İki sektöre odaklandık

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

Dedeman Holding Yönetim Kurulu Başkanı RIFAT DEDEMAN, babasının döneminde başlatılan sadeleşme ve iki sektöre odaklanma stratejisini sürdürüyor. Turizmde pandemiden kaynaklanan yüzde 50’lik kaybı madencilik yatırımlarıyla dengelediklerini anlatan iş insanı, belirsizliğe rağmen otel açmaya devam ettiklerini anlatıyor. Madencilikte ise 3 yıl içinde yeni yatırımlarla ciroyu 2 katına çıkaracaklarını açıklayan Dedeman, “Bu alanda lider konuma gelmek istiyoruz” diyor.

Rıfat Dedeman, Dedeman Ailesi’nin 3’üncü kuşağını temsil ediyor. 1,5 yıl önce babası Murat Dedeman’ın ani vefatından sonra holdingin yönetimini devraldı. İş hayatına ailesinin Stockholm’deki seyahat acentesinde başlayan Dedeman, holdingde finanstan satışa kadar her kademede çalıştığını söylüyor. “Babam, beni ve ablamı liderliğe hazırlamak için her türlü olanağı sundu. Biz de bunu iyi değerlendirdik” diyen Dedeman, babasının ölmeden önce en büyük vasiyetinin turizm ve madencilikte sağlıklı büyüme stratejisini devam ettirmek olduğunu belirtiyor. Son 14 yılda Dedeman Holding’in önemli exit’ler yaparak pek çok sektörden çıktığını ve sadeleştiğini anlatan Dedeman, bu sayede daha hızlı karar aldıklarını ve büyüdüklerini ifade ediyor. Hissedar yapısında da sadeleşmeye gittiklerini belirten Dedeman, “Önce turizmde ardından madencilikte Nazire Dedeman ve ailesinin hisselerini satın aldık” diyor. Geçen yıl turizmde pandemiden kaynaklanan yüzde 50’lik ciro kaybını madencilik yatırımlarıyla telafi ettiklerini söyleyen Dedeman, bu alanda 3 yıl içinde yeni yatırımlarla ciroyu 2 katına çıkarmayı hedeflediklerini belirtiyor. Dedeman Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rıfat Dedeman, holdingin yeni dönem planlarını ve büyüme stratejilerini ilk kez Capital’e anlattı: 

 1,5 yıl önce göreve geldiğinizde hangi konulara odaklandınız? 

 Babamın vefatının öncesinde turizm ve madencilik sektörlerine yoğunlaşma kararı aldık. Babamın ani vefatından sonra da bu stratejiyi devam ettiriyoruz. Hem madencilik hem turizm sektöründeki yatırımlarımız ve büyüme odağımız devam ediyor. Bunun dışında dijital çağa ayak uydurmak için çok önemli dijitalleşme yatırımları yapıyoruz ve insan kaynağımızın yetkinliklerini güçlendiriyoruz. 

 Neden iki sektöre odaklanma kararı aldınız? 

 2004’te böyle bir karar almıştık. O dönemlerde seyahat acentesi, tur operatörlüğü, araba kiralama, uydu haberleşme, kompozit taş üretim gibi farklı işlerimiz vardı. Son 15 yılda bu sektörlerden çıktık, turizm ve madenciliğe odaklandık. Rahmetli dedem her zaman Türkiye’nin yer altı ve yer üstü zenginliklerini ülkeye kazandırmak gerektiğini söylerdi. Biz de bu hedef doğrultusunda çalışmaya devam ediyoruz. 

 Çıktığınız başka alan oldu mu? 

 Hissedar yapımızı da sadeleştirdik. 2013 öncesinde holdingde Nazire Dedeman ve ailesiyle Murat Dedeman ve ailesi olmak üzere yönetimde iki aile vardı. 2013’te turizmde, 2017’de ise madencilikte Nazire Dedeman ve ailesinin hisselerini devraldık. Böylece hem sektörel olarak hem hissedar yapısı anlamında sadeleştik. 

Sadeleşme ne sağladı?

Sadeleşmenin çok ciddi faydasını gördük. Eskiye göre çok daha hızlı karar alabiliyoruz ve kaynaklarımızı çok daha verimli kullanıyoruz. Diğer sektörlere kaynak ayırmadığımız için tüm enerjimizi turizm ve madenciliğe yoğunlaştırabiliyoruz. 

 Belli sektörlerden çıkış kararı sizi hangi noktaya taşıdı? 

