Sabancı'nın katlama planı

HALUK DİNÇER, Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grup Başkanı. Holdingin ana iş kollarından biri olan perakendeden sorumlu. Grubun toplam cirosunun yüzde 13,5'ine denk gelen bir büyüklüğü, 3,1 milyar TL'yi o yönetiyor. Bu rakama, yine kendisine bağlı olan sigorta dahil değil. 2012 ise onun için hareketli geçecek. Çünkü 16 yıllık dev Carrefoursa ortaklığının kaderi bu yıl belli olacak. Holdingin Carrefoursa konusunda "stratejik alternatifleri değerlendirme" süreci devam ediyor. Haluk Dinçer, "Her şey olabilir. Bu yıl sonuna kadar yol haritamız netleşir" diyor. Perakende, Sabancı Holding'in 5 ana iş kolundan biri. Yıllar önceki odaklanma stratejilerinde "yola devam" kararı alınan sektörlerden. Zaten dev grup, gıda perakendede iki dev ortaklık, teknoloji perakendede ise bir pazar lideriyle varlığını sürdürüyor. Grubun perakendedeki büyüklüğü konsolide ciro olarak 3,1 milyar TL. Toplam ciroda perakendenin payı ise yüzde 13,5 düzeyinde. 1,7 milyar TL'lik cirosuyla teknoloji perakende sektörünün açık ara lideri olan Teknosa, hızlı büyüme performansıyla grubun yüz akı konumunda. Fransız Carrefour ve İspanyol Dia ise gıda perakendesindeki uluslararası ortaklar... Sabancı Holding'in perakendede, özellikle Carrefoursa konusunda nasıl bir yol izleyeceği ise son aylarda ciddi anlamda merak konusu. Holdingin "stratejik opsiyonları değerlendirme" süreci 2011 Aralık ayından beri devam ediyor. Bu yıl, Carrefoursa ortaklığı ve dolayısıyla Sabancı Grubu'nun perakendedeki varlığına ilişkin önemli gelişmelere gebe. Çünkü süreç yıl sonuna kadar tamamlanacak. Biz de tüm gelişmeleri ilk ağızdan öğrenelim istedik. Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grubu Başkanı Haluk Dinçer, özellikle Carrefo-ursa konusunda temkinli konuşuyor ve "Her şey olabilir. Mevcut durum da korunabilir. Süreç 2012 sonuna kadar tamamlanır" diyor. Ama mevcut durumun korunma olasılığı pek yok gibi. Çünkü grubun 2012 hedeflerinde Carrefoursa'ya ilişkin bir büyüme planı telaffuz edilmiyor. Zaten cirosal olarak da son 2 yıldır yatay bir seyir sürüyor. Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grup Başkanı Haluk Dinçer ile grubun perakende planlarını ve hedeflerini konuştuk.

Capital: Son verilerle Sabancı Grubu'nun perakendedeki gücünü özetler misiniz?
- Perakende ve sigorta olarak baktığımızda bizim grubumuz, Sabancı Holding'in 5 ana iş kolundan biri. Geçen mart ayından beri bu grup, benim sorumluluğumda. Bizim perakendedeki ciromuz kombine olarak 5,1 milyar TL. Konsolide olarak bakarsak ise farklı bir hesaplama oluyor. Holdingin konsolide cirosunun 22,9 milyar TL olduğunu düşünürsek, perakendenin payı konsolide alındığında yüzde 13,5 civarında oluyor.

Capital: 2011 Carrefoursa için nasıl geçti? 2012 hedefleri neler?
- Carrefoursa'nın 2011 cirosu 2,5 milyar TL oldu. Şirketin performansı beklentilerimizin altında gerçekleşti. Bildiğiniz gibi 2011 yılında bir yönetim değişikliği oldu. 2012'nin daha iyi bir yıl olmasını ümit ediyoruz. Bu yıl Carrefoursa'da büyümeden ziyade mevcut dağıtım ağımızı, marketlerimizin performanslarını iyileştirmeye yoğunlaşacağız. Performansı düşük olan mağazalar kapatılacak. Yüksek olanların ise performansını daha da iyileştirmeye dönük çalışmalar yapılacak. Dolayısıyla önemli bir büyüme öngörmüyoruz.~

