Tekfen'de az sektörlü yeni dönem

Tekfen’de büyük bir dönüşüm yaşanıyor. En son bankacılıktan çıkan dev holdingin CEO’su ERHAN ÖNER’e göre bu durum, odaklanma stratejisinin bir parçası. Öner, önümüzdeki dönemde sadece inşaata ve tarımsal sanayiye odaklanacaklarını söylüyor. Son 10 yılda perakendeden tekstile kadar birçok iş grubundan çıktıklarına dikkat çekiyor. Bu kadar alandan çıkmalarına rağmen cirolarının 2,5 kat artmasına vurgu yapıyor ve “Lider olamayacağımız işlerden çıkıyoruz. Bize güç katacak, iş hacmimizi artıracak ortaklıklara da açığız” diye konuşuyor. Tekfen Holding, son 10 yılda büyük bir değişim yaşadı. Perakende, tekstil, süt gibi ana faaliyet alanı dışındaki tüm işlerinden çıktı. Bir tek ampul ile Özbekistan’daki iplik fabrikasını kapatmadı. Sembolik olarak devam eden bu işler dışında geçtiğimiz yıl da bankacılık alanındaki faaliyetlerine son verdi. Tamamen ana iş kolları olan inşaat ve tarımsal sanayiye odaklandı. Büyük umutlarla girilen bankacılıktan çıkış sürpriz olsa da Tekfen Holding’in CEO’su Erhan Öner, 2000’li yıllarda başlattıkları odaklanma stratejisi çerçevesinde bu kararı aldıklarını söylüyor. “Yaptığımız yeniden yapılanmayla çekirdek işlerimizi tespit edip lider olamayacağımız pazarlardan çıkma kararı aldık” diye konuşuyor ve ekliyor: “Bankacılıkta istediğimiz büyüklüğe gelemeyeceğimiz düşüncesiyle sektörden çıktık.” Holdingde 2000’lerde başlayan değişim hareketinin sonucu ise oldukça başarılı... Öner, “Birçok sektörden çıkmamıza rağmen 10 yıl öncesine göre ciromuzu 2,5 kat artırdık, Eskiden yurtdışında 2 ülkede faaliyet gösteriyorken şimdi 10 ülkede çalışıyoruz” diyor. Tekfen Holding’i tam 43 yıldır kesintisiz yöneten deneyimli CEO Erhan Öner’le yaşanan bu dönüşümü ve yeni dönem planlarını konuştuk:

Capital: Son 10 yıldır Tekfen’de büyük bir değişim yaşanıyor, En son bankacılıktan çıktınız. Yeni dönemde Tekfen’in nasıl bir büyüme stratejisi var?
- Bildiğimiz işi en iyi şekilde yapmaya çalışıyoruz. 2000 yılında gerçekleştirdiğimiz yeniden yapılanmayla çekirdek işlerimizi tespit edip lider olamayacağımız pazarlardan çıkma kararı aldık. Bu süreçte tekstilden, sütten ve perakendeden çıktık. Bunların bazılarını sattık, bazılarını ise tasfiye ettik. Örneğin Makro Süper Marketleri’nin sahibiydik. Pazarda bir numaralı oyuncu olma şansımızın olmayacağını gördüğümüz için güzel ve reddedemeyeceğimiz teklif gelince bu şirketimizi sattık. Bunun sonucunda da grup olarak en iyi bildiğimiz iki işi, yani inşaatı ve tarımsal sanayiyi büyütecek şekilde konsantre olduk.

Capital:  Bu kadar fazla alandan çıkmak şirket performansına nasıl yansıdı?
- Çok fazla alandan çıkmamıza rağmen ciromuzu son 10 yılda 2,5 kat artırdık. Şu anda sadece inşaat, tarımsal sanayi ve emlak alanında faaliyet gösteriyoruz. Sembolik olarak da Özbekistan’daki iplik fabrikamızla Türkiye’deki ampul işimizi kapatmadık. Bunlar da 35-40 milyon dolarlık küçük işler.~

