"Avrupa'da şirket arıyoruz"

Nilüfer Gözütok Ünal

ngozutok@capital.com.tr

Eren Holding, büyümede yeni bir dönemde. Geride bıraktığımız birkaç yılda ana sektörleri enerji, kağıt ve çimentoda toplam 3,5 milyar dolarlık yatırım gerçekleştiren grup, şimdi bu yatırımların geri dönüşünü bekliyor. Ancak özellikle enerjideki gidişattan dolayı mutsuz. Sektörde yaşanan arz talep dengesizliği yüzünden planladıkları büyümeyi kaydedemediklerini belirten Eren Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Eren, bu nedenle yeni yatırımlar için fon yaratamadıklarını söylüyor. “Önümüzdeki yıllarda mevcut yatırımlarımızın finansman borcunu ödemekle meşgul olacağız. En azından gelecek 2-3 yıl büyük bir yatırıma tahsis edecek bir fon gelmeyeceğini hesaplıyoruz. Dolayısıyla birkaç yıl daha sabredeceğiz” diye konuşuyor. Eren’in gelecek 5 yıl için yol haritasında enerjide arz talep dengesi oluşana kadar beklemede kalmak var. Kağıt ve çimentoda ağırlıklı yurt dışında büyümeyi hedefleyen grup, özellikle kağıt sektöründe Avrupa’da satın almalar yoluyla yayılmayı planlıyor. Eren Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Eren ile grubun son yıllardaki büyüme performansını ve gelecek planlarını konuştuk: 

•  Eren Holding dediğimizde ne kadarlık bir büyüklükten bahsediyoruz? 

 2017 yılını 2,7 milyar dolarlık bir ciroyla kapattık. TL bazında 10 milyar TL’yi aşan bir ciromuz var. Yurt içinde ve yurt dışındaki toplam şirket sayımız 38. Bu şirketlerimizle başlıca 4 ana alanda faaliyet gösteriyoruz. Bu alanlar enerji, kağıt, çimento, tekstil ve perakendeden oluşuyor. Doğrudan bizim şirketlerimizde kadrosu olan 8 bin 500 civarında çalışanımız var. 2 bin 500 kişilik de taşeron çalışanımız bulunuyor. Toplamda çalışan sayımız 11 bin. 

•  Gelirlerinizin sektörel dağılımı nedir? 

 Gelirlerimizin yüzde 38’i enerjiden, yüzde 34’ü kağıttan, yüzde 20’si tekstil perakendeden ve yüzde 8’i de çimentodan geliyor. l Son yıllarda bu oranlar değişti mi? n Pek değişmedi. Enerjinin gelirdeki payı yüzde 40 civarındaydı. Ancak elektrik satış fiyatları düşünce enerjinin payı da düştü. 

•  Geçtiğimiz yıl grup açısından nasıl bir yıl oldu? Büyüme hedefleriniz gerçekleşti mi?

Enerji hariç gerçekleşti sayılır. Enerjide umduğumuzu gerçekleştiremedik. Biz her sahada yüzde 10 büyüyoruz. Elektrikte yüzde 5-6 büyüme tahmin ediyorduk, bu gerçekleşmedi. 

•  2017’de beklentilerin üzerinde bir büyüme yaşandı. Birçok sektör de tahminin ötesinde büyüdü. Aynı durum sizin grubunuz için de geçerli oldu mu? 

 Burada temel neden ekonomiye 200 milyar TL’yi bulan KGF kapsamındaki para girişi oldu. Bunun yarattığı tüketim ve yatırım harcamaları ekonomiyi canlandırdı ve ekonomistlerin beklentisinin üzerinde bir büyüme gerçekleştirdi. Biz de bunu hissettik. Geçen yıl bütçemizin üstünde bir büyüme oldu. 

•  Grup olarak 2017’de beklentinizin yüzde kaç üstünde büyüdünüz? 

 Yüzde 3 üstünde büyüdük. 

•  Bu yıla hangi hedeflerle girdiniz? 

 Biz yine elektrik hariç yüzde 10 büyümeyi hedefliyoruz. İdeal hedefimiz Türkiye’nin büyüme hızından daha fazla büyüme gerçekleştirmek. Bu geçmiş yıllarda da hep böyle oldu. Türkiye yüzde 7 büyüdüyse biz yüzde 10 büyüdük. Bugüne kadar bir aksama olmadı. 

•  Son birkaç yıldır yatırımlar açısından nasıl geçiyor?

Büyük yatırımlarımız sonuçlandı. 2010 ve 2015 yılları arasındaki 5 yılda kağıt, enerji ve çimentoda 3,5 milyar dolarlık bir yatırım hayata geçirdik. Bundan sonra büyük bir proje söz konusu değilse ortalama yıllık 100-150 milyon dolarlık yatırım yaparız. 

•  Önümüzdeki dönemde yeni büyük bir yatırım olur mu? 

