Dünyada ilk 10'a gireceğiz

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

16 yıl önce ekonomik kriz nedeniyle kapanan Oba Makarna’yı satın alarak gıda sektörüne giren Gaziantepli Özgüçlü Ailesi, toplam cirosu 6 milyar TL olan büyük bir gruba dönüştü. Bugün dünyanın en büyük makarna ihracatçısı konumunda olduklarını söyleyen Oba Makarna CEO’su ALPASLAN ÖZGÜÇLÜ, “Hedefimiz gıda sektöründe yeni alanlara girerek Oba Makarna’yı 5 yıl sonra dünyanın en büyük ilk 10 gıda şirketi arasına sokmak” diyor.

Oba Makarna, tam bir dönüşüm ve başarı hikayesi. 50 yıl önce Selahattin Öztahtacı tarafından kurulan marka, 80’li yıllarda pazar lideriydi. 2000’lerin başında ise yaşadığı kriz sonrasında kapandı. 4 yıl üretime ara veren ve kapalı kalan markayı 2005 yılında Gaziantepli İpek Yem şirketinin sahibi Musa Özgüçlü satın aldı. İkinci sahibi Özgüçlü Ailesi’yle küllerinden yeniden doğan Oba Makarna, 8 yıldır sektöründe ihracat şampiyonu. Günlük 2 bin tonluk üretim kapasitesiyle dünyanın 2’nci, Türkiye’ninse en büyük makarna üreticisi konumunda. Zor günler yaşayan markayı satın aldıktan sonra yeni yatırımlarla güçlendirdiklerini ve yurt dışına açtıklarını söyleyen Oba Makarna CEO’su ve ikinci kuşak temsilcisi Alpaslan Özgüçlü, 2020’yi 6 milyar TL ciro ve 300 milyon dolar ihracatla kapattıklarını belirtiyor. Önümüzdeki 5 yılda en büyük hedeflerinin dünyanın en büyük ilk 10 gıda şirketi arasına girmek olduğunu belirten Özgüçlü, “Türkiye’de ise sanayide büyümek ve ilk 10 sanayi şirketi arasına girmek istiyoruz” diyor. Oba Makarna yönetim kurulu başkanı Musa Özgüçlü ve oğlu şirketin CEO’su Alpaslan Özgüçlü’yle yeni yatırımlarını ve bundan sonraki hedeflerini konuştuk: 

 Makarna sektörüne girmeden önce ne yapıyordunuz? 

 Gaziantepli bir aileyiz. 2005’te Oba Makarna’yı satın almadan önce İpek Yem adı altında yem üretimimiz vardı. 1988 yılında kurduğumuz yem işimiz hala devam ediyor. Günlük 1.500 tonluk üretim kapasitesiyle Orta Doğu’nun en büyük yem fabrikasına sahibiz. 

 Oba’yı atın aldıktan sonra bugün şirket hangi noktaya geldi?

Satın almadan sonra yurt dışı ihracat pazarlarının geniş olmasından dolayı makarna işini çok büyüttük. Oba Makarna bugün günlük 2 bin ton üretim kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük makarna üreticisi oldu. Dünya çapında ise 2 tesisle bu kapasiteyi gerçekleştiren tek makarna şirketiyiz. Ürünlerimiz her gün 100’ü aşkın ülkede milyonlarca sofraya ulaşıyor. Sektörümüzde Türkiye’nin en hızlı büyüyen şirketi olduk. Makarna dışında un, noodle, peynir soslu makarna (mac & cheese) ve nişasta işine girdik. Makarna, un ve noodle’da 3 farklı üretim tesisimiz var. 

Makarna işine girmek grubu ne kadar büyüttü?

 2008 yılında, 19 yaşında Oba Makarna’nın başına geçtiğimde 18 milyon TL cirosu vardı. Bugünkü cirosu ise 3,5 milyar TL. 

 Bugün toplam kaç sektörde faaliyet gösteriyorsunuz? Kaç çalışanınız var? 

 Sadece gıda sektöründe faaliyet göstermiyoruz. Enerji sektöründe güneş enerjisi yatırımlarımız da var. Denizcilik, enerji gibi yeni girdiğimiz alanlarla 8 sektörde faaliyet gösteriyoruz. Toplam 1.200 çalışanımız mevcut. 

 Geçen yıl grubun toplam cirosu ne oldu? 

