"500 milyar dolarlık fon yaratacağız"

Nilüfer Gözütok Ünal

[email protected]

Dalınç Arıburnu, global finans piyasalarının çok yakından tanıdığı bir isim. Bankers Trust’ta başlayan kariyeri Deutsche Bank’ta devam etti. 7 yıl Goldman Sachs’ta yönetici ortak olarak görev yaptı, dünyanın en büyük şirketlerinin kritik finansal işlemlerini gerçekleştirdi. Uzun ve başarılı bir finans kariyerinin ardından geçtiğimiz yıl kendi şirketi Centricus’u kuran Arıburnu, 500 milyar doları yönetecek büyük bir girişim sermayesi şirketi olma hedefiyle çıktığı yeni yolculukta kısa zamanda önemli adımlar attı. Şirketin kuruluşunun ilk yılında 15 milyar dolarlık bir varlık fonunu satın aldı. Şu anda bu fonun da yönetiminde olan Arıburnu, hedeflerinin 5 yıl içinde fonun varlıklarını 30 milyar dolara çıkarmak olduğunu açıklıyor. Ancak bu Arıburnu’nun ilk büyük hamlesi değil. Aynı dönemde Goldman Sachs’tan müşterisi SoftBank’in Japon patronu Masayoshi Son’un isteğiyle 100 milyar dolarlık Vision Found’ı hayata geçirdi. Yatırımcıları arasında Abu Dabi ve Suudi Arabistan hükümetlerinin yanı sıra Apple, Qualcomm ve Foxconn gibi dev kuruluşların olduğu bu fon, kısa zamanda elde ettiği bu kaynakla dünya tarihinin gelmiş geçmiş en büyük kaynak yaratma işlemini de gerçekleştirdi. Bu fonla amaçlarının içinde bulunduğumuz teknoloji devrimini değerlendirmek olduğunu belirten Arıburnu,“Hedefimiz teknoloji devriminde sektörleri dönüştürecek şirketleri ya kurmak ya onlara yatırım yapmak ya da satın almak. Bu konuda ne kadar atak olur, ne kadar büyük rol oynarsanız devrim bittiğinde de o kadar büyük olursunuz” diyor. Centricus Yönetici Ortağı Dalınç Arıburnu ile finans piyasalarındaki kariyerini, girişimci bir finansçı olarak hedeflerini ve dünyadaki fon piyasalarının yeni seyrini konuştuk: 

•  Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Kariyeriniz nasıl başladı? 

 Lise eğitimimi Ankara Fen Lisesi’nde tamamladım sonra Bilkent Üniversitesi’nde endüstri mühendisliği okudum. Mühendis olmayı düşünüyordum ama Türk Eğitim Vakfı’nın bursuyla Amerika’ya gidip finans master’ı yapınca finansçı olmaya karar verdim. İş hayatına 1993 yılında Bankers Trust’ın İstanbul ofisinde başladım. 1995 yılında bursumu geri ödeyip Bankers Trust Londra ofisine geçtim. Daha sonra 1999’da Bankers Trust’ı Deutche Bank satın alınca, Deutche Bank’ta çalışmaya devam ettim. 10 yıllık bir çalışma hayatının ardından 2009’a geldiğimizde Goldman Sachs’a yönetici ortak olarak geçtim. Orada da 7 yıl üst düzey yöneticilik yaptım, şirketin Avrupa yönetim kurulundaydım. Bu görevde dünyanın en önemli müşterileriyle çalışma fırsatım oldu. 

•  7 yıl Goldman Sachs’ta yönetici orta olarak görev yaptıktan sonra geçtiğimiz yıl kendi işinizi kurmaya karar verdiniz. Bu kararı nasıl aldınız? 