 Son yaptığımız büyük yatırımların getirisiyle büyük bir yatırımı finanse edebiliriz. Yeni büyük yatırım mevcut sektörlerimizde hele enerjide hiç olmayacak. Ama başka alanlarda olabilir. 

•  Hangi alanlarda olabilir? 

 Mersin’de meyve sebze ihracatına yönelik bir yatırım planımız var. Ama bu planımızı yıllardır gerçekleştiremiyoruz.

•  Neden gerçekleştiremiyorsunuz? 

 Son yaptığımız büyük yatırımların özellikle de enerjideki yatırımın bir fon yaratacağını düşünüyorduk, onunla 1 milyar doların üzerinde yeni bir büyük yatırım yapmayı planlamıştık. Ancak enerjide 2 yıl üst üste kötü gidiş böyle bir fon yaratma ihtimalimizi ortadan kaldırdı. Önümüzdeki yıllarda mevcut yatırımlarımızın finansman borcunu ödemekle meşgul olacağız. En azından gelecek 2-3 yıl büyük bir yatırıma tahsis edecek bir fon gelmeyeceğini hesaplıyoruz. Dolayısıyla birkaç yıl daha sabredeceğiz. 

~

•  Şu an enerjideki pozisyonunuz nedir? 

 Aşağı yukarı 100 küsur megavat civarında doğal gaz ve atığa dayalı elektrik üretim tesislerimiz var. Kömüre dayalı elektrikteki kapasitemiz 2 bin 800 megavat. Üretim gücümüzle özel sektörün en büyük kapasitesine sahibiz, Türkiye’nin tükettiği elektriğin yüzde 7,5’ini üretebiliyoruz. 

•  Bundan sonra enerjideki planınız nedir? Portföyünüzü çeşitlendirmeyi düşünüyor musunuz? 

 Gönül ister ki enerjide daha dağınık bir portföye sahip olabilelim. Özellikle HES’lerde ve jeotermalde pay sahibi olmak isterdik ama mümkün olmadı. Çünkü enerji kendi içinde fon yaratamadı. Yaratabilseydi çeşitlendirme yapacaktık. Enerji sektöründe ithal kömüre dayalı elektrik santrallerinin yanında doğal gaz santralleri de pek rahat değil. Onlar da arz talep dengesizliğinden etkileniyor. Ama biz en kötü etkilenen olduk çünkü bize vergi geldi. 

•  Bundan sonra ne yapmak niyetindesiniz? 

 Şu an enerjide zaten kısıtlı çalışıyoruz. Toplam 5 ana ünitemiz var, bu ünitelerin bazen 3’ü bazen 2’si kapanıyor. Kendi açımızdan üretimi kısmak suretiyle arzı talebe uydurmaya çalışıyoruz. Tahmin ediyorum diğer üreticiler de aynı şeyi yapıyor. Bu böyle talep yükselip arz talep dengesi sağlanana kadar 3-5 yıl devam edecek. Doğal gaz ve kömür santrallerine büyük çapta yatırım yapacak ne yerli ne yabancı yatırımcının çıkacağına ihtimal vermiyorum. 

•  Enerjide ortağınız var mı? 

 Maalesef yok. Ortak olmasa daha iyi ama böyle iyi olmayan bir sektörde keşke ortağım olsaydı. 

•  Önümüzdeki süreçte bir ortaklık düşünür müsünüz? 

 Zannetmiyorum. Türkiye’den olmaz, Türkiye’de yatırım yapanların zaten dili yanmış durumda. Yakın zamanda dört doğal gaz santrali yatırımcısı lisansını iptal ettirdi. İthal kömür santrallerinde de aynı durum söz konuşu. Kimsenin artık bu sahaya yatırım yapacak hali yok. Yatırım sadece yenilenebilir dediğimiz rüzgar, güneş ve kısmen de HES’lere olabilir. Onlarda devlet tarafından garantili korumalı bir alım fiyatı var. Bu nedenle mümkün ve makul olabiliyor. 

•  Ekonomi geçtiğimiz yıl büyüdü. Bu büyüme enerjideki talebi etkilemedi mi? 

 Orada bizim çözemediğimiz bir konu var. Ekonomi büyüyor. Normalde elektrik tüketimi ekonomik büyümenin 2 misli artar, genel kural budur. Türkiye’de de hep böyle oldu. Ama bu kez olmadı. Neden olmadı onu bilmiyorum. 

• Perakendedeki pozisyonunuz nedir?

 Perakendede Lacoste, Nautica, Burberry,Gant ve SuperStep olmak üzere 5 markayla faaliyet gösteriyoruz. Yurt dışında 140, yurt içinde 135 olmak üzere 275 mağazamız var. İşler iyi gidiyor, biz işlerden yakınmıyoruz. Yüksek fiyatlı kaliteli markalar ekonomik sıkıntılardan kolay kolay olumsuz etkilenmiyor. Yüksek gelir grubu için bir gömleğin, bir tişörtün toplam gider bütçesi içindeki oranı düşük. Gerek Burberry’de gerek Lacoste’da gerek de Gant’ta satışlarımız hem dolar bazında değer olarak hem miktar bazında arttı. 

