Camın Apple'ı olmak istiyoruz

Şisecam Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü AHMET KIRMAN, Sisecam’ın gelecek stratejilerini anlatırken, müthiş rakamlar paylaşıyor. “Dünyanın en büyük 3 üreticisinden biri” olacaklarını söylüyor. Bunun için “7 yılda 3 kat büyüyeceklerinin” altını çiziyor. Hedefinde 2020’da 10 milyar dolar ciro olduğuna dikkat çekiyor. Bunu da organik ve inorganik büyümeyle gerçekleştireceklerini, dünyanın dört bir yanına yayılıp, yeni coğrafyalarda yatırım yapacaklarını söylüyor. Kırman, “Küresel olmak finans meselesi değil. Sektöründe trendleri izleyen değil, belirleyen bir şirket olmak önemli. Apple gibi... Biz de camın Apple’ı olmak istiyoruz” diye konuşuyor. Bu yıl 78’inci yaşına girecek olan Şişecam, 3 milyar doları aşan cirosuyla Türkiye’den çıkan az sayıdaki küresel şirketten biri. 170’e yakın tesisiyle Türkiye dahil 9 ülkede faaliyet gösteriyor, Kromda dünya birincisi, cam ev eşyasında dünya 3’üncüsü ve düzcamda dünya sıralamasında 8’inci konumda. Toplam olarak bakıldığında ise küresel cam liginde ilk 10’da yer alıyor. Ama gözü çok daha yükseklerde... Şişecam Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kırman, hedeflerini “dünyanın ilk 3’ü” olarak özetliyor. Buna nasıl ulaşacaklarını sorduğumuzda “Tek kelimeyle değişerek” diye yanıt veriyor ve ekliyor: “Camda ilk 3 üreticiden biri olma hedefine 2018-2020 döneminde ulaşmayı umuyoruz. 2020’de 10 milyar dolarlık cirolara çıkmak gibi bir arzumuz var.” Ancak Ahmet Kırman, tüm bunların sadece finansal başarıyla sağlanacak şeyler olmadığına inanıyor. Ona göre Şişecam asıl gücünü 18 bin kişilik insan kaynağı ordusundan alıyor. “Küresel bir oyuncu olmak, sanılanın aksine bir finans meselesi değil. Küresel ölçekte düşünmek anlamına geliyor” diyor ve farklı ülkelerden 18 bin kişiyi yönetmenin sırrını “Gerektiğinde gerilmek, gerektiğinde esnemek” olarak özetliyor. Prof. Dr. Ahmet Kırman ile küresel bir devi yönetmeyi ve Şişecam’ın hedeflerini konuştuk.

Capital: 3 milyar dolarlık ciroyla camda güçlü bir küresel oyuncusunuz. Şu anda dünya ligindeki konumunuz nedir?
- Cam alanında ilk 10 içinde yer alıyoruz. Düz cam, cam ev eşyası, cam ambalaj ve kimyasalda faaliyet gösteriyoruz. Kromda dünya birincisiyiz, cam ev eşyasında Avrupa ikincisi ve dünya 3’üncüsü, düz camda Avrupa’da 4’üncü, dünyada 8’inci, sodada ise dünyada ilk 10’dayız. Özetlersem, her uğraştığımız alanda dünyanın birinci ligindeyiz.

Capital: Sizin açınızdan küresel oyuncu olmanın anlamı nedir?
- Küresel bir oyuncu olmak, sanılanın tersine bir finans meselesi değil. En azından biz konuya sadece finansal açıdan bakmıyoruz. Küresel bir oyuncu olmak, tedarikten satış sonrası hizmetlere kadar bütün bir sanayicilik etkinliği anlamına geliyor. Küresel ölçekte düşünmek anlamına geliyor.~
Daha dar bir tanım içinde söylersek, bütün dünyayı pazarınız olarak görebiliyor ve bunun gereklerini yapabiliyorsanız, o zaman küresel bir oyuncu olmuşsunuz demektir. Bu çok dilli, çok kültürlü bir organizasyon olmak anlamına geliyor. Yani “küresel bir oyunu” icra edecek, gerçekleştirecek şirketin oyuncuları, yani insan kaynağı böyle bir ideale göre biçimlenmiş olmalı. Bütün bunlar, aslında büyük bir değişim olmadan şirketlerin küreselleşemeyeceğinin, küresel bir oyuncu olamayacağının kanıtı. Değişim dediğimiz şey, liderin yöneleceği en zor ama en önemli yönetim unsuru bence. Küresel bir şirket, aslında sürekli değişen şirkettir. Böyle bir alana oynayan şirketin gündemi tekdüze değildir.

