- Anasayfa
- İş Dünyası
- Söyleşiler
- "TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜĞÜ OLACAĞIZ"
"TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜĞÜ OLACAĞIZ"
Socar Turcas Enerji Holding CEO'su Kenan Yavuz, 2013'e kadar 5 milyar dolarlık yatırım yapacaklarını söylüyor.
Socar Turcas ortaklığının özelleştirmeden Petkim’i devralmasının üzerinden 1,5 yıl geçti. Bu süreçte global ekonomik kriz petrolün varil fiyatını 2008’deki 140 dolardan, 2009’da 30 dolara kadar düşürdü. Ancak krize hazırlıklı yakalanan ve hiç borcu olmayan Petkim, fiyatlardaki düşüş nedeniyle cirosunda gerileme yaşasa da 2008’deki zarardan, 2009’da kâra döndü. Bundan birkaç ay önce Socar Turcas Enerji Holding adı altında yeniden bir yapılanma başlatıldı. Petkim ve Petkim’e rafineri yapacak olan Socar Turcas Rafineri A.Ş. de bu holdingin şirketleri. Ayrıca rüzgar enerjisi, liman ve lojistik alanlarında kurulacak olan şirketler de bu holding çatısı
altına girecek. 2004’te Koç Holding’de yöneticiyken o dönemin en büyük
K‹T’lerinden biri olan Petkim’e genel müdür olarak transfer edilen Kenan Yavuz ise 2009 Ekim’inde Socar Turcas Enerji Holding’in CEO’luğuna getirildi. Çatı şirket Enerji Holding’de CEO olmasıyla beraber Yavuz’un gündemi bugün çok daha yoğun. Şirketin merkezi ‹stanbul’da ama o yine İzmir, İstanbul, Ankara, Azerbaycan arasında mekik dokuyor. Socar&Turcas Enerji’yi bölgenin lider entegre petrol ve gaz şirketine dönüştürmek için neredeyse 24 saat çalışıyor. “Hedefe Petkim Yarımadası’nda, 2015 yılına kadar yapacağımız 5 milyar doların üzerindeki yatırımla ulaşacağız” diye konuşan Yavuz, bu yatırım tutarının Cumhuriyet tarihinde tek bir noktaya yapılmış en büyük yatırım olacağını belirtiyor ve devam ediyor: “Rafineri-enerjikümelenme- lojistik entegrasyonunu sağlayarak 2018 yılında yurtiçinde pazar payımızı yüzde 40’a ulaştırmayı ve yan sanayisi ile birlikte bu yarımadayı 10 bin kişiyi istihdam eder hale getirmeyi hedefliyoruz. 2018’de en büyük sanayi kuruluşları sıralamasında ilk 5 içinde, 2023’te ise ya birinci ya ikinci sırada olacağız.” 2009’un ilk 3 çeyreğinde 2008’in
aynı dönemine göre yüzde 23 civarında küçülen Petkim, bu küçülmeye rağmen zarardan kâra geçti. 2008’in ilk 3 çeyreğinde 53 milyon TL zarar eden şirket, 2009’da aynı dönemi 65 milyon TL net dönem kârıyla kapattı. ~Yavuz, petrolün varil fiyatının 140 dolarlardan 30 dolara kadar inmesi nedeniyle satışlarını miktar olarak artırmış olmalarına rağmen ciroda küçüldüklerini belirtiyor. Socar Turcas Enerji Holding CEO’su Kenan
Yavuz’un sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:
CAPITAL: Petkim’den sonra çatı şirket Socar&Turcas Enerji Holding’de bu
büyüklükte dev bir şirkette daha büyük sorumluluklar almak sizin gündeminizi, iş yapış biçiminizi nasıl etkiledi?
- Petkim'in genel müdürlüğüne 2004 yılında geldim. O zamanlar biliyorsunuz, bir kamu şirketiydik. Petkim’in özelleştirme aşamalarının her anını yaşadım. Petkim’de operasyonel sorumluluklarımı devrettikten sonra yeni görevimde Socar&Turcas’ın stratejik açılımlarına, alınması gereken stratejik kararlara ve bu kararların hayata geçirilmesine odaklanacağım. Petkim genel müdürlüğünü Petkim’in içinden gelen, çok yüksek bir birikim ve tecrübeye sahip Sayın Hayati Öztürk’e emanet ettim. Öztürk’ün bayrağı çok daha yükseklere taşıyacağına yürekten inanıyorum.