 2020 yılında çatımız altında olan tüm şirketlerimizle yaklaşık 6 milyar TL ciro elde ettik. 

 İhracatınız nedir? 

 Geçen yıl, 300 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektöründe ihracat şampiyonu olduk. Makarna sektöründe ise son 8 yıldır ihracat şampiyonluğumuzu sürdürüyoruz. 

 Dünyada ve Türkiye’de sektörde kaçıncı sıradasınız?

Türkiye’nin en büyük makarna üreticisiyiz. Dünyada ise en büyük 2’nci makarna üreticisi konumundayız. Aynı zamanda dünya makarna ihracatında birinci sıradayız. Dünya makarna ihracatından yüzde 10 pay alıyoruz. 

Türkiye’nin en hızlı büyüyen gıda şirketlerinden biri olmayı nasıl başardınız?

 Bunu özetleyecek üç kelime var; çalışmak, hızlı kararlar almak ve daha çok çalışmak. Elbette burada ekibimizin de performansı çok değerli. İşimize olan aşkımıza saygı duymaları, onların da bu bilinçle çalışmaları bizi bu başarıya ulaştırdı. En önemli dönüm noktamızsa 2009-2010 yılları arasında makarna sektörüne yaptığımız 50 milyon Euro tutarındaki büyük yatırım oldu. Günlük 80 tonluk makarna üretim tesisimiz vardı. Bunu ilk etapta 300 tona çıkardık. Daha sonra da kapasiteyi katlayarak 2 bin tona kadar artırdık. O dönemde büyüme konusunda risk aldık. Ayrıca mevcut rakiplerimizin gittiği pazarlardan ziyade yeni pazarlara yöneldik ve her pazarda markalaşma odaklı çalıştık. Bu nedenle yatırımlarımıza hız kesmeden devam ettik. 

 Büyüme konusunda başka stratejileriniz neler oldu? 

 Esas stratejinin ortamı iyi teneffüs etmek olduğunu düşünüyorum. Müşterilerin ihtiyaçlarını doğru tespit etmek, pazardaki açığı fark edip ürün geliştirmelerini bu doğrultuda planlamak ve başaracağımıza inanmak stratejimizin temelini oluşturuyor. Ayrıca özellikle pandemi döneminde makarna, un gibi temel gıda ürünlerine olan talebin normalin üzerinde seyretmesi büyümemizi destekledi. Pandemi sürecindeki talep artışından şirketimiz olumlu yönde etkilenerek, başarılı bir yılı geride bıraktı. 

 Bu yıl nasıl geçiyor? Dolar kurundaki hızlı artıştan nasıl etkilendiniz? 

 Pazar koşullarına göre hareket ediyoruz. İhracat ağırlıklı çalışıyoruz. Satışlarımızın yüzde 75-80’i ihracat olsa da iç pazarda da aktif rol oynuyoruz. 

 Kaç yerde üretim yapıyorsunuz? 

 Gaziantep, Sakarya ve Pendik’te üretim tesislerimiz var. Ayrıca Konya ve Niğde’de güneş enerjisi tesislerimiz bulunuyor. 

 Enerjideki kurulu gücünüz ve bundan sonraki hedefiniz nedir? 

 Enerjide çok büyük değiliz. 10 megavatlık güneş enerjisi tesisimiz var. Bundan sonra da enerjide çok büyümeyi düşünmüyoruz. Daha çok sanayi alanında büyümeyi düşünüyoruz. 

 Neden? 

 Enerji, mevcut sektörlerimizden çok farklı. Elbette daha sistematik bir düzen, ancak uzun vadede kendini amorti ediyor. Sanıyorum bize üretmek, pazarlamak daha heyecanlı geliyor. Üretimin içinden gelen bir aile olduğumuz için üretmek bize daha çekici geliyor. Üretmek bizi daha da ileri atıyor. Enerjide, tesislerin kapasitesi kadar üretim yapabiliyorsunuz. Ancak sanayi şirketlerinde önümüzü daha açık görüyoruz. Yatırımlarımızı planlarken de mutlaka ihracat pazarlarını göz önünde bulunduruyoruz. Bundan sonra da üretim ve ihracata yönelik yatırımlar yapmayı planlıyoruz. 

Bu yıl hangi konulara odaklanıyorsunuz?