Capital: Peki küresel olmanın avantajları ve dezavantajları neler?
- Yerellikten küreselliğe geçişin yarattığı en önemli avantaj, büyüme ve büyük olmanın getirdiği güce sahip olmak. Bu güçten anladığımız, sektöründe trendleri izleyen değil, belirleyen bir şirket olabilmek. Tek örnek değil ama çok popüler olduğu için Apple’ın i-Phone’unu hatırlatmak isterim. Biz de camın Apple’ı olmak istiyoruz. Böylelikle müşteriye halen talep ettiği değil, gelecekte onun daha konforlu yaşamasını mümkün kılacak ürünleri sunabileceğiz. Küresel şirketler, tek bir coğrafyaya bağlı kalmanın tehdidinden de kurtulur, riskleri dağıtmış olurlar. Bunun da şirketin hayatta kalma şansını artırdığını düşünüyoruz. Dezavantajlarına gelince. Doğal olarak böy-lesi bir organizasyonu yönetmek çok daha zordur. Büyüklüğün bir gereği olarak çevik ve esnek davranmak zorundayız. Yerel olanla küresel şirket arasındaki en önemli fark, şirketin niteliğindedir. Entelektüel açıdan zayıf bir şirketin sadece satın almalarla devasa ölçeklere ulaşması devamlılığının garantisini oluşturmuyor. Biz de gerçek bir küreselleşme için entelektüel sermayemizi her açıdan kuvvetlendirmeyi stratejik yönlenmemizin en önemli unsuru olarak görüyoruz.

Capital: “Dünyanın ilk 3”ü hedefine nasıl ulaşacaksınız?
- Tek kelimeyle değişerek. Şişecam uzun bir zamandır aslında böyle bir değişimin gereklerini yerine getiriyor. İzlediğimiz ana ilke, ekonomik bir değer yaratmak şartıyla dünyanın her noktasında işimizi yapmak. Bir yandan bu iddiayı yaşama geçirirken, bir yandan da değişmeye devam edeceğiz. “İlk 3” hedefi uzun vadeli bir hedef. Bizim açımızdan hemen yapılabilecek bir plan değil.

Capital: Ne kadar uzun vadeli bir plan? Örneğin 2023 mü, sonrası mı?
- Camda dünyanın ilk 3 üreticisinden biri olma hedefine 2023’ten önce, 2018-2020 döneminde ulaşmayı umuyoruz. Tabii bunlar beklenti. Ve bu beklentiler de ekonomi ve taleple çok yakından alakalı. Bu hedefe ulaşmak için istikrarlı olarak her yıl ortalama yüzde 10 civarında büyüme gerçekleştirmemiz gerekiyor. 2020 döneminde 10 milyar dolarlık cirolara çıkmak gibi bir arzumuz var. Ama tabii ekonomi böyle giderse biraz sıkıntılı olur yine de arzumuz bu yönde.~

Capital: Şu an bu hedefin neresindesiniz? Ne kadar yaklaştınız?
- Şişecam 3 milyar dolarlık ciroya sahip. Bu rakam bizi dünya cam liginin ilk 10’u içine sokuyor. Makul bir süre içinde ligin derbisinde yer almak için bu büyüklüğü en az 3 katına çıkarmak gerek. Bu büyük bir iddia gibi görünebilir. Ancak krizlerin böylesi büyük meydan okumalar için en elverişli dönemler olduğunu düşünüyoruz. Şişecam, 2020’lere yıllık ortalama yüzde 10’un üzerinde büyüyerek ulaşmayı planlıyor. Bununla ilgili hazırlıklarımız büyük oranda tamamlandı.

Capital: Büyüme stratejinizde inorganik mi organik mi daha baskın?
- Hem organik hem inorganik olarak büyüyoruz. İlk önceliğimiz, yerel ortak desteğini de arkamıza alarak ve kendi imkanlarımızla mevcut tesislerin satın alınması, kalite, teknik donanım ve kapasitelerin geliştirilmesi. Bu olmadığı takdirde pazar potansiyellerini çok iyi değerlendirerek sıfırdan tesis şeklinde yatırım planlaması yapıyoruz. İlgili ülkede yatırımcıya sağlanan yatırım teşvik ve destekleri, girdi maliyetleri gibi faktörleri de göz önünde bulunduruyoruz. Camda dünyanın ilk üçünün arasında olmak, cam pazarının kendi doğal büyüme temposu içinde gerçekleştirilmeyecek bir hedef. Bunun iki kaçınılmaz yolu var. Konsolide etmek ve camın yeni kullanım alanlarına eğilmek. Biz her ikisine de oynuyoruz. Örneğin Şişecam daha yenilikçi olmak, düşünülmeyeni düşünmek ve üretmek, tek kelimeyle yeni olanı paraya çevirmek konusunda ciddi bir dönüşüm içinde. Bundan sonra Şişecam’ın etkinlik yelpazesi her geçen yıl daha inovatif ürünler ve hizmetlerden oluşacak.

