Mobile geçmeyen daha kısa yaşar

Emre Aydın, Çiçeksepeti’ni çiçek siparişi verirken kendi yaşadığı sıkıntından ilham alarak 2003 yılında kurdu. 2006’da tamamen Çiçeksepeti’ne odaklanarak şirketi hızlı bir şekilde büyüttü. Bugün Türkiye’de çiçek siparişi denildiğinde akla gelen ilk marka haline gelen Çiçeksepeti, e-ticaretten sonra mobil ticarette de öncü olmak istiyor. Mobil ticaretin kaçınılmaz olduğunu ve mobil ticaretin ilk akıllı telefonlarla hayatımıza girdiğini ifade eden Emre Aydın, “Şirketlerin aplikasyonu ya da mobile uygun bir web sitesi bile yokken insanlar mobil cihazlarından zar zor da olsa onlara ulaşmaya çalışıyordu. Aslında herkes başarısız da kötü de olsa mobil ticarete başlamıştı” diyor. Çiçeksepeti’nin satışlarının yüzde 20-25’i, trafiğinin ise yarısının mobilden geldiğini belirten Aydın, 2016 yılında satışlarda mobilin payının yüzde 40’lara çıkabileceğini düşünüyor. Mobilin iletişimi, iş yapış şeklini ve pazarlamayı değiştirdiğini söylüyor ve ekliyor: “Mobile uyumlu hale gelmek göründüğü kadar kolay değil. Ciddi bir yatırım yapmak ve emek harcamak gerekiyor. Bu zorluk da bir süre sonra tıpkı internetteki gibi aşılacak. Ancak fark yaratanlar yine daha kimse yapamıyorken mobilde iyi hale gelenler olacak.” Emre Aydın’la mobil ticaret ve Çiçeksepeti hakkında konuştuk:
* Çiçeksepeti kurulduğunda e-ticaret yaygın değildi. Şirketin ivmelenmesi nasıl gerçekleşti?
2003 yılında Çiçeksepeti’ni kurduğumda kurumsal ERP danışmanlık şirketim vardı. 2006 yılına kadar esas işim başka olduğu için şirket çok fazla büyümedi. Şirketi kurduğumda bize benzer çok fazla çiçek siparişi üzerine uzmanlaşmış web sitesi vardı. Aslında çoğu kişi için olumsuz olarak kabul edilebilecek bu durum, beni daha çok motive etti. Çünkü, birçok site vardı ama hiçbiri yeterince iyi hale gelememişti ve insanların ihtiyacını karşılayamıyordu. Bu işi iyi yaparsam onların hepsini geçebileceğimi düşündüm. Bu motivasyonla 2006 yılından sonra bütün işlerimi bırakıp sadece Çiçeksepeti’ne odaklandım ve çok hızlı büyümeye başladık. Var olan rakipleri tek tek geçtik. 2011 yılında Hummingbird Ventures’tan, 2012 yılında Amazon’dan yatırım aldık. Şu anda Türkiye’nin online çiçek siparişi denilince akla gelen ilk markası haline geldik.
* E-ticaretin mobil ticarete dönüşmesi süreci hakkında ne düşünüyorsunuz?
 Aslında akıllı telefonların piyasaya çıkması ve insanların internet erişimini buradan gerçekleştirmeye başlamasıyla mobil ticarete adım atıldı. Aplikasyonu ya da mobile uygun bir web sitesi yokken bile insanlar mobil cihazlarından zar zor da olsa şirketlere ulaşmaya çalışıyordu. Aslında herkes başarısız da kötü de olsa mobil ticarete başlamıştı. 2011 yılından itibaren mobil trafiğimiz her yıl artan bir büyüme gösterdi. 2013-2014 yılları ise herkesle beraber bizim de mobile, web kadar odaklandığımız bir dönem oldu. 1-2 yıl içinde web sitesinden çok mobile odaklanacağımızı düşünüyorum. Mobilin avantajları var. İnsanların telefonlarına bir kere girdiğiniz zaman, onun bağımlılığı aplikasyonu yüklemeyen insanlara göre çok daha yüksek oluyor. Bizim de mobile odaklanmamızın sebeplerinden biri bu.~* Satışlarınızın ne kadarını mobilden yapıyorsunuz?
Şu anda satışlarımız yüzde 20-25 oranında mobilden oluyor. Mobil satışın yarısına yakını aplikasyondan geliyor. Aslında bu yeterli değil ama zamanla artacaktır. 2016 yılında bu oranın yüzde 40’lara ulaşabileceğini düşünüyorum. Biraz ileriki dönemlerde de yarı yarıya olacaktır. Şu anda ziyaretçilerimizin yarısına yakını mobilden geliyor. Satış oranları arttığında, mobil trafik oranı da yüzde 70’e ulaşacaktır. Mobilde trafik yoğun ama dönüş daha az oluyor. 
* Türkiye’deki mobil ticareti değerlendirir misiniz?
 Avrupa, Amerika ve Hindistan gibi bölgelerin henüz çok gerisindeyiz. Ancak sadece mobilden hizmet veren şirketler arasında BiTaksi gibi çok başarılı örneklerimiz var. Volt girişimi de mobilde başlayan ve sadece mobil olan bir girişim. Moda sitelerinde mobil trafiğin yüzde 80’lere geldiğini biliyoruz. 2-3 yıl içinde diğer e-ticaret siteleri için mobil trafiği ve satışı artacaktır. Mobilin gelişmesini sağlayan girişimler de var. Örneğin, ödeme sistemlerindeki gelişmelerin mobilin büyümesinde etkili olduğunu düşünüyorum. Çünkü mobil hız ve kolaylık anlamına geliyor. BKM Express ile Ciceksepeti. com’da çok güzel çalışmalarımız oldu. BKM Ekspress, ödeme konusunda müşteri için pratiklik sağlıyor. Aynı zamanda müşterinin daha güvenli harcama yapmasına olanak sağladığı için e-ticaret veya mobil ticaret yapan işletmelerin satışlarını artıran bir uygulama. 
