"4G İLE BİRLİKTE REKABET DEĞİŞECEK"

Rekabetin kıyasıya yaşandığı telekomünikasyon sektöründe bugünlerde 4G heyecanı yaşanıyor. Bu heyecanı en yoğun yaşayan şirketlerin başında ise Vodafone Türkiye var. 18 ülkede milyonlarca aboneye 4G hizmeti sunduklarının altını çizen Vodafone Türkiye CEO’su Gökhan Ögüt, “Burası 19’uncu ülke olacak. Tecrübemiz var. Hazırlığımızı bitirdik. İnsanların hayatlarını değiştirecek gelişmeleri de 2016 yılının ocak ayı itibarıyla gerçekleştirmiş olacağız” diyor. Öğüt, 4G ile internet hızının 10 katına çıkacağını, internet üzerinden yapılacak ürünlerle şirketlerin farklılaşacağını söylüyor. Bulut bilişimin de öne çıkmasıyla telefonlarda yüksek kapasitelere gerek kalmayacağını ve telefon fiyatlarının düşeceğini belirtiyor. 4G’ye hazırlanırken Vodafone kritik bir dönüşüm de geçiriyor. 1,5 yıl önce diijtal dönüşüm hareketini başlatan şirket, 14 aylık sonuçlara göre 5 milyon kişiyi dijitalleştirdi. 770 bin şirketin dijitalleşmesine de katkıda bulundu. 2014/2015 finans yılının başından itibaren 2 yılda 2 milyar TL’nin üzerinde yatırım yapmaya hazırlanıyor. Vodafone Türkiye CEO’su Gökhan Öğüt, GSM sektöründe rekabetin yeni odağını, yeni oyunda kendilerinin hangi stratejilerle ilerlediklerini Capital’e anlattı… 
* Teknoloji dünyasında 4G’nin gelişi sektörü oldukça etkileyeceğe benziyor. Rekabet, pazar, stratejiler bu gelişmeden nasıl etkilenecek?
* Bayağıdır heyecanla beklediğimiz, son zamanlarda hızlanan ve artık tünelin ışığını sonunda gördüğümüz bir süreç. Mayıs ayında ihalenin ocak ayında lansmanın yapılması bekleniyor. Şu an bizim tüm abonelerimiz 4G’ye uyumlu SIM kartlarıyla zaten hazır olarak bekliyor. Dört gözle beklememizin sebebi de aslında bizim 1,5 yıl önce açıkladığımız dijital dönüşüm isimli 5 yıllık stratejik programın temel taşlarından biri olması. Biz bu stratejiyi hazırlarken 4G’nin gelmesiyle birlikte nelerin değişeceğinin farkındaydık. Bir tanesi, erişim çok daha fazla artacak. Nasıl 2009 yılında 3G’den sonra 6 milyon internet erişiminden 40 milyona geldi, 4G bundan daha da fazla oranda bir sıçrama yaratacak. Amaç 77 milyonun her birine internet erişimi sağlamak.
~
* 4G’nin gelişiyle sektörde neler değişecek? 
* Birçok bantta 4G vermeye başlayacağız ama en önemlisi 800 bandında vereceğiz. Çok daha geniş coğrafyaya mobil internet verebiliyor olacağız. İkincisi hız 10 katına kadar çıkacak. Gecikme azalacak. Böylece deneyim çok daha iyileşecek. Örneğin telefonla birini aradığımızda biraz bekleriz, orada anında bağlantı olacak. Artık, internette gezinip bir taraftan mesaj da atabileceksiniz. Örneğin bizim yurtdışına “callplus” ismini verdiğimiz bir ürünümüz var. Konuşma deneyimi tamamen değişiyor. 4G ile internetten alışveriş yaparken aynı anda biriyle de konuşabilirsiniz... 4G, bir anlamda yayıncılık altyapısı da veriyor. Bulut, 4G ile birlikte çok daha hızlı bir boyuta geçecek. Bulut özetle bilgilerin internette saklanması demek. Artık bilgisayar kapasiteniz için 32 GB mi 64 GB mi alsam diye düşünmeyeceksiniz. Böylece telefon fiyatları da düşecek. Çünkü telefon için verdiğimiz paranın büyük kısmı da kapasite için. 
