"Asıl kanal mobil, web ikincil olacak"

Mobil ticaret girişimleri hızla büyürken internet yatırımları da bu kanala yönelmeye başladı. Yatırımcılar artık mobil işleri daha fazla radarına almış durumda. Bu alanda dikkat çeken bir isim de Aslanoba Capital’in kurucusu Hasan Alanoba. Türkiye’nin seri yatırımcısı ve girişimcisi Hasan Aslanoba, yatırım yaptığı mobil girişimlerin yanı sıra diğer işleri için de mobil strateji oluşturuyor. “Mobil inanılmaz bir hızla büyümeye devam edecek ve yakın gelecekte mobil asıl kanal, web ise ikincil kanal durumuna düşecek’’ öngörüsünde bulunan Hasan Aslanoba, bu beklentisini ise şöyle açıklıyor: “Özellikle bizim gibi gelişen ülkelerde, çok geniş kitleler daha bilgisayarla tanışmadan direkt akıllı cep telefonu kullanarak internet kullanıcısı oluyor. Web büyük bir devrimdi, şimdi ise mobil devrim internetin gücüne çarpan etkisi yapmaya başladı.” Hasan Aslanoba’ya göre finansın mobil teknoloji ile buluştuğu işler, yemek dağıtımın mobil teknoloji ile buluştuğu işler, çeşitli mobile-ondemand iş modelleri, mobil reklam teknolojileri, paylaşım ekonomisini değerlendiren işler gelecekte büyük potansiyele sahip olacak. Hasan Aslanoba ile mobil ticaretin gelişimine yönelik beklentilerini, mobil iş yatırımlarını ve mobil kanaldaki büyüme planlarını konuştuk. Aslanoba’nın sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle: 
* Türkiye’nin önde gelen melek yatırımcılarından biri olarak yatırım yaptığınız şirketlerde hangi kriterlere bakıyorsunuz? 
* Büyük bir pazarda, büyük bir sorunu çözen ve hızla büyüyen projeler daha çok ilgimizi çekiyor. Hızlı büyümede ise ayda ortalama yüzde 15-20 oranını arıyoruz. Fikir aşamasındaki projelere yatırım yapmıyorum. Uygulamaya geçmiş projelerden, daha başlangıçta hızlı bir ivmelenme gösterenlere ilgi duyuyorum. Diğer en önemli konu ise ekibin kalitesidir. Bu kararlarıma en az yüzde 50 etki yapar. Bunun yanında, kullanıcı deneyiminin çok iyi olmasına, web ve mobil uygulamalarının bulunmasına da dikkat ederim. 
* Yatırım portföyünüzde mobil ticaret yapan şirket var mı? Bu şirketi seçerken nelere baktınız? 
* Portföyümde çok sayıda mobil bazlı girişim bulunuyor. Hatta bazıları, iş modeli gereğince mobilde olmak zorunda. Kendi girişimim olan online nakliye komisyonculuğu yapan Webnak tam böyle bir girişim… Tamamen mobil bazlı. Bunun yanı sıra ilk yatırımcısı olduğum taksi çağırma uygulaması Bitaksi veya şehir içinde yolculuk paylaşımı Volt gibi işler, mobil teknolojileri kullanmadan var olamazlardı. Yine kendi girişimim olan online taze gıda alışverişi Tazedirekt’in mobil uygulama üzerinden satışları şimdiden yüzde 32’ye ulaştı, hafta sonları ise yüzde 45’lere çıkıyor. Çok yakında kredi kartı saklama özelliğini de ilave edince bu oranların daha da artacağına inanıyorum. Yine diğer bir yatırımım olan, ön ödemeli kart İninal, BBDK’dan elektronik para lisansını aldıktan sonra cep telefonunuzu bir mobil cüzdana dönüştürmeyi planlıyor. Başka örnekler de verebilirim. Sonuçta yatırımlarımı seçerken, ileri seviyede mobil vizyona ve teknolojiye sahip olma kriterlerine dikkat ediyorum.
~
* Mobil ticaretin geleceği için ne düşünüyorsunuz? 
* Mobildeki inanılmaz büyüme devam edecek. Yakın gelecekte mobil asıl kanal, web ise ikincil kanal durumuna düşecek. Özellikle bizim gibi gelişen ülkelerde, çok geniş kitleler daha bilgisayarla tanışmadan direkt akıllı cep telefonu kullanarak internet kullanıcısı oluyor. Web büyük bir devrimdi, şimdi ise mobil devrim internetin gücüne çarpan etkisi yapmaya başladı. Mobilitenin sağladığı ekstra avantajlar nedeniyle son 2 yıldır tüm dünyada internet şirketlerine yatırımlar adeta çıldırdı. Bizde ise siyasi ve ekonomik kaygılar nedeniyle normalde gelmesi gereken yatırımlar ertelenmiş durumda. Ancak, fırsatlar çok büyük olduğu için kimse daha fazla bekleyemez. Ben 2016 yılında internet şirketlerimize çok büyük yatırımlar bekliyorum. 
* Mobil ticaret yapan ve yatırım için izlediğiniz şirketler var mı? 
* Elbette, yakından takip ettiğimiz mobil bazlı girişimler var. Özellikle kullanıcı deneyimi çok iyi olan, network etkisi yaratan, mobileon- demand, yani cepteki uygulamadan talep ettiğinizde hemen kapınıza gelen iş modellerine ilgimiz çok yüksek.
* Gelecekte hangi tip mobil ticaret işlerinin yükseleceğini düşünüyorsunuz? 
* Finansın mobil teknolojiyle buluştuğu işler (fin-tech); yemek dağıtımın mobil teknolojiyle buluştuğu işler (food-tech), çeşitli mobile-ondemand iş modelleri, mobil reklam teknolojileri, paylaşım ekonomisini değerlendiren işler gelecekte büyük potansiyele sahip olacaktır. 
* Son yıllarda sadece e-ticaret yapan şirketler ile internet girişimlerinin sayısı artıyor. Sizin de girişimleriniz var. Bunların mobil stratejilerinin de geliştirilmesi gerektiğini düşünüyor musunuz? 
* Düşünmek bir yana, zaten her işimizi gelecekte mobilin ana kanal olacağını bilerek tasarlıyoruz. Teknoloji ve pazarlama stratejilerimiz büyük çapta mobilitenin avantajlarını kullanmaya dönük olarak ortaya çıkıyor. 
* Sizin girişimlerinizden mobil stratejisi, mobil ticareti güçlü olanlar var mı? 
*Kendi girişimim olan Webnak, buna çok güzel bir örnektir. Bu işin mobil teknolojiler olmadan yaşaması mümkün değil. Yükünü taşıtmak isteyen şirketlerin, Webnak sitemizde açtıkları yük ilanlarını, sahada Webnak üyesi kamyoncular, indirdikleri Webnak uygulaması üzerinden görebiliyor ve hemen teklif verebiliyor. Aslında bir dijital pazaryeri ortamında arz ve talebi ücretsiz olarak buluşturuyoruz. Ücretsiz olması sayesinde pazaryerimiz hızlıca büyüyor ve network etkisinin avantajları ortaya çıkıyor. Pazaryerimizi yeterince büyüttükten sonra yakın zamanda Webnak Garantili modelimizi de başlattık. Bu modelde işlem üzerimizden geçiyor, yani online nakliye komisyoncusu olarak tüm sürece uçtan uca aracılık ediyoruz. Şirkete biz fatura kesiyor, kamyoncuya ödemesini biz yapıyoruz. En büyük farkımız; çok hızlı biçimde kamyoncu bulabiliyoruz. Çünkü, Webnak üyesi binlerce kamyoncunun, Webnak uygulamamızın GPS takip özelliği sayesinde nerede olduğunu ve yük arayıp aramadığını biliyoruz. 
~
"Yurtdışında da mobile yatırım yapıyorum"
SADECE WEB’LE OLMAZ
Pek çok iş modeli sadece mobil veya önce mobil, sonra web mantığında kurulmaya başladı. Web’de başlayanlar ise hızlıca mobile de geçiş yapıyorlar. Artık hiçbir internet girişiminin mobilde olmamak gibi bir lüksü yok.
ERKEN YATIRIMCIYIM AMA
Yurtdışında da 100 bin-250 bin dolar bandında sürekli mobil bazlı işlere yatırım yapıyorum. Normalde erken aşama yatırımcısıyım ancak bazı mobil işlere, geç aşamada bile olsa yatırım yaptım.
BİRKAÇ TUŞLA İŞ YAPANLAR
Örneğin Lyft, Shyp, Postmates, Rinse, ValetAnywhere, Wonolo, Flipps Navdy mobil bazlı yurtdışı yatırımlarıma örnektir. Flipps ve Navdy hariç, tamamı mobile-on-demand, yani “cepteki uygulamadan bir-iki tuşa basayım, hizmet hemen ayağıma gelsin” modelleridir.

