Enerji daha da hareketlenecek

Accenture küresel yönetim danışmanlığı, teknoloji servisi ve dış kaynak kullanımı sağlayan dünyanın en büyük danışmanlık şirketlerinden... 2000 yılından itibaren Türkiye'de aktif şekilde hizmet veren şirket, üretim, perakende ve lojistiğin yanında son 3 yıldır da enerji sektörüne odaklanmış durumda. Enerjinin hizmet verdikleri 5 sektörden biri olduğunu belirten Accenture Yönetici Şirket Ortağı ve Türkiye Enerji Grubu Ülke Sorumlusu Hakan Irgıt, "2011 bütçe yılında dengeli bir şekilde toplam 25,5 milyar dolarlık cironun yaklaşık 5 milyar dolarını bu sektörden sağladık" diyor. Accenture, enerji alanında petrol ve gaz, altyapı hizmetleri, petrokimya ve madencilik sektörlerine hizmet sunuyor. Petrol ve gaz alanında Tüpraş, TPAO/Petrobras, BP, altyapı hizmetleri alanında Enerjisa, Çalık Enerji, OMV, kimya alanında Petkim, Sunchemical ve Akkim hizmet verdiği müşterilerden birkaçı... Accenture Yönetici Şirket Ortağı ve Türkiye Enerji Grubu Ülke Sorumlusu Hakan Irgıt, enerji konusunda neler yaptıklarını, önümüzdeki dönemde sektörde ne tür gelişmelerin olacağını ve şirketlerin ne tür aksiyonlar alması gerektiğini şöyle anlattı:

Accenture olarak enerji konusunda neler yapıyorsunuz?
- Enerji alanında petrol ve gaz (upstream, midstream, downstream), altyapı hizmetleri (elektrik üretim, iletim, dağıtım ve perakende), petrokimya ve madencilik sektörlerine hizmet sunuyoruz. Bu sektörlere yönelik verdiğimiz hizmetler arasında fonksiyon olarak, strateji planlama, kurumsal ve emtia bazında risk yönetimi, organizasyonel yapılandırma, iş süreci iyileştirme ve tasarlama, işletme modelleri ve optimizasyonları, bayi ağı optimizasyonları, teknoloji danışmanlığı, kurumsal kaynak sistemleri (ERP), faturalama ve müşteri yönetim gibi birçok alanda danışmanlık hizmeti veriyoruz. Türkiye'nin önde gelen ulusal ve uluslararası şirketleriyle çalışıyoruz. Petrol ve gaz alanında Tüpraş, TPAO/Petrobras, BP, altyapı hizmetleri alanında Enerjisa, Çalık Enerji, OMV; kimya alanında Petkim, Sunchemical ve Akkim bunlardan bazıları.

Hizmet verdiğiniz kategoriler, alanlar içinde enerjinin sizin için önemi nedir? Bu konuda nasıl bir kadronuz var?
- Türkiye'de enerji alanında hizmetlerimize 2008 yılında TPAO/Petrobras ortaklığının Karadeniz'de petrol arama projesinin yönetimini yaparak başladığımızı söyleyebiliriz. Enerji sektörü, Accenture'ın hizmet verdiği beş sektörden birisi. 2011 bütçe yılında dengeli bir şekilde toplam 25,5 milyar dolarlık cironun yaklaşık 5 milyar dolarını bu sektörden sağladık. Yani, önem açısından finans, telekomünikasyon gibi diğer sektörlerle eş değerde diyebiliriz. Accenture'ın yalnızca altyapı hizmetleri alanına odaklanmış 10 bin küresel çalışanı bulunuyor. Türkiye'deki kadromuzda hem enerji sektöründe yetişmiş kişiler hem yönetim danışmanlığı ve teknoloji danışmanlığı kadrolarımızdan enerji sektörüne odaklananlar hem de küresel Accenture enerji takımından Türkiye'deki projeleri desteklemek için belirlenmiş kişilerin oluşturduğu güçlü bir takım yapımız var.~

