Merkezi yapıya geçtik

Aslı Sözbilir

Türkiye’nin en önemli taahhüt şirketlerinden biri olan IC Holding, son 25 yıldır enerji, turizm ve altyapı hizmetleriyle adından sıkça söz ettiriyor. Pandemide özellikle turizmde yüzde 80 kayıp yaşayan şirket, bu dönemde yeni yatırımları durdurdu ve mevcut faaliyetlerine odaklandı. Şirketin yönetim kurulu başkanı İBRAHİM ÇEÇEN, pandemiyi holding yapısındaki aksaklıkları tamir için bir fırsat olarak görüyor. Bu süreçte çalışmalarını daha içe dönük gerçekleştirdiklerini söyleyen Çeçen, “Bizde gruplar ayrı ayrı çalışıyordu, bunları holding bünyesi içinde konsolide ettik ve bir çatı altında yönetim planını gerçekleştirdik” diye konuşuyor.

IC Holding, 52 yıllık geçmişe sahip Türkiye’nin önde gelen taahhüt şirketlerinden biri. Ancak şirket 28 yıl kadar önce makas değiştirerek ana işi olan inşaatın yanı sıra enerji, turizm, havaalanı ve liman işletmeciliği gibi farklı sektörlere girdi. Bu sayede son 25 yılda yakaladığı büyüme hamlesiyle dikkatleri üzerine çekti. Bugün faaliyetlerini temelde inşaat, enerji üretimi ve dağıtımı, turizm, sanayi, altyapı sektörlerinde sürdüren IC Holding, Bilkent ve Mersin şehir hastaneleriyle sağlık sektörüne de adım attı. 2020 sonu itibarıyla cirosu 17 milyar TL civarında olan grubun, gelirlerinin yüzde 25’i ağırlıklı olarak Rusya, Suudi Arabistan, Ortadoğu ve Orta Asya’daki yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinden geliyor. IC Holding’in kurucusu ve yönetim kurulu başkanı İbrahim Çeçen, önümüzdeki dönemde cirolarındaki yurt dışı payının yeni pazarlarla büyümesini planlıyor. Hedefini, “Orta Avrupa hariç Türkiye’nin merkezinden itibaren 300-500 km. yarıçapındaki tüm bölgeler” diye özetleyen Çeçen, ABD Başkanı Biden’ın yakınlarda açıkladığı yaklaşık 2,3 trilyon dolarlık altyapı paketinden de ABD’li ortakları aracılığıyla pay almak istediğini belirtiyor. Çeçen, pandemi dönemini “tamamen durağan” geçiren holdingin bu dönemde yeni yatırım yapmadığını ve mevcut faaliyetleriyle devam ettiğini anlatıyor. “2021 sonu için hedefimiz 2020 sonundaki durumu muhafaza etmek” diyen Çeçen ile IC Holding’in yeni dönem planlarını konuştuk: 

 Bize IC Holdingin güncel yapısından bahseder misiz? Kaç sektörde yer alıyorsunuz? 

 Biz genelde 4 ana sektörde yoğunlaşmış durumdayız. Birincisi bizim menşeimiz olan inşaat sektörü, Türkiye’de ve yurt dışında büyük mega projeler anlamında alt ve üst yapı inşaatı sektöründe çok aktifiz. İkinci çalıştığımız sektör turizm. Aşağı yukarı 26-27 yıldır Türkiye içinde hem Antalya’da hem İstanbul’da otellerimizle turizm sektöründe çalışıyoruz. Keza aynı şekilde enerji sektöründe 1998’den beri faaliyetlerimiz devam ediyor. Bu sektörde hidroelektrik santralleri, dağıtım şirketi ve kömür santrali olmak üzere 3 dalda büyük yatırımlarımız var. Dördüncü çalışma alanımız altyapı hizmetleri. Yani havaalanı, marina, liman, karayolları, köprü işletmeleri ve buna benzer altyapı yatırımlarının işletme bölümlerinde aynı şekilde yoğunuz. Ayrıca turizm sektörüne bağlı olarak yeme-içme sektöründe de bir işimiz var. 