Capital: Dönüşümün ardından büyüme stratejinizin temel ayakları neler oldu?
- Odaklandığımız iki ana iş kolumuz olan inşaat ve tarımsal sanayide büyümek diyebilirim. 16 yıl önce yurtdışında taahhüt alanında en fazla iki ülkede çalışır, 400-500 milyon dolar ciro yapardık. Şimdi bu rakamı 1,2 milyar dolar ciroya getirdik. 10 farklı ülkede çalışıyoruz. 24’ten fazla projeyi yürütüyoruz. Sonuçta stratejimizi çok fazla dağınık işler yapmak yerine bildiğimiz işlerde, büyük parçalarla ilgilenmek üzerine kurduk. Bu şekilde büyümeyi hedefliyoruz. Eskiden 4-10    milyon dolarlık iş de yapardık, şimdi 100 milyon doların altındaki işe girmiyoruz.

Capital: Bankacılıktan çıktıktan sonra faaliyet gösterdiğiniz işlerin dağılımı ne oldu?
- Bugün eskisi kadar çok fazla faaliyet sahamız yok. Baktığınız zaman bizim en büyük sektörümüz taahhüt. Ciromuz içindeki payı yüzde 60, tarımsal sanayinin ise yüzde 40 civarında. Diğerlerinin payı çok az. Dolayısıyla bizim iki tane çok kritik alanımız var. Biri taahhüt, diğeri ise tarımsal sanayi.

Capital: Yeni dönemde ortaklığa da çok açık bir profil çiziyorsunuz. Ortaklıkta ne arıyorsunuz? Yeni ortaklıklar gündemde mi?
- Büyümede yanınıza alacağınız kişinin eğer paranız varsa stratejik ortak olması lazım. Paranız yoksa finansal ortak alabilirsiniz. Ancak bizim grup olarak böyle bir finansal sıkıntımız
yok. Dolayısıyla finansal ortaklığa değil, ancak stratejik ortaklığa sıcak bakıyoruz. Yeter ki bu ortaklıklar bize bir değer katsın. Ortaklıktaki paylara karar vermeden önce kiminle dans ettiğinizi görüp ondan sonra karar vermeniz gerekiyor. Örneğin, biz Faslılarla yaptığımız ortaklıkta, onlar hammadde kaynaklarına sahip olduğu için şirket hisselerinin yüzde 30’unu kabul etmek zorunda kaldık.

Capital: İnşaat alanında Socar’la ortaklık gerçekleşmedi. Bu gelişme sizi nasıl etkiledi?
- Socar’ın Tekfen İnşaat’la olan ortaklığı gerçekleşmedi. Ancak, Socar’la yakın ilişkilerimiz devam ediyor. Şu anda onlarla birlikte Azerbaycan’da yaptığımız iki büyük proje var. Bunlardan bir tanesi Socar’ın Azerbaycan’daki merkez ofis kuleleri. Socar’ın merkez ofis binalarını yapıyoruz. 450 milyon dolarlık oldukça büyük bir proje. Socar’la birlikte yaptığımız ikinci büyük proje ise 320 milyon dolar yatırım bedeli olan büyük petrol platformu. Bunu Socar’la birlikte inşa ediyoruz. Önümüzdeki yıl teslim edeceğiz. Socar’ın bundan sonra yapacağı platformları almak için çalışmalarımız devam ediyor.~

Capital: Şu anda Azerbaycan’da yaptığınız işler dışında inşaat grubunun devam eden projeleri hangileri?
- Türkmenistan’da boru hattı yapıyoruz. 7 ay sonra bu projeyi tamamlayacağız. Kazakistan’daki işlerimizin hemen hepsini toparladık. Büyük bir işimiz kalmadı. Yeni işler peşindeyiz. Son dönemde Katar’da çok işimiz var. Bugüne kadar Katar’da petrol ve gaz boru hatları yaptık. Ayrıca çok büyük miktarda otoyol projeleri yapıyoruz. Mevcut ve yeni projelerle bunların toplamı 2 milyar doları buluyor. Katar’daki üçüncü işimiz ise 200 milyon dolarlık petrokimya tesisinin inşaatı. Abudabi’de büyük bir boru hattı projemiz var. 250 milyon dolarlık bir proje. Gelecek yılın başında tamamlanacak. Fas’ta 300 milyon dolarlık rafineri inşaatımızı yeni tamamladık. Burada 2 büyük boru projemiz daha var. Yaptığımız proje sonrasında çamur halindeki fosfat kayası, boru hattından pompalanacak. Bu da 400 milyon dolarlık büyük bir proje.