Capital: Küresel pazarda konsolidasyon süreci çok hızlandı mı? Nasıl bir stratejiyle ilerliyorsunuz?
- Küresel düzeyde birinci lige baktığımızda 10 yıl önceki rakiplerle şimdikiler aynı. Bunlar Saint Gobain, Asahi ve NSG gibi çok büyük oyuncular. Bu kulvardaki sıralamanın hemen değişmesi söz konusu değil. Bir alt ligde ise orta ve küçük ölçekli şirketler arasında hızlı değişimler, satışlar söz konusu. Çünkü, küresel kriz camcıları da sarstı. Ya büyükler tarafından yutuluyorlar ya da kendi aralarında biraz konsolide oluyorlar. Bu durum bizim için ciddi bir konsolidasyon ve şirket satın alma fırsatları oluşturdu. Biz bir yandan kriz koşullarında operasyonel mükemmelliği sağlamak için verimlilik ve maliyet optimizasyonun-da detaylı planlar ve iyileştirmeler yaparken, bir yandan da bu satın alma fırsatlarını değerlendirip projelendiriyoruz. Bunun son örneği de Romanya’da satın aldığımız oto cam tesisidir. Ancak bundan sonra çok daha büyük boyutlarda satın almaların bizi beklediğini söyleyebilirim.

Capital: En çok hangi ülkelere bakıyorsunuz? Ne tür şirketler radarınızda?
- Bizim “hayati coğrafyamız” yakın coğrafya. Rusya ve Bulgaristan’ı da içine alan bu bölgede faaliyetlerimiz yeterince olgunlaştı. Şimdi daha uzaklara da gidiyoruz. Artık bölgeselden öte küresel bakış açısıyla ilerliyoruz. Asya, Latin Amerika ve Doğu Avrupa bölgeleri başta olmak üzere, fırsat gözüyle incelediğimiz tüm bölge ve ülkeleri değerlendirmeye alıyoruz.~

Capital: Satın almalara ne kadar bütçe ayırdınız?
- Şişecam bu anlamda önemli nakit varlığa sahip. Bunu bir alt değer olarak kabul edip 1/5’lik bir kaldıraç etkisini de hesaba kattığımızda 4 milyar dolara kadar satın almaları çok rahatlıkla finanse edebileceğimizi düşünüyorum. Ama reel olarak bakıldığında net bir bütçe ayırmak mümkün değil. 2013 yılı için 1 milyar dolar civarında yatırım hedefimiz var. Bunun içine organik, inorganik ve idame yatırımların tümü dahil.

Capital: 2012 nasıldı? 2013 beklentileriniz nedir?
- 2012 yıl sonu için net bir rakam veremeyiz ama yine 3 milyar dolara yakın bir rakamla kapatırız. 2012 ihracatımız ise 2011’e göre yüzde 8-10 seviyelerine düşebilir. 2013’e gelirsek, küresel ekonomi açısından görece bir toparlanmadan bahsedebiliriz. Ancak bu toparlanma ve ekonomik canlanmanın çok tatmin edici olmayacağını düşünüyoruz. Şişecam olarak olağan potansiyelimiz dolar bazında yüzde 10 büyümek. 2013 için tabii ki satışlarımızı ve ihracatımızı artırma hedefimiz var. Ancak bu ekonomik düzelmenin veya stabilitenin teminiyle mümkün. Bazen mevcut rakamlarınızı korumak da çok önemlidir. Yine de bu ortamın göreceli olarak iyileşeceğini tahmin ediyoruz. Satışlarımız artacaktır ama çok zıplamayacağız. Yatırımların ana karakteri ise 2013’te de değişmeyecek. Zamanlama açısından uygun olmayan kapasite artırıcı yatırımlarda çok cevval davranmayacağız.

Capital: 2023’te nasıl bir Şişecam göreceğiz?
- Aslında biz daha yakın zamanları rakamlandırıyoruz. Şişecam’ın vizyonu kendi alanının 3 önemli oyuncusundan biri olmak. Bu en az 10 milyar dolarlık ciroyu yaratmak anlamına geliyor. Fakat 3 katlık bir sıçrama, kâr kalitesinde herhangi bir zafiyet göstermeden gerçekleştirilmesi gereken bir hedef. Yani gelecek 10 yılda Şişecam bu düzeylerde büyürken, niteliğini de büyük oranda değiştirmiş olacak. Bugün Avrasya’da var olan Şişecam, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılında bütün kıtalarda bayrağını dalgalandıracak.