 2020 Mart başında Türkiye’yi vuran pandemi işlerinizi nasıl etkiledi? 

 2020 yılı COVID-19’dan dolayı bizim için tamamen durağan bir yıl oldu. Özellikle turizm sektörü tamamen durdu. İnşaat sektöründe daha ziyade elimizdeki taahhütleri yerine getirmeye, faaliyetlerimizi sürdürülebilir durumda tutmaya çalıştık. Enerji sektöründe ve altyapı sektöründe de keza öyle… Ama hem piyasa şartları hem finans kuruluşlarının içinde bulunduğu mevcut durumdan dolayı yeni yatırımlar veya tesisler konusunda bir faaliyetimiz olmadı. Mevcut işlerimize devam ettik. 

2019’la kıyasladığınızda holding olarak 2020’yi nasıl kapattınız?

 Tabii 2020 yılı 2019’a göre düşük performanslı bir yıldı. Özellikle turizm sektörü aşağı yukarı yüzde 80 küçüldü. Bu anlamda konsolide bütçe ve gelir tablosu içinde o payı kaybettik. Keza havacılık işletme ve marina işletme sektöründe yine bir düşüş oldu. Ancak enerji, inşaat ve diğer sektörlerimizde bir düşüş yaşamadık. Aşağı yukarı aynı trendde büyümeleri devam etti. Ciroya baktığımızda 2020 yılı ciromuz 17 milyar TL oldu. 2019’da bu rakam 18 küsur milyar TL civarındaydı. 

2020 başında planlayıp da pandemi nedeniyle ertelediğiniz yatırımlarınız oldu mu?

Biz bütün faaliyetlerimizi yavaşlatmak zorunda kaldık. Daha doğrusu piyasa şartları bizi ona zorladı. Yurt dışında özellikle Orta Doğu’da ve Rusya’daki projelerimizi genişletme gibi bir planımız vardı ama maalesef hem COVID-19 kaynaklı seyahat kısıtlamaları hem bazı siyasi olaylar nedeniyle bir gelişme olmadı. Turizm gibi başka diğer alanlardaki projeler konusunda da böyle birtakım düşüncelerimiz vardı ama maalesef bunların hepsini erteledik ve halen bu erteleme süreci devam ediyor. Kısaca mevcutlarla devam ediyoruz. Bu süreçte mümkün mertebe biraz daha içe dönük çalışmalarımızı geliştirdik. Yapılanmamızda aksayan yönlerimiz veyahut hızlı, faal zamanlarda göz ardı ettiğimiz şeyler üzerinde çalıştık. Bu süreçte kendi içimizdeki yapılandırmayı güçlendirdik. COVID-19’dan sonraki duruma hazırlandık ve hala o hazırlık devam ediyor. 

 Bu çalışmalar sonucunda organizasyon yapınızda neleri değiştirdiniz? 

 Kendi içimizde çok yeni kararlar aldık, daha konsolide, daha merkezi bir yapı oluşturduk. Bizde gruplar ayrı ayrı çalışıyordu, bunları holding bünyesi içinde konsolide ettik ve bir çatı altında yönetim planını gerçekleştirdik. Yapılandırmamız bu süreç içinde sonuçlandı ve şu an uygulama safhasına geçtik. Uygulama safhasında aksaklıklar olursa onu da bu süreç içinde düzeltip yeni bir yapıyla 2022’ye doğru yani COVID-19 sonrasına doğru bir hazırlık içindeyiz. 

Pandemiden doğan kayıplarınızı ne zaman ve nasıl telafi etmeyi planlıyorsunuz?

 En büyük kayıp turizmde sektöründe, yüzde 80 kayıp var. Şu anda onu telafi edecek bir imkân da yok, COVID-19 sürecinin sonlanmasını bekliyoruz. Açıkçası bu son aylarda bir ümitlenmiştik. Mart, nisan aylarındaki hareketlerle birlikte özellikle Rusya, Ukrayna cenahında Türkiye’ye olan ilgi, otellerde doluluk oranı oldukça yükselmişti. Ama maalesef 15 Nisan itibarıyla uygulanmaya başlayan Rusya’nın Türkiye’ye uçuşları hazirana kadar durdurma kararı bizi büyük sükûtu hayale uğrattı. Biz sektör gelişecek, büyüyecek diye faaliyetlerimizi, kadrolaşmamızı, bütçemizi ona göre yapmıştık ama şimdi bunu yeniden gözden geçireceğiz.

Rusya’nın yasağı olmasaydı turizmle ilgili 2021 sonu planınız neydi? 