 Bu kararı almamda bankacılık sektörünün yaşadığı gelişmeler etkili oldu. 2008 krizinden sonra bankacılık yavaş yavaş yaratıcı çözümler oluşturmayı bıraktı ve temel işlevlerini yerine getiren bir sektöre dönüştü. Bu durum bankaların çok sayıda düzenleyici reform adı altında ciddi şekilde ellerinin kollarının bağlanmasından kaynaklandı. Gelinen noktada da bankalar artık daha çok piyasalara likidite veren ve daha basit ürünlerle işlerini yapan kurumlar durumunda. 2011-2014 yılları arasında bu gelişme hızlanırken bir yandan da bankalar en önemli yeteneklerini fonlara ve özel girişim sermayelerine kaptırmaya başladı. Çünkü, bankacılığın yeni işleyişi yeteneklere çok basit gelmeye başlamıştı. Bu durum benim için de geçerli... 1993-2010 yılları arasında bankacılık sektöründe yaşadığım heyecanı bir daha yaşamam çok zordu. Çok ciddi bir müşteri profili ve yatırımcı tabanına sahip biri olarak kendi şirketimi yaratmak istedim. Kendime, “Finansal pazarlarda büyük bir oyuncu olabilecek bir şirketi yaratma zamanın geldi” dedim. Her ne düzeyde yönetici olursanız olun, bir gün girişimcilikte kendinizi test etmeniz lazım. Çünkü bir şirket çatısı altında çalışırken hep kafanızda şöyle bir soru oluyor: “Bu başarı benden mi yoksa şirketten mi kaynaklanıyor.” Açıkçası ben yapabileceğimi düşündüm ve “Evet yapabilirsin” diyerek harekete geçtim. 

•  Peki tek başınıza mı harekete geçtiniz? 

 Tek başıma değildim, yanımda eskiden beri güvendiğim arkadaşlarım vardı. 

~

•  Şirketinizin adı Centricus… Centricus tam olarak nedir? Bu şirketle ne hedefliyorsunuz? 

 Centricus’un hedefi büyük bir girişim sermayesi şirketi olmak. Centricus olarak dünyada 500 milyar dolarlık bir finansal fon yönetimi yaratmak istiyoruz. Hayalimiz bu. Bir Apollo ya da Blackstone bu işi yapabiliyorsa neden biz de yapmayalım diyoruz. Aslında buradaki tez çok basit: Bu tür büyük kurumları kurabilmek için 3 şey çok önemli. Birincisi, dünyada çok büyük bir likidite var ama para bulmak çok zor. Böyle ilginç bir ikilem söz konusu. Para yılların getirdiği güven ve ilişkilerle sağlanıyor. Biz para bulma konusunu çok rahat çözeceğimizi düşünüyoruz. İkincisi iş bulmak. Yani şirket ve fırsat bulmanız lazım. Biz bu konuda da çok iyiyiz. Üçüncüsü de yetenek. Bunların hepsinde iyi olsanız da grubunuzda yetenekli insan olmazsa başaramazsınız. Bu üçgen çok önemli. Bunların birisi olmazsa bu iş olmaz. Biz bu üçgende çok güçlüyüz. 

•  Şirketin kuruluşundan bu yana 1 yıl geçti. Şu ana kadar neler yaptınız? 

 İlk işlemimizi işe başladıktan bir ay sonra geride bıraktığımız eylül ayında gerçekleştirdik. Amerika’da New York merkezli bir fon satın aldık. Bu yaklaşık 15 milyar dolarlık bir varlık fonu yönetimi. Bu fonu şu anda yönetiyoruz. Bu satın alma bizim piyasalara ilk girişimiz oldu. Hedefimiz 5 yıl içinde fonun varlıklarını 15 milyar dolardan 30 milyar dolara çıkarmak ve global bir operasyona dönüştürmek. Şimdi Londra’da Avrupa operasyonuna başlıyoruz, sonra da Asya’ya geçeceğiz. Bu fonun ardından SoftBank’la beraber Fortress Yatırım’ın alımını gerçekleştirdik. Fortress’de Centricus ve Soft- Bank olarak yaklaşık 70 milyar dolarlık bir varlık yönetiyoruz.