* Sizce 4G geç mi geliyor? Hazır mı değildik? 
* Bence geç gelmiyor. Çünkü biz 3G’ye 2009 yılında geçtik. Yurtdışında birçok ülke 3G’ye 2000’lerin başında geçti. Biz en son teknoloji ile 3G’ye geçtik. Onlar için 4G bir ihtiyaçtı ama biz zaten hızımız iyi olduğu için iyi bir değerlendirmeyle doğru bir zamanda 4G’ye geçiyoruz. Şu an daha olgun bir 4G teknolojisi var. 
* 4G için nasıl bir hazırlık yaptınız? 
* 2009’da 3G’ye geçerken SIM kartlarımızı 4G’ye de uyumlu yapmıştık. Ardından şebekemizi, 4G’ye hazır hale getirdik. Şimdi 4G’de tüm bu ses, SMS ve interneti sadece internet şebekesiyle vereceğiz. Ana şebekeden baz istasyonlarına giden ağları yeniledik. TEİAŞ’la yaptığımız anlaşma dahilinde fiber şebekemizi 2,5 katına çıkardık. Bu 300 milyon TL’lik bir anlaşmaydı. Böylece merkezden baz istasyonlarına giden omurgayı da fiber hale getirdik. Geçen yıl haziran ayında yurtdışına çıkan Vodafone abonelerinde 4G kullanımına başladık. Haziran ayında bu hazırlığı yapan ilk ve tek şirket bizdik. En son frekans ihalesi kaldı. Tek yapılması gereken 4G’li telefonların yaygınlaşması. 
~
* Sanırım 4G’li telefon kullanımının artması yönündeki hedefinizi de Türkiye’de üretimle destekliyorsunuz... 
* Eylül 2014’ten itibaren Türkiye’de Vestel tesislerinde ürettiğimiz Vodafone markalı 4G’li telefonlar var. Onun amacı da çok sayıda insanın 4G’li telefona sahip olmaya başlaması.
* Nüfusa göre mobil geniş bant penetrasyon oranı, Türkiye’de yüzde 40,6 iken OECD ortalaması yüzde 72,4. Bu rakamı nasıl değerlendiriyorsunuz? 
* Aslında 5 yıl öncesine 3G’den önceye gittiğinizde 6 milyon erişim vardı. Şimdi 40 milyon var. 4G’yi dört gözle beklememizin sebeplerinden biri de bu oran. Olması gereken rakam aslında 77 milyon. Bu yüzdenin artması için de 4G’li telefonların olması gerekiyor. Şu anda 70 milyon SIM var. 70 milyonun 5 milyonunda 4G’li telefon var. Ocak 2016 geldiğinde bunun çok daha yüksek bir orana çıkması gerekiyor ki biz hizmete başladığımızda insanlar hemen kullanmaya başlasın. Onun için Türkiye’de yerli üretim çalışmalarını yapıyoruz. 
* Ancak akıllı telefonlardaki yüksek vergiler akıllı telefon satışlarını dolayısıyla 4G kullanımını negatif etkilemeyecek mi? 
* Vergiler büyük engel. Biz halihazırda dünyanın en pahalı iPhone’unu, Samsung’unu satıyoruz. Yüzde 47’lere varan bir vergi oranı var. Bu nedenle ülkemizde her yıl 12 milyon civarında akıllı telefon satılıyor. 12 milyon çok gibi geliyor ama değil. Çünkü, 70 milyonda telefon var. Vergilerin düşmesi gerekiyorken şu an nasıl artırılacağı konuşuluyor. O zaman sadece belli bir grubun 4G’li telefonu olup sadece belli bir grubun 4G’li hizmetten yararlandığı bir ülkeye doğru gideriz ki bu da doğru değil. Yapılması gereken ülkemizde üretimin yapılması. Üretmek de çok kolay değil. Aynı bizim otomobil macerasında olduğu gibi yan sanayisinin de gelişmesi gerekiyor.