CAPITAL: Socar ve Turcas’ın petrol sektöründeki deneyim ve faaliyetlerini Socar&Turcas Enerji bünyesinde birleştirmenizin nedeni iki ortağın bölgenin lider entegre petrol ve gaz şirketini oluşturma hedefi olarak açıklanmıştı. Bugün bu hedefin neresindesiniz?
- Azerbaycan ve Türkiye stratejik ortak durumunda. Azerbaycan’da hammadde kaynağı var. Türkiye ise en önemli pazarlardan biri. Türkiye’nin üretim bilgisi ve gücü var. Ayrıca dünyaya açılan kapı durumunda. Bu ortaklık hammadde kaynağı ile pazarı birleştiren bir yapı oluşturdu. O nedenle bu iki avantajın bir araya gelerek sinerji yaratacağı, her iki tarafın dezavantajlarını ortadan kaldıran bir yapıdan bahsediyoruz. Azerbaycan’ın
petrokimya sektöründeki birikimi henüz az. Petkim ise bu güçleri bir araya getirecek konumda. Hedefe Petkim Yarımadası’nda, 2015 yılına kadar yapacağımız 5 milyar doların üzerindeki yatırımla ulaşacağız. Dikkatinizi çekmek isterim, bu yatırım tutarı Cumhuriyet tarihinde tek bir noktaya yapılmış en büyük yatırım. Rafineri-enerji-kümelenme-lojistik entegrasyonunu sağlayarak 2018 yılında yurtiçinde pazar payımızı yüzde 40’a ulaştırmayı ve yan sanayisi ile birlikte bu yarımadayı 10 bin kişiyi istihdam eder hale getirmeyi hedefliyoruz. ~
CAPITAL: 30 Mayıs 2008’de Petkim’i aldıktan sonra geçen 1,5 yılda şirket nasıl bir noktaya geldi?
- Özelleştirmeden önce şirketi ayakta tutmaya çalışıyorduk. Özelleştirme sayesinde şirketin geleceğini oluşturma şansı yakaladık. Bu çok stratejik bir özelleştirme. Çünkü Petkim’in hammaddesi yoktu. Hammaddesi olan ve pazarı çok iyi bilen bir konsorsiyum tarafından satın alınması Petkim için önemli bir aşama oldu. Şimdi hedefimiz, Petkim’i bir dünya şirketi yapmak için vakit kaybetmeden dev yatırımlarla beslemek. Zira bizim
hammadde sağladığımız sektörler, Türkiye’nin GSMH’sinin çok üzerinde büyüyor. Biz aynı oranda büyüyemezsek hem küçülür yok oluruz hem pazarı tamamen ithalata teslim ederiz. Petkim, yerli sanayinin gücünü, Türk mühendisinin, işçisinin alın terini temsil eden bir şirket. Türlü olumsuzluklarla karşılaşsak da Türkiye’de üretimin önündeki engellerle
mücadele versek de asla pes etmek yok.
CAPITAL: Petkim için “Bu çocuk büyüyecek, serpilecek, mürüvvetini göreceğiz, çoluk çocuk sahibi olacak” demiştiniz. Petkim için ne gibi evlilikler gündemde?
- Mürüvvetini rafineri yatırımıyla göreceğiz.
CAPITAL: Şirket evlilikleri gündemde olabilir mi?
- Petkim olarak değil ama yeni yaratacağımız işlerde, şirketlerde İran örneğinde olduğu gibi evlilikler olabilir. Yeni geliştireceğimiz işlerde yani limanda, rüzgar enerjisinde evlilikler olabilir. Görüşmeler devam ediyor. Socar&Turcas’ın ‹ran ile ilgili yapmak istediği projeler var. Bu konuda fizibilite çalışmaları sürüyor. ‹ran, dünyanın en önemli hammadde kaynağına sahip. Petrokimya sektöründe de dünyada söz sahibi. Dolayısıyla ‹ran’a rakip olmak yerine İran’ın çözüm ortağı olmayı tercih ederiz. İran yatırımında ekonomik fizibilite bizim için çok önemli. Önümüzdeki yıllarda Azerbaycan’da bir petrokimya tesisi kurmak da hedeflerimiz arasında.
CAPITAL: Petrokimya ürünlerinde ithalatta gümrük vergilerinin yeniden düşürülmesi sizi nasıl etkileyecek? Rafineri yatırımı kararınız bu durumdan etkilenecek mi?