• Ardından SoftBank’in Japon patronu Masayoshi Son’un isteğiyle 100 milyar dolarlık “Vision Found”ı hayata geçirdiniz. Bu kadar büyük fonu oluşturmayı nasıl başardınız?

 Goldman Sachs’ta çalışırken SoftBank benim müşterimdi. Masayoshi Son ile o zamandan tanışıyorum. Masayoshi, geçtiğimiz eylül başında bize çok büyük bir vizyonu olduğunu söyledi. Ardından şöyle devam etti: “Dünya önemli bir devrim yaşıyor. Bu devrimde 10 yılı geride bıraktık, şimdi çok fazla vaktimiz yok. Bundan sonra işler çok hızlanacak. Bu devrimi kaçırmamalıyız. Önümüzdeki 5 yıl içinde çok şey değişebilir. Gelecek 20-30 yılda dünya bambaşka bir dünya olacak, o yüzden yardımınıza ihtiyacım var. Sizin ilişkileriniz ve benim know how’ımla 100 milyar dolarlık bir fon kurup bu teknoloji devriminde çok önemli bir yer almak istiyorum.” Olay öyle başladı. “Biz 100 milyar dolar çok büyük bir para” dedik. Dünyada şu ana kadar gerçekleştirilmiş en büyük fon toplamı 20 milyar dolar. Ama o bu konuda çok inançlı. “Hadi buna inanın ve yapın” dedi. Centricus olarak Softbank ile bir anlaşmaya vardık. Bu anlaşma kapsamında biz fonu toplayıp yapılandıracağız. Ayrıca fonda danışman olarak görev alacağız. Bu anlaşmadan sonra 6 ay boyunca çok sayıda toplantı yaptık ve geçtiğimiz ay 93 milyar dolarla ilk kapanışımızı gerçekleştirdik. Kalan 7 milyarı da ikinci kapanışla muhtemelen ekim ayında gerçekleştireceğiz. Böylelikle dünya tarihinin gelmiş geçmiş en büyük kaynak yaratma işlemi gerçekleşmiş olacak. Umarım bunun teknoloji dünyasına çok büyük faydası olur. Çünkü Masayoshi Son bence dünyanın teknolojideki en büyük vizyoneri. 

•  Peki bu kadar kısa bir zamanda rekor miktarda bir kaynağı nasıl temin ettiniz? 

 SoftBank çok büyük bir grup. SoftBank’in kendisi, Abu Dabi ve Suudi Arabistan hükümetleri gibi büyük yatırımcıların yanı sıra Apple, Qualcomm ve Foxconn gibi şirketler de yatırımcılar arasında… 

•  Zor olmadı mı o kadar kaynağı bu kadar kısa sürede yaratmak? 

 Zor oldu tabii. Böyle bir rakam için kolay oldu desek yanlış olur çok ciddi bir emek harcandı. l Vision Fund’da nasıl bir ortaklık yapısı var? n Vision Fund’ın, Tokyo, Londra ve San Francisco’da ofisleri var. Çok büyük bir organizasyon ve ekosisteme sahip. SoftBank’ın ekosistemini kullanarak yatırım yapıyor. 

• Bu fonla hedefleriniz neler?

 Fonun amacı, içinde bulunduğumuz teknolojik devrimi değerlendirmek. Hiçbir devrim dünyada sadece 5-10 yıl sürmez. Bu teknoloji devrimi de tamamlandığında 40-50 yıllık bir devrim olacak ve dünya tanınmayacak bir hale gelecek. Bu tür teknolojik devrimlerde kazanan hepsini alır anlayışı vardır. Örneğin şu anda ulaştırma konusunu konuşurken hemen Uber diyoruz. Nasıl kola dediğimizde aklımıza Coca-Cola geliyorsa, ulaştırmada da artık Uber geliyor. Bu da şu anlama geliyor: Uber bu devrimde ulaştırma sektörünün kazananı ve sektörü dönüştüreni. Her sektör için böyle kazananlar olacak. Sonuçta her sektör kendini dönüştürmek zorunda. Dünyanın en büyük şirketleri de bu dönüşümü başlatanlar olacak. Dönüşemeyenler küçük şirketler olarak kalacak. Bizim hedefimiz, dünyada bu teknoloji devriminde sektörleri dönüştürecek şirketleri ya kurmak ya onlara yatırım yapmak ya da satın almak… Bu konuda ne kadar atak olur, ne kadar büyük rol oynarsanız devrim bittiğinde de o kadar büyük olursunuz. 

