Satın alma fırsatlarına gözümüz açık

Fettah Tamince Grup, hızlı büyümesini sürdürüyor. 6 yılda grubun cirosunu 3 katına çıkararak 1,5 milyar dolara yükselten yönetim kurulu başkanı Fettah Tamince, başarılarını hızlı karar almalarına, statik olmayan yapılarına bağlıyor. “Olgunluk dönemindeyiz” diyerek eskiye göre bugün daha gerçekçi hedeflerinin olduğuna dikkat çekiyor.

Yurtdışında büyük bir otel zincirini satın almak istediklerini de sözlerine ekleyen Tamince, “ABD ve Uzakdoğu’da başarılı olmuş büyük zincirler hedefimizde. Satın alma konusunda gözümüz, kulağımız açık” diye konuşuyor.

Fettah Tamince, Türkiye’nin önde gelen turizm gruplarından Rixos’un patronu. 13 yaşında girdiği iş hayatında sıfırdan 1,5 milyar dolarlık dev bir grup yarattı. Son 6 yıldaysa grubunun cirosunu tam 3 katına çıkardı. Otellerinin geliri 5 katına, tesis sayısı ise 3 katına yükseldi. 6 yıl önce 140 milyon dolar olan turizm grubunun geliri 690 milyon dolara yaklaştı. Turizmdeki tesis sayısı ise 9’dan 27’ye yükseldi.

Tamince, sadece turizmde değil, son dönemde inşaatta da hızlı büyüdü. Tamince’nin inşaat şirketi Sembol, 12 yıl önce kurulmasına karşın 700 milyon dolarlık hacme ulaştı. Tamince, enerjide ise gaz ticaretine odaklandı.

Tamince, bütün bu başarılara rağmen en büyük hayalinin Rixos’u dünya markası yapmak olduğunu söylüyor. “Hayallerim bile Rixos üzerine kurulu. Kazandığım parayı Rixos’a yatırıyorum" diyor.

Tamince, yurtdışında da markalaşmak için satın alma ve ortaklıklar yapmaya açık olduklarını söylüyor ve ekliyor: “Çin’in büyük otel gruplarından biriyle ortaklık görüşmelerimiz sürüyor. Kısa sürede Çin’de de ülkenin önde gelen otel markaları arasında yer alabiliriz. ABD’de de başarılı bir otel zincirini satın alabiliriz. ~

Öncelikle Karayipler ve Orlando’yla ilgileniyoruz. Satın alma konusunda gözümüz kulağımız hep açık." Ayın iki haftasını yurtdışında geçiren, “Büyümeyi eve uğramadan çalışarak mümkün kılıyorum” diyen Fettah Tamince’yle grubunu ve yeni dönem stratejilerini konuştuk:

Rixos Grup olarak kaç sektörde faaliyet gösteriyorsunuz?
Aslında bizim için Fettah Tamince Grup demeniz daha doğru. Çünkü, bütün işlerimiz birbirinden tamamen ayrı yapıda. Grup olarak ciddi çalıştığımız 3 sektör var. Rixos’la turizm ve konaklama, Sembol İnşaat’la da taahhüt işleri yapıyoruz. Bir de enerji işimiz var. Enerjide gaz ticaretiyle ilgileniyoruz. Bu 3 sektörün dışında mücevher şirketimiz, alışveriş merkezlerimiz var. Ancak bizim odaklandığımız 3 ana sektör turizm, inşaat ve enerji.

Yeni bir sektöre girmeyi düşünmüyor musunuz?
Önümüzdeki dönemde bildiğimiz konularda ısrarcı olmayı sürdüreceğiz. Turizmde hedefimiz Rixos’u bölgesel bir marka olmanın ötesine geçirip dünya markası yapmak. İnşaatta da Sembol’le az sayıda firmanın yaptığı özellikli işlere odaklanmayı sürdürmek istiyoruz. İnşaat şirketimiz yurtdışı ağırlıklı çalışmaya devam edecek.