- AB’ye dahil tüm ülkeler, ekonomik çıkarlarını gözeterek, diğer ülkelerden
yapılacak ithalatlara karşı yerli sanayilerinin rekabet gücünü korumak için çeşitli mekanizmalar geliştiriyor. Bunun en iyi örneklerinden biri Fransa Sanayi Bakanı’nın Renault’nun Clio 4 modelinin Türkiye’de üretimine izin vermemesi. Fransa’da satılacak bir Fransız arabasının Fransa’da üretilmek zorunda olduğuna dair istihdamı koruyucu açıklaması. Bu açıklama, AB ülkelerinde pozitif ayrımcılık yapıldığının en somut göstergesi. Yerli üretimin aleyhine olan, devleti vergi kaybına uğratan, ithalatı teşvik eden, Ortadoğu ülkelerinin indirgenmiş vergilerle Türkiye’ye ihracatını tetikleyen bu uygulamasını yadırgıyorum. Bu ithalata bağlı bir rejimin doğal sonucu. Ucuz hammaddeye sahip Suudi Arabistan’ın Türkiye’ye uyguladığı vergi oranı yüzde 12. Ortak gümrük tarifeleri uygulanırken gelişmiş ülke, gelişmekte olan ülke tanımlaması yeterli değil. Sektörel
klasifikasyon yapmadan bunun yarattığı haksız rekabetin önüne geçmek mümkün değil. Bu uygulama ara malı ithalatının yeniden artışına neden olacak. Sektörde ithalata bağımlı haksız rekabet ortamı yaratacak ve ülkemizin yerli üretim gücünü zayıflatacak. Ne rafineri yatırımımız ne diğer yatırım planlarımız bu karardan etkilenmeyecek. Aksine yerli üretim kabiliyetimizi artırarak haksız rekabet koşulları karşısında daha güçlü, rekabet gücü daha yüksek bir petrokimya sektörü yaratmayı hedefliyoruz.
2015 yılına kadar rafineri dahil yaklaşık 5 milyar dolar tutarında yatırım yapmayı hedefleyen bir şirket olarak, haksız rekabete karşı bürokratik mekanizmaların yanımızda olmasını arzu ediyoruz. ~
CAPITAL: Siz, “Krize en hazırlıklı giren şirkettik, dolayısıyla krizden ilk çıkan da biz olduk” demiştiniz. Krize hazırlıklı olmaktan kastınız neydi?
- Petkim, krizden önce Türkiye’nin ekonomik akıl dışındaki düzeni içine
girmemiş birkaç şirketinden biriydi. Ekonomik akıldan kastettiğim şu: Kendi işiyle ilgilenen, döviz-faiz-borsa üçgeninde boğulmamış, ihracatını artırmış, döviz dengesini sağlamış, bankalara borçlanma limitlerini çok iyi
dengelemiş, stoksuz çalışan, yani bir sanayi şirketinin olması gerektiği gibi bir yapı. Petkim, kriz ortamına böyle girdi. Dolayısıyla krizden de bu güçlü yapısıyla daha kolay sıyrıldı. Mart ayından itibaren yüzde 90’ın üzerinde bir kapasite kullanım oranıyla çalışıyoruz. Yani ne kadar üretebilirsek o kadar satıyoruz. Bu da Petkim’in dünyada sektöründe genel kapasite kullanımı oranının üzerinde olmasını sağladı. Krizin Türkiye’ye getirdiği olumlu bir olay var, o da Türk Lirası’nın değer kaybetmesi. Değer kaybetmeseydi, tüm ihracatçılar batabilirdi. Buna rağmen daha iyi kriz yönetimi sergileyebilseydik, kapanan şirketleri ayakta tutabilseydik, hiç yara almadan, hatta olumlu bir şekilde krizden sıyrılmış olacaktık.
CAPITAL: Enerji sektörü son birkaç yıldır çok sıcak bir dönem yaşıyor. Özellikle 2010 yılı bu açıdan nasıl olacak?
- Türk sanayisinin rekabet gücü için ucuz enerji hayati öneme sahip. ABD’de doğalgaz 150 dolar, Türkiye’de 350 dolar. ABD’li rakip 150 dolarlık girdi ile üretim yaparken biz 350 dolarlık girdi ile üretim yaparsak rekabet
gücümüz zayıflar. Rekabet için koşullar eşit olmalı. Türkiye 2023 için 500 milyar dolarlık ihracat hedefi ortaya koydu. Bu çok iyi. Ancak 500 milyar dolarlık ihracat yapacak üretim için ne kadar enerjiye ihtiyacımız var? Bunu da düşünmeliyiz. 500 milyar dolarlık ihracat yapmak için 1 trilyon dolarlık ithalat yapacaksanız hiçbir anlamı yok. Ne kadar ihracat yaptığımız önemli, ama cebimizde ne kadar para kaldığı daha önemli. Dünyada 17’nci büyük ekonomiyiz, ancak bu sıralama içinde nükleer enerjisi olmayan tek ülkeyiz.
