- Anasayfa
- İş Dünyası
- Söyleşiler
- Potansiyel alıcı olmaya devam
Potansiyel alıcı olmaya devam
Özdemir, “Bugünkü şartlarda 4,5 milyar doları geçen bir ciroya ulaşırsak Limak Grubu’nu çok başarılı sayacağım” diyor...
Özlem Aydın Ayvacı
oaydin@capital.com.tr
Son yılların adından en çok söz ettiren gruplarından olan Limak’ın şu anda devam eden işlerinin toplam büyüklüğü 8,5 milyar dolar. Grup, Cengiz ve Kolin gruplarıyla oluşturduğu iş birlikleriyle Türkiye’nin en büyük projelerine imza atıyor. Ancak elektrik dağıtımındaki CLK ortaklığı Limak’ın UEDAŞ’ı devralması ve BEDAŞ, Akdeniz ve Çamlıbel Elektrik Dağıtım’ın ise Cengiz-Kolin ortaklığında işletilmeye devam edilmesi kararıyla dağıldı. Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, Üçüncü Havalimanı ve Kuzey Marmara Otoyolu gibi Cengiz ve Kolin gruplarıyla ortak oldukları diğer tüm projelerde iş birliklerinin devam ettiğini söylüyor. Özdemir, elektrik dağıtımındaki ayrılığın nedenini ise şöyle açıklıyor: “Yönetimde 3 ortak varken kararlar daha zor çıkıyordu. Daha etkili, daha hızlı karar alabilmek için dağıtım şirketlerimizi ve hisselerimizi ayırma kararı aldık.” 2016’da 4 milyar dolar ciroya ulaşan grubun 2017’de de hedefi dolar bazında yüzde 20 büyümek ve 4,8 milyar dolara ulaşmak. Ancak Özdemir, terör, ekonomideki enflasyon ve yüksek dolar kurundan kaynaklanan negatif ortama dikkat çekiyor ve “Bugünkü şartlarda 4,5 milyar doları geçen bir ciroya ulaşırsak Limak Grubu’nu çok başarılı sayacağım” diyor. Limak Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, grubun rotasından yatırım ajandasına, kısa ve orta vadeli hedeflerinden mevcut konjonktüre geniş bir perspektifte sorularımızı yanıtladı.
* Limak Holding açısından 2016 nasıl bir yıldı?
2016 yılı hepimizin bildiği gibi büyük olayların yaşandığı bir yıl oldu. Ekonomik olarak değil ama politik olarak çevre ülkelerde de meydana gelen olaylar ve Türkiye’de yaşanan bazı terör olayları peş peşe geldi. Hiç yaşamak istemediğimiz bir yılı geride bıraktık, kötü bir yıl oldu. Bunlara rağmen 2016’da Türkiye ekonomisi iyi bir yol izledi. Bankacılık sisteminin güçlü olmasının da etkisiyle ülke büyümesinin 2016’da yüzde 3,5 olacağını tahmin ediyorduk. Yüzde 2-3 arası bir büyüme olacağı söyleniyor. Beklentisi yüzde 3-4 arasında olan biz yatırımcıların hedeflerini de şaşırttı. Bundan dolayı da üzüntüler yaşadık. Bu olayların neticesinde enflasyonda bir yukarı yönelim gördük. Halbuki enflasyonun her geçen yıl aşağıya gitmesine alışmıştık. 2016 yılında enflasyon oranı yüzde 8,5 civarında gerçekleşti. Oysa yüzde 7’ler civarında bir enflasyon beklentimiz vardı.
* 2017 yılına dair öngörüleriniz ve beklentileriniz neler?
2017’nin iyi olacağını düşünüyoruz. Görüyoruz ki Türkiye’de önemli bir siyasi sistem değişikliği olacak. Başbakanlık kalkacak ve tek cumhurbaşkanı daha çok yetki alarak bakanların atamasını gerçekleştirecek. Türk milleti nisan ayı gibi referanduma gidecek. İşadamları olarak bu sürecin hızla bitmesi ve bunların hemen arkasından Türkiye’nin en önemli konusu olan ekonomiye dönmesi gerektiğini düşünüyoruz. Nisan ayında da mutlaka halkın oylamasına gidilmeli. Neticede Türkiye’nin sahibi Türk milletidir, onun vereceği karar neyse hepimiz ona saygı gösterip o sistemde yürümeliyiz. 2017 enteresan bir yıl olacak gibi görünüyor.
* Çok dalgalı başladı…
Tabii… Türkiye’de Meclis’te yaşanan anayasa oylamaları ve ekonomide dışarıdan beklediğimiz bazı bakış açılarının değişmesinden dolayı belirsizlikler ortaya çıktı. Bundan dolayı Türkiye’de döviz kurlarında bir dalgalanma yaşanıyor. Bu da yatırımcıları çok rahatsız ediyor. Cumhurbaşkanımız “Dövizlerinizi bozdurun” dedi. Biz dahil birçok insan yastık altında kalan dövizlerini TL’ye çevirdi. Görülüyor ki bunun da ötesinde bazı tedbirlerin alınması gerekiyor.
* Bu koşullar içinde bilançoda en dikkat ettiğiniz konular neler?