Capital: Libya’da son durum nedir? Libya’ya tekrar ne zaman geri döneceksiniz?
- Libya’da iç savaş öncesinde devam eden yapay nehir projemiz vardı. Libya’nın karışmasıyla projeye 1 yıl ara verdik. Personelimizi çektik. Önümüzdeki günlerde bu projeye tekrar başlayacağız. Önümüzdeki dönemde Libya’da mutlaka yeni projeler olacak. Bizim ise Libya’da mevcut projemizle 1 yıldan fazla yapacak işimiz var. 600 milyon dolarlık projenin 200 milyon dolarlık kısmını tamamlayacağız.

Capital: İnşaatta yeni projeler, yatırımlar neler olacak?
- El değmemiş projelerimizin tutarı 2,3 milyar dolar. Önümüzdeki dönemde Suudi Arabistan’da başlayacağımız 100 milyon dolarlık rafineri projesi var. İşi aldık ancak henüz başlamadık. Bir de daha önce yaptığımız büyük bir gübre projesindeki tankları yapıyoruz. Ayrıca önümüzdeki dönemde Irak’ta daha fazla işimiz olacak. Burada geçmişte çok iş yapmıştık ancak güvenlik riski nedeniyle çekilmiştik. Şimdi BP ile güney Irak’ta yeni bir projeye başladık. Basra’da büyük bir petrol platformu yapıyoruz.

Capital: Yurtdışında odaklanacağız pazarlar arasında hangileri öne çıkacak?
- Yurtdışı işlerimizin hacmi artıyor. 2011’de dünyanın en büyük müteahhitlerinin yer aldığı ENR listesinde 110’uncu sıradaydık. 2012’de 88’inci sıraya yükseldik. Gelecek yıllarda da odaklanacağımız coğrafya, projelerimizin bulunduğu Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Hazar Bölgesi olacak.

Capital: Tekfen ’in Türkiye’de taahhüt alanında büyük projesi yoktu. Yeni dönemle birlikte bu değişecek mi?
- Evet, Türkiye’de çok eskiden aldığımız küçük otoyol işleri dışında 14 yıldır büyük işimiz yoktu. Bu durum geçen yıl Tüpraş’ın 501 milyon dolarlık fuel oil geri dönüşüm projesini almamızla değişti. Önümüzdeki dönemde Türkiye’de bizim yaptığımız tipten büyük proje bir daha tane olacak. O da ortağımız Socar’ın Star rafinerisi. Star rafinerisi ihalesiyle yakından ilgileneceğiz. Ayrıca en önemli stratejik sektörümüz olan taahhüt de sadece inşaattan ibaret değil. Derince ve Ceyhan tesislerimizde taahhüt grubumuzun kullandığı malzemeleri yapıyoruz. Bizim bundan sonra en fazla büyüyeceğimiz alanlardan biri mühendislikteki çalışmalarımız olacak.~

Capital: 2013 nasıl geçecek? Gelecek yıl içinhedefiniz nedir?
- Bizim yaptığımız işlerde devamlı çizgisel bir artış beklemek doğru olmaz. Çünkü, biz genellikle petrol şirketlerine iş yapıyoruz. Bunlarda projelerin hayata geçmesi diğerlerine göre daha kapsamlı oluyor. Önümüzdeki yıllarda Azerbaycan, Türkmenistan ve Suudi Arabistan’da iş miktarımızın artacağını söyleyebilirim. Hedefimiz ise hiç başlamadığımız yeni proje tutarını yani back lock’ı 2 milyar doların üzerinde tutmak. Bu meblağın altına inersek maliyetlerimiz artar. Biz de bu hassas dengeyi 2,3 milyar dolarda tutmayı başardık. Hedefimiz bunu daha da artırmak.

