“Oyun kuruculuğa odaklandık”

Nilüfer Gözütok Ünal

ngozutok@capital.com.tr

Sabancı Holding son 5 yılda cirosunu 2’ye katladı. Topluluğun büyümesindeki en önemli itici güç, büyürken teknoloji odaklı değer yaratma hamleleri oldu. Holding özellikle enerji ve sanayi yatırımlarını artırarak bankacılık dışı büyümesini 7 kata çıkardı. Sabancı Holding CEO’su CENK ALPER, yeni yolculuklarında da yatırımlarda yenilenebilir enerji, ileri teknoloji ürünü malzemeler, dijital hizmet ve teknoloji ağırlığı yenilenebilir enerji, ileri teknoloji ürünü malzemeler, dijital hizmet ve teknolojinin alacağını söylüyor. İstikrarlı bir büyümeyle 5 yılda ciroyu 2’ye katlayacaklarını ifade ediyor.

Sabancı Topluluğu son birkaç yıldır önemli bir dönüşüm yaşıyor. Bu dönüşüm kapsamında grup, enerji yatırımlarını artırdı, sanayide Ar- Ge ve teknolojik ürün üretimine odaklandı. Sabancı Dx şirketiyle dijitalleşmesini hızlandırdı. Son 5 yılda yıllık ortalama yüzde 20 büyüyen grup, büyüklüğünü 2,2 kat artırdı. Banka dışı büyümesini 7 kata çıkardı. Pandemiye de bu dönüşümün ortasında yakalanan grup için 2020 tüm zorluklarına rağmen güçlü bir büyüme yılı oldu. Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper, yılı değerlendirirken, “Zor bir yıldı ama bu, portföyümüzün dayanıklı ve dengeli olduğunun güzel bir göstergesi oldu. Burada son yıllarda yaptığımız dijital dönüşüm yatırımlarının önemli olduğuna inanıyorum. Bu yatırımlar sayesinde belki de bu süreci finansal olarak en sağlıklı geçirenlerden biri olduk” diyor. Önümüzdeki 5 yıllık planda Sabancı Holding yine ağırlıklı yeni ekonomi olarak tanımladığı yenilenebilir enerji, ileri teknoloji ürünü malzemeler, dijital hizmet ve teknoloji yatırımlarını artırmayı hedefliyor. Yeni vaatlerinin “Sürdürülebilir bir yaşam için öncü girişimlerle Türkiye ile dünyayı birleştirmek” olduğunu açıklayan Alper, gelecek 5 yılda yeni ekonomi gelirlerini ve cirosal büyüklüklerini 2’ye katlayacaklarını söylüyor. Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper, CEO’luk koltuğunda 1,5 yılına yaklaşırken ilk kez Capital’e söyleşi verdi. Grubun yaşadığı önemli dönüşümü ve yeni rotasını anlattı: 

Kariyerinize Sabancı Holding’de başladınız. 25 yıl sonra da CEO’luk koltuğuna oturdunuz. Bir gün bu pozisyona geleceğinizi hayal etmiş miydiniz?

 2021 Sabancı Topluluğu bünyesindeki 25’inci yılım. Dolayısıyla benim için oldukça anlamlı bir yıl. 1996 yılında kapıdan içeri girdiğimde belki aklımda bir gün CEO olmak yoktu ama daha ilk günlerden çok büyük bir ailenin ferdi gibi hissettiğimi hatırlıyorum. Aradan geçen sürede Sabancı değerlerinin sadece iş yaşamında değil, aynı zamanda hayatın genelinde ne kadar doğru bir rehber olduğuna şahit oldum.

CEO’luk pozisyonunda 1,5 yılı dolduruyorsunuz ama bunun büyük bölümü pandemi koşullarında geçti. Bu 1,5 yılı değerlendirir misiniz? Sabancı Topluluğu bu süreci nasıl geçirdi?