 2019’un yüzde 75-80’ini yakalardık diye ümit ediyorduk. Ama maalesef şimdi umutlar haziran ayına kaldı, haziranda da açılır mı açılmaz mı onu da bilmiyoruz. 

 Turizmdeki kaybı hangi sektörlerinize yoğunlaşarak telafi etmeyi planlıyorsunuz? 

 Cebimizden… 

 Ciroda en büyük pay bugün hangi sektörlerdeki faaliyetlerinizden geliyor? 

 Sırasıyla; yüzde 50’yle inşaat, yüzde 25’le enerji, yüzde 15’le altyapı, yüzde 10’la turizm… 

 Önümüzdeki dönemde bu sıralamanın değişmesini bekliyor musunuz? 

 Bu durumda değişmeyecek. 

 İçtaş İnşaat olarak şu andaki büyüklüğünüz, çalıştığınız öne çıkan projeleriniz neler?

Elimizdeki taahhütler 7 milyar dolar civarında. Yurt dışında Suudi Arabistan ve Rusya’daki projelerimiz, Türkiye’de ise Tuz Gölü Doğal Gaz Depolama Genişletme Projesi, T26 Demiryolu Tünel Projesi, Akkuyu Nükleer Güç Santrali inşaatı öne çıkanlar. 

 Bunlardan en fazla üzerinde durduğunuz hangisi şu anda? 

 Bizim için her proje çok önemli. En küçük projeden en büyük projeye kadar aynı düşünce, aynı enerji, aynı çalışma azmi devam eder. Çünkü sonuçta hepsi birer taahhüttür. Bunların herhangi birinde küçük veya büyük bir aksaklık olduğu zaman holdingin tümüne yansır. Onun için biz tüm projelere aynı değeri veriyoruz. 

 İnşaat tarafında pandemi sonrasına ötelediğiniz yatırımlar neler? 

 Hem yurt içinde hem yurt dışında daha ziyade mega projelerle ilgili ön çalışmalarımız ve görüşmelerimiz devam ediyor. Bunlar arasında otoyollar, köprüler, limanlar, havaalanları var. Yurt içinde de yatırımlar büyük ölçüde devam ediyor. Hükümetimiz de yatırımlara nokta koymadı. 

 Akkuyu Nükleer Santrali’nin inşaatında ne durumdasınız? 

 Orada sorun yok, programa uygun olarak devam ediyoruz. 2023 yılında ilk üniteyi hizmete açacağız. Orası 4 ünite, ondan sonraki yıllarda da diğer üniteler sırasıyla devam edecek. 

 Sanayi ayağında büyüme planınız var mı? 

 Bizim bu alanda prefabrik üretici şirketimiz Treysan var. Aşağı yukarı 40 yıllık bir fabrika. Pandemi döneminde daha çok yurt dışında faaliyet gösterdi. Periyodik olarak yapması gereken işleri yapıyor. Burada yeni bir yatırımdan söz edemeyiz. Bu şirketi büyütmek gibi bir hedefimiz yok. 

 Enerjide pazardaki konumunuz ve üretim kapasitenizden bahseder misiniz? 

 Bizim hidroelektrikte üretim kapasitemiz 480 megavat. Kömürde Limak’la beraber 1.100 megavatlık Kemerköy termik santralimiz var. Bir de Trakya Bölgesi dağıtım şirketimiz mevcut. 

 Enerjide yeni yatırım planlarınız var mı? 

 Pandemiyi bekliyoruz. Pandemi hepimizi frenledi. Pandemi sonrası için de somut bir plan yok ama ortamı bulduğumuzda enerjide olsun başka sektörlerde olsun her türlü yatırıma hazırız. Zaten yatırımcıyız biz, yatırım yapmazsak hasta oluruz. Bizim devamlı büyümemiz lazım. Bunun için sabırla pandeminin bitmesini, piyasanın açılmasını bekliyoruz. 

Havalimanı ve liman işletmeciliğinde ne durumdasınız?

 Türkiye’de o konuda bizde Antalya Havalimanı vardı, 2019’da hisselerimizi TAV ve diğer ortağımız Fraport’a devrederek Antalya’dan çıkış yaptık. Şu an havacılıkta pek faaliyetimiz yok. Çeşme Marina’yı ise İngiliz ortağımızla işletiyoruz, 48 yıl daha işleteceğiz. 