Capital: Emlakta da etkinliğinizi artırıyorsunuz. Burada nasıl bir potansiyel gördünüz?
- Emlak alanındaki yatırımlarımız, çok artıracağımızı söyleyemem. Çünkü, Türkiye’de konut ve ofis stoku çok hızlı yükseldi. Biz daha butik, prestijli projeler yapıyoruz. Önümüzdeki dönemde de emlak alanında çok büyük konut projelerimiz olmayacak.

Capital: Tarımda durum nedir? Tarımsal sanayide Faslı bir şirketle ortaklık yaptınız. Ortaklık size ne katacak?
- Tarım sanayinde yüzde 30’dan fazla pazar payıyla lideriz. Türkiye’de üretim kapasitesinin yüzde 38’inden fazlası bizde. Ceyhan, Mersin ve Samsun’da fabrikalarımız var. Antalya’da İsrailli ortağımızla aşılı fidecilik yapıyoruz. Adana’da teknolojik tarım merkezimiz mevcut. Kök hücreden başlayarak sağlıklı fidan ve tohum üretimi yapıyoruz. Nevşehir’de Türkiye’nin en modern yer altı patates deposunu kurduk. Faslı şirketle yaptığımız ortaklık, Karadeniz Bölgesi’ne kıyısı olan ülkelere fosfatlı gübre ihracatı yapmamızı sağlayacak. Ancak bu ortaklık gübre tesislerini kapsamıyor. Gübre tesislerinin yüzde 100’ü bize ait.

Capital: Tarım alanında yeni girmeyi düşündüğünüz alan var mı?
- Yeni girmeyi düşündüğümüz alan yok. Burada da mevcut işlerimizi büyütmeyi istiyoruz. Önümüzdeki dönemde patates tohumunda büyüme potansiyelimiz yüksek. Girdiğimiz işleri büyütmeye çalışıyoruz. Samsun’daki üretim tesislerimizi yeniliyoruz. 250 milyon dolara yakın yatırım yapıyoruz. Kompoze gübre tesisimizi elden geçiriyoruz. Fosforik asit tesisimizi yeniden yapıyoruz. Sıfırdan da sülfürik asit tesisi yapıyoruz. Dolayısıyla büyük bir yatırım gerçekleştiriyoruz.

Erhan Önerin yeni dönem ajandası
YATIRIMLARI PLANLIYORUZ
Yoğun olmadığımız zaman yok. Bu dönem özellikle ofisteki çalışmalar açısından yoğun. Yeni yatırımlar planlıyoruz. 10 farklı ülkede çalışıyoruz bu yüzden çok sık seyahat ediyorum.~
ODAKLANMAYA DEVAM
Vaktimim büyük bir kısmını taahhüt grubuna ayırıyorum. En fazla yeni iş alma ve problemlerle uğraşıyorum. Şu anda odaklanma stratejimiz çok iyi gittiği için bunda bir değişiklik öngörmüyoruz.
MEVCUDU BÜYÜTECEĞİZ
Mevcut işlerimize odaklanıp bunları büyütme fikrimiz devam ediyor. Özellikle mühendislikte nasıl bir kadrolaşmayla işlerimizi yüzde 20 büyütebiliriz diye araştırmalar yapıyorum.
İZMİR PROJESİ ÖNEMLİ
2013’te İzmir projesi bizim için çok önemli olacak. Mühendisliğin büyümesi, üretim tesislerindeki yeniden yapılanmanın tamamlanması ve yeni yatırımlar ajandamdaki yerini koruyacak.