Peki ne tür projeler yapıyorsunuz?
- Türkiye'de petrol arama projesinin yönetimi dışında yürüttüğümüz projelerden bazılarından bahsedecek olursak, kimya şirketinin 2015 stratejisinin belirlenmesi, dağıtım şirketinin akıllı şebeke ve otomatik sayaç okuma sistemi uygulama danışmanlığı, elektrik üretim şirketinin temel operasyon ve bakım süreçlerinin yeniden tasarlanmasını sayabiliriz. Bunun yanında rafineri şirketinin organizasyonel yapılanması ve iş süreçlerinin yeniden tasarlanması, petrokimya tesisinde enerji optimizasyonunun sağlanması, akaryakıt şirketinin tüm SAP fonksiyonlarının tasarlanması, geliştirilmesi, testi, eğitimi ve hayata geçirilmesi de var.

Accenture enerji konusunda nasıl bir know-how'a sahip? Sektörün nabzını nasıl tutuyorsunuz?
- Accenture'ın dünya çapında sahip olduğu know-how'ı anlatmanın en güzel yöntemlerinden birisi organize ettiği ve kurduğu organizasyonlar. Bunlardan bir tanesi 2002 yılında kurulan Accenture Küresel Enerji Kurulu. Burada önde gelen otomotiv, petrokimya, petrol ve gaz ve altyapı hizmet şirket yöneticileri, endüstri uzmanları ve akademisyenler bir araya gelerek dünyadaki enerji eğilimlerini değerlendirip, şirketlerin nasıl aksiyon almaları gerektiğini tartışıyor. Bununla beraber Accenture 20 yılı aşkın süredir "Uluslararası Utilities ve Enerji Konferansı"nı organize ediyor. Bu konferansta endüstriden yöneticiler sektörü etkileyen teknoloji inovasyonu, enerji politikaları, enerji piyasaları ve müşteri gelişimi ile ilgili konulara odaklanıyor. 2012 yılı Nisan ayında San Francisco'da düzenlenecek olan konferansta Türkiye'den de birçok davetlimiz olmasını planlıyoruz. Bu örneklerden ilham alarak Türkiye'de 2010 yılında Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Fatih Birol'un konuk konuşmacı olarak katıldığı Türkiye enerji sektörünün değerli yatırımcıları ve yöneticilerini bir araya getirdiğimiz bir yuvarlak masa toplantısı düzenleyip bilgi paylaşımı için etkin bir platform oluşturduk. Bu toplantının benzerini 2012 yılında da organize etmeyi planlıyoruz. Accenture'ın, detaylı bir araştırma sonucunda ortaya çıkardığı sektörün gelişmesine değer katan raporları da mevcut. Bunlardan en önemlilerinden biri Dünya Ekonomi Forum'uyla beraber hazırlanmış olan "Akıllı Şebeke ve Hat Yatırımlarının Hızlandırılması" adlı rapor. Bu ve diğer benzeri raporlara www.accenture.com/us-en/industry/utilities/smart-grid adresinden ulaşılabilir.

Türkiye'de şirketler özellikle hangi sorunlar ya da ihtiyaçlarla size geliyor, ne tür taleplerde bulunuyor?
- Elektrik sektörü özelinde bakacak olursak, Gün Öncesi Piyasası'nın açılması ile sektör oyuncularının kendi portföylerini dengeleyebilecekleri daha özgür bir piyasa yapısı pek tabii üreticiler ve tüketiciler için yeni stratejiler gerekliliğini ortaya koydu. Mevcut ve ilerlemekte olan özelleştirmeler gerek üretim gerek dağıtım kurumlarında yeniden yapılanma ve kurumsal tasarım ihtiyaçları doğurdu. Mevzuattaki değişiklikler uzaktan sayaç okuma ve akıllı şebeke sistemlerinin kullanımını yaygınlaştırıyor. Ortaklıklar ve satın almalarla birlikte Birleşme Sonrası Entegrasyon (Post-Merger Integration) hizmetlerimize olan talep de arttı. Petrol ve gaz özelinde bakacak olursakjeopolitik gelişmeler ışığında büyük projelerin stratejik değerlendirmelerinin yapılması, bayi ağı optimizasyonu gibi ihtiyaçlar son dönemlerde müşterilerimizin gündeme getirdikleri konular.