Girişimciler nerede hata yapıyor
1 DÜNYAYI TAKİP ETMİYORLAR
Dünyadaki gelişmeleri yeterince takip etmiyorlar. Dünyada hangi alanlar çok yatırım alıyor, hangi alanlarda şirketler değer kazanıyor, bunları sürekli yabancı teknoloji blog’larından takip etmeleri neden-sonuç ilişkilerini anlamaları gerekiyor. Böyle olunca da örneğin yeterince büyük olmayan bir pazarı hedefliyorlar. Aslında tam tersine, bir ağaçta önce en alttaki meyveleri toplamak gerekir.
2 İYİ EKİP ŞART
İki veya üç kişiden oluşan çok iyi bir ekip kurmaları şart; zincirde zayıf halka olmaması gerekiyor. İlk iş modeli eğer çalışmazsa (ki bu duruma sıkça rastlanır) fazla para yakmadan hızlıca pivot etmeleri (modeli değiştirmeleri) gerekiyor. Unutmayalım ki start-up’lar var olan bir stratejinin uygulayıcısı değil işe yarayacak bir stratejinin sürekli arayışı içindedir.

Aslanoba'nın mobil stratejisi
1 Web büyük bir devrimdi, şimdi ise mobil devrim internetin gücüne çarpan etkisi yapıyor.  
2 Yakın gelecekte asıl kanal “mobil” olacak, web ikincil duruma düşecek.
3 Pek çok iş modeli sadece mobil veya önce mobil, sonra web mantığında kuruluyor.  
4 Mobil bazlı iş modelleri tüm dünyada uçuşa geçti, şimdi sıra Türkiye gibi ülkelerde…  
5 Girişimlerimi seçerken ileri seviyede mobil vizyon ve teknolojiye sahiplik kriterlerine dikkat ediyorum.
6 Kullanıcı deneyimi çok iyi olan, network etkisi yaratan, mobile-on-demand iş modellerine ilgimiz çok yüksek.