 Sadece bizim için değil, ülkemiz ve tüm dünya için çok zorlu bir süreçti. Pandemi döneminde ilk olarak çalışanlarımızın sağlığını her türlü faaliyetimizin temeline koyduk. Bu süreçte hiçbir çalışma arkadaşımızı geride bırakmama kararı aldık ve her aşamada bu sözümüze bağlı kaldık. Pandemi sürecinin tüm olumsuzluklarına rağmen ortaya koyduğumuz çevik yönetim anlayışıyla bir yandan işlerimizi büyütmeye devam ederken, bir yandan da bilançomuzu güçlendiriyoruz. Bu dönemde ana önceliğimizi, işlerimizin sürekliliğini sağlarken pandemi sonrası fırsatları anlamaya ve işlerimizin geleceğine odaklanmaya verdik. Pandemiden sonra ortaya çıkacak ‘yeni normal’e çok daha güçlü girmek üzere hazırlıklarımızı yapıyoruz. Genel olarak baktığımızda 2020 yılı bizim için yeni normale hazırlıklarımızı test ettiğimiz, dünyadaki dönüşüme çevik yönetim anlayışıyla yanıt vermeye çalıştığımız bir yıldı. 2021 yılı ise teknoloji ve inovasyonun gücünü arkamıza aldığımız ve ‘yeni normal’de oyun kuruculuğa odaklandığımız, Yeni Neslin Sabancı’sı söylemini pekiştirirken bunu somut adımlarla güçlendirdiğimiz bir yıl olacak. 

 2020 yılına holding olarak hangi hedeflerle girmiştiniz? Büyüme, kârlılık ve ciro anlamında yılı değerlendirir misiniz?

 Bugün itibarıyla ilk 9 aylık verileri yayınlamış durumdayız. Bu sürede hedeflerimizin üzerine çıktık. 9 aylık mali dönem itibarıyla kombine FAVÖK’ümüzü yüzde 19, konsolide net kârımızı yüzde 37 artırmayı başardık. Zor bir yıldı ama sonuçlar, portföyümüzün dayanıklılığının ve dengeli olduğunun güzel bir göstergesi oldu. Burada son yıllarda yaptığımız dijital dönüşüm yatırımlarının çok önemli olduğuna inanıyorum. Bu yatırımlar sayesinde belki de bu süreci finansal olarak en sağlıklı geçiren topluluklardan biri olduk. 

 2020’yi yönetirken özellikle neye odaklandınız? 

 COVID-19 hayatımıza girdikten sonra çalışanlarımızı korumaya, endişelerini gidermeye, işlerimizi sürdürmeye, nakit ve finansman yönetimine odaklandık. Krizin ortasında nakit ve finansman yönetimini kârlılık ve büyümenin önüne çıkardık. Burada sağlam yapımızı korumak bizim için en öncelikli konulardan biriydi. 

 Büyüme nereden geldi? 

 Bu dönemde enerji iş kolumuzun ne kadar dayanıklı olduğunu yakından gördük. Enerji şirketlerimiz, topluluk olarak büyümemize de ciddi katkı sağladı. Bunun yanında sigorta şirketlerimiz bu dönemi oldukça başarılı geçirdi. Finansal hizmetler grubumuzda satış gelirlerimizi yüzde 20’nin üzerinde artırdık. Brisa şirketimiz büyüme noktasında topluluğumuza önemli katkı sundu. Yapı malzemelerinde büyümemize devam ettik. Bankacılık Türkiye’de zor bir yıl geçirse de iyi bir performans gösterdiğimizi düşünüyorum. Burada da üçüncü çeyrek itibarıyla ekonomiye sağladığımız kredi desteğini 276 milyarı nakdi olmak üzere toplam 322 milyar TL seviyesine çıkardık. 

Peki son yıllarda Sabancı Topluluğu’nun büyüme ritmine baktığınızda nasıl bir büyüme yolculuğu oldu, portföyde nasıl bir değişim yaşandı?

 Sabancı’nın son 10 yıldaki hikayesinde üç önemli konu var. Bunlardan biri büyüme. Özellikle enerji iş kolumuzda ciddi bir büyüme performansı sergiledik. İkincisi; sermaye getirisi. Burada da çok başarılı bir yönetim izledik. Üçüncüsü de sürdürülebilirlik. Bugün Sabancı’ya baktığımızda en büyük değişikliklerden biri banka dışı gelirlerin payının geçmişe göre ciddi anlamda büyümesi. Özkaynak kârlılığında enerji işimiz yüzde 20’lere, sanayi işimiz yüzde 17’lere geldi. Biz son 5 yıldır çok istikrarlı şekilde ortalama yüzde 20 büyüyoruz. 

 Sektörel olarak nasıl bir dönüşüm yaşadığınızı öğrenebilir miyiz? 