Bizim yatırımlarımıza gelince… Biz belli miktarda öz sermeye koyuyoruz gerisini finansmanla yapıyoruz. Öyle yatırımlarımız var ki yabancı paranın artışından etkilenmiyor ama öyle yatırımlarımız var ki direkt olarak etkileniyor. Örneğin çimentoda yatırım yapıyoruz ama TL ile satıyoruz. Enerji dağıtımında gelirimiz tamamen TL ama finansman yabancı para. Enerji üretimimizde biraz daha rahatız çünkü hemen hemen yabancı paraya bağlı gelirlerimiz var. Havaalanı yatırımlarımız da öyle ama önemli olan hem enerji dağıtımı hem çimento gibi yatırımlarda yabancı paranın yüksekliği bu sektördekileri rahatsız ediyor.
* 2016 sonuna doğru enerji dağıtım işinde CLK’daki ortaklarınız Kolin ve Cengiz gruplarıyla bir ayrılık yaşadınız. Neden bitti?
Boğaziçi, Akdeniz, Çamlıbel ve Uludağ Elektrik dağıtım işinde ayrıldık. Havalimanı ve yol projelerini birlikte yürütüyoruz. Enerji Bakanı’nın dağıtım şirketlerinden istediği performans, bizim sağladığımız performanstan çok yukarıda. Dolayısıyla daha etkin olmamız gerekiyordu. Bu nedenle ortaklarımızla daha etkin olmak ve hızlı karar almak için ne aralığındayapabileceğimizi tartıştık. Sonuçta dağıtım şirketlerimizi ayırma kararı aldık. Bize Uludağ Bölgesi düştü. Bu bölgede Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova ilçeleri var. Bu bölge Türkiye’nin en hızlı büyüyen bölgesi. Üç milyon abonemiz var. 12 milyar kilowatt saatin üzerinden enerji tüketimimiz var. Bölgeye yaptığımız yatırımlarda daha etkin ve hızlı karar alabilmek için ortaklarımızdan ayrıldık.~* Peki havaalanı ve diğer alanlardaki ortaklığınız devam ediyor. Buralarda bir ayrılık yok değil mi?
Diğer işlerdeki ortaklığımız devam ediyor. Böyle bir durum yok. UEDAŞ’ta 2017 yılında 240 milyon TL yatırım yapacağız. 5 yıllık dönemde ise toplam yatırım büyüklüğümüzün 1,4 milyar TL’ye ulaşmasını bekliyoruz. l Grup açısından 2016 yılı nasıl geçti? n 2015 ciromuz yaklaşık 3 milyar 445 milyon dolardı. 2016’da yüzde 20 büyüdük ve 4 milyar dolar ciroya ulaştık.
* 2017 ve sonrasına dair ne kadar yatırım yapmayı planlıyorsunuz?
Limak olarak bağlı ortaklıklarımızla beraber bu yıl 3,7 milyar dolar yatırım yapacağız. 2020’ye dek bu rakam 12 milyar dolara yaklaşacak. Bu yatırımlar yurt içinde ve yurt dışında çimento, enerji, turizm ve havalimanlarına olacak.
* Grubun gelirlerinde sektörel dağılım nasıl ve gelecekte bir değişin öngörüyor musunuz?
Gelirlerimizin en büyük kısmı enerji sektöründen geliyor. Onu sırasıyla çimento, inşaat, altyapı yatırımları ve turizm izliyor. Tüm yatırımların finansmanı sağlandı yatırımlar devam ediyor. Burada tek rahatsızlık veren konu döviz fiyatındaki ani değişimler. Değişim öngörmüyoruz.
* Turizmde de güçlü bir grupsunuz. 2016 nasıl geçti? Yeni yatırım planınız var mı?
Limak Turizm Grubu, bugün Türkiye’de 4 şehirde 8 otelinde ağırladığı yıllık 1,2 milyon turistle, Türkiye’nin en hızlı büyüyen lüks otel zincirlerinden biri. Ülke olarak geçen yıl turizmden 17 milyar dolar civarında para kaybettik. 33-34 milyar dolara ulaşan turizm gelirlerimiz 18 milyar dolarda kaldı. Turizmde yatırıma devam ediyoruz. KKTC’de 1.036 yatak kapasiteli Babylon Hotel&Resort’u 2018’de devreye almayı planlıyoruz. Yatırım büyüklüğümüz 120 milyon dolar düzeyinde.
* Çimento, en önemli ikinci sektörünüz. Devam eden önemli yatırımlarınız var. Onlar ne durumda?
Çimento bizim için çok önemli sektörlerden biri. 2015 yılında başladığımız Ankara’daki 250 milyon dolarlık yeni çimento fabrikası yatırımımızı 2017 yılının üçüncü çeyreğinde tamamlamayı amaçlıyoruz. Yine 250 milyon dolar büyüklüğündeki Kilis’teki yeni çimento fabrikası yatırımımızı ise 2017’nin sonunda tamamlayacağız. Yurt içi pazar pozisyonumuzu daha da pekiştireceğiz. 2015’te Afrika pazarında Mozambik ve Fildişi Sahilleri’nde çimento fabrikası yatırımlarına başlamıştık. 40 milyon dolar yatırım yaptığımız Mozambik’teki fabrikamız 2016 yılının aralık ayında devreye girdi. 62 milyon Euro’luk Fildişi Sahilleri’ndeki fabrika yatırımımızı ise 2017 yılının ağustos ayında tamamlamayı planlıyoruz.~* Şu anda devam eden işlerinizin büyüklüğü ne kadar?