2013 nasıl geçti? Toplam cironuz ne oldu?
2013, iyi ve başarılı olduğumuz bir yıldı. Grubumuz toplamda 1,5 milyar dolara yakın ciro elde etti. Bunun 690 milyon dolarını Rixos yaptı.

İnşaatın grup içindeki payı ne oldu?
Sembol’ü 12 yıl önce kurduk. Sembol de yılda 700 milyon dolar ciro yapan bir şirket oldu.~

İnşaatın cirosu turizmi geçmiş gözüküyor. “Ana işiniz inşaat oldu” diyebilir miyiz?
Bizim ana işimiz hala Rixos. Ciroya baktığınızda payı inşaattan daha düşük gözükebilir. Ancak ürettiği kâr açısından baktığınızda açık ara birinci işimiz Rixos. Önümüzdeki dönemde de bu böyle olacak. Biz Türkiye’de inşaat işinde ve enerji işlerimizde birinci olduğumuzu iddia etmiyoruz.

Zaten böyle bir iddiamız da yok. Ancak otelcilik ve konaklama işinde Türkiye’nin en önemli markası olduğumuzu rahatlıkla söylüyoruz. Uzun dönemde de sektördeki birinciliğimizi, gücümüzü korumak istiyoruz. Türkiye’de turizmde tabiri caizse açığı daha da açmak istiyoruz.

Açığı daha da açmak için neler yapacaksınız?
Bizim elimizde turizmde böyle bir fırsat var. Konaklama işini çok iyi bildiğimize inanıyoruz. Rixos gibi iyi bir markamız var. Bize inanan, güvenen çok ciddi bir misafir portföyümüz bulunuyor. Bunların desteğiyle sektörde büyümek istiyoruz. Grup olarak da bütün konsantrasyonumuz konaklama ve otelciliğe yönelik.

Bundan sonra amacımız daha çok yurtdışmda büyümek. Çünkü Türkiye’de çok fazla büyüyeceğimiz alan kalmadı. Rixos olarak bugün, 10 ülkede faaliyet gösteriyoruz. Hedefimiz 2016 başı gibi 20 ülkede olmak. Belki İstanbul’da 1-2 tesis yapabiliriz.

İstanbul’daki yeni tesisler nerede olacak?
İstanbul’da Haliç projemiz var. Hedefimiz bu projemizi İstanbul’un en önemli turizm yatırımı haline getirmek. 3 yıl sonra açmayı planladığımız Haliç projemizle İstanbul’un 1 milyon daha fazla turist çekmesini sağlamak istiyoruz. Bu çok önemli bir iddia, aynı zamanda oldukça da zor bir iş.~

Rixos Grubu’nun kaç oteli var? 2016 sonuna kadar kaç otele ulaşacaksınız?
Şu anda 27 otelimiz var. Bunun 10’u Türkiye’de. Geri kalanı ise yurtdışında. Yıl sonuna kadar yurtdışındakilerle birlikte toplam 33 tesis olacağız. 2016 sonuna kadar da 20 ülkede 50 otele ulaşacağız.

Bu yıl sonuna kadar yeni açılacak oteller hangileri olacak?
2014 sonuna kadar 6 yeni tesis açıyoruz. Bunların 3’ü yurtdışında, 3’ü de Türkiye’de olacak. Yurtdışındakilerden ilkini Kırım Yalta’da, ikincisini Kazakistan’da, üçüncüsünü Mısır’da açıyoruz. Türkiye’de ise bu yıl Antalya Beldibi, Gö-cek ve Eskişehir otellerimiz açılacak.

Yeni otellerle yatak kapasitesiniz ne olacak?
Bugün grup olarak yatak kapasitemiz 25 bine yakın. Ancak yataktan yatağa fark var. Biz otel markası olarak Türkiye’de uzak ara en yüksek ciroyu üreten grubuz. Nitelikli yataklarımız var. Türkiye’de büyük bir otel grubunun 18 oteli var. Ancak bu 18 otelin toplamı bizim bir otelimiz kadar ciro yapıyor. Sahip olduğumuz yataklar yüksek fiyatla değerlendirilen yataklar.