~

•  Risk sermayesi şirketlerinden farkınız nedir? 

 Birçok risk sermayesi fonu var. Onlar 1-2 milyar dolarlık fonlar. Onlar, genel olarak her yere ufak ufak tohum yatırımı yapar, yaptıkları yatırımlardan bir tanesi 100 katına çıkar. Risk sermayelerinin iş modeli bu... Biz risk sermayesi değiliz, biz çok büyük bir fonuz. Her sektörde kazanan olmaya aday ve kazanan olma ihtimali büyük şirketlere yatırım yapmak isteriz. 

•  Odağınızda sektörel ve bölgesel olarak neler var? 

 Zaten teknoloji global olmak zorunda. Her sektör dönüşeceğine göre nerede fırsat yaratabilirsek orada olacağız. Herhangi bir kısıtlama yok. Tabii şu anda dünyanın en önemli konusu yapay zeka ve robotlar. Bu nedenle fonun temel yatırım odaklarından biri yapay zeka ve robotlar olacak. 

•  Türkiye’deki yatırımcılardan da teklif alıyor musunuz? Ya da teklif bekliyor musunuz? 

 Türkiye’den yatırımcımız yok. Geçenlerde neden Türkiye’den yatırımcı yok denildi. Ama 150 ülkeden daha yatırımcı yok. İlk turda öyle bir fırsat olmadı. Biz ilk olarak SoftBank’in çok yakın olduğu bizim de yakın olduğumuz şirketlerle ilk turu yaptık. Ama ikinci turda tabii ki Türkiye’yi görmek isteriz. Öyle bir şey olursa çok sevinirim. 

• Bugünlerde fonlar açısından nasıl bir fırsat penceresi var?

 Bugün dünyada çok ciddi bir likit ve çok büyük fon imkanları mevcut. Aynı zamanda yatırım yapacak çok ciddi sayıda fırsat var. Likidite ve fırsatlar birikiyor… Ama diğer yandan bu ikisini aynı noktada birleştirmek zor. 

•  Bu zorluğu aşmak için ne gerekiyor? 

 Fon ya da likidite sahipleri sadece çok uzun yıllardır güvendikleri çok az sayıda kurumla hareket ediyor. Ancak diğer taraftan da dünyada fırsatlar birikiyor. Burada tıkanıklık yaratıyor tabii… O likiditeye ulaşmak kolay değil… 

•  Şu anda dünyadaki fon büyüklüğü nedir? 

 100 trilyon dolarlık bir para fonlar tarafından yönetiliyor. 

• Önümüzdeki yıllarda bu büyüklük ne kadar artar?

 Dünyadaki para miktarı arttıkça yönetilen fon da büyüyor. Dolayısıyla artış sürecek. Dünyadaki yatırımlar açısından da fonların önemi daha da artacak. 

•  Türkiye’de 5 milyar dolarlık “güneş tarlası” kurma hayaliniz vardı. Hindistan’dan bir yatırımcıyı ülkemize getirip, 5 bin megavata kadar çıkabilecek bir güneş santralı kurmayı planlıyordunuz. Bu projede bir gelişme var mı? 

 Üzerinde tüm gücümüzle çalışıyoruz. Global Holding ile beraber. Bu tür büyük projeler hemen olmuyor. Önemli bir Hintli grupla ortaklık görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Çalışmalarımız devam ediyor.

~