Şu anda devam eden 8,5 milyar dolarlık projemiz var. Bunun yüzde 60-70 aralığındaki kısmı yurt dışında. En büyük iş 4,5 milyar dolarlık Kuveyt Havalimanı 2’nci terminal inşaatı. Arnavutluk’ta Statcraft için 2 baraj yapıyoruz. Üsküp’te gayrimenkul projemiz var. Senegal Havalimanı inşaatımız devam ediyor. Rostov Havalimanı’nın yapımı sürüyor. Yine Ukrayna’da metro inşaatımız var.
* Üçüncü havalimanı inşaatı ve devam eden diğer inşaat projeleriniz ne aşamada? Burada hedefler neler?
Son yıllar, Limak İnşaat’ın önemli projeler kazandığı bir dönem oldu. Mevcut aktif proje büyüklüğümüz 8,5 milyar dolar seviyesine ulaştı. İstanbul Yeni Havalimanı hem ülkemiz hem bizim için çok önemli bir proje. Projenin neredeyse yüzde 40’lık kısmı tamamlandı. Kuzey Marmara Otoyolu Projesi yapımı işletmesi ve devri projesinde, ortaklarımızla birlikte çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Proje büyüklüğü 2,5 milyar dolar seviyesinde. Projeyi 2019 yılı ocak ayında tamamlayacağız. Kuveyt Havalimanı terminal binası ihalesini kazandık. Söz konusu proje 4,3 milyar dolarlık büyüklüğü ile bir Türk şirketi tarafından yurt dışında alınan en büyük ihale. 2016 yılında kalan kısmını devraldığımız Senegal, Dakar Uluslararası Havalimanı inşaatını 2017 yılının ilk yarısında bitirmeyi planlıyoruz. Bunu takiben havalimanını Senegal Hükümeti’nin de içinde bulunduğu bir konsorsiyumla 25 yıl süreyle işleteceğiz. Rusya’nın Rostov kentinteki 210 milyon Euro büyüklüğündeki havalimanı inşaatımız devam ediyor. Bu projeyi 2017 yılı Haziran ayında tamamlamayı planlıyoruz. Arnavutluk’ta Statkraft işverenliğinde yürüttüğümüz Banja HES inşaatını 2016 yılı içinde tamamladık. Aynı bölgede yer alan Moglice HES inşaatını ise 2018 yılı Aralık ayında tamamlayacağız. İki HES’in toplam proje büyüklüğü 200 milyon Euro seviyesinde. Son dönemde aldığımız önemli bir inşaat projesi de TANAP’ın bir bölümünün yani Eskişehir’den Yunanistan sınırına toplam 459 km olan inşaat işi oldu. Ukrayna’da başladığımız 224 milyon Euro’luk metro projemize 2017 yılında daha çok odaklanacağız. Üsküp’te bina yatırımları, AVM ve konutla ilgili kompleks yapmaya yönelik yatırımımız başladı. Ayrıca, inşaat sektöründe yurt içinde ve yurt dışında önemli projeleri takip etmeye devam ediyoruz.
* Gelirlerinizin dağılımı nasıl?
Ciromuzun 3’te 1’i yurt dışından geliyor. Bugünkü şartlarda 4,5 milyar doları geçen bir ciroya ulaşırsak Limak Grubu’nu çok başarılı sayacağım. Yatırımlarımızı da ağırlıklı olarak yurt içinde gerçekleştiriyoruz. Bu denge korunacak.
* 2017’de birleşme ve satın alma planınız var mı?
Biz her zaman bu konuda görüşmelere açığız. Zaten her halükarda bugünlerde bile kapımız yabancı sistemlere, ortaklıklara açık. Herkesle oturup konuşuyoruz.
* 2017’de takip ettiğiniz ihaleler var mı?
Türkiye’de özelleştirme, devletin çıkaracağı altyapı veya yakın coğrafyadaki ve Afrika’daki bütün altyapı projeleriyle ilgileniyoruz. Bazı ülkelerin YİD modeliyle çıkardığı projeler var. Pakistan’dan başlamak üzere Hindistan dahil Afrika’daki bütün projelerle ilgileniyoruz.
* Çanakkale köprü ihalesinde iddialı mısınız?
O ihale için konsorsiyum kurduk, çalışıyoruz şu anda.~YURT DIŞINDA FIRSAT ARAYIŞI
AFRİKA ÖNEMLİ
Şu anda Afrika’ya önem veriyoruz. Üç ülkede yatırımımız var. Mozambik’teki çimento fabrikasını aralık ayında devreye aldık. Satışlarımız başladı, her geçen gün daha iyiye gidiyor.
ÜÇ ÖNEMLİ ALAN
Çimento satışlarımız iyiye gidiyor. Bu yılın ortasına doğru Fildişi Sahili’ni devreye alıyoruz. Oradaki fabrikayı da ağustos sonuna doğru devreye alacağız. Senegal Havaalanı’nı ağustosta bitirip devreye alıyoruz. 25 yıl işletme hakkımız var. Afrika’da 3 alanda fırsat arayışlarımız devam ediyor. Altyapı yatırımları, çimento ve havaalanları konusunda Afrika’yla çok ilgiliyiz.