2 yılda 23 yeni otel açacaksınız. Kısa sürede bu büyümeyi nasıl gerçekleştireceksiniz?
Eskisi gibi bütün otel yatırımlarımızı kendimiz yapmıyoruz. Büyüme modelimizde 3 yol var. Birinci modelde başkaları oteli inşa ediyor, biz sadece kiralıyoruz. Böylece kira riskini taşıyoruz.

İkincisi ise başkaları yatırım yapıyor. Biz sadece işletiyoruz. Kira da ödemiyoruz. Bir üçün-cüsü ise yatırımcı olarak oteli kendimiz yapıyoruz ve işletiyoruz. Yeni açacağımız tesisler için yaklaşık 3 milyar dolarlık bir yatırım gerekiyor. Ancak bu tutarın sadece yüzde 10’unun yükünü biz taşıyor olacağız. Yatırımın yüzde 90’ını başkaları yapacak.~

Turizmde yeni projeleriniz var mı?
Turizmin belki başka alanlarına girebiliriz. Antalya Belek’te Disney benzeri bir temalı park yatırımımız var. Son dönemde bu projeyle ilgili çok ciddi zaman harcıyoruz. 2016 ortasında veya 2017 başında açmayı planlıyoruz. Günü gelir bir otel zinciri alırız veya bir zincire ortak oluruz. O zaman büyümemiz çok farklı bir boyut alır ve geometrik bir büyüme olur.

Büyük otel zincirini satın alma konusundaki teşebbüsleriniz ne aşamada?
Geçen yıl büyük bir otel zincirini satın alma konusunda teşebbüslerimiz oldu. Ancak başarılı olamadık. Satın alma konusunda gözümüz kulağımız hep açık.

Yerli mi yoksa yabancı bir zincirle mi ilgileniyorsunuz?
Türkiye’den ziyade yurtdışındaki önemli bir zinciri satın almak istiyoruz. Bu konuda daha çok Amerika, Uzakdoğu gibi uzak olduğumuz coğrafyalarda başarılı olan grupları araştırıyoruz. Böyle grupları bulduğumuzda onlarla ortak olma, işbirliği yapma gibi teşebbüslerimiz var.

Amerika’yla ilgili ne gibi planlarınız var?
Şu anda Amerika’da otelimiz yok. Ancak Amerika bizim için en önemli pazarlardan biri. Amerika’da kendimizi daha iyi ifade edebileceğimiz, bize ait bir konseptle olmak istiyoruz. Tatil otelciliğinde Rixos Premium’larla geliştirdiğimiz konsept Amerika’ya çok uygun.

Amerika pazarında şehir otelciliğine yönelik değil de tatile yönelik otel yatırımı hedefliyoruz. Amerika’da özellikle Karayipler, Orlando bizim en çok önemsediğimiz ve olmak istediğimiz bölgelerin başında geliyor. Rixos Premium’larla Amerika’ya ilk buralardan girmek istiyoruz.~

Amerika’nın dışında olmak istediğiniz başka bir ülke var mı?
Amerika’nın dışında Çin’e yönelik teşebbüslerimiz var. Çin’de ortaklık konusunda yerli büyük bir grupla görüşmelerimiz sürüyor. Ancak daha netlik kazanmadı. Bu projeyle Çin’de bir anda birkaç bin kişiyi misafir edebilecek tesisleri kurmak istiyoruz.

Çin’de hedefimiz Türkiye’ye benzer bir yapı kurmak. Çin’de de Türkiye’deki gibi hem şehir hem de tatil otellerimiz olacak. Çin’in dışında Mal-divler’de teşebbüslerimiz var. Maldivler’de çok büyük bir tesisle bir anda çok öne çıkabiliriz. Hindistan’da da araştırmalarımız devam ediyor.

Avrupa’da da 2 oteliniz var. Avrupa’daki büyüme planlarınız nasıl?
Avrupa’da Rixos olarak 2 önemli tesisimiz var. Biri İsviçre Davos’ta, diğeri Hırvatistan Dubrovnik’te. Bunun dışında Avrupa’daki yatırım fırsatlarını değerlendiriyoruz. İtalya Sardinya’da anlaşmak üzere olduğumuz bir yatırımcı var. Paris’te de bir yatırımcıyla görüşüyoruz. Ancak Avrupa bugünden yarına çok önemli sıçrama yapmak istediğimiz bir yer değil.

Bugün bir saat markası çıkarmak isteğinizde nasıl İsviçre’de, Paris’te, Londra’da olmanız gerekiyorsa aynı durum lüks otel markası için de geçerli. Avrupa’daki yatırımlarımıza marka bilinirliğini artırıcı, marka prestijimizi yukarı çekici unsurlar olarak bakıyoruz. Avrupa pazarı iş modelimizde çok önemli bir mihenk taşı değil, ancak markamız için çok önemli. Marka bilinirliğimizi artırmak için 3 ila 5 yıl içinde Paris, Londra, New York’ta olmak istiyoruz.

Son dönemde en hızlı büyümeyi hangi sektörde yakaladınız?
Turizm ve inşaatta yakaladık. Rixos olarak hem Türkiye’de hem de yurtdışında yılda yüzde 20-25 bandında büyüyoruz. Bu çok önemli bir büyüme. Ancak uzun vadede hedefimiz konaklamada daha çok yurtdışında büyümeye devam etmek. Artık bölgesel olmanın ötesinde küresel bir marka olmanın adımlarını atıyoruz.~

Ne zaman Rixos tam anlamıyla küresel bir marka olur?
Bu tabii parayla pulla alakalı değil. İnsan kaynağıyla, ürettiğiniz misafirle doğru orantılı. Brezilya’ya gidip hiç tanınmayan “no name" bir tesis açmanın bugün için doğru olmadığını düşünüyoruz. Bugün ürettiğimiz misafir portföyümüzle Ortadoğu’da, Orta Asya’da, Afrika’da, Avrupa’da buluşabiliyoruz. Dolayısıyla bizim önceliğimiz bu bölgelerdeki varlığımızı güçlendirmek.

İnşaatta da otelcilikteki gibi hızlı büyüme devam ediyor mu?
İnşaat şirketimiz de yılda ortalama yüzde 20 büyüyor.

Bu büyümeleri sürdürebilir kılmak için ne yapıyorsunuz?
Eve uğramıyorum... Büyümemizi sürdürülebilir kılmak için çok fazla yeni alan açıyoruz. Çok fazla yeni ülkeye gidiyoruz. Olduğumuz ülkelerdeki işlerimizi çeşitlendiriyoruz. Büyümede başarılı olmamızın bir sebebi de son dönemde Ortadoğu’da karşılaştığımız istikrarsızlık oldu.

Bu durum bizi yurtdışında yeni pazarlar bulmaya mecbur bıraktı. Arap Baharı’yla başlayan sıkıntıları telafi etmek için başka ülkelere gittik. Yeni pazarlarda dezavantaj gibi gördüğümüz sıkıntılar bize avantaj olarak geri döndü.

Yeni pazarlar hangileri oldu?
Bizim için yeni pazarlardan en önemlisi Soçi oldu. Soçi Olimpiyatları öncesinde burada çok büyük müteahhitlik işi aldık. Aynı zamanda Rixos olarak otel açtık. Ri-xos’un yan kuruluşuyla catering hizmeti verdik.~

Emirliklere yöneldik. Dubai’de ve Ras Al Khaimah’da otel açtık. Bu bölgedeki 2’nci tesisimizin de yatırımına başladık. Mısır da son dönemde yaşanan olaylara rağmen hızla büyüdüğümüz bölgelerden biri. Azerbeycan, Kazakistan ve Gürcistan da hem inşaat hem de turizm grubu olarak büyüdüğümüz pazarlar arasında.

Arap Baharı’nda en büyük kaybı hangi pazarda yaşadınız?
Libya’da ayda 100 milyon dolar fatura kesen bir şirkettik. 3 yıl boyunca bu kazanç sıfıra indi. Libya’da milyarlarca dolarlık ciro kaybına uğradık.

Turizmde yeni marka yaratmayı düşünüyor musunuz?
Turizmde yeni marka düşünüyoruz. Rixos’un alt ve üst markalarıyla ilgili teşebbüslerimiz var. Bunları yıl sonu itibarıyla neticelendirmiş oluruz.

Bu yıl yeni yatırımlara ne kadar bütçe ayırdınız?
Bu sene 300 milyon dolara yakın yeni yatırım yapmayı planlıyoruz. Bunun büyük kısmı yine Ri-xos’a ve turizm sektörüne yönelik olacak. Planımız her zaman yeni yatırımlarla birlikte ciromuzu büyütmek. Bu yıl içinde geçen seneki gibi yüzde 20’lik bir büyüme planladık. İlk 4 ayda planlamamızda bir sapma olmadı.

Turizmde son yıllarda büyüme stratejinizde bir değişiklik oldu mu?
Şirketlerin büyümesi de insanların büyümesi gibi... Biz de eskiye göre artık daha çok olgunlaşıyoruz. Neyi yapıp yapamadığımızı iyi analiz ediyoruz. Geçmişte her ilde olalım, her yerde Rixos’u yapalım gibi bir heyecanımız vardı. Şimdi ise yaptığımız yeni yatırımlarda daha seçici oluyoruz.~

Yeni yatırım yaparken artık nelere dikkat ediyorsunuz?
Eskiden 2015 yılına kadar bin otele ulaşmayı hedefliyorduk. Çünkü bizim için tesis sayısı önemliydi. Artık bunun tam tersini düşünüyoruz. Mısır’da yeni bir tesisle uğraşıyoruz 2 bin 500 odalı olacak. 25 tesise eş değer bir tesis. Dolayısıyla artık tesis adedinden çok bizim için kârlılık ve ciro önemli.

Son dönemde çok fazla turizm yatırımı yapıldı. Sektörde yeni oyuncuya yer var mı?
Türkiye’deki turizm yatırımlarını İspanya, İtalya ve Fransa ile kıyaslamak gerekiyor. Bunlarla kıyasladığınızda Türkiye’nin turizmdeki potansiyeli çok daha büyük. İnsanlar da Türkiye’nin bu potansiyeline yatırım yapıyor. Çok da doğru yapıyor. Turizm hala avantajlı bir yatırım alanı.

"GELİŞMELERE GÖRE TAVIR ALIYORUZ"
“STATİK DEĞİLİZ”
Çok dinamik bir yapımız var. Hiç, “Oturalım da bir yıl boyunca yeni bir organizasyon yapalım” diye düşünmedik. Sıkıntılı olduğumuz bölgelerdeki işlerimizi başarılı olduklarımızla kıyaslayıp hızlı çözümler ürettik. Antenleri çok açık bir yapıyız. Dünyada kim hangi konuyu daha iyi çözüyorsa bunu Türkiye’ye getirip işimize uyguluyoruz.

YENİLİK ÖNEMLİ
Birlikte çalıştığım arkadaşlarıma “Dünyada işletme ve ürün geliştirme alanlarındaki yenilikleri siz de benim kadar araştırmakla mükellefsiniz. Dünyadaki yeni trendleri getirin beraber uygulayalım, beraber büyüyelim” diyorum. Çünkü bizde 23 yılda bir değişen statik bir yapı yok. Yapı itibarıyla da buna uygun biri değilim.~

“SAATLERCE TOPLANTI YAPMAM”
Saatlerce toplantı yapan, bütün kararları ciddiyetle yönetim kurullarından çıkaran kurumsal yönetim denilen konular bizde dört dörtlük değil. Biz biraz daha gelişmelere göre tavır alan, ekipleri hızla değiştiren, güçlendiren veya azaltan bir yapıya sahibiz.

"HIZLI KARAR ALIYORUZ"
EN FAZLA 2 AY
Bizim grup olarak hızlı büyümemizin temel nedenlerinden biri de çok çalışmamız kadar hızlı karar alabiliyor olmamız. Diğer gruplar bir yılda karar alabiliyorken bizde 100 milyonlarca dolar tutarındaki yatırımların kararı 2 ayda çıkıyor.

SÜRE UZAMAMALI
Yanımda hep bir finansçım bir de iş geliştirmeden sorumlu arkadaşım vardır. Onlarla hızlı bir hesap kitap yaparız. Eğer yeni yatırım bana uyuyorsa o konuda hızla yürürüm. Tecrübeyle sabittir bugüne kadar karar alma sürecini uzattığımız hiçbir işte başarılı olamadık. Çünkü günün sonunda ya çok riskli gördük vazgeçtik ya da o kadar uzattık ki iş bize sıkıntı vermeye başladı.

"YOĞUN ÇALIŞIYORUM"
MOBİL YÖNETİCİLER
Doğrudan bana raporlayan 10’a yakın yönetici arkadaşım var. Onlar da benim gibi mobil çalışıyor. Yoğun çalıştığımız için hepsinin eşleri bana kızgındır. Evlenmeyen yöneticilerimden çok memnunum. Çünkü onlar çok fazla izin istemiyor. Eşleri “Akşam nereye gittin” diye sorgulamıyor. Evlenmemiş çalışanlar mükemmel...~

“AVANTAJLI SEKTÖRDEYİM”
İşim tatil satmak olduğu için şanslıyım çünkü tatil yapabiliyorum. En büyük avantajım gittiğim her yerde bize ait tesislerimizin olması. Buralarda imkan buldukça spor yapıyorum. Denize giriyorum, kayak yapıyorum. Ailemle de eskiye göre daha planlı tatil yapıyorum.

“OĞLUM KENDİ İŞİNİ KURDU”
4 çocuğum var. En büyük oğlum İbrahim 20 yaşında. Üniversitede işletme okuyor ancak daha çok ticaretle uğraşıyor. 15 yaşında ilk şirketini kurdu. Arkadaşıyla ortak kuaför salonları açtı. Şimdi de aydınlatma işiyle uğraşıyor. Benimle çok bir işi yok. Ben onun müşterisiyim. Hatta çok memnun olmadığı bir müşterisiyim. Çocuklarıma illa bizim şirkette çalışacaksın demiyoruz. Bizim ailede kim ne isterse onu yapıyor. Sadece 16 yaşındaki kızım Hatice benimle çalışmak istiyor.

Tamince’nin gelecek planları
1- Hedefimiz Rixos'u bölgesel bir marka olmanın ötesine geçirip dünya markası yapmak.

2- Otelcilik ve konaklama işinde sektördeki birinciliğimizi, gücümüzü korumak istiyoruz.

3- İstanbul'da Haliç projemiz var. Hedefimiz bu projemizi İstanbul'un en önemli turizm yatırımı haline getirmek.

4- Şu anda 27 otelimiz var. Yıl sonuna kadar yurtdışındakilerle birlikte 33 tesise ulaşacağız.

5- 2016 sonu hedefimiz 20 ülkede, 50 otel.~

6- Yeni tesisler için 3 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Bunun yüzde lO'unun yükünü biz, diğerini başkaları taşıyacak.

7- Yurtdışında önemli bir zincir satın alacağız. Bunun için ABD ve Uzakdoğu'da araştırma yapıyoruz.

8- Çin'e yönelik teşebbüslerimiz var. Çin'de hedefimiz Türkiye'ye benzer bir yapı kurmak.

9- Avrupa bizim için önemli bir mihenk taşı değil, ancak marka bilinirliğimiz için 3-5 yıl içinde Paris, Londra, New York'ta olmak istiyoruz.

10- Rixos'un alt ve üst markalarıyla ilgili teşebbüslerimiz var. Bunları yıl sonu itibarıyla neticelendirmiş oluruz.
11- 2014'te geçen yılki gibi yüzde 20'lik bir büyüme planladık. İlk 4 ayda planlamamızda bir sapma olmadı.