 2020’den bu yana navlun ve yeni nesil ürün grupları odaklandığımız en önemli konular. Dünya genelinde yaşanan konteynır krizi nedeniyle müşterilerimizin mağduriyetini gidermek amacıyla bu yıl kendi denizcilik şirketimiz olan Savana Shipping Line’ı kurarak armatörlük sektörüne adım attık. Elbette, kolay bir karar değildi bilakis oldukça radikaldi. Ancak kriz anında alınabilecek en iyi aksiyonun bu olduğuna inandık. Nitekim bu alandaki şirketimizde yatırımlarımız devam ediyor. Ayrıca pandemiyle değişen tüketim alışkanlıkları bizi hızlı tüketim ürün grubuna yöneltti. Son dönemde lansmanını yaptığımız Obamie Noodle ürünümüzle lezzet odaklı, hızlı tüketim ürünleri kategorisine girdik. Yine 2021’in ikinci çeyreğinde lanse ettiğimiz peynir soslu makarna (mac&cheese) iç pazarda oldukça yeni bir ürün olmasına rağmen kısa sürede yeni nesil tüketicinin beğenisini kazandı. 

Önümüzdeki dönemde yeni yatırımlarınız neler olacak?

 Hem kendi sektörümüzde hem de sektör dışı yatırımlarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. İki gemi satın alarak girdiğimiz denizcilik yatırımımızda gemi sayımızı 5’e çıkardık. Her geçen gün büyüyen filomuzla kendi ürünlerimizin lojistiğini sağlamanın yanı sıra diğer ihracatçı firmalara da hizmet vermeyi amaçlıyoruz. 

 Denizcilik sektörüne ne kadar yatırım yapacaksınız? 

 150-200 milyon dolar yatırım yapmayı planlıyoruz. 2023 yılı sonuna kadar gemi sayımızı 20’ye çıkarmayı planlıyoruz. 

 Kendi gemilerinizin olması ihracatınızı nasıl etkiledi? 

 Üzerinden aylar geçse de konteynır krizinin katlanarak büyüdüğünü yaptığımız yatırımın doğru bir hamle olduğunu tecrübe ettik. Bu yatırımımız elbette ihracatımızda olumlu etki yarattı. Ancak daha da önemlisi müşterilerimizin mağduriyetini giderme yönünde çok olumlu oldu. 

 Yeni şirket satın alma hedefiniz var mı? 

 Bu yıl hem yem hem makarna işimizle bağlantılı olan nişasta sektörüne yatırım yaptık. Avrupa ve Türkiye’de nişasta üretiminde söz sahibi şirketlerden olan PNS Pendik Nişasta’nın yüzde 50’sini devraldık. Bu alanda yeni yatırım planımız henüz bulunmasa da kapasite artırmaya yönelik planlarımız olgunlaşıyor. 

 Makarna ve noodle’da yeni yatırım olacak mı? 

 Bu yıl imza attığımız 20 milyon dolarlık yatırımımızla 3 noodle ve 2 spagetti hattımızı 2022’de faaliyete geçirmeyi hedefliyoruz. Faaliyete geçecek yeni noodle hatlarımızla aylık 90 milyon kapasiteyle Türkiye’nin en büyük noodle üreticisi olacağız. 

 2021 yılsonu için ciro, büyüme tahminiz nedir? 

 Bu yıl, tüm şirketlerimizi göz önünde bulundurarak totalde 7,5 milyar TL ciro hedefliyoruz. 

Bundan sonraki hedefiniz nedir? 

 Yeni alanlara girerek Oba Makarna’yı 5 yıl sonra dünyada ilk 10 gıda şirketi arasına sokmak istiyoruz. 

 Yeni alanlar neler olacak? 

 Gıda sektöründe birbiriyle bağlantılı, yakın alanlarda büyüyoruz. Şu anda noodle pazarında büyüyoruz. Noodle’ın dünyada en az makarna kadar büyük bir piyasası var. Noodle’da önümüzdeki dönemde önemli bir büyüme hedefliyoruz. Bu yıl girdiğimiz nişasta da önemli büyüme hedefliyoruz. Ayrıca nişastanın türevleri olan sitrik asit, sorbitrol gibi farklı nişasta türevlerine de gireceğiz. 

 En önemli hayaliniz nedir? 

 Türkiye’nin ilk 10 sanayi şirketi arasına girerek, ulusal arenada da markamızı ilk sıralara taşımak.