* Sizce Türkiye’de mobilin gelişmesinin önündeki engeller neler?
Mobil cihazlardan vergi yükünün azaltılması gerektiğini düşünüyorum. Yerli akıllı cihazlar çok başarılı değil. Diğerleri de çok pahalı. Gençleri bilime ve teknolojiye yönlendirecek mobil cihazların bu kadar pahalı olmaması gerekiyor. Bunun dışında, dünya standartlarına göre yavaş sayılabilecek bir 3G’ye sahibiz ve dünya standartlarına göre pahalı sayılabilecek bir para ödüyoruz. Bir de Türkiye’de sosyal medyaya erişimin engellenmesi de mobil ve e-ticaret için problem yaratıyor. Özellikle mobil reklamlar için sosyal medya önemli bir kanal. Tam bir reklam kampanyası düzenlediğinizde erişim engeliyle karşılaştığınız zaman o gün o kampanya boşa gidiyor ve insanların ilgisini de çekemiyorsunuz.

~* Şirketler mobile yatırım yaparken nelere dikkat etmeli?
Herkesin ilk yapması gereken mobile uygun web sitesi yapmak olmalı. Onu çözdükten sonra eğer gerekiyorsa aplikasyon yapılmalı. Aplikasyona herkesin ihtiyacı yok. Çiçeksepeti’nin aplikasyonun olması mantıklıydı, çünkü büyük bir site. Çok sık çiçek siparişi veren insanların elinin altında bir uygulama olması gerekiyor ki bu konuda başka bir mecraya ihtiyaç duymasınlar. Ama çok daha niş bir alandaysanız aplikasyon gerekmeyebilir. Sizden alışveriş yapmak isteyen biri sadece bir daha kullanmayacağı bir aplikasyonu yüklemez ya da yüklese de işini bitirdikten sonra siler. Sonuçta hepimizin telefonunda birçok uygulama var ve kullanmadıklarımızı metroda giderken boş vaktimizde siliyoruz. Dolayısıyla siz ne kadar güzel bir aplikasyon yaparsanız yapın, eğer kullanıcının sürekli kullanımına uygun bir şirket değilseniz o telefonun ekranında yer almanız zor.
* Mobil ticarete geçmemek şirketlerin sonu olur mu?
Mobil pek çok şeyi değiştiriyor. Öncelikle iletişim değişti. Artık telefonlarımızı sadece arama yapmak için kullanmıyoruz. Telefonlarımızın içinde başka pek çok iletişim kanalı var. Şimdi de iş ilişkilerimizi etkiliyor. E-posta, alışveriş, sohbet, alışveriş gibi bütün içerik üretimimizi mobilden yapıyoruz. Dolayısıyla mobille beraber e-ticaret de değişiyor ve değişmek zorunda. E-ticaret gibi son tüketiciye oynayan bir alandaysanız mobile geçmemek gibi bir seçenek bence yok. Mobile geçmeyenler kısa sürede yok olmasa bile büyük bir avantajı kaçırmış olur ve ciddi zarar görür. Bu alandaki şirketlerin mobil olmadan yaşamına devam edebileceğini düşünmüyorum. Rakipsiz ve sektör lideri olan şirketlerse belki diğerlerinden 4-5 yıl daha fazla yaşar.
* Sizce satışların büyük bölümü mobilden gelmeye başladığında web siteleri kapanır mı?
Web sitelerinin kapanması bana çok iddialı geliyor. Dünyada böyle örnekler oluşmaya başladı, ancak web oranları yüzde 1’e düşse bile kapatacağımızı düşünmüyorum. Her ne kadar zamanımızın büyük kısmını mobil cihazlarda geçiriyor olsak da hepimiz iş yerinde masaüstü ya da dizüstü bilgisayarlarımızı kullanıyoruz. İşimizi mobilden yapamayız. Ayrıca tüm gün boyunca o bilgisayarlarda sadece çalışmıyoruz. İnternette dolaşıyoruz, haber okuyoruz, alışveriş yapıyoruz. Web realitesi her zaman olacaktır. Tabii BiTaksi gibi web sitesine ihtiyaç duymayan işler için durum farklı. Ama e-ticarettekilerin web sitelerini kaldıracağı ortam Türkiye’de kolay kolay oluşmayacaktır.
* Çiçeksepeti’nin Vodafone’la beraber geliştirdiği aplikasyondan bahseder misiniz?
Vodafone’la işbirliği yaparak geliştirdiğimiz uygulama çiçekçilere yönelik. Sadece çalıştığımız çiçekçilerin kullandığı bir uygulama ve tamamen müşterinin hayatını kolaylaştırmayı amaçlıyor. Çiçek siparişi bir süreç… Önce bize gelen siparişi alıcıya en yakın adresteki çiçekçiye ulaştırıyoruz. Bu sipariş çiçekçinin mobil aplikasyonuna düşüyor. Bundan sonra alıcıya ulaşmasına kadar geçen bütün süreci müşteri takip edebiliyor. Biz de aynı şekilde süreçleri bu aplikasyonla takip ediyoruz.
* 2015 yılı için hedefleriniz nedir?
Çiçeksepeti’nin kek ve kurabiye buketleri, pasta, çikolata gibi ürünlerin satışı yaptığını BonnyFood markası var. Müşteri tarafından çok sevilen, ilgi gören ürünleri var. Eylül ayında bu markamız için mağaza açmayı planlıyoruz.