Pazardaki son durum ve yeni hedefler
1- Türkiye'de geleneksel kanallar da dahil gıda perakendeciliği 100-110 milyar TL büyüklüğüne ulaştı.
2- Şu anda 40 milyar TL düzeyinde olan organize perakende 10 yılda 2-3 katına ulaşabilecek.
3- Pazarda oyuncu sayısı çok ve giderek, artıyor ama ilk 5 şirket pazarın yarısını alıyor. 10 yıl içinde konsolidasyon bekliyorum.
4- 200-250 metrekarelik küçük formatta her yıl 1000'ün üstünde market açılıyor. Market arzı, talebin çok üstünde
5- Küçük ve yere zincirler belli aşamalarda büyükler tarafından satın alınacak. Biz de bu stratejiyle yola devam edeceğiz.
6- Carrefour konusunda şu anda kesinlikle almak veya satmak gibi bir plan yok. Stratejik alternatifler konusunda çalışıyoruz.
7- Perakende grubun kombine cirosu 5,1 milyar TCye, holdingin cirosundaki payı ise yüzde 13,5'e ulaştı.
8- Carrefoursa'nın 2011 cirosu 2,5 milyar TL ile beklentilerimizin altında kaldı. 2012 ile daha iyi olacak. Hedefimizde büyümeden ziyade dağıtım ağımızı, marketlerimizin performanslarını iyileştirme var.
9- Diasa 2011'de 1.100 market ve 1 milyar TL ciroya ulaştı. Bu yıl da 300'ün üzerinde market açacağız.
10- Teknosa ise her yıl ortalama pazarın 35 puan üzerinde büyüyerek yoluna devam edecektir.

Capital: Fransız Carrefour'un kârlılığındaki düşüş Carrefoursa'yı etkiledi mi?
- Carrefour çok değerli bir ortak. 16 yıldır süren bir ortaklığımız var. Dünyanın en büyük ikinci, Avrupa'nın ise en büyük perakendecisi. Aynı zamanda dünyanın en yaygın perakende şirketi. Şu anda 30'un üzerinde ülkede varlığını sürdürüyor. Global anlamda perfomıansı düşmüş olabilir. Çünkü Carrefour'un cirosunun büyük kısmı Avrupa pazarından geliyor. Avrupa'nın içinde bulunduğu durum da malum. Carrefour'un en önemli pazarları, Fransa, İtalya, İspanya ve Belçika. Dolayısıyla Avrupa'daki kriz, şirketin global performansını, kârlılığını olumsuz etkilemiş olabilir. Ama bu durum Türkiye'yi etkilemez. Çünkü şirketin Türkiye'deki performansı apayrı dinamiklerden etkileniyor.

Capital: Sabancı Holding CEO'su Zafer Kurtul, "Carrefour'daki konumumuz değişecek", Güler Sabancı ise "Ya satacağız, ya alacağız" demişti. Son durum nedir?
- Kamuoyuna yansıyan biçimde bir satış süreci kesinlikle yok. Şunu söyleyebiliriz: Geçtiğimiz yıllarda Carrefour'un Türkiye performansında bir düşüş oldu. Bu nedenle önümüzdeki stratejik alternatifleri değerlendirme amacıyla bir çalışma başlattık. Halka açık bir şirket olduğumuz için de SPK kuralları gereğince duruma ilişkin bildirimde bulunduk.

Capital: Carrefoursa'daki çoğunluk hisseyi almak gibi bir niyet var mı? Bu tarz haberler de yansımıştı...
- Şu aşamada kesinlikle almak veya satmak gibi bir plan veya kararımız yok. Stratejik alternatifler denildiğinde birçok farklı konu işin içine giriyor. Her şeyi değerlendiriyoruz. Ama alış-satış konusunda verilmiş bir karar henüz yok. Zaten olduğu takdirde açıklama yapılacaktır. Bu ortakların birlikte alması gereken bir karar. Bahsettiğimiz stratejik alternatifler içinde her şey olabilir. Mevcut durumu sürdürmek de olabilir. Zaten tüm bu alternatiflere bakılıyor.~

Capital: Süreç ne zaman tamamlanacak?
- 2012 sonuna kadar bu konunun tamamlanacağını düşünüyoruz. Bu yılın sonuna kadar yol haritamız netleşir. Ne olacağı ortaya çıkar.

Capital: Holdingin "Perakendede inorganik ve organik büyüme fırsatlarını değerlendirmek isteriz" açıklaması var. Nedir bu fırsatlar?
- Aslında fırsatların tümüne bakıyoruz ve tüm seçenekleri değerlendiriyoruz. Ben 2004'ün eylül ayından bu yana görevdeyim. 2005 yılında Gima'yı, Endi'yi aldık. Daha sonra küçük yerel zincirleri satın aldık. En son 2010'da Alpark'ı aldık. Ondan önceki yıl Samsun'da Pınar marketler zincirini almıştık. Yani böyle irili ufaklı operasyonlarımız zaten uzun süredir devam ediyor. Zaten pazardaki gidişat da bu yönde. Muhtemelen küçük ve yerel zincirler belli aşamalarda büyük zincirler tarafından satın alınacak. Sabancı Perakende Grubu olarak biz de bu stratejiyle yola devam edeceğiz.