Sektörün gelişiminin önündeki en büyük engeller neler?
- Yetkin insan kaynağı eksikliği, gerekli temel teknoloji ekipmanlarının yurtdışı kaynaklı olması, özelleştirme sürecindeki gecikmeler ve belirsizlikler diye sıralayabiliriz.~

YENİ OYUNCULAR GİRECEK
Sektör önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte nereye ulaşacak? Sektöre kaç yeni oyuncu katılacak, bu rekabeti nasıl etkileyecek?
Konsolidasyon olacak Yurtdışındaki müşterilerimizin bizlerle yaptıkları bazı çalışmaları da baz alarak, özellikle elektrik üretim alanında yurt dışından yeni oyuncuların piyasaya gireceğini tahmin ediyoruz. Bununla beraber, sektörde konsolidasyon olacağına ve büyük oyuncuların sektörde varlık göstermeye devam edeceğine inanıyoruz.
Yatirim hizlanacak Elektrikli araçların şarj noktalarının ve mikro-üretim seçeneklerinin artması dağıtım şirketlerinin şebeke yönetimini zorlaştıracak ve akıllı şebeke yatırımlarını hızlandırmalarına neden olacak. Serbest tüketici limitinin sıfıra düşürülmesiyle özellikle mesken müşterilerinin talepleri ve enerji şirketleri için değeri hızlı bir şekilde artacak.
Yeni iş modelleri Enerji şirketleri bir yandan müşteri kaybetmemek için yarışırken, bir yandan ek gelir sağlamak için yeni iş modellerine yönelecek. Vadeli enerji borsası ve "Over-The-Counter" piyasası oluşacak ve burada gerek Türk gerek yabancı birçok oyuncu yer alacak.

SEKTÖRDE NELER OLACAK?
Önümüzdeki dönemde enerji sektörü büyürken şirketler özellikle hangi sorunlarla karşılaşacak?
Yavaşlama olasılığı Elektrik sektöründe yaşanmasını beklediğimiz konsolidasyon dolayısıyla, özellikle orta ve küçük ölçekli enerji şirketlerinin dikey entegre enerji şirketleri ile aynı pazarda var olmakta zorlanacağı düşüncesindeyiz. Özelleştirmelerin hızlanması için gereken likidite sorununun çözülememesi durumunda liberalleşmenin yavaşlaması olasılık dahilinde.
Dağıtımın yükü artacak Ancak diğer yandan doğal gaz alanındaki liberalleşmenin de elektrik alanındakini yakalayacak derecede ivmeleneceğine inanıyoruz. Serbest tüketici limitinin hızlı şekilde düşürülüyor olması perakende sektörünün önünü açarken toptan satış şirketlerine sağlanması gereken hizmetlerin artması sebebiyle dağıtım şirketlerinin mevcut yükünü artıracak.
Zorluklar doğuracak Altyapısının iyi bir şekilde oturtulamaması durumunda bu iş yükü portföy geçişlerinde zorluklar doğuracak. Karbon emisyonu ile ilgili mevzuatta yapılacak değişikliklere bağlı olarak özellikle kömür kaynaklı termik santral sahibi üretim şirketleri zor günler yaşayabilir. Elektrik maliyetlerindeki dalgalanma sebebiyle yeni yatırımlar için proje finansmanı bulunmasında zorluklar gözlenebilir.
dodo'dan coco'ya geçiş Akaryakıt sektörüne bakacak olursak, distribütörlerin baş rol oynadığı DODO (distributor owned-distributor-operated) yapısından yavaş yavaş şirketlerin baş rol oynadığı COCO (company owned-company operated) yapısına geçiş, akaryakıt şirketlerinin stratejilerinde ve yatırım planlarında önemli değişikliklere yol açıyor ve açacak.