Açıkçası nükleer, hidroelektrik ve termik santrallere karşı çıkanların biraz daha ilkeli davranmasını istiyorum. Yani hem bu enerji türlerini istemeyeceksin hem onlarla çalışan ve hayatımızın her alanına giren ürünleri kullanmayı sürdüreceksin. İlkeli davranış bu olamaz. Bu düşüncenin savunucusu olanlar evde buzdolaplarının fişini çekmeli,
televizyonlarını ve klimalarını kapatmalı. ~
“2018’DE PAZAR PAYIMIZI
YÜZDE 40’A ÇIKARACAĞIZ”
ZARARDAN KÂRA GEÇTİ, YÜZDE 23 KÜÇÜLDÜ 2008 yılının ilk 9 aylık döneminde 53 milyon TL dönem zararı, 2009’un aynı dönemde 65 milyon TL net dönem kârına dönüştü. 2009 satışlarında 2008’in aynı dönemine göre miktar olarak artış olmasına rağmen, 2008 yılı 9 aylık dönemde 1.894 milyon TL olan satış rakamı kriz nedeniyle ürün fiyatlarında yaşanan düşüşlerin etkisiyle 2009 yılı aynı dönemde 1.458 milyon TL olarak gerçekleşti. 2008’e göre satış miktarımızı artırdık ama ciromuz artmaz.
2010’DA 60 MİLYON DOLAR YATIRIM 2010 yılında 60 milyon dolarlık yatırım yapmayı planlıyoruz. Bu yatırımlar içinde kapasiteyi maksimize edecek, maliyetleri düşürecek yatırımlar olacak. Teknoloji ve verimlilik esaslı yatırımlar yapacağız. Tüm fabrikalarımızda otomatik kontrol sistemine geçiyoruz. 2010 yılında kapasite kullanım oranımızı, üretimimizi ve kârımızı maksimize etmeyi hedefliyoruz.
2018’DE PAYINI YÜZDE 40’A ÇIKARACAK Petkim’in üretim yaptığı yarımadayı 2023 projeksiyonuna hazırlıyoruz. 2018’de iç pazar payımızı yüzde 40’a, 2023’te ise üretim ve pazarlama kabiliyetimizi 2 katına çıkarmayı hedefliyoruz. Planladığımız yatırımları gerçekleştirdiğimizde 2018’de Türkiye’nin ilk 5 büyük sanayi kuruluşu içinde yer alacağız. 2023’te ise grup olarak sanayi kuruluşları içinde birinci veya ikinci oluruz. Çünkü bizim sahip olduğumuz bu konsept, tam entegrasyonu olan bir yapı, hiç kimsede yok.
EN BÜYÜK ÖZEL SEKTÖR YATIRIMI
2015’E KADAR 5 MİLYAR DOLAR Petkim sahasına yapılacak yatırımın bedeli 3,5 milyar dolar olacak. Ancak Socar&Turcas olarak 2015’e kadar toplam 5 milyar dolar yatırım yapacağız. Bu Türkiye’de özel sektör eliyle yapılacak en büyük yatırım. Petkim kendi yatırımlarına da devam ediyor. Kendi kapasitesini maksimize etmek, maliyetlerini düşürmek, proseslerini iyileştirmek ve rekabet gücünü artırmak için bu yıl kendi bütçesinden 60 milyon dolar yatırım yapacak.
EGE’NİN EN BÜYÜK LOJİSTİK MERKEZİ Socar Turcas olarak biz de rafineri yatırımı düşünüyoruz. Bu arada limanla ilgili önemli bir açılım düşünüyoruz. Limanımızı Ege’nin en büyük lojistik merkezi haline dönüştüreceğiz. Socar&Turcas olarak Petkim’de yapacağımız projeden sonra Ceyhan’ı da gündemimize yeniden alacağız.
İTHALATIN ÖNÜNE GEÇİLECEK Petkim’e yapacağımız rafineri klasik bir rafineri değil. Benzin üretmeyecek. Diesel, LPG, jet yakıtı ve nafta üretecek. Öncelikle Petkim’in ihtiyacını giderecek. Şu anda Petkim 1,8 milyon ton hammaddeyi yurtdışından ithal ediyor. Bu ithalatın önüne geçeceğiz ve Türkiye’nin cari açığını azaltmaya da çok önemli katkıda bulunacağız. ‹thal edilen bir hammaddeyi yerlileştirmiş olacağız.