En hızlı Teknosa büyüyor
YILLIK BUYUME YÜZDE 26
"Son 7 yıldır perakende grubunu yönetiyorum. 7 yıl boyunca cirosal olarak en hızlı büyüyen şirket Teknosa oldu. Teknosa'nın ortalama büyümesi yıllık yüzde 26, Diasa'nın yüzde 25, Carrefoursa'nın yüzde 12. Önümüzdeki dönem de bu performans sürer. Ama Carrefoursa'yı ayrı tutmak lazım.
AÇIK ARA LİDER
Teknosa çok kalabalık ve hareketli bir pazarın açık ara lideri. Çok değerli yerli ve yabancı rakiplerimiz var. Yaygınlığımız çok iyi. Hizmet ve altyapımızın kalitesi çok yüksek. Tüm bunlar liderliği getiriyor. 2011 sonuna geldiğimizde 1,7 milyar TL ciroya ulaştık ve sektördeki ikinci oyuncunun yaklaşık iki katı büyüklüğe geldik.
HEDEFLER AGRESİF
2012 için Teknosa'nın yine agresif hedefleri var. Teknosa'nın 2011 sonu itibarıyla net satış alanı 130 bin metrekare. Bunu 160 bin metrekareye çıkaracağız. 2012'de 30 bin metrekare yeni net satış alanı kazandırma hedefimiz var. 2012 ciro hedefimiz ise 2 milyar TL

Capital: Migros'a ilginiz halen sürüyor mu?
- Migros'un satılık olup olmadığını net şekilde bilmiyorum ama şu anda talip değiliz. Şu andaki odağımız küçük zincirlerin satın alınması olabilir. Büyük bir satın alma planımız yok. Mevcut operasyonlarımızı iyileştirmek için çalışıyoruz.

Capital: Diasa'ya geçersek, 12 yıllık bir ortaklık var. Onun performansından memnun musunuz?
- Diasa geçtiğimiz yıl 1.100 market ve 1 milyar TL ciroya ulaştı. Dia'nın performansı sürekli artan bir grafik içinde ilerliyor. Dolayısıyla performansından, Türkiye'deki yaygınlığından ve hızlı büyümesinden memnunuz. Bu yıl da 300'ün üzerinde market açmayı planlıyoruz. Diasa, diğer indirim marketlerinden daha farklı bir konseptte. En ucuz olma iddiasında ve rakiplerine göre çok daha geniş bir ürün gamına sahip. Diasa'yı farklılaştıran en önemli konulardan biri de marketlerimizin yaklaşık yüzde 40'ı, yani 400 tanesi, franchise'larımız tarafından yönetiliyor. Bu yıl açılacak marketlerimizde de yüzde 40 yeni franchise'larımız olacak.~

Capital: 2012'de Sabancı Grubu 2 milyar dolarlık yatırım yapacak. Ne kadarı perakendeye ayrıldı?
- Toplam yatırımın yüzde 5'lik kısmı perakendeye olacak. Yani 100 milyon dolar (180 milyon TL). 2012 yatırımlarımızın yaklaşık 100 milyon TL'si Carrefoursa'ya, 40 milyon TL'si Teknosa'ya, 40 milyon TL'si de Diasa'ya olacak.

Sabancı'nın halka arz stratejisi
İMKB'NİN YÜZDE 15'İ SABANCI'DA
Şirketlerimizi halka açarak Sabancı Holding'in portföyüne şeffaflık kazandırıyoruz. Bir şirket halka açılana kadar o şirketin değeri teoriktir. Asıl değer, şirket halka açıldığı zaman ortaya çıkar ve netleşir. Bugün İMKB'nin toplam piyasa değerinin yüzde 15'e yakınını Sabancı Grubu şirketleri oluşturuyor. Teknosa, grubun halka açık 12'nci şirketi olacak.Birkaç ay içinde Teknosa'nın halka arz sürecini bitirmeyi planlıyoruz.
DİĞERLERİ NİYET NİTELİĞİNDE
Yıllık değerlendirme toplantısında dile getirilen diğer halka arz hedefleri, holdingin yaptığı projeksiyonlar. Yani 2013 için Avivasa, 2015 için ise Diasa'nın niyet niteliğinde halka açılma planı var. Ama tüm bunların ortaklarımızla konuşulması gerekiyor. Ortaklarla henüz mutabakat sağlanmadığından çok kesin konuşmak doğru değil. Ama bir niyet niteliğinde plan olduğunu söyleyebiliriz.

Sigortada planlar ne?
ŞİRKETLERİMİZ İLK 3'TE
Aksigorta, hayat dışında sektörün en büyük 3 şirketinden biri. Geçen yıl temmuz ayında Ageas ortaklığımız oldu. Aksigorta olarak geçen yılı çok başarılı kapattık. 2011 yılında 1,1 milyar TL prim ürettik. Büyüme ise yüzde 28 oldu. Yazılan prim yüzde 21 arttı. 32 milyon TL net kârımız oldu.
PAZARIN ÜZERİNDE BÜYÜYORUZ
Aksigorta'nın 2010'da yüzde 7,5 olan pazar payı, 2011 sonu itibarıyla yüzde 8,1'e ulaştı. Sektör yüzde 22 büyürken Aksigorta yüzde 28 büyüdü. 2012 yılında da yine yüzde 20'ler civarında büyüme hedefliyoruz. Avivasa ise emeklilik ve hayat sektörünün en büyük 2 şirketinden biri. 2011 'de fon büyüklüğü yüzde 16 arttı. Katılımcı adedi 350 binden 420 bine çıktı.
KONSOLİDASYON KAÇINILMAZ
Türkiye'de kişi başı düşen prim miktarları 100 dolar civarında. Oysa bu rakam Avrupa'da 10 katı. Pazarda önemli bir büyüme potansiyeli var. Sektör toplamında bir zarar söz konusu. Dolayısıyla bu yapının sürdürülmesi çok mümkün görünmüyor. Bence önümüzdeki süreçte hem pazardan çıkışlar hem konsolidasyon kaçınılmaz."

Capital: Peki pazardaki rekabeti nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Türkiye'de, 200-250 metrekarelik küçük formatlarda her yıl 1.000'in üzerinde market açılıyor. Market arzı talebin çok üzerinde. O yüzden çok yoğun bir rekabet yaşanıyor. Ama bu tüketicinin lehine, ekonominin lehine. Ben sağlıklı ve olumlu buluyorum. Çünkü bu sayede gelenekselden moderne geçiş daha hızlı yaşanıyor. Perakende, pazara girilmesi çok kolay bir sektör. Çok farklı formatlarda, çok sayıda yerli ve yabancı, yerel ve ulusal oyuncular görebilirsiniz. Dediğim gibi aslında ihtiyacın çok üzerinde market açılıyor. Dolayısıyla çok doğaldır ki giderlerdeki artış, cirolardaki artışın gerisinde kalıyor. Sonuç olarak da bir kârlılık sorunu yaşanıyor. Ya zarar ediliyor ya da kârlılıklar azalıyor. Satış alanlarındaki artış kabaca yüzde 16-17 seviyesindeyken pazardaki büyüme bu seviyede değil. Sektör 3 yıl öncesine oranla daha küçük kârlılıklarla çalışıyor.~

Capital: Ama halen cazip bir pazar...
- Evet, uzun vadeli bakıldığında potansiyeli olan, bir pazar. Türkiye'de gıda perakende dendiğinde geleneksel kanallarda dahil 100-110 milyar liralık bir pazardan bahsediyoruz. Bugün Türkiye'de organize perakendeciliğin büyüklüğü toplam 40 milyar TL'dir. Halbuki bunun önümüzdeki 10 yılda varabileceği rakam bunun 2-3 katıdır. O yüzden pazardaki oyuncu sayısı çok ve giderek de artıyor. Bir de pazardaki en büyük 5 oyuncunun toplam cirosu 20 milyar TL civarında. Toplam pazarın yarısını zaten ilk 5 oyuncu elinde tutuyor. 10 yılda sektörde hem 2-3 katlık bir büyüme bekleniyor, hem de bir konsolidasyon... Büyük oyuncuların toplam pastadan daha fazla pay alması bekleniyor. Bu resmin içinde Sabancı Perakende Grubu'na bakarsak, perakende işi Sabancı'nın önem verdiği iş alanlarından biri.

Capital: Peki bundan 5 yıl sonra Sabancı Grubu'nu perakendede nasıl bir konumda göreceğiz?
- Carrefoursa'da stratejik alternatifleri değerlendirdiğimiz için bu şirketle ilgili bir şey söylemek istemiyoruz. Ama Diasa pazarın 8-10 puan üzerinde büyüyecektir. 3 yıllık dönemde cirosal olarak iki katına çıkması gerekir. Teknosa da her yıl ortalama pazarın 3-5 puan üzerinde büyüyerek yoluna devam edecektir.