DÖNÜŞÜMÜN KİLOMETRE TAŞLARI
1- 2000 yılındaki yeniden yapılanmayla çekirdek işlerimizi tespit edip lider olamayacağımız pazarlardan çıkma kararı aldık.
2- Bu süreçte tekstilden, sütten ve perakendeden çıktık. Bunların bazılarını sattık, bazılarını ise tasfiye ettik.
3- Makro Süper Market’in sahibiydik. Burada 1 numaralı oyuncu olma şansımızın olmayacağını gördüğümüz için güzel bir teklif gelince şirketimizi sattık.
4- Bankacılıkta treni yakalayamayacağımızı gördük. Pazardaki konumumuz diğer oyuncularla kıyaslayınca çok küçüktü. Sektörden çıkma kararı aldık.
5- Grup olarak en iyi bildiğimiz iki işi, yani  inşaatı ve tarımsal sanayiyi büyütecek şekilde konsantre olduk.
6- Çok sayıda alandan çıkmamıza rağmen ciromuzu son 10 yılda 2,5 kat artırdık.
7- 16 yıl önce yurtdışında taahhüt alanında iki ülkede çalışır, 500 milyon dolar ciro yapardık. Şimdi 1,2 milyar dolara ulaştık.
8- 10 farklı ülkede çalışıyoruz. 24’ten fazla projeyi yürütüyoruz. Sonuçta stratejimizi bildiğimiz işlerde büyük parçaları yapmak üzerine kurduk.
9- Eskiden 4-10 milyon dolarlık iş de yapardık. Şimdi 100 milyon doların altındaki işe girmiyoruz.
10- Yeni gireceğimiz bir iş alanı yok. Girdiğimiz işleri büyütmeye çalışıyoruz.

Bankacılıktan neden çıktık?
TRENİ YAKALAYAMADIK
Bizim için 2 stratejik saha var. Bunlardan biri tarımsal sanayi, diğeri ise taahhüt hizmetleri. Bankacılık zaten bizim için stratejik bir iş değildi. Pazardaki konumumuz, diğer oyuncularla kıyaslayınca çok küçüktü. Belli bir büyüklüğe gelemeyeceğimiz düşüncesiyle sektörden çıkma kararı aldık. Treni yakalamayacağımızı gördük.~
İZİN SÜRECİ UZADI
Bankacılığa yıllar önce girdik. Girdiğimiz zaman perakende bankacılık yapmak istiyorduk. Ancak uzunca bir süre izin alamadık. Yatırım bankası olarak kaldık. Yatırım bankacılığı da Türkiye’de o yıllarda çok aktif değildi. Bir de çok ihtisas isteyen bir alandı. Sonradan ticari bankacılığa geçişimizse ekonomik krizde batan Bank Express’i alarak oldu. Ancak arka arkaya yaşanan krizlerle fazla büyüme elde edemedik.
FIRSATI DEĞERLENDİRDİK
Önümüze fırsat çıktığında da bunu değerlendirdik ve ortaklık yaptık. Bankanın yüzde 70’ini satıp yüzde 30’unu elimizde tuttuk. Gayet iyi giderken Avrupa’daki krizle birlikte Yunanlı ortağımız kendi hissesini satmak isteyince biz de onların peşine takıldık ve geri kalan yüzde 30 hissemizi Kuveytli Burgan Bank’a sattık. Sonuçta lider olamayacağımız işlerden çıkıyoruz.

"Yurtdışındaki fırsatları araştırıyoruz"
CİRO HEDEFİ
2012’yi 4 milyar TL ciroyla kapatacağız. Bu yıl ise yüzde 5 ila 10 arası büyüme öngörüyoruz. Büyük işler gelirse ciromuz 4 milyar TL’den 5 milyar TL’ye çıkar. Hedefimiz mevcut işlerimizi daha da büyütmek.
BÜYÜME SÜRECEK
Önümüzdeki dönemde büyümemizin motoru inşaat ve tarımsal sanayi olacak. Bu işlerin dışında yeni sektörlere girme hedefimiz yok. İçinde bulunduğumuz sektörlerde daha fazla büyüme hedefimiz bulunuyor.
PAZAR LİDERİ
Tarımda hem azotlu hem de fosfatlı gübrelerde çok büyük pazar payımız var. Hammaddeye ulaşma imkanını bulduğumuz zaman yapacak çok işimiz var. Ancak Türkiye’de tüm gübre endüstrisinin hammadde kaynağı yok. Herkes bir yerden ithal ediyor. Bizim de en önemli hedefimiz, gübrede hammadde kaynaklarına sahip olmak.
YENİ FIRSATLAR
Hesaplı bir gaz alma imkanımız olsa hemen amonyak üre tesisi kurarız. Aynı şekilde fosfat madenine ulaşabilirsek burada fosforik asit tesisi kurabiliriz. Yurtdışında bu tür yatırım fırsatlarını araştırıyoruz. Ancak 1-1,5 milyar dolarlık yatırımı yapacağımız ülkelerin politik olarak stabil olması lazım.