 Getirmek istediğiniz yeni markalar var mı? 

 Şu anda yok. 

•  Perakende de bir marka satın alma isteğiniz vardı. O konuda harekete geçtiniz mi?

 Öyle bir markayı edinemedik maalesef. Bir yabancı markayı satın alıp büyüme konusunda teşebbüslerimiz oldu ama kısmet olmadı, fiyatta anlaşamadık. Bizim umduğumuzdan fazla istediler. Şu anda kendi yağımızla kavrulma durumundayız. 

•  Kağıt ve çimento sektörlerinde de yurt dışında fırsat arayışınız var mı? 

 Kağıtta ve çimentoda yurt dışında büyüyoruz. Bundan 1,5 yıl önce Yunanistan’da sıfırdan bir ambalaj fabrikası kurduk. O tesis orada üretip satıyor. Ambalaj fabrikaları genelde 150 kilometrelik bir çap içinde satış yapar. Benzer bir tesisi İngiltere’de edinmek istedik, fakat muvaffak olamadık. Başkaları geldi, bizden daha yüksek bir fiyat verdi. Şimdi İngiltere dışında Fransa, İspanya veya İtalya’da ambalajda tesis almak istiyoruz. Aracı bankalara “Bize Avrupa’da bir tane fabrika bulun” dedik. Uzun vadede kağıttaki üretim kapasitemiz arttıkça üretimimizi oralarda harcamak durumundayız. Biz kağıdı kağıt olarak ihraç ediyoruz ama kendi kutu fabrikamıza ihraç edelim istiyoruz. Böyle bir entegrasyon sağlamak niyetindeyiz.

• Kağıttaki büyüklüğünüz nedir? 

 Kağıt ambalajda Türkiye pazarının lideriyiz. Yüzde 25 civarında bir pazar payımız var. Türkiye’de kağıt ambalajda 4 büyük var. Bunların 3’ü yabancı, tek Türk biziz. 

•  Yurt dışında gerçekleştirmek istediğiniz satın almalarla hedefiniz nedir? 

 Onlar bize geldiler. Biz de onlara gitmek istiyoruz. İade-i ziyaret olacak. Örneğin, bir İspanyol ya da İtalyan şirketinin Türkiye’deki payı ne ise biz de o payı onun ülkesinde hedefliyoruz. Bu da yüzde 10-15 civarı oluyor. 

•  3-5 yılda grubu taşımak istediğiniz nokta nedir? Gelirlerinizin sektörel dağılımı değişir mi? 

 Kağıdın gelirdeki payı artabilir, enerjiye yaklaşabilir hatta geçebilir. Özellikle kağıda bağlı ambalaj sektöründe çok daha hızlı büyüyoruz. Perakende bu oranda kalır diye tahmin ediyorum. Çimentoda umudumuz var. Çimento üretiminin yüzde 75’ini ihraç ediyoruz. Eğer ihraç fiyatları tatmin edici olursa üretimi ikiye katlamak mümkün. Çimentoda gerek Rusya’da gerek Amerika’da terminaller edindik ve ediniyoruz. Çimentoda Zonguldak’taki santralimizden çıkan atık külü de ihraç ediyoruz. Kül inşaat sanayinde betonda kullanılıyor, şu anda külü Amerika’ya, Kanada’ya ihraç ediyoruz. Yılda 5 milyon dolarlık bir gelir sağlıyoruz. Kül çevreyi de kirletiyor, bu yüzden sevdiğim bir konu oldu bu. Kağıtta da sıfır atıkla çalışıyoruz. 

• Gelecek 3-5 yılda cironuz ne olur?

 Bana 2014’te “2017 cironuz ne olur” diye sormuşlardı. Ben de “Planlamamıza göre 4 milyar dolar olur” demişim. Maalesef şimdi 2,7 milyar dolardayız. Niye diye ben de merak ettim. O söylediğim yıl dolar 2 TL imiş. Demek ki her yıl yüzde 10 artsa 4 milyar dolar olur diye düşünmüşüm. Hakikaten de kur o şekilde artıyor olsaydı, olurdu. Bakıyoruz bir ara kur 4 TL’ye bile geldi. Dolar bu seviyelerde kalırsa 4 milyar dolara ulaşmak için 4 yıla daha ihtiyacımız var. Eren, çok atak bir grup gibi gözükebilir, ne var ki ailem ve ben hep temkinliyizdir. Herhangi bir şekilde nakit zorluğuna girmemek önemli, onu sağlamaya çalışıyoruz. Belki de o yüzden bir başka hızlı balığa nazaran daha az süratli bir balık oluyoruz ama böylesi daha iyi. Böyle ilerleyelim. Bir de tabii ki konjonktür etki yapıyor. Siz ne yaparsanız yapın bir anda enerjide olduğu gibi bir dengesizlik olunca, mecburen yatırımlarınızda daha muhafazakar bir tutum takınıyorsunuz.

~