 Enerjimizi otelciliğe ve madenciliğe verebildiğimiz için otelcilikte hem otel say��sı hem farklı markalarla büyümeyi başarabildik. Madencilikte sektörde en büyük ilk 10 arasına girdik. Ciroda ise 15 yıl öncesine göre en az yüzde 50 büyüme sağladık. 

2020’yi nasıl geçirdiniz? 

 Otelcilik pandemiden en çok etkilenen sektör olduğu için bayağı sıkıntılı geçti. Seyahat kısıtlamaları ve turizm harcamalarının azalmasından dolayı turizmde büyük kayıplar yaşandı. Bu durum bizi de etkiledi. 2020 bütçemizi ilk yaptığımızda turizmde ciro hedefimiz, 300 milyon TL civarındaydı. Ancak pandemiden dolayı turizm ciromuz 158 milyon TL olarak gerçekleşti ve yüzde 50’ye yakın bir ciro kaybımız oldu. 

 Kayıp sonrası otel sayısında azalma oldu mu? 

 Hayır, şu anda tüm otellerimiz açık. Hatta Kastamonu’da yeni otel açılışı yaptık. 

 Toplam kaç çalışanınız var? Bunun ne kadarı turizmde? 

 Turizm tarafında yaklaşık bin çalışanımız var. Madencilik sektöründe ise 450 kişi çalışıyor. Toplamda 1.500 kişiye istihdam sağlıyoruz. 

 Geçen yıl holdingin toplam cirosu ne oldu? 

 2020’de pandemiye rağmen 395 milyon TL ciro gerçekleştirdik. Bunun 236 milyon TL’si madencilikten geldi. 

 Bu yıl için ciro hedefiniz nedir? 

 2021 bütçemizde otelcilikte 250 milyon TL, madencilikte 296 milyon TL hedefliyoruz. Toplamda ciro hedefimiz 547 milyon TL. 

 Ne kadarlık bir büyüme öngörüyorsunuz? 

 Bu yıl 2020’ye göre TL bazında yüzde 20-25 büyüme sağlayacağız. En büyük büyüme madencilikten gelecek. 

 Neden? 

 Madencilikte pandemiden sektör olarak çok etkilenmedik. Sadece pandeminin başında Çin ile Amerika arasındaki ticaret savaşlarından dolayı maden fiyatlarında gerileme yaşandı. Ancak 2020’nin sonlarına doğru sektör çok hızlı toparladı ve maden fiyatları eski seviyesine çıktı. Döviz kurlarının artışı sektöre yaradı. Bu yıl kurlardaki artıştan dolayı kurşun ve çinkoda ciddi büyüme bekliyoruz. 

 Madencilikte hangi alana odaklanıyorsunuz? 

 Kurşun, çinko ve krom üretiyoruz. Son dönemde madencilikte de sadeleşmeye gittik. Eskiden 50’den fazla ruhsatımız vardı. Bunu, 15 ruhsata kadar indirdik. İhracat ağırlıklı çalıştığımız için üretimin yüzde 95’ini başta Çin olmak üzere Avrupa ve Rusya’ya ihraç ediyoruz. 

 Hangi alanlardan çıktınız? 

 Daha önce kompozit taş üretimimiz vardı, bundan çıktık. Çok değerli olan 2-3 üretime odaklandık. Kayseri, Adana ve Erzurum’da çok ciddi üretim yapıyoruz. Eskişehir ve Balıkesir’de de arama ve sondaj çalışmalarımız devam ediyor. 

 Ruhsat sayısını azaltıp sadeleşme ne sağladı?

50 ruhsatınız olduğu zaman çok fazla dağılıyorsunuz. Artık sondaj ve rezerv arama çalışmalarımızı bildiğimiz yerlere yaptığımız için verimliliğimiz çok arttı. Bugün 50 yerine 15 ruhsatta üretim yaptığımız için daha kârlı ve verimli çalışıyoruz. 

 Yeni sondaj çalışmaları nasıl gidiyor? 

 Ağırlıklı kurşun ve çinko rezervlerini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapıyoruz. Çok olumlu giden yerler olduğu gibi beklentimizin altında kalan sondaj çalışmaları da var. Ancak bizim için en önemlisi Kayseri Delikkaya’daki kurşun çinko sahamız. Burası Türkiye’nin en büyük kurşun çinko sahalarından biri. Burada hem yer üstünde hem yer altında sondaj yapıyoruz. Delikkaya’da rezerv sonucuna göre kapasiteyi artırmayla ilgili planlarımız var. Adana’daki krom tesislerimizde de benzer anlamda rezervlerimiz artıyor. Ancak krom fiyatlarındaki gerileme nedeniyle oradaki çalışmalarımıza ağırlık vermedik. 

