını 22’den 36’ya çıkaran grup, yurt dışında önemli satın almalara imza attı. Sınır ötesindeki üçüncü yatırımını geçen yıl Bulgaristan’a yapan Acıbadem Sağlık Grubu, Tokuda Grup ve City Clinic Grup’u satın alarak ülkenin en büyüğü oldu. Sarkuysan Grubu da yurt dışında organik ve inorganik hamleler yaptı. Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı, konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor: “Son 5 yılda grubumuza önce Bemka dahil oldu. Daha sonra Sarkuysan şirketinin içine alındı. Şu anda Sarkuysan’a ait bir fabrika olarak faaliyetlerine devam ediyor. Son bir yıldaysa Sark-Bulgaria gruba dahil oldu.” 

YENİLİKÇİLİK ETKİSİ 

Boyner Grubu, son 5 yılda gerçekleştirdiği satın alma ve yeni yatırımlarla dikkat çekiyor. Grup önce YKM’yi satın aldı. Ama bu işlem, şirket sayısını değiştirmedi; çünkü YKM, Boyner’in içine dahil edildi. Back-Up satıldı, BR Mağazacılık, Wepublic, Hopi ve Morhipo ise grubun yeni şirketleri oldu. Boyner Grubu bu hamlelerle Türkiye’nin halka açık en büyük gıda ve elektronik dışı perakende grubu haline geldi. Boyner Grup Strateji ve İş Geliştirmeden Sorumlu Başkan Yardımcısı Elif Ateşok Şatıroğlu, değişimin nedenlerini şöyle açıklıyor: “2012 yılında Back-Up’ın çoğunluk hisselerini, perakende operasyonlarımıza odaklanma stratejimiz çerçevesinde Affinion Grup’a sattık. Yeni şirketleri grubumuza eklerken müşterilerimizin beklenti ve ihtiyaçlarından ilham alıyoruz. Yeni teknolojiler ve değişen müşteri deneyimi ile Boyner Grup içindeki inovasyon ve girişimcilik kültürünün bir sonucu olarak şirketlerimiz içinden yeni işler ve şirketler çıkıyor.”

~

 STRATEJİK KARARLAR 

Erciyas Holding, son yılların hızlı gruplarından. 2012’de 6 olan şirket sayısını 19’a çıkardı. Üç şirketi satın aldı, 7 yeni şirket kurdu ve 3 şirkete de iştirak etti. Bu süreçte grup RC Endüstri, Özbal Çelik Boru ve Briza Enerji’yi satın aldı. Erciyas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kamil Emre Erciyas, RC Endüstri ve Briza Enerji’yi stratejik gelişmeye açık olarak belirlenen endüstrilere giriş kararı ve sektör farklılaşması nedeniyle aldıklarını açıklıyor. Özbal Çelik Boru’yu ise kapasite artış ihtiyacı ve farklı konum avantajı nedeniyle tercih ettiklerini dile getiriyor. Doğanlar Yatırım Holding’in 2012 yılında 35 şirketi vardı, 2017’de 25’e indi. Doğanlar Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, Doğtaş ve Kelebek ayrı şirketlerken Doğtaş Kelebek olarak birleştirdiklerini, faaliyeti olmayan bazı şirketlerini de tasfiye ettiklerini söylüyor. Doğan, bu tasfiyelerin nedenlerini şöyle açıklıyor: “Şirketleri sektör bazında değerlendirip birleşme stratejisiyle azaltma yoluna gidiyoruz. 2022 yılına kadar stratejik planlarımızı yaptık. Mobilya sektöründe liderlik hedefliyoruz.” 

VERİMLİLİK VE KÂR HEDEFİ

Son yıllarda tüm grupların en önemli hedeflerinden biri de verimlilik. İşte bu amaçla bazı gruplar şirket sayısını azaltmayı tercih etti. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Konukoğlu, “Yıllar içinde bazı sektörler öne çıkıyor, bazıları farklı yönlere kayıyor ya da önemi azalabiliyor. Zaman zaman ihtiyacı azalmış ya da benzer görevler yapan şirketleri mümkün olduğu kadar birleştirip daha verimli ve efektif hale getiriyoruz. Bu şekilde hem genel giderlerde tasarruf sağlanıyor hem personel verimliliğimiz çok daha iyi hale geliyor” diyor. Bu süreçte Index Grup’ta Neotech’in faaliyetlerine son verildi. Index Grup İcra Kurulu Üyesi Salih Baş, bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Üreticiler zincir mağazaların satışlarında daha fazla sorumluluk almak istiyor. Dağıtıcı olarak biz de bu ürün gruplarını ana dağıtım şirketimiz İndeks Bilgisayar’ın altında konsolide etmenin verimlilik adına doğru karar olduğunu gördük.” Işıklar Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Kutlu Işık, birleşmelerle çok ciddi tasarruflar, sinerji ve verimlilik artışları realize ettiklerini söylüyor. Işık, “Bunların etkisini önümüzdeki dönemde kârlılıklarımızda artış olarak göreceğiz” diye de ekliyor. 

DAHA REKABETÇİ YAPI

Grupların şirket sayılarını azaltıp artırmasında daha rekabetçi olma güdüsü oldukça etkili. Son 5 yılda şirket sayısını 45’ten 40’a düşüren Nurol Grubu’nda da bu motivasyon öne çıkıyor. Nurol Holding CFO’su Kerim Kemahlı, sektörde oluşan yeni fırsatlardan faydalanmak, yurt dışında daha rekabetçi konumda olabilmek için lokal ortaklıklar kurduklarını, yurt içinde sunulan ürün ve hizmetlere yeni halkalar eklemek amacıyla yeni iştirakler oluşturduklarını söylüyor. Kemahlı, “Az kâr eden veya rekabetçi kimliğini kaybeden işletmelerden arınmak, farklı sektörlerde daha cazip fırsatlar nedeniyle iştirak sayısında azalışlar da oldu” diyor. Tekfen Holding Grup Şirketler Başkanı Osman Birgili, Tekfen İnşaat’ın farklı ülkelerdeki projelerinin bitimiyle kurulan şirketlerin tasfiye edildiğini hatırlatıyor. Birgili, gruptaki diğer gelişmeleri şöyle aktarıyor: “Tarımsal sanayi ve gayrimenkul geliştirmede daha yalın bir yapı ve operasyonel optimizasyon gibi nedenlerle şirketlerimiz arasında birleşmeler oldu. Gruba yeni katılan iki şirketimizse Tekfen Ventures ve Tekfen Tarımsal.”

~