"KATMA DEĞERLİ URUNE YÖNELMELİYİZ"
SEKTÖRÜN ÖNÜ AÇIK
Türk cam sanayiinin hacmi 2 milyar doları biraz aştı. Gelişmekte olan, önü açık bir sanayi. Bizim dışımızda da gayet iyi cam üreticileri var ve rekabet ilerliyor. Ama tabii dünya çapında bir şeyler yaratmak çok kolay değil. Sanayimizin ileriye gidebilmesi için katma değerli ürünlere yönelmemiz lazım. Zaten amacımız da bu.
AR-GE YATIRIMLARI
AR-GE harcamalarımızın toplam ciro içindeki payı yaklaşık yüzde 1-2 düzeyinde. Tutar olarak ise 2012’de yaklaşık 30 milyon dolar oldu diyebiliriz. Ancak yüksek iddialarını vizyonuna yerleştirmiş bir şirket için bu yeterli sayılamaz. 2013’te AR-GE’nin hem yatırım hem operasyonel gündemimizden daha ağırlıklı pay alacağını söyleyebilirim.
TASARRUF TEDBİRLERİ
1,4 milyar metreküp ile Türkiye’nin en çok gaz tüketen tüketicilerinden biriyiz. Bunlar kurabiye fırınları değil... Dolayısıyla doğalgaz zammı bizi doğrudan etkiliyor. Elektrik tüketimimiz de yüksek. Topluluk olarak 800-900 milyon kilovat/saate gelen tüketimimiz var. O nedenle enerji tasarrufuna ilişkin ciddi tedbirler alıyoruz.~

Geleceğin Şişecam’ı nasıl olacak?
1- Cam alanında ilk 10 içinde yer alıyoruz. Her alanımızda “Dünyanın 1’inci ligindeyiz.”
2- Bundan sonra Şişecam’ın etkinlik yelpazesi her geçen yıl daha inovatif ürünler ve hizmetlerden oluşacak.
3- Camın Apple’ı olmak istiyoruz. Gelecekte daha konforlu yaşamı mümkün kılacak ürünleri önce biz sunmayı hedefliyoruz.
4- 2013 yılında organik ve inorganik yatırımlar için 1 milyar dolar civarında yatırım hedefimiz var.
5- Camda dünyanın ilk 3 üreticisinden biri olma hedefine 2018-2020 döneminde ulaşmayı umuyoruz.
6- Bunun için yılda ortalama yüzde 10 civarında büyümeyi ve 2020’de 10 milyar dolar ciroya çıkmayı arzuluyoruz.
7- Bundan sonra çok daha büyük boyutlarda satın almaların bizi beklediğini söyleyebilirim.
8- Bugün Avrasya’da var olan Şişecam, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılında bütün kıtalarda bayrağını dalgalandıracak.
9- Latin Amerika, Ortadoğu, Hindistan, Çin, Tayland, Vietnam ve Endonezya’yı, yatırım yapmak için yakından takip ediyoruz.
10- Gelecek 10 yılda Şişecam bu 10 düzeylerde büyürken, niteliğini de büyük oranda değiştirmiş olacak.

ŞİŞECAM'IN DNA'SINDA NE VAR?
EN GÜÇLÜ YÖNÜMÜZ
Şişecam, Cumhuriyet ile özdeşleşmiş bir kurum. En güçlü olduğumuz nokta, eğitimli ve yetenekli insan kaynağımız. Ayrıca teknolojik yetkinlik, operasyonel beceri, güçlü sermaye yapısı Şişecam’ın gücünün kaynağı. Faaliyet alanlarında derin bir bilgi ve deneyime sahip. Tüm bunlar, şirketin geleceğe yönelimi açısından sahip olduğumuz önemli avantajlar.
ÇOK KÜLTÜRLÜ YAPI
30 yıldır İş Bankası Grubu’ndayım, 2006’dan beri de Şişecam’dayım. Sadece Türkiye’de değil, dünyada da bu ölçekteki küresel şirketleri yönetmenin sorumlulukları daha farklıdır. Böyle küresel bir şirkette çok kültürlü bir yapıya geçiyorsunuz. Bu yapı değişik insanlarla çalışma, değişik kültürlere göre düşünebilme, bazen gerilme, bazen esneme kabiliyeti gerektiriyor.
ZOR BİR YÖNETİCİYİM
Zorlukları yok mu? Tabii ki var. 9 ülkede, 18 bin kişiyle ve bu kadar geniş bir müşteri ağına sahip olursanız, her gün farklı bir aksiyon yaşarsınız... Bu tempoyu idare etmenin getirdiği zorluklar tabii ki var, ama keyfi de var. Nasıl bir yönetici olduğuma gelirsek... İnsanın kendi kendini değerlendirmesi çok doğru değildir. Bu konuda kendimi tanımlamaktan da özellikle kaçınırım. Ama zor bir yönetici olduğumu söyleyebilirim.