10 MİLYON TON KAPASİTE Şu an Türkiye’de bu projenin üzerine proje tanımıyorum. 1,8 milyon tondan daha fazla nafta üreteceğiz ki Petkim’i de büyütelim. Çünkü Petkim’in bu yılki ihtiyacı 1,8 milyon ton. Belki gelecekte 4 milyon ton naftaya ihtiyacı olacak. Dolayısıyla bu rafineri Petkim’i çok büyütecek. Toplam kapasitesi diğer rafineri ürünleriyle beraber 10 milyon ton olacak. ~
“YENİ HEDEFİMİZ BÖLGESEL LİDERLİK”
HOLDİNG YAPILANMASI Holdingimizi yeniden yapılandırıyoruz. Holdinge bağlı rafineri ve diğer şirketler olacak. Petkim, amiral gemimiz. Petkim’deki ve diğer yatırımlar hem organizasyonel hem fiziksel yeniden yapılanmayı içeriyor. Yeni kuracağımız şirketlerimizin tek bir merkezden sevk ve koordinasyonunu içeren bir yapılanma oluşturuyoruz.
DÜNYADA SÖZ SAHİBİ OLACAĞIZ Socar Turcas olarak hammaddeden başlayıp nihai üründe bitiren bir entegrasyonu gerçekleştirmiş olacağız. Tek eksiğimiz rafineri. O da olunca entegrasyonu tamamlayacağız. Azerbaycan’la Türkiye arasındaki en büyük projeksiyon bizim. Azerbaycan’la birlikte uzun vadeli projeksiyonda bölgesel liderliğe oynayacağız. Hammaddemiz var, doğalgazımız var, pazarımız var. Dolayısıyla dünyada bu sektörde söz sahibi olan ‹ran ve Suudi Arabistan’ın yanına yakın gelecekte Azerbaycan’la birlikte Türkiye de gelecek.
YENİ HAMMADDE KAYNAKLARI BULUNDU Artık yeni ufuklar konuşuyoruz. Özelleşmesek bunların hiçbirini konuşamazdık. Petkim’de yeni hammadde kaynakları bulduk. Petkim’de ham madde olarak LPG kullanımına başladık. Enerji maliyetlerini düşürecek önemli operasyonlar yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Onun için de geleceğe güvenimiz olmasa böyle büyük yatırımları düşünemezdik.
HAVLU ATMADIK Bu yeniden yapılanma sürecinde hemen hemen her sahada önemli tasarruflar ettik. Öyle olmasa Amerika’da, Avrupa’da, Japonya’da birçok petrokimya şirketi havlu attı. Petkim’se yepyeni ufuklarla yola çıktığına göre demek ki doğru işler yapmışız. 2008’e göre satış miktarımızı artırdık ama ciromuz artmaz. Petrolün 140 dolarlardan 30 dolara indiği bir yıl yaşadık. Yılı, hedeflerimizi gerçekleştirememiş olsak da kârlı ve 50 milyon dolar yatırım yapmış olarak kapatmak bizim için son derece tatmin edici.
