Rixos Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, grubun yeni büyüme rotasını Capital’e anlattı...
Nilüfer Gözütok Ünal
Rixos Grubu, son dönemde önemli bir atılım içinde. Büyümede rotasını yurt dışına çeviren grup, özellikle Asya Pasifik bölgesinde agresif hamleler yapacak. Halihazırda 10 ülkede 27 otelle faaliyet gösteren Rixos, stratejik ortağı Accor Grubu ile birlikte ülke sayısını 30’a, otel sayısını da 100’e çıkarmayı planlıyor. “Bu hedef için çalışıyoruz” diyen Rixos Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, altyapılarını oluşturduklarını ve ciddi anlamda büyüyeceklerini söylüyor. Rixos yurt dışında yeni pazarlara açılırken yurt içinde de milyar dolarlık yatırımlarına devam etmek niyetinde. Tamince, “Türkiye’nin dünyaya göndereceği en ciddi markası olacak” dediği ve şu ana kadar 500 milyon dolar yatırım yaptığı The Land Of Legends projesine önümüzdeki 10 yıl daha yatırım yapmaya devam edeceğini belirtiyor. Bundan 4 yıl önce 1 milyar 347 milyon dolar ihale bedeli ödeyerek aldığı Haliç Projesi’nde de çalışmaları hızlandırdıklarını açıklayan Tamince, burada da tüm dünyanın ilgisini çekecek yeni bir şehir merkezi oluşturacaklarını söylüyor. Bugün 500 milyon dolarlık ciroya sahip Rixos Grubu, bu hızla 2025 yılına dek büyüklüğünü de ciddi anlamda katlayacak görünüyor. Tamince, 2025 yılı cirolarına ilişkin, “Bugün 500 milyondaysak o gün 2,5-3 milyar dolarlık bir ciroyu konuşuruz” diyor. Rixos Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, grubun yeni büyüme rotasını Capital’e anlattı:
Şu an 27 otelimiz var. 10 bin civarında çalışan istihdam ediyoruz. 500 milyon dolarlık bir ciro yaratıyoruz.
2016’yı yüzde 10-15 gibi bir küçülmeyle kapattık. Yoğunluğumuz Türkiye olduğu için ciddi anlamda ciroda küçülme yaşadık.
2015’ten sinyalleri almıştık. Rusya’ya uygulanan ambargo ve petrol fiyatlarının düşmesiyle birlikte sadece Rusya’dan değil, CIS ülkelerinden de Türkiye’ye gelişlerde sorun yaşanıyordu. Bu nedenle 2016 için yüzde 10 büyüme hedefimiz vardı. Tabii Türkiye’de olan darbe ve terörü öngörmedik. Mısır’da da Şarm El Şeyh’de çok büyük tesislerimiz var. Oraya gelişlerde de büyük sorunlar yaşanınca 2016’yı yüzde 15 daralma ile kapattık.
Biz büyüme planları yaparken 2016’yı hedef almadık, 2015’i yakalayabilir miyiz, onun üzerine çıkabilir miyiz diye çalıştık. Sanırım 2015’i yakalamış oluruz. Bu durumda 2016’ya göre yüzde 15-20 daha büyümüş olacağız. Ama yeni açtığımız tesislerle beraber ciromuzu yüzde 30 yukarı tırmandırmış oluruz.
Türkiye’de iç pazar çok dinamik. ��kinci çeyrekte büyüme yüzde 5,1 oldu. Bu iç dengeleri çok etkiledi. İnsanların seyahat etme, para harcama cesaretleri arttı. Özellikle iç turizm çok önemli bir denge, çünkü 365 gün var. İç turizm derken sadece münferit seyahat edenleri düşünmemek lazım. Bizim ciddi anlamda toplantı ve konferans işimiz var. Onlar neredeyse iç pazarın yüzde 40’ını oluşturuyor. Ekonomideki olumsuzluklar şirketlerin toplantılara para harcamasını etkiliyor. Son 6 aylık gelişmeler şirketleri cesaretlendirdi, para harcıyorlar, bu da bizim doluluklarımızı olumlu etkiliyor. Sektörde ilk 9 aya baktığımızda yüzde 30-40’lara varan bir toparlanma var. Yıl sonunda da bu devam eder.
