2025'ten önce lider oluruz

Elçin Cirik

ecirik@capital.com.tr

Katılım bankacılığı yılın ilk 9 ayında hem kullandırılan fonlar yani kredilerde hem toplanan fonlar yani mevduatta yüzde 33 büyüme gösterdi. İki katılım bankasının oyuna dahil olmasıyla 5 oyunculu bir sektör haline gelen katılım bankacılığında, 2019 yılında bankacılığa paralel büyümeler ve zorluklar bekleniyor. Ziraat Katılım Genel Müdürü Metin Özdemir, “Bu yılın son 3 ayında büyüme rakamlarında büyük değişiklik olmaz; yüzde 35 büyümeyle yılı kapatırız. 2019’da sektörün tümü küçük rakamlarla büyüyecek. Yüzde 10 gibi bir büyüme, ekonomik programa uygun olur” diyor. Özdemir, katılım bankacılığında yakın gelecekte yerel ve yabancı sermayedarlar tarafında yeni girişler olmasını bekliyor ve şöyle konuşuyor: “Emlak Konut ve PTT’nin böyle bir niyeti var. 2019’un ikinci yarısında bu kadar sıkıntılı bir dönem geçirmeyeceğimizi ümit ediyoruz. İkinci yarıdan sonra yabancı yeni oyuncular pazarda fırsatlar görebilir.” Bu ortamda Mayıs 2015’te kurulan genç bir banka olarak Ziraat Katılım, hızlı büyüme trendini sürdürüyor. Özdemir, 2019 yılında KOBİ ve yeni girilecek kredi kartı alanıyla bireysel bankacılıkta büyüme hedefliyor. Bugün aktif büyüklükte 52 banka içinde 23’üncü sırada olan banka için Özdemir, 2025’e kadar ilk 15’e girme ve katılım bankacılığında da liderlik hedefi koyuyor. Ziraat Katılım Genel Müdürü Metin Özdemir ile katılım bankacılığının 2019 öngörülerini ve bankalarının stratejilerini konuştuk: 

Bu yıl katılım bankacılığı, nasıl bir performans gösteriyor?

Son dönemde katılım bankalarında performans, Türk bankacılık sektörüne paralel gidiyor. Kamu katılım bankalarının da katılmasıyla ve sektörde bir bankanın azalmasıyla yaşanan kan kaybı telafi edildi. O dönemde maalesef olumsuz bir imaj oldu. Ama kamunun da sektöre girmesiyle güven geldi. Ziraat Katılım ve Vakıf Katılım olarak telafi ettik. Aslında katılım bankacılığında kredi büyümesini de son dönemde kamu katılım bankaları yukarı çekiyor. Özellikle son dönemde yaşadığımız ekonomik dalgalanma sebebiyle bütün bankalarda bir “incele eleyip sık dokuma” dönemi oldu. Burada genelde yanlış bir ifade kullanılıyor; kredilerde kısılma deniyor. Bu değil ama herkes tedbirini alıyor tabii... 

 Yeniden yapılandırmaların etkisiyle kredilerin verilmesinde bir yavaşlama var ama? 

 Hem yeniden yapılandırmaların etkisi var hem geçtiğimiz yıl KGF kredileriyle sektör çok iyi bir büyüme yaşadı, aynı trendin devam etmesi beklenemez. Katılım bankacılığında kredilerde 147 milyar TL ile 2018’in ilk 9 ayında 2017 sonuna göre yüzde 33 büyüme var. Kurdaki artışı hesaba katmazsak yüzde 1’lik bir büyümeyle başa baş noktasının biraz üstündeyiz. 

 Bu yıl mevduat toplamada tüm sektörde ciddi rekabet var. Katılım bankacılığı bu dönemde fon toplamada zorlanıyor mu? 

 Tabii ki bizde de aynı zorluklar oluyor, vatandaş alternatif yatırım olanaklarını iyi takip ediyor. Tabii biz Ziraat şemsiyesi altında olduğumuz için katılım bankacılığına mevduat tarafında katılım hassasiyeti olmayan pastadan da bir pay getirmiştik. Tabii bu vatandaşlarımız konvansiyonel bankalardaki getirilerle karşılaştırarak kararlarını veriyor. Bizde bir miktar çıkış oldu. Ancak kamu mevduatı ve hassasiyeti olan mevduat sahipleriyle mevduatta düşüş yaşamadık. İlk 9 ayda katılım bankalarında toplanan fonlar yani mevduatta yüzde 33 artış yakalandı. Sektörde dengeli bir büyüme var. Bugün 143 milyar TL civarında bir toplam mevduat var. 

2019 sektörünüz için nasıl geçecek? Nasıl bir büyüme öngörünüz var?

 Bu yılın son üç ayında büyüme rakamlarında büyük değişiklik olmaz; yüzde 35 büyümeyle yılı kapatırız. 2019’da sektörün tümü küçük rakamlarla büyüyecektir. Yüzde 10 gibi bir büyüme, ekonomik programa uygun olur. Katılım bankaları da aktif kalitesine, kredilerin sağlıklı olmasına çalışıyor. Bizim pek çok müşterimiz aynı zamanda konvansiyonel bankaların müşterileri, yani ortak kümemiz oldukça büyük. Önümüzdeki yıl aktif kalitesinin yanında verimlilik, dijital bankacılık ve insan kaynağı üzerinde çalışacağız. Katılım bankacısı olarak yetiştirmek üzere personel alıyoruz. Önümüzdeki dönemdeki en önemli gelişmelerden biri, sektöre yakın zamanda yeni oyuncular girişi olacak. Emlak Konut ve PTT’nin öyle bir niyeti var. Yabancı sermayeli katılım bankaları da gelebilir. Ekonomide bir çıkış yakaladığımız dönemde fırsatları değerlendirmek isteyen sermayedarlar olabilir. 2019 yılı ikinci yarısında bu kadar sıkıntılı bir dönem geçirmeyeceğimizi ümit ediyoruz, yatırıma dönük çalışmalar olabilir. İkinci yarıdan sonra yabancı yeni oyuncular bu tür fırsatlar görebilir. Özellikle Adabank için duyuyoruz. Yurt dışından talepler oluyor. 

 Katılım bankacılığında sorunlu alacak oranı, 2019’da nasıl şekillenir? 

 Bugün katılım bankalarında sorunlu alacak oranı, konvansiyonel bankalarla benzer, yüzde 3 gibi bir oran var. Ekonomi haberlerinde konkordatoları ve yeniden yapılandırma taleplerini görüyoruz. Bunların içinden muhakkak ilaveler olacaktır. Ama 2019 sonunda yüzde 4’ü geçeceğini sanmıyorum. Yüzde 4 bile olsa dünya piyasalarına, Avrupa’ya göre çok düşük bir orana sahip oluruz. 

Katılım bankaları, özellikle inşaat alanında kâr-zarar ortaklıkları yapıyordu. Bu sektörün kârlılığı nasıl etkiliyor?

 Vatandaşlarımızdan topladığımız mevduatları bir havuzda biriktiriyoruz, kredi kullandırıyoruz. Kredilerdeki performansa göre de tabii kâr oranlarımız iniyor, çıkıyor. İnşaatta genelde bir durgunluk var ama sektörde kâr zarar ortaklığı olan bankalar, bu projelerden geçmişte çıktı. O nedenle olumsuz etkilemiyor. 2018’in üçüncü çeyreğinde sektörde 1,8 milyar TL net kâr yazıldı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 196 artış mevcut. 

 Ziraat Katılım olarak sektöre giren ilk kamu katılım bankasısınız. Genç bir banka olarak büyümeleriniz nasıl gidiyor?

 Şube sayımız 80’e ulaştı. Çok hırslı davranmıyoruz, sağlıklı bir büyüme trendimizin olmasını istiyoruz. Hazmederek büyüyelim istiyoruz. 2019’da 20 şube daha açmayı planlıyoruz. Diğer taraftan dijital bankacılık hızla gelişiyor, şubeleşmeyi dijital bankacılığımız paralelinde ihtiyaç duyulacağımız ölçüde yapmak istiyoruz. 41 ilde varız, diğer illerde peyderpey şube açacağız. Maksimum 150-160 şubeye ulaşırız. 2018’in üçüncü çeyreğinde aktif büyüklüğümüz, 2017 sonuna göre yüzde 80 büyüdü ve 22 milyar TL’ye dayandı. Toplanan fonlar da 2017 sonunda 10 milyar TL’den bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 65 artarak 16,5 milyar TL’ye çıktı. Kredilerimiz yani kullandırılan fonlarda da 2017 sonu 17,9 milyar TL iken son dönemde yüzde 53 büyüme ile 29,7 milyar TL oldu. Sermayemiz 1 milyar 750 milyon TL oldu. Bu yıl Hazine’den 500 milyon TL sermaye aldık. Önümüzdeki yıl da 500- 750 milyon TL gibi bir katkı bekliyoruz. Ardından kendi yağımızda kavrulmaya başlarız. Banka olarak sorunlu alacak oranımız da binde 4’lerde. 2018 yılını bu trendle devam edersek 24 milyar TL aktif büyüklük, 18 milyar TL toplanan fon ve 31-32 milyar TL kullandırılan fon tutarıyla kapatırız. Kredi kullandırmaya hız kesmeden devam ediyoruz, zaten vatandaşın da kamu bankalarından bu süreçte teveccühü var. Ekonomide hareketliliğin devam etmesi için biz de reel sektöre elimizden geldiğince destek olmaya çalışıyoruz. 

 Büyüme stratejinizi nasıl kuruyorsunuz? Hangi alanlarda aktif olmak istiyorsunuz? 

 Son dönemde kullandırılan fonlarda kurumsal bankacılık tarafında artış oldu. Kullandırılan fonların yani kredilerimizin dağılımına bakarsak KOBİ bankacılığının yüzde 27, bireyselin yüzde 11 ve kurumsal bankacılığın yüzde 62 payı bulunuyor. İleride KOBİ ile kurumsal bankacılık paylarını eşitlemek istiyoruz. Önümüzdeki dönemde bireyselde özellikle kredi kartında büyümek istiyoruz. Ziraat Bankası’nın çıkardığı Bankkart Combo’ya dahil olacağız. Katılım bankacılığının ilkeleri çerçevesinde bir kredi kartı ürünü sunacağız. Kuruluştan bugüne daha çok KOBİ ve reel sektöre ağırlık verdiğimizden bireyselde çok iştahlı davranamadık. Kredi kartı tarafında katılım bankacılığında ciddi bir boşluk olduğunu düşünüyoruz. Bu şekilde yeni müşteriler kazanmayı ve kesin bir rakam vermeyelim, ama mevcut bireysel müşterilerin kat kat üstüne çıkmayı istiyoruz. Bireysel bankacılığın kullandırılan fonlarda payı da kredi kartıyla yüzde 15’e çıkabilir. 

 Bugün tüm sektör içinde kaçıncı sıradasınız? Bu anlamda bir hedefiniz var mı? 

 Bugün aktif büyüklükte 52 banka içinde 23’üncü sıradayız. 2025’e kadar ilk 15’e girmeyi hedefliyoruz. Bankacılık sektörü de büyüyor, onlardan daha hızlı koşmamız gerekiyor. Katılım bankacılığında da Ziraat Bankası’nın sektördeki liderliğinin getirdiği konumla liderlik hedefliyoruz. Şu anda katılım bankaları arasında 4.sıradayız. Burada da 2025’ten önce liderlik gelecek diye ümit ediyorum. 

 Son sorum… 2019 için ne kadarlık büyüme hedefliyorsunuz? 

 Hep mümkün olduğunca muhafazakar büyüme hedefleri koyuyoruz. Ama kendimizi tutamıyoruz, önünde koşuyoruz. 2018 başında yüzde 35-40 büyürüz diye planladık ama bugünkü oranlar daha yüksek. 2019’da da yine muhafazakar davranıp toplanan fonlar ve kullandırılan fonlarda kendimize yüzde 40-45 gibi bir büyüme rakamı koyuyoruz.