 Öncelikle enerjide çok belirgin bir dönüşüm sağladık. Türkiye’de birçok enerji şirketi büyük borçlar altındayken her iki şirketimiz de hem borçluluğunu ciddi şekilde düşürdü hem çok sağlıklı şirketler haline geldi. Sanayi işimizde Kordsa’yı ciddi bir dönüşüm içine aldık. Lastik takviye malzemeleri şirketinden, kompozit ve uzay sanayine üretim yapan bir şirket haline getirdik. Amerika’da 4 tane satın alma yaptık. Bugün aklınıza gelebilecek uzay araçlarında, bütün uçaklarda Kordsa’nın ürettiği ürünler var. Bimsa’yı dijital şirkete dönüştürdük, adı Sabancı Dx oldu. SabancıDx’in, bir sistem entegrasyon şirketinden yeni nesil çözümler sağlayan bir şirkete dönüşümünü bu dönemde tamamladık. 

Şimdi bir taraftan topluluğun dijital dönüşümünü sağlarken bir taraftan kendi iş kollarını yaratarak grup dışı şirketlere hizmet eder hale geldi. Bunun yanında geçtiğimiz yıl içinde Sabancı Holding Kurumsal Girişim Sermayesi Fonu’nu (Sabancı Ventures) oluşturduk. Buraya yaklaşık 30 milyon dolarlık bir fon ayırdık. 

Tüm bu dönüşüm, rakamlara nasıl yansıdı? 

 Baktığımızda 2014-2019 arasında 2,2 kat büyüdük. Banka dışı operasyonel nakit akımımızı 7 katına çıkardık. Holdingin hisse başına ödediği temettüyü 3,3 katına çıkardık. Hem bir dönüşüm hem finansal olarak ciddi bir iyileşme var. Bu dönem içinde enerjide dağıtım şebekesi yatırımlarımız yüzde 43 büyüdü. Yenilenebilir enerji bütün portföyün yüzde 45’ine geldi. Elimizde yaklaşık 560 megavatlık rüzgar santrali lisansı var. Bunları yaptığımızda toplam enerji üretimimizin yarıdan fazlası yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ediliyor olacak. Sanayiye baktığımızda çimento işimizde globalleşiyoruz. İspanya’da bir fabrika satın alıyoruz, Teksas operasyonlarımız devrede. Beyaz çimentoda dünya liderliğine oynuyoruz. Yeni ürünlerle büyüyoruz. Brisa, Türkiye’de tartışılmaz liderliğe kavuştu. Bankacılıkta güçlü performansımızı sürdürüyoruz. Sigorta işlerimizde dijital ve yeni kanalların büyümesinden ciddi faydalanıyoruz. 

 Bundan sonra ne yapacaksınız? Şimdi nasıl bir gelecek hedefiyle yol alıyorsunuz? 

 Biz yakın zamanda yönetim ekibimizle birlikte topluluk vaadimizi, ortak amacımızı yeniden tanımladık. Başta yönetim kurulu başkanımız Güler Sabancı olmak üzere tüm yönetim kurulumuzun destek ve onayını alarak tanımladığımız yeni vaat “Sürdürülebilir bir yaşam için öncü girişimlerle Türkiye ile dünyayı birleştirmek”. Burada üç tane tema var: Bir, sürdürülebilir yaşamın peşinde olacağız. İki, tüm yaptıklarımız dünyada öncü olacak. Üç, Türkiye ile dünyayı iki yönlü birleştireceğiz. Türkiye’den global ve bölgesel şirketler çıkarmak, dünyanın en iyi uygulamalarını Türkiye’ye getirmek istiyoruz. Bundan sonraki 5 yılda büyüme hızı beklentimiz de şöyle: Satış büyümesinde orta vadede TÜFE artı yüzde 8’i hedefliyoruz. FAVÖK’te TÜFE artı yüzde 10 büyüme hedefimiz var. Döviz cinsi gelirlerimizi portföyün yüzde 30’unun üstüne çıkarmak istiyoruz. Net borç oranımızı da 2,2’den 2’nin altına indirmeyi planlıyoruz. Yeni ekonomi dediğimiz yenilebilir enerji, dijital ve yeni malzeme teknolojilerinden gelen işlerimizi 2’ye katlayacağız. Sürdürülebilirlikte notumuzu bir kademe yükselttik, bir kademe daha yükseltmek istiyoruz. 

 Geride bıraktığımız 5 yılda büyüklüğünüzü 2’ye katladınız. Bir 5 yıl sonra grup yine 2 katı büyür mü?

 Evet büyüklüğü yine 2’ye katlamış olacağız 

 Peki 2021 yılı nasıl olur? Bu yıla hangi hedeflerle girdiniz? 

 Bu yıl 5 yıllık büyüme planının ilk yıl izdüşümüyle ilgili çalışıyoruz. 2021’i iki farklı yıl olarak görüyoruz. İlk altı ay pandeminin etkin olduğu, işlerin biraz daha zor olduğu bir dönem olacak gibi görünüyor. İkinci altı ayda da dünya ekonomisinin toparlanmasını ve işlerin tekrar düzlüğe çıkmasını bekliyoruz. Tabii bu aşılamanın ne kadar hızlı olup olmayacağına bağlı. Ama yazın herhalde bir yumuşama olacaktır. O rahatlamadan sonra sonbaharda tekrar bu krizi yaşar mıyız yaşamaz mıyız bilmiyoruz. Biz beş yıllık verilerde söylediğimiz gibi hem kârlılıkta hem satışta dengeli bir şekilde büyümeye devam edeceğiz. Dijitalleşmede, sürdürülebilirlikte ve özellikle sürdürülebilirliğin yenilenebilir enerji ayaklarında önemli adımlar atacağız. 

 Bu yıl büyüme yine ağırlıklı enerjiden mi gelir? 

 Orta vadede büyümemizin ağırlıklı olarak enerji işlerimizden gelmesini hedefliyoruz. Ayrıca bu yıl İspanya’da satın aldığımız beyaz çimento fabrikasının rekabet kurulu onaylarının tamamlanmasını bekliyoruz, sonrasında da onun entegrasyon sürecini başlatacağız. Çimento işimizde ise yurt dışı büyümesinin önümüzdeki dönemde ağırlık kazanacağını göreceğiz. 

Çimentoda Avrupa’da fabrika satın aldınız. Orada satın alma iştahı devam ediyor mu?

 Biz iki adım attık; bir tanesi İspanya’daki Bunol satın almamız, ikincisi Teksas’ta kurduğumuz tesis. Bu iki tesisle birlikte hem Amerika hem Avrupa’daki işimizi güçlendireceğiz. Uzun vadede baktığımızda yapı malzemeleri sektöründe yurt dışında büyümeye devam edeceğiz. Bu strateji doğrultusunda Akçansa ile gri çimentoda ihracata hız verirken Çimsa ile global beyaz çimento pazarında bizi liderliğe ulaştıracak bir yapılanmayı hayata geçiriyoruz. Çimsa ve Sabancı Holding ortaklığında kurduğumuz yeni şirketimiz ve 2019 yılında İspanya’da gerçekleştirdiğimiz satın almamızın önümüzdeki aylarda resmi olarak sonuçlanmasıyla birlikte bu alandaki küresel varlığımızı pekiştireceğiz. Diğer yandan yurt dışı çimento ağının genişletilmesi ve yapı malzemelerinde çimento dışı alanlara giriş de bu sektördeki öncelikli hedeflerimizden biri. 

 Yünsa ve Temsa İş Makinaları işlerinden çıktınız. Önümüzdeki dönem çıkacağınız işler olacak mı? 

 Portföyde çok ciddi değişiklik öngörmüyoruz. Şu anda geldiği nokta ciddi sadeleşmiş durumda. Sabancı Holding olarak ortaya koyduğumuz büyüme stratejisinin ilk unsuru ana işlerimize odaklanmak; teknolojik ve dijital fırsatları değerlendirerek bu işlerimizi daha da büyütmek. İkinci olarak, tüm iş kollarımızdaki komşu alanlardaki fırsatları yine teknoloji ve dijitali kullanarak yakından değerlendireceğiz. Bu noktada da holding içerisinde tüm şirketlerimizi kapsayan ciddi bir süreç yürütüyoruz. Son olarak da dijitalden ve son teknolojilerden doğan start up’lara Sabancı Ventures üzerinden yatırım yapmayı; buradan da önümüzdeki 10 yıl içerisinde unicornlar yaratabilmeyi istiyoruz.