* Diğer taraftan 4G ihalesiyle birlikte yeni bir işletmeciye de yer açılacak. Sektöre yeni oyuncu olarak 4’üncü GSM operatörünün sadece 2600 Mhz frekans bandı için girmesi isteniyor. Rekabet nasıl şekillenecek? 
* Bu ihaleye dördüncü operatör için teklif alınması son derece doğal. Çünkü 3G sırasında da aynı şey oldu. Ama bir istekli çıkmadı. Çıkmamasının sebepleri var. Öncelikle burası çok büyük bir coğrafya… Bu ülkede bir şebeke kurmak hiç kolay değil. Biz 2006’dan beri 13 milyar TL’den daha fazla para harcadık. 4G olduğu için farklı bir model olabilir. Daha bölgesel, daha dar çaplı şebekeler kurulabilir ama Türkiye büyük. Nasıl bir model olur, kim buna ilgi gösterir açıkçası tahmin edemiyorum. Ama birlikte göreceğiz.
~
* Dünyada benzer bir örneği var mı çoklu operatör olarak? 
* Avrupa’da özellikle çoklu operatör olan ülkeler vardı. AB uzun yıllar rekabetin sayısını artırdı. Şu an bakarsınız Avrupa, yeni teknolojilerde dünyada Amerika ve Asya’dan geride. Neden? Çünkü pastayı küçülttüler, parçalara böldüler, herkese dağıttılar. Pastaları alanların yatırım yapacak gücü kalmadı. O nedenle Avrupa’ya yeni 4G geliyor. Avrupa’nın fiber altyapısı hiçbir şekilde Asya kadar gelişmiş değil. Bunun farkındalar ve yeni Avrupa Komisyonu tek dijital pazara dönüyor. Avrupa’nın ekonomik krizden çıkmasının çarelerinden bir tanesi, daha fazla geniş bant yatırımı, daha fazla 4G yatırımı. Bunun için de konsolidasyona izin vermeye başladılar. Birleşsinler, daha çok para kazanıp, daha çok yatırım yapsınlar isteniyor. Biz de zaten onun için 2 yılda 2 milyar TL’nin üzerinde yatırım yapacağız söylemiyle yola çıktık. Bunun için de benim en az 2 milyar TL kazanmam gerekiyor.
* Yatırımlarınızdan bahseder misiniz? 
* 3 ana başlıkta yatırım yapıyoruz. Biri teknoloji yatırımları… İkinci alan hizmet yatırımlarımız. Orada da hizmeti en iyi şekilde verebilmek, en iyi müşteri deneyimini sağlayabilmek için yaptığımız yatırımlar var. Son 1 yıl içinde tam 800 mağazayı yeniledik. Üçüncüsü ise sosyal sorumluluk projelerimiz. 
* Bu durumda gelecek yıl rekabet, ağırlıklı olarak nerede yaşanacak? 
* Kasım 2013’te Dijital Dönüşüm Hareketi yoluna çıktık. Vodafone Grup olarak ocak ayında gerçekleşecek olan dönüşümü biz 18 kez yaptık. Burası 19’uncu olacak. Vodafone 18 ülkede 13,7 milyon 4G abonesine hizmet veriyor. Hem hazırlığımızı bitirdik hem arkamızda böyle bir tecrübe var. Tüm bu konuştuğumuz insanların hayatlarını değiştirecek gelişmeleri de 2016 Ocak ayı itibarıyla gerçekleştirmiş olacağız. 
* Vodafone’un bugün bulunduğu pozisyondan bahseder misiniz? 
* 2014-2015 mali yılının üçüncü çeyrek sonuçlarına göre; “Dijital Dönüşüm Hareketi” bir yılda 5 milyonu aşkın kişiyi dijitalleştirdi. 2014- 2015 mali yılının üçüncü çeyreğinde toplam mobil gelirlerimiz, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21,5 artarak 1,8 milyar TL’ye ulaştı. Üçüncü çeyrek itibariyle akıllı telefon penetrasyonumuz yüzde 41,8’e çıkarken, veri gelirlerimiz geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 73 arttı. Abonelerimizin toplam veri kullanımı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 137 artarak üçüncü çeyrekte 22 milyar megabayta ulaştı. Son olarak da pazar payımız yüzde 33,9’luk rekora ulaştı. Aralık ayı itibarıyla 20 milyon 900 bin adet abonemiz oldu.
* Türkiye’nin fiber altyapısının yeterli olmadığı konuşuluyor… Siz ne düşünüyorsunuz? 
* Fiber hatların 4 milyon eve erişimi var. Ama Türkiye’de 20 milyon 500 hane var. Yani 16 milyonunda hala fiber yok. Fiberi ve kabloyu toplasanız bile hala 13 milyon evde hızlı internet yok. Yani bizde fiber kullanım oranı yüzde 21’e tekabül ediyor. OECD ülkelerinde evlere ulaşan fiber yüzde 37 civarında. Kore’de evlerin yüzde 100’ünde fiber var. Kaldı ki bizim ülkemiz Kore’nin 8 kat büyüklüğünde. 
~
"İŞ İNTERNETE KAYDI"
KULLANIM 2 KAT ARTTI Tüketici davranışlarında operatör seçimlerinde değişimler oldu. Son çeyrekte mobil internet kullanımı yüzde 137 arttı. Bu, bireylerin geçen yıldan iki kat daha fazla internete girdiğini gösteriyor. En büyük değişim bu. Bu da operatör seçimlerini etkileyen bir hale geliyor.
KALMA İSTEĞİNİN NEDENİ Operatöründe kalma ya da operatöründen ayrılma isteği internet deneyimine göre belirleniyor. İnternet deneyiminde de istediğim yerden istediğim hızda ulaşabiliyor muyum? Ve bunun karşısında da adil bir ücret ödüyor muyum, bunlar önemli… İş artık internete kaydı. 

"TÜRKİYE ÇOK OYUNCUYA MÜSAİT BİR ÜLKE DEĞİL"
FATURANIN YARISI DEVLETE Pazar adet olarak büyük ama operatörlerin kazandığı birim fiyatlar düşük. Çünkü yüzde 50’nin üzerinde vergi var. Yani her bir faturanın yüzde 50’sini devlet alıyor. Geriye kalan yüzde 50’yi biz operatörler alıyoruz, masrafları çıkarıyoruz, kâr elde ediyoruz, sonra o kârı da yatırıma dönüştürüyoruz. 
PASTA BÜYÜK DEĞİL Bu toplam kâr ve yatırım pastası aslında o kadar büyük değil. Dördüncü bir operatörün gelip kâr pastasından pay almasıyla her operatörün yatırım yapacağı miktar düşecek aslında. Yeni bir oyuncu için çok da uygun değil aslında ülkemiz. Yatırım yapmak zaten şart, çünkü Türkiye çok büyük bir ülke.

"5 MİLYON KİŞİYİ DİJİTALLEŞTİRDİK"
DİJİTAL DÖNÜŞÜM Bizim en büyük rekabet stratejimiz dijital dönüşüm. 1,5 yıl önce başlayan bu projede hangi konumda olduğumuza gelince... 14 aylık sonuca bakarsak, 5 milyon bireyi dijitalleştirmişiz. Akıllı telefon, 3G, mobil internet... Tüm bunları 14 ay içinde kullanmaya başlayan birey sayısı 5 milyon. Bu çok önemli bir rakam.
770 BİN ŞİRKETE KATKIMIZ Dijitalleşmelerine katkıda bulunduğumuz 770 bin şirket var. Kalkınma Bakanlığımızın Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı’nda yer alan Makro Ekonomik Projeksiyonlar ve Fırsatlar Raporu’na göre Türkiye’de 10 yılda yapılacak her 1 TL’lik bilgi işlem yatırımının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da 3,6 TL’ye kadar artış sağlayacağı tahmin ediliyor. Bu öngörünün hayata geçmesinde 4G hizmeti de önemli rol oynayacak.