 Bazen iş insanları girdikleri sektördeki deneyimden hoşlanmayıp o sektörden vazgeçiyor. Siz havalimanı işletmeciliğiyle ilgili yeni planlar yapacak mısınız? 

 Bizim girip de hoşlanmadığımız sektör yok, yaptığımız işleri severek yapıyoruz ve o sektörlerde büyüme imkânı bulduğumuz zaman da büyümemize devam edeceğiz. Hem havalimanı hem liman işletmeciliğinde planımız önce pandemiyi atlatmak. Sonrasına bakacağız. 

Yurt dışı yatırımlarınız daha çok hangi ülkelerde ve hangi alanlarda? 

 Yurt dışı yatırımlarımız daha ziyade inşaat alanında. Faaliyetlerimiz Rusya’da, Suudi Arabistan’da ve Amerika’da devam ediyor. En çok Rusya’da iş yapıyoruz. Orada havalimanı ve otoyol yaptık, onlara devam ediyoruz. 

 Gelir tablonuza bakıldığında yurt içi ve yurt dışı gelirlerin payı nedir? 

 Yurt içi gelirlerimiz yüzde 75, yurt dışı gelirlerimiz yüzde 25 seviyesinde. 

 Yabancı ortaklarla ilerlemeyi seviyorsunuz. Bugün hangi alanlarda ortaklılarınız var? 

 Almanlarla ortaklığımız vardı, bitti. Değişik sektörlerde farklı ülkelerle çalışıyoruz. Mesela marinayı İngilizlerle yapıyoruz, havaalanını Almanlarla (Fraport) yaptık, Tuz Gölü ve demiryolunu Çinlilerle yaptık, Akkuyu’yu Ruslarla birlikte yapıyoruz. 

 Ufukta yeni ortaklıklar var mı? 

 Her an her şey olabilir. Biz çok uluslu ortaklıklardan memnunuz ve tüm ortaklıklarımızda hiçbir sorun yaşamadan işlerimizi çok sağlıklı bir şekilde devam ettiriyoruz. Hatta imkân bulursak bunu çok büyük ölçekte yapmak isteriz. Ama minimum eşit haklarda… 

 Birleşme veya satın alma planlarınız var mı? 

 3’üncü köprüde Çinlilerle bir ortaklık kurmak üzereyiz. O da bugünlerde sonuçlanacak. 

 Önümüzdeki dönemde en çok hangi iş koluna odaklanacaksınız, çıkış yapmayı planladığınız alan var mı? 

 İnşaata odaklanacağız. Şu anda çıkış yapmayı planladığımız bir alan yok. Biz faaliyet gösterdiğimiz bütün sektörlerde büyümek istiyoruz. 

 2021 sonu için hedefleriniz neler? 

 Şartlar böyle sık sık değiştiğine göre biz de hedeflerimizi her ay gözden geçirmek zorundayız. Hedefimiz 2020 sonundaki durumu muhafaza etmek, orada bir gedik açmamak ve yeni projelere de hazır bir şekilde 2021’i atlatmak. Ama 2’nci yarıdan sonra tüm dünyada şartlar, piyasalar değişirse, elbette ki aktif bir durumumuz olacaktır. 

 10 yıl sonrası için IC Holding adına nasıl bir gelecek hayal ediyorsunuz? 

 10 yıl sonra ben herhalde böyle aktif olmam, 4 oğlum var, onlara devrederim. Biz hesapsız kitapsız bir şirket değiliz. 52 yıllık firmayız. Dolayısıyla hemen 10 yıl içinde 3’e, 5’e katlayacağız dersek bizim kültürümüze uygun olmaz. Mutlaka önümüze çıkan herhangi bir projede hesap kitap yaparak, imkânlarımızı masaya yatırarak o sektörde büyümeye karar veririz. 

 Bir devir planınız var mı? 

 Var tabii, bütün çocuklar işlerin içinde, hepsi değişik sektörlerde liderlik yapıyor. Ailecek ortak kararlarla işlerimizi yürütüyoruz. 

 Hangi sektörlerin başındalar? 

 Büyük oğlum sağlık sektöründe, Mersin ve Bilkent şehir hastaneleri onun liderliğinde devam ediyor. Sağlık alanında da önümüzdeki dönemde büyüme planlarımız var. Bunun dışında 4 oğlumun da kendi ihtisas alanları var ama kolektif çalışıyorlar.