2015’e çabuk döneriz ama 2014-2013 iddialı tarihler. Sadece kişi sayısı ile değil, harcamaya bakmalıyız. Her şey iyi giderse o yılları belki 2019-2020’de yakalarız. l Yurt dışında son dönemde hızlı büyüdünüz. Şu anda yurt dışında kaç otelle faaliyet gösteriyorsunuz? n Yurt dışında 3 kıtada 19 ülkede 15 otelimiz var.
~
Biz kaynak pazarlarımızda kesinlikle ilk 3’teyiz. Rixos’u tercih edenlerin milliyetine baktığımızda ilk 5 pazarda bilinirlikte ilk 3’teyiz. Bulunduğumuz bölgelerde, yani Dubai’de, Mısır’da, Türkiye’de kısacası her nerede otelimiz varsa yine ilk 2’deyiz.
Bizim hedefimiz 2025 yılına kadar en az 30 ülkede 100 tesise ulaşmak. Bu tesisler resort alanında büyük yapılar olacak.
Önceliğimiz Asya Pasifik. Oradan Güney Amerika ve Kuzey Amerika’ya kadar gideriz. Bu hedef için de ciddi anlamda çalışıyoruz. Altyapımızı oluşturduk. Markayı gün geçtikçe güçlendiriyoruz, Accor Grubu ile stratejik ortaklık yaptık. Onların imkanları ve bizim getirdiğimiz farklılıklarla ciddi anlamda büyüyeceğimizi düşünüyoruz.
Biz Rixos markasını dünyada resort tatil anlayışında farklılaştırarak büyütmek istiyoruz. Accor dünyanın en büyük oyuncularından biri. 140 ülkede çok büyük bir network sahibi. Biz de Rixos ile Türkiye’de çok başarılı konseptler geliştirdik, çocuğu, eğlenceyi, sporu, doğayı öne çıkardık. Dünyada uygulamaları çok az olan bu konseptleri büyük tesislerde yaptık. Şimdi bu konseptleri dünyaya daha iyi paketleyip satmak istiyoruz. Otel sayısı çok olan zincirlerin konsantrasyonu bizim kadar olmuyor. Biz bu konsantrasyonumuzu Accor ile beraber büyük bir sinerjiye çevirmeyi düşünüyoruz. Bu sinerjiyi de 2025’e kadar dünyanın önemli destinasyonlarında 100 otelle hayata geçirmek istiyoruz.
İstanbul’da bir projemiz var, çok kısa sürede hayata geçirmiş olacağız. Yeni bir konsept olan The Land of Legends’ı büyüteceğiz. Benim gözümde The Land of Legends’ın önümüzdeki 10 yıl boyunca sürekli yatırıma ihtiyacı var. Bu proje 2025’te tamamlanacak. Orası hem bir film platosu hem büyük bir stüdyo hem çok önemli bir eğlence parkı hem önemli bir alışveriş merkezi hem de festival alanıyla otel konseptini bünyesinde barındıran bir yapı. İçinde çok farklı disiplinler var. Amacım, bu projeyi çok güçlü bir dünya markası haline getirmek.
Hala yürüyen yatırımlarımız var. Mayıs 2018’e dek en az 500 milyon dolarlık bir yatırım yapmış olacağız. 10 yıl boyunca imkanımız el verdikçe, para buldukça ve kazandıkça orayı geliştireceğiz. The Land of Legends’ın Amerika kıtası dışında dünyanın geri kalanındaki en başarılı park olmasını istiyorum. Orayı milli mesele olarak görüyorum. Türkiye’nin dünyaya göndereceği en ciddi markası olacak. İddialı bir cümle kullandığımın farkındayım o yüzden de herkesten destek bekliyorum.
~
Orası kendi başına İstanbul’da yeni bir şehir merkezi oluşturabilecek bir proje. Projeyi bütün boyutlarıyla önümüzdeki aylarda hem İstanbul kamuoyuna hem dünyaya duyurmak istiyoruz. Çok farklı gruplar, çok farklı isimler ve markaların bir araya geldiği bir proje olacak.
Şehir otelciliğinde kendimizde rekabette çok büyük bir üstünlük görmüyoruz. Dünyada bu işi bizden çok daha iyi yapan çok başarılı gruplar var. Rekabette olduğunuz bölgede ilk, iki ya da üçe oynayamıyorsanız rekabet etmenin mantığı yok. Dolayısıyla onlar nasıl bizim yaptığımız resort işinde zayıflarsa biz de onların yaptığı işlerde zayıfız. Onun için herkes kendi işini yapsın.
3-4 yıldır bunun farkındayız ama kendimize stratejik bir ortak arıyorduk. Dünyada tek başımıza büyüyebilirdik ama bu da çok zor olacak ve zaman alacaktı. Onun için stratejik iş birliğine gittik.
Onlar üzerinde çalışıyoruz. Bir netliğe kavuşturacağız. Zaten ortaklarımızın çok fazla markası var. Belki o markalarla değiştiririz belki de öyle kalır. Kesin olan şehir otelciliğinde büyümeyeceğimiz ama onları değiştirir miyiz bakıyoruz, acelemiz yok.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır. Mısır’da 5 tesisimiz olacak. Orada daha da büyüyeceğiz, çünkü turizmde potansiyeli olan bir ülke. Ama son 4-5 yıldır Arap Baharı ve yaşadıkları talihsiz uçak kazası maalesef müşteriyi çok büyük sıkıntılarla karşı karşıya bıraktı. Son 6 aydır ciddi bir toparlama var, 2-3 aya kadar Ruslar’da bu pazarı açar. O zaman Mısır, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri potansiyel açısından birbiriyle yarışır hale gelir.
Dubai çok önemli. Renkli bir atmosferi var. Proje olarak da en çok The Land Of Legends heyecanlandırıyor.
O çok spekülatif olur. Ama tabii toplarsanız biz bugün 500 milyondaysak 2,5-3 milyar dolarlık bir ciroyu konuşmuş oluruz. Neticede yatırımcıların durumu, toplayacağımız fee’ler şirketin geldiği nokta, tüm bunları beraber değerlendirmek lazım. Ama en az o cirolara ulaşırız.
~
GÜNDEMİNDE NE VAR? 1 Şu an 27 otelimizin 12’si yurtiçinde. Bu yıl açılacaklarla birlikte 32’ye ulaşacak. 2 Yurt içinde İstanbul’da bir projemiz var. Onu kısa sürede hayata geçireceğiz. 3 The Land of Legends’a 500 milyon dolar yatırım yaptık, onu büyüteceğiz. 4 1 milyar 347 milyon dolara aldığımız Haliç Projesi’ni önümüzdeki günlerde duyuracağız. 5 2025 yılına kadar resort işinde toplam 30 ülkede 100 tesise ulaşacağız. 6 Yeni yatırımlarda önceliğimiz Asya Pasifik. Ardından Güney ve Kuzey Amerika’ya gideriz. 7 BAE ve Mısır çok önemli… Mısır’da büyüyeceğiz ve 5 tesisimiz olacak. 8 Bugün ciromuz 500 milyon dolar. 2025’te 2,5-3 milyar dolara ulaşabiliriz. |
İŞ MODELİ NASIL? SES GETİREN YATIRIM Yaptığım yatırımların her biri 300-500 milyon dolarlık. Devlet olsanız yetemezsiniz… Bizim iş modelimiz aslında şu: İnsanlar artık Rixos bayrağına güveniyor. “Ben bir bina yapayım, tüm yatırımı gerçekleştireyim, buraya Rixos bayrağı asar mısınız” diyor. Tabii ki bu itibarı sağlamak için çok büyük yatırımlar hayata geçirdik. Tesislerin çoğunu kendimiz yaptık. Borçlanmayı kendimiz gerçekleştirdik. 1 MİLYON MİSAFİR Şu anda Rixos’un böyle bir itibarı, 1 milyon misafiri, tecrübeli bir ekibi ve dünya çapında da stratejik iş birliği yaptığı bir ortağı var. Şimdi diyoruz ki minimum sermayeyle hatta gerekiyorsa hiç para yatırmadan büyüyelim. Bu bizim için değeri parayla ölçülemeyecek en büyük varlık. Rakiplerimizin her biri 30-40 milyar dolar pazar değeri olan Amerikalı, Avrupalı devasa şirketler. Bu kadar liderin olduğu bir pazarda bizim “Türkiye’den çıktık, bana güven ben ismimle senin milyonlarca dolarlık yatırımını geri çeviririm” diyebilmemiz ise çok büyük bir iddia ve bunu başardığımızı düşünüyorum. |
“FİKRİMİ İSTİYORSAN BUNUN BEDELİ VAR” “VİZYONUM BEDAVA DEĞİL” İyi bir fikrim varsa ben sadece fikrimi de parayla satarım, vizyonum varsa kendim yapmazsam bile bir başkasına parayla satarım. Önceden böyle bir şey olduğunu bilmiyordum, gelene anlatıyordum. Son 1 yıldır “Benim fikrimi istiyorsan bunun bedeli var” diyorum. “ÇOK TEKLİF GELİYOR” 20 yıldır bu işe para yatırdım, zaman harcadım, mücadele ettim, bunu bedava paylaşmam. Rakamı önemli değil ama bu bir iş. Çok teklif de geliyor ve para da kazanıyorum. Böyle bir iş modeli de var. Bunu gerçekleştirdiğime seviniyorum. “BU İŞLER KOLAY DEĞİL” Örneğin Dubai’de şehrin en önemli yerinde otelimiz var. Bu otel 365 gün açık olan bir Türkiye fuarı. Kapıdan girince Türkiye her yerde hissediliyor. Büyük ilgi görüyor. Ben Dubai’deki bu konuma 15 yılda geldim. |
“İLGİ ODAĞINDAYIZ” İKİ ÖNEMLİ BACAK Hedeflerimize ulaşmamız için Rixos yılda ortalama yüzde 30 büyümeli. Yaptığım işin iki çok önemli ayağı var: Birincisi çok sermaye ve çok büyük yatırım isteyen bir iş. Dolayısıyla her işin finansmanını, ortaklıklarını ve yatırımcısını ayarlamam lazım. EN ZOR İŞ Yoksa bilançom, borçlanma kapasitem bu işleri tek başıma yapmama imkan vermez, gerek de yok, dünya da böyle yapmıyor. İkincisi de bu işler çok fazla insan kaynağıyla yürüyor. Aslında en zor iş hem çok fazla insan çalıştırıyorsun hem çok fazla para yönetiyorsun. Onun için o ikisine biz ne kadar hazır olursak büyümemiz o derece olabiliyor. “BÜYÜME SORUNUM OLMADI” Ancak iş hayatına girdiğim günden beri büyüme gibi bir sorunum olmadı. Bazen uğraştığım projeleri alt alta yazmaya çekiniyorum. O zaman “Bu kadar işle mi uğraşıyorum” oluyor. Sürekli ilgi odağı olan bir grubuz. “Kesinlikle bu yıl başka bir işe bakmayacağız” diyoruz. Ardından bir grup geliyor, “Param var, arsam var, pazarım var ama sizi istiyorum” diyor. Şimdi ne diyeceğim hayır mı diyeceğim, oturup bakıyorum. |
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?