 Yeni yatırım planlıyor musunuz? 

 Madencilikte nihai ürün yapma konusunda hedefimiz var. Özellikle çinkoda külçe üretimi yapmayı planlıyoruz. Ancak bunlar çok daha fazla Ar-Ge gerektiren ve çok uzun süreçli yatırımlar. Kurşun çinkoyu külçe olarak ürettiğimizde ciddi anlamda katma değeri olacak. 

 Madencilikteki hedefiniz nedir?

Madencilikte Türkiye’de lider konuma gelmek istiyoruz. Ancak sektördeki en önemli hedeflerimizden biri de çevreye duyarlı üretim yapmak. Rahmetli dedem ve babam bize hep bunu aşıladı. Madencilik doğru yapıldığında çevreye çok uyumlu ve saygılı bir sektör olabilir. 

 İlginizi çeken yeni maden alanları var mı? 

 Kurşun ve çinko dışında bakır ve demir cevheri bulma konusunda çalışmalarımız devam ediyor. 

Turizmde yeni yatırım planlıyor musunuz?

 Otelcilikte de bu kadar olumsuzluk ve belirsizliğe rağmen yeni otel açmaya devam ediyoruz. Türkiye’de ve yakın bölgelerde işletme alanında görüşmelerimiz devam ediyor. Bu yıl otel sayısında 20’yi geçip otel sayımızı artırmayı planlıyoruz. Görüşme içinde olduğumuz çok fazla yeni otel var. 

 Satın alma mı yapacaksınız? 

 Satılık otellerle ilgilenmiyoruz. Çünkü turizmde uzun zamandır işletmecilik tarafına odaklandık. Gayrimenkule odaklanmadığımız için satın alma düşünmüyoruz. Bizimle birlikte hareket eden yatırımcı gruplarımız var ancak onlarla gelen teklifleri değerlendiriyoruz. 

 Yurt dışında yeni otel yatırımı planlıyor musunuz? 

 Kazakistan ve Erbil’de iki otelimiz var. Önümüzdeki dönemde Türkiye ve çevresiyle Türk Cumhuriyetleri’nde büyümeyi hedefliyoruz. Bunun devamında da Avrupa’da büyümeyi planlıyoruz. Eğer karşımıza fırsat çıkarsa Afrika pazarını da değerlendirmek isteriz. 

Turizmde toparlanma ne zaman olur?

 En kötüsü belirsizlik, toparlanmayı öngöremiyoruz. Çünkü pandeminin gidişatı her zaman yön değiştirebiliyor. Maalesef pandeminin en kötü noktasındayız. Eğer pandemi sürecini sağlıklı bir şekilde geçirirsek ve aşılama hızı artarsa 6 ay sonra turizmin açılacağına inanıyorum. 1,5 yıldır seyahat edemeyen kitlenin çok ciddi seyahat isteği var. Özellikle yaz döneminde güney sahillerine normalin üzerinde talep olacak. 

 Bu yıl turizmdeki kayıp ne olur? 

 Pandemiyi göz önüne alarak bütçeleri yaptık. Bu nedenle geçen yılki gibi turizmde yüzde 50’lik kayıp olmasını beklemiyoruz. Eğer pandemi artarak devam ederse yine turizmde çok ciddi kayıp olabilir. 

 Kaybı nasıl telafi ediyorsunuz? 

 Dönemsel olarak turizmin madeni, madenin de turizmi kompanse ettiği oluyor. Her iki sektörün kendi içinde dengesi var. Bu sayede doğal hedge yapıyoruz. Geçen yıl da turizmdeki kayıplarımızı madencilikte telafi ettik. 

 Yeni sektörlere girme planınız var mı? 

 Yok, yeni iş alanlarına girmeyi düşünmüyoruz. Stratejik olarak turizm ve madene odaklandık. Aynı stratejiyi devam ettirmekte kararlıyız. 

 Gelecek 5 yılda en önemli büyüme adımlarınız neler olacak? 

 Madencilikte kurşun çinkoda ciddi büyüme hedefliyoruz. 3 yılda üretimi ve ciroyu 2 katına çıkarma gibi bir hedefimiz var. Külçe çinko yatırımını da gerçekleştirebilirsek çok daha ciddi büyüme olacak. Ayrıca madencilikte artık çevreye duyarlı üretime odaklanmış durumdayız. Bu alanda gerçekten ciddi yatırımlar yapıyoruz. Otelcilikte de 3 farklı markamızla büyüme stratejimize devam edeceğiz.