HABERLER GELİYOR
Pakistan’da bazı projeler var. Orada enerji ve altyapı projelerine ilgi duyuyoruz. Hindistan’da ortaklarımız var. Bize fırsatlara dair haber yolluyorlar. Projeleri uygun görürsek orada da çalışmak istiyoruz. Mali’de bir projemiz var. Onun exim kredisiyle uğraşıyoruz. Kahire Havalimanı’nı yaptık, bitirdik. 2 yıl yönetimini yapacağız. Kuveyt’le de ilgileniyoruz.
BALKANLAR’DA ENERJİ
Kosova’da, Makedonya’da çok etkiniz. Arnavutluk’ta baraj inşaatımız devam ediyor. Kosova, Makedonya ve Arnavutluk’ta maden, ulaşım, enerji projeleriyle ilgiliyiz. Enerjide hem HES hem kömüre dayalı projelerle ilgileniyoruz. Arkadaşlarımız çalışmalarını sürdürüyor.
ENERJİDE PLAN
DEV SATIN ALMA
Enerji sektöründe yeni projeler ve satın almalar yoluyla portföyümüzü büyüterek 4.000 MW`lık kurulu güce ulaşmayı planlıyoruz. Siirt Botan Havzası’nda 517 MW üretim kapasitesine sahip Çetin HES yatırımıyla yakından ilgileniyoruz. Bu bölgede 450 milyon dolarlık yatırım planlıyoruz. Norveçli Statkraft’tan Çetin Barajı ve HES projesini ocak sonuna kadar alacağımızı düşünüyorum.
HES VE DOĞALGAZA YATIRIM
Kargı HES inşaatını 2017 yılı Mart ayında bitireceğiz. 100 MW üretim kapasitesine sahip bu HES’imiz için toplam 125 milyon Euro’luk yatırım yaptık. Gürsöğüt HES’in ihalesini 2016 yılında kazanmıştık. 55 MW üretim kapasiteli HES için 125 milyon dolarlık yatırım yapacağız. Hamitabat Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali’nde 520 milyon Euro’luk yatırımımıza 2014 yılında başlamıştık ve haziran ayında operasyona başlayacak.
EK DEV ÜNİTE
Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri’nde yenileme ve rehabilitasyon yatırımlarına 2017 yılında başlıyoruz. Toplam yatırım büyüklüğümüz 240 milyon Euro olacak. Yeniköy termik santraline 400 MW büyüklüğünde yerli kömüre dayalı 600 milyon dolarlık ilave bir ünite yatırımı yapacağız. YENİLENEBİLİRDE HEDEF
Bu yıl, Konya’da ve Isparta’da toplam 20 MW üretim kapasitesine sahip güneş santrali yatırımlarına başlıyoruz. Yatırım büyüklüğümüzün 20 milyon dolar olmasını bekliyoruz. Benzer şekilde, Aydın’da jeotermal yatırımımıza başladık. 15 MW büyüklüğündeki projemiz için 50 milyon dolarlık bir yatırım yapacağız.
2017'DE LİMAK'IN ROTASI
POTANSİYEL ALICIYIZ
Faaliyet gösterdiğimiz tüm sektörlerde büyümeye, kapasite artırımlarına ve yeni yatırımlara devam etmeyi planlıyoruz. 2017 yılında da sektörel hedeflerimize uygun ve sinerji yaratabilecek kamu özel iş birliği projelerinde ve özelleştirme ihalelerinde güçlü bir potansiyel alıcı olarak bulunmaya devam edeceğiz.
YÜZDE 20 BÜYÜME
Dolar bazında yüzde 20 büyüme hedefimiz var. Böylece 4,8 milyar dolar ciroya ulaşmaya çalışacağız. İnşallah bu yeni döviz kurlarıyla bu hedefimizi yakalayabiliriz. Yakın zamanda doların spekülatif yükselmesinin sona ereceğini, dolar kurunun daha önce 2017 için tahmin ettiğimiz rakamlara yaklaşacağını düşünüyorum.
KUR TAHMİNİM
Yani dolar kurunun 3,50-3,60 seviyelerine oturacağını tahmin ediyorum. Bu yüksek seviyenin spekülatif olduğuna inanıyorum. Anormal bir talep oldu. Piyasa da çok sığ. Merkez Bankası’nın alacağı birkaç önemli kararla bu sığlığa rağmen bu işe bir çare bulunabilir diye düşünüyorum.
LİMAK GRUBU'NUN GELECEK HEDEFLERİ
2015 ciromuz 3 milyar 445 milyon dolardı. 2016’da yüzde 20 büyümeyle 4 milyar dolara ulaştık. Ciromuzun 3’te 1’i yurt dışından geliyor. Bu şartlarda 4,5 milyar doları geçersek büyük başarı olarak görürüm. Yatırımlarımızı da ağırlıklı olarak yurt içinde gerçekleştiriyoruz. Bu denge korunacak. Limak olarak bağlı ortaklıklarımızla beraber 2017’de 3,7 milyar dolar yatırım yapacağız. 2020’ye kadar yurt içi ve yurt dışında 4 sektöre yaklaşık 12 milyar dolar yatırım yapacağız Şu anda devam eden 8,5 milyar dolarlık projemiz var. Bunun yüzde 60-70 aralığındaki kısmı yurt dışında. Tüm yatırımların finansmanı sağlandı, yatırımlar devam ediyor. Tek rahatsızlık veren konu döviz fiyatındaki ani değişimler. Taahhüt işlerimizde, altyapı, enerji, çimento sektörlerinde satın alma, ortaklık görüşmeleri yapıyoruz.
oaydin@capital.com.tr
Son yılların adından en çok söz ettiren gruplarından olan Limak’ın şu anda devam eden işlerinin toplam büyüklüğü 8,5 milyar dolar. Grup, Cengiz ve Kolin gruplarıyla oluşturduğu iş birlikleriyle Türkiye’nin en büyük projelerine imza atıyor. Ancak elektrik dağıtımındaki CLK ortaklığı Limak’ın UEDAŞ’ı devralması ve BEDAŞ, Akdeniz ve Çamlıbel Elektrik Dağıtım’ın ise Cengiz-Kolin ortaklığında işletilmeye devam edilmesi kararıyla dağıldı. Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, Üçüncü Havalimanı ve Kuzey Marmara Otoyolu gibi Cengiz ve Kolin gruplarıyla ortak oldukları diğer tüm projelerde iş birliklerinin devam ettiğini söylüyor. Özdemir, elektrik dağıtımındaki ayrılığın nedenini ise şöyle açıklıyor: “Yönetimde 3 ortak varken kararlar daha zor çıkıyordu. Daha etkili, daha hızlı karar alabilmek için dağıtım şirketlerimizi ve hisselerimizi ayırma kararı aldık.” 2016’da 4 milyar dolar ciroya ulaşan grubun 2017’de de hedefi dolar bazında yüzde 20 büyümek ve 4,8 milyar dolara ulaşmak. Ancak Özdemir, terör, ekonomideki enflasyon ve yüksek dolar kurundan kaynaklanan negatif ortama dikkat çekiyor ve “Bugünkü şartlarda 4,5 milyar doları geçen bir ciroya ulaşırsak Limak Grubu’nu çok başarılı sayacağım” diyor. Limak Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, grubun rotasından yatırım ajandasına, kısa ve orta vadeli hedeflerinden mevcut konjonktüre geniş bir perspektifte sorularımızı yanıtladı.
* Limak Holding açısından 2016 nasıl bir yıldı?
2016 yılı hepimizin bildiği gibi büyük olayların yaşandığı bir yıl oldu. Ekonomik olarak değil ama politik olarak çevre ülkelerde de meydana gelen olaylar ve Türkiye’de yaşanan bazı terör olayları peş peşe geldi. Hiç yaşamak istemediğimiz bir yılı geride bıraktık, kötü bir yıl oldu. Bunlara rağmen 2016’da Türkiye ekonomisi iyi bir yol izledi. Bankacılık sisteminin güçlü olmasının da etkisiyle ülke büyümesinin 2016’da yüzde 3,5 olacağını tahmin ediyorduk. Yüzde 2-3 arası bir büyüme olacağı söyleniyor. Beklentisi yüzde 3-4 arasında olan biz yatırımcıların hedeflerini de şaşırttı. Bundan dolayı da üzüntüler yaşadık. Bu olayların neticesinde enflasyonda bir yukarı yönelim gördük. Halbuki enflasyonun her geçen yıl aşağıya gitmesine alışmıştık. 2016 yılında enflasyon oranı yüzde 8,5 civarında gerçekleşti. Oysa yüzde 7’ler civarında bir enflasyon beklentimiz vardı.
* 2017 yılına dair öngörüleriniz ve beklentileriniz neler?
2017’nin iyi olacağını düşünüyoruz. Görüyoruz ki Türkiye’de önemli bir siyasi sistem değişikliği olacak. Başbakanlık kalkacak ve tek cumhurbaşkanı daha çok yetki alarak bakanların atamasını gerçekleştirecek. Türk milleti nisan ayı gibi referanduma gidecek. İşadamları olarak bu sürecin hızla bitmesi ve bunların hemen arkasından Türkiye’nin en önemli konusu olan ekonomiye dönmesi gerektiğini düşünüyoruz. Nisan ayında da mutlaka halkın oylamasına gidilmeli. Neticede Türkiye’nin sahibi Türk milletidir, onun vereceği karar neyse hepimiz ona saygı gösterip o sistemde yürümeliyiz. 2017 enteresan bir yıl olacak gibi görünüyor.
* Çok dalgalı başladı…
Tabii… Türkiye’de Meclis’te yaşanan anayasa oylamaları ve ekonomide dışarıdan beklediğimiz bazı bakış açılarının değişmesinden dolayı belirsizlikler ortaya çıktı. Bundan dolayı Türkiye’de döviz kurlarında bir dalgalanma yaşanıyor. Bu da yatırımcıları çok rahatsız ediyor. Cumhurbaşkanımız “Dövizlerinizi bozdurun” dedi. Biz dahil birçok insan yastık altında kalan dövizlerini TL’ye çevirdi. Görülüyor ki bunun da ötesinde bazı tedbirlerin alınması gerekiyor.
* Bu koşullar içinde bilançoda en dikkat ettiğiniz konular neler?
Bizim yatırımlarımıza gelince… Biz belli miktarda öz sermeye koyuyoruz gerisini finansmanla yapıyoruz. Öyle yatırımlarımız var ki yabancı paranın artışından etkilenmiyor ama öyle yatırımlarımız var ki direkt olarak etkileniyor. Örneğin çimentoda yatırım yapıyoruz ama TL ile satıyoruz. Enerji dağıtımında gelirimiz tamamen TL ama finansman yabancı para. Enerji üretimimizde biraz daha rahatız çünkü hemen hemen yabancı paraya bağlı gelirlerimiz var. Havaalanı yatırımlarımız da öyle ama önemli olan hem enerji dağıtımı hem çimento gibi yatırımlarda yabancı paranın yüksekliği bu sektördekileri rahatsız ediyor.
* 2016 sonuna doğru enerji dağıtım işinde CLK’daki ortaklarınız Kolin ve Cengiz gruplarıyla bir ayrılık yaşadınız. Neden bitti?
Boğaziçi, Akdeniz, Çamlıbel ve Uludağ Elektrik dağıtım işinde ayrıldık. Havalimanı ve yol projelerini birlikte yürütüyoruz. Enerji Bakanı’nın dağıtım şirketlerinden istediği performans, bizim sağladığımız performanstan çok yukarıda. Dolayısıyla daha etkin olmamız gerekiyordu. Bu nedenle ortaklarımızla daha etkin olmak ve hızlı karar almak için ne aralığındayapabileceğimizi tartıştık. Sonuçta dağıtım şirketlerimizi ayırma kararı aldık. Bize Uludağ Bölgesi düştü. Bu bölgede Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova ilçeleri var. Bu bölge Türkiye’nin en hızlı büyüyen bölgesi. Üç milyon abonemiz var. 12 milyar kilowatt saatin üzerinden enerji tüketimimiz var. Bölgeye yaptığımız yatırımlarda daha etkin ve hızlı karar alabilmek için ortaklarımızdan ayrıldık.~* Peki havaalanı ve diğer alanlardaki ortaklığınız devam ediyor. Buralarda bir ayrılık yok değil mi?
Diğer işlerdeki ortaklığımız devam ediyor. Böyle bir durum yok. UEDAŞ’ta 2017 yılında 240 milyon TL yatırım yapacağız. 5 yıllık dönemde ise toplam yatırım büyüklüğümüzün 1,4 milyar TL’ye ulaşmasını bekliyoruz. l Grup açısından 2016 yılı nasıl geçti? n 2015 ciromuz yaklaşık 3 milyar 445 milyon dolardı. 2016’da yüzde 20 büyüdük ve 4 milyar dolar ciroya ulaştık.
* 2017 ve sonrasına dair ne kadar yatırım yapmayı planlıyorsunuz?
Limak olarak bağlı ortaklıklarımızla beraber bu yıl 3,7 milyar dolar yatırım yapacağız. 2020’ye dek bu rakam 12 milyar dolara yaklaşacak. Bu yatırımlar yurt içinde ve yurt dışında çimento, enerji, turizm ve havalimanlarına olacak.
* Grubun gelirlerinde sektörel dağılım nasıl ve gelecekte bir değişin öngörüyor musunuz?
Gelirlerimizin en büyük kısmı enerji sektöründen geliyor. Onu sırasıyla çimento, inşaat, altyapı yatırımları ve turizm izliyor. Tüm yatırımların finansmanı sağlandı yatırımlar devam ediyor. Burada tek rahatsızlık veren konu döviz fiyatındaki ani değişimler. Değişim öngörmüyoruz.
* Turizmde de güçlü bir grupsunuz. 2016 nasıl geçti? Yeni yatırım planınız var mı?
Limak Turizm Grubu, bugün Türkiye’de 4 şehirde 8 otelinde ağırladığı yıllık 1,2 milyon turistle, Türkiye’nin en hızlı büyüyen lüks otel zincirlerinden biri. Ülke olarak geçen yıl turizmden 17 milyar dolar civarında para kaybettik. 33-34 milyar dolara ulaşan turizm gelirlerimiz 18 milyar dolarda kaldı. Turizmde yatırıma devam ediyoruz. KKTC’de 1.036 yatak kapasiteli Babylon Hotel&Resort’u 2018’de devreye almayı planlıyoruz. Yatırım büyüklüğümüz 120 milyon dolar düzeyinde.
* Çimento, en önemli ikinci sektörünüz. Devam eden önemli yatırımlarınız var. Onlar ne durumda?
Çimento bizim için çok önemli sektörlerden biri. 2015 yılında başladığımız Ankara’daki 250 milyon dolarlık yeni çimento fabrikası yatırımımızı 2017 yılının üçüncü çeyreğinde tamamlamayı amaçlıyoruz. Yine 250 milyon dolar büyüklüğündeki Kilis’teki yeni çimento fabrikası yatırımımızı ise 2017’nin sonunda tamamlayacağız. Yurt içi pazar pozisyonumuzu daha da pekiştireceğiz. 2015’te Afrika pazarında Mozambik ve Fildişi Sahilleri’nde çimento fabrikası yatırımlarına başlamıştık. 40 milyon dolar yatırım yaptığımız Mozambik’teki fabrikamız 2016 yılının aralık ayında devreye girdi. 62 milyon Euro’luk Fildişi Sahilleri’ndeki fabrika yatırımımızı ise 2017 yılının ağustos ayında tamamlamayı planlıyoruz.~* Şu anda devam eden işlerinizin büyüklüğü ne kadar?
Şu anda devam eden 8,5 milyar dolarlık projemiz var. Bunun yüzde 60-70 aralığındaki kısmı yurt dışında. En büyük iş 4,5 milyar dolarlık Kuveyt Havalimanı 2’nci terminal inşaatı. Arnavutluk’ta Statcraft için 2 baraj yapıyoruz. Üsküp’te gayrimenkul projemiz var. Senegal Havalimanı inşaatımız devam ediyor. Rostov Havalimanı’nın yapımı sürüyor. Yine Ukrayna’da metro inşaatımız var.
* Üçüncü havalimanı inşaatı ve devam eden diğer inşaat projeleriniz ne aşamada? Burada hedefler neler?
Son yıllar, Limak İnşaat’ın önemli projeler kazandığı bir dönem oldu. Mevcut aktif proje büyüklüğümüz 8,5 milyar dolar seviyesine ulaştı. İstanbul Yeni Havalimanı hem ülkemiz hem bizim için çok önemli bir proje. Projenin neredeyse yüzde 40’lık kısmı tamamlandı. Kuzey Marmara Otoyolu Projesi yapımı işletmesi ve devri projesinde, ortaklarımızla birlikte çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Proje büyüklüğü 2,5 milyar dolar seviyesinde. Projeyi 2019 yılı ocak ayında tamamlayacağız. Kuveyt Havalimanı terminal binası ihalesini kazandık. Söz konusu proje 4,3 milyar dolarlık büyüklüğü ile bir Türk şirketi tarafından yurt dışında alınan en büyük ihale. 2016 yılında kalan kısmını devraldığımız Senegal, Dakar Uluslararası Havalimanı inşaatını 2017 yılının ilk yarısında bitirmeyi planlıyoruz. Bunu takiben havalimanını Senegal Hükümeti’nin de içinde bulunduğu bir konsorsiyumla 25 yıl süreyle işleteceğiz. Rusya’nın Rostov kentinteki 210 milyon Euro büyüklüğündeki havalimanı inşaatımız devam ediyor. Bu projeyi 2017 yılı Haziran ayında tamamlamayı planlıyoruz. Arnavutluk’ta Statkraft işverenliğinde yürüttüğümüz Banja HES inşaatını 2016 yılı içinde tamamladık. Aynı bölgede yer alan Moglice HES inşaatını ise 2018 yılı Aralık ayında tamamlayacağız. İki HES’in toplam proje büyüklüğü 200 milyon Euro seviyesinde. Son dönemde aldığımız önemli bir inşaat projesi de TANAP’ın bir bölümünün yani Eskişehir’den Yunanistan sınırına toplam 459 km olan inşaat işi oldu. Ukrayna’da başladığımız 224 milyon Euro’luk metro projemize 2017 yılında daha çok odaklanacağız. Üsküp’te bina yatırımları, AVM ve konutla ilgili kompleks yapmaya yönelik yatırımımız başladı. Ayrıca, inşaat sektöründe yurt içinde ve yurt dışında önemli projeleri takip etmeye devam ediyoruz.
* Gelirlerinizin dağılımı nasıl?
Ciromuzun 3’te 1’i yurt dışından geliyor. Bugünkü şartlarda 4,5 milyar doları geçen bir ciroya ulaşırsak Limak Grubu’nu çok başarılı sayacağım. Yatırımlarımızı da ağırlıklı olarak yurt içinde gerçekleştiriyoruz. Bu denge korunacak.
* 2017’de birleşme ve satın alma planınız var mı?
Biz her zaman bu konuda görüşmelere açığız. Zaten her halükarda bugünlerde bile kapımız yabancı sistemlere, ortaklıklara açık. Herkesle oturup konuşuyoruz.
* 2017’de takip ettiğiniz ihaleler var mı?
Türkiye’de özelleştirme, devletin çıkaracağı altyapı veya yakın coğrafyadaki ve Afrika’daki bütün altyapı projeleriyle ilgileniyoruz. Bazı ülkelerin YİD modeliyle çıkardığı projeler var. Pakistan’dan başlamak üzere Hindistan dahil Afrika’daki bütün projelerle ilgileniyoruz.
* Çanakkale köprü ihalesinde iddialı mısınız?
O ihale için konsorsiyum kurduk, çalışıyoruz şu anda.~YURT DIŞINDA FIRSAT ARAYIŞI
AFRİKA ÖNEMLİ
Şu anda Afrika’ya önem veriyoruz. Üç ülkede yatırımımız var. Mozambik’teki çimento fabrikasını aralık ayında devreye aldık. Satışlarımız başladı, her geçen gün daha iyiye gidiyor.
ÜÇ ÖNEMLİ ALAN
Çimento satışlarımız iyiye gidiyor. Bu yılın ortasına doğru Fildişi Sahili’ni devreye alıyoruz. Oradaki fabrikayı da ağustos sonuna doğru devreye alacağız. Senegal Havaalanı’nı ağustosta bitirip devreye alıyoruz. 25 yıl işletme hakkımız var. Afrika’da 3 alanda fırsat arayışlarımız devam ediyor. Altyapı yatırımları, çimento ve havaalanları konusunda Afrika’yla çok ilgiliyiz.
HABERLER GELİYOR
Pakistan’da bazı projeler var. Orada enerji ve altyapı projelerine ilgi duyuyoruz. Hindistan’da ortaklarımız var. Bize fırsatlara dair haber yolluyorlar. Projeleri uygun görürsek orada da çalışmak istiyoruz. Mali’de bir projemiz var. Onun exim kredisiyle uğraşıyoruz. Kahire Havalimanı’nı yaptık, bitirdik. 2 yıl yönetimini yapacağız. Kuveyt’le de ilgileniyoruz.
BALKANLAR’DA ENERJİ
Kosova’da, Makedonya’da çok etkiniz. Arnavutluk’ta baraj inşaatımız devam ediyor. Kosova, Makedonya ve Arnavutluk’ta maden, ulaşım, enerji projeleriyle ilgiliyiz. Enerjide hem HES hem kömüre dayalı projelerle ilgileniyoruz. Arkadaşlarımız çalışmalarını sürdürüyor.
ENERJİDE PLAN
DEV SATIN ALMA
Enerji sektöründe yeni projeler ve satın almalar yoluyla portföyümüzü büyüterek 4.000 MW`lık kurulu güce ulaşmayı planlıyoruz. Siirt Botan Havzası’nda 517 MW üretim kapasitesine sahip Çetin HES yatırımıyla yakından ilgileniyoruz. Bu bölgede 450 milyon dolarlık yatırım planlıyoruz. Norveçli Statkraft’tan Çetin Barajı ve HES projesini ocak sonuna kadar alacağımızı düşünüyorum.
HES VE DOĞALGAZA YATIRIM
Kargı HES inşaatını 2017 yılı Mart ayında bitireceğiz. 100 MW üretim kapasitesine sahip bu HES’imiz için toplam 125 milyon Euro’luk yatırım yaptık. Gürsöğüt HES’in ihalesini 2016 yılında kazanmıştık. 55 MW üretim kapasiteli HES için 125 milyon dolarlık yatırım yapacağız. Hamitabat Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali’nde 520 milyon Euro’luk yatırımımıza 2014 yılında başlamıştık ve haziran ayında operasyona başlayacak.
EK DEV ÜNİTE
Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri’nde yenileme ve rehabilitasyon yatırımlarına 2017 yılında başlıyoruz. Toplam yatırım büyüklüğümüz 240 milyon Euro olacak. Yeniköy termik santraline 400 MW büyüklüğünde yerli kömüre dayalı 600 milyon dolarlık ilave bir ünite yatırımı yapacağız. YENİLENEBİLİRDE HEDEF
Bu yıl, Konya’da ve Isparta’da toplam 20 MW üretim kapasitesine sahip güneş santrali yatırımlarına başlıyoruz. Yatırım büyüklüğümüzün 20 milyon dolar olmasını bekliyoruz. Benzer şekilde, Aydın’da jeotermal yatırımımıza başladık. 15 MW büyüklüğündeki projemiz için 50 milyon dolarlık bir yatırım yapacağız.
2017'DE LİMAK'IN ROTASI
POTANSİYEL ALICIYIZ
Faaliyet gösterdiğimiz tüm sektörlerde büyümeye, kapasite artırımlarına ve yeni yatırımlara devam etmeyi planlıyoruz. 2017 yılında da sektörel hedeflerimize uygun ve sinerji yaratabilecek kamu özel iş birliği projelerinde ve özelleştirme ihalelerinde güçlü bir potansiyel alıcı olarak bulunmaya devam edeceğiz.
YÜZDE 20 BÜYÜME
Dolar bazında yüzde 20 büyüme hedefimiz var. Böylece 4,8 milyar dolar ciroya ulaşmaya çalışacağız. İnşallah bu yeni döviz kurlarıyla bu hedefimizi yakalayabiliriz. Yakın zamanda doların spekülatif yükselmesinin sona ereceğini, dolar kurunun daha önce 2017 için tahmin ettiğimiz rakamlara yaklaşacağını düşünüyorum.
KUR TAHMİNİM
Yani dolar kurunun 3,50-3,60 seviyelerine oturacağını tahmin ediyorum. Bu yüksek seviyenin spekülatif olduğuna inanıyorum. Anormal bir talep oldu. Piyasa da çok sığ. Merkez Bankası’nın alacağı birkaç önemli kararla bu sığlığa rağmen bu işe bir çare bulunabilir diye düşünüyorum.
LİMAK GRUBU'NUN GELECEK HEDEFLERİ
2015 ciromuz 3 milyar 445 milyon dolardı. 2016’da yüzde 20 büyümeyle 4 milyar dolara ulaştık. Ciromuzun 3’te 1’i yurt dışından geliyor. Bu şartlarda 4,5 milyar doları geçersek büyük başarı olarak görürüm. Yatırımlarımızı da ağırlıklı olarak yurt içinde gerçekleştiriyoruz. Bu denge korunacak. Limak olarak bağlı ortaklıklarımızla beraber 2017’de 3,7 milyar dolar yatırım yapacağız. 2020’ye kadar yurt içi ve yurt dışında 4 sektöre yaklaşık 12 milyar dolar yatırım yapacağız Şu anda devam eden 8,5 milyar dolarlık projemiz var. Bunun yüzde 60-70 aralığındaki kısmı yurt dışında. Tüm yatırımların finansmanı sağlandı, yatırımlar devam ediyor. Tek rahatsızlık veren konu döviz fiyatındaki ani değişimler. Taahhüt işlerimizde, altyapı, enerji, çimento sektörlerinde satın alma, ortaklık görüşmeleri yapıyoruz.