altına girecek. 2004’te Koç Holding’de yöneticiyken o dönemin en büyük
K‹T’lerinden biri olan Petkim’e genel müdür olarak transfer edilen Kenan Yavuz ise 2009 Ekim’inde Socar Turcas Enerji Holding’in CEO’luğuna getirildi. Çatı şirket Enerji Holding’de CEO olmasıyla beraber Yavuz’un gündemi bugün çok daha yoğun. Şirketin merkezi ‹stanbul’da ama o yine İzmir, İstanbul, Ankara, Azerbaycan arasında mekik dokuyor. Socar&Turcas Enerji’yi bölgenin lider entegre petrol ve gaz şirketine dönüştürmek için neredeyse 24 saat çalışıyor. “Hedefe Petkim Yarımadası’nda, 2015 yılına kadar yapacağımız 5 milyar doların üzerindeki yatırımla ulaşacağız” diye konuşan Yavuz, bu yatırım tutarının Cumhuriyet tarihinde tek bir noktaya yapılmış en büyük yatırım olacağını belirtiyor ve devam ediyor: “Rafineri-enerjikümelenme- lojistik entegrasyonunu sağlayarak 2018 yılında yurtiçinde pazar payımızı yüzde 40’a ulaştırmayı ve yan sanayisi ile birlikte bu yarımadayı 10 bin kişiyi istihdam eder hale getirmeyi hedefliyoruz. 2018’de en büyük sanayi kuruluşları sıralamasında ilk 5 içinde, 2023’te ise ya birinci ya ikinci sırada olacağız.” 2009’un ilk 3 çeyreğinde 2008’in
aynı dönemine göre yüzde 23 civarında küçülen Petkim, bu küçülmeye rağmen zarardan kâra geçti. 2008’in ilk 3 çeyreğinde 53 milyon TL zarar eden şirket, 2009’da aynı dönemi 65 milyon TL net dönem kârıyla kapattı. ~Yavuz, petrolün varil fiyatının 140 dolarlardan 30 dolara kadar inmesi nedeniyle satışlarını miktar olarak artırmış olmalarına rağmen ciroda küçüldüklerini belirtiyor. Socar Turcas Enerji Holding CEO’su Kenan
Yavuz’un sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:
CAPITAL: Petkim’den sonra çatı şirket Socar&Turcas Enerji Holding’de bu
büyüklükte dev bir şirkette daha büyük sorumluluklar almak sizin gündeminizi, iş yapış biçiminizi nasıl etkiledi?
- Petkim'in genel müdürlüğüne 2004 yılında geldim. O zamanlar biliyorsunuz, bir kamu şirketiydik. Petkim’in özelleştirme aşamalarının her anını yaşadım. Petkim’de operasyonel sorumluluklarımı devrettikten sonra yeni görevimde Socar&Turcas’ın stratejik açılımlarına, alınması gereken stratejik kararlara ve bu kararların hayata geçirilmesine odaklanacağım. Petkim genel müdürlüğünü Petkim’in içinden gelen, çok yüksek bir birikim ve tecrübeye sahip Sayın Hayati Öztürk’e emanet ettim. Öztürk’ün bayrağı çok daha yükseklere taşıyacağına yürekten inanıyorum.
CAPITAL: Socar ve Turcas’ın petrol sektöründeki deneyim ve faaliyetlerini Socar&Turcas Enerji bünyesinde birleştirmenizin nedeni iki ortağın bölgenin lider entegre petrol ve gaz şirketini oluşturma hedefi olarak açıklanmıştı. Bugün bu hedefin neresindesiniz?
- Azerbaycan ve Türkiye stratejik ortak durumunda. Azerbaycan’da hammadde kaynağı var. Türkiye ise en önemli pazarlardan biri. Türkiye’nin üretim bilgisi ve gücü var. Ayrıca dünyaya açılan kapı durumunda. Bu ortaklık hammadde kaynağı ile pazarı birleştiren bir yapı oluşturdu. O nedenle bu iki avantajın bir araya gelerek sinerji yaratacağı, her iki tarafın dezavantajlarını ortadan kaldıran bir yapıdan bahsediyoruz. Azerbaycan’ın
petrokimya sektöründeki birikimi henüz az. Petkim ise bu güçleri bir araya getirecek konumda. Hedefe Petkim Yarımadası’nda, 2015 yılına kadar yapacağımız 5 milyar doların üzerindeki yatırımla ulaşacağız. Dikkatinizi çekmek isterim, bu yatırım tutarı Cumhuriyet tarihinde tek bir noktaya yapılmış en büyük yatırım. Rafineri-enerji-kümelenme-lojistik entegrasyonunu sağlayarak 2018 yılında yurtiçinde pazar payımızı yüzde 40’a ulaştırmayı ve yan sanayisi ile birlikte bu yarımadayı 10 bin kişiyi istihdam eder hale getirmeyi hedefliyoruz. ~
CAPITAL: 30 Mayıs 2008’de Petkim’i aldıktan sonra geçen 1,5 yılda şirket nasıl bir noktaya geldi?
- Özelleştirmeden önce şirketi ayakta tutmaya çalışıyorduk. Özelleştirme sayesinde şirketin geleceğini oluşturma şansı yakaladık. Bu çok stratejik bir özelleştirme. Çünkü Petkim’in hammaddesi yoktu. Hammaddesi olan ve pazarı çok iyi bilen bir konsorsiyum tarafından satın alınması Petkim için önemli bir aşama oldu. Şimdi hedefimiz, Petkim’i bir dünya şirketi yapmak için vakit kaybetmeden dev yatırımlarla beslemek. Zira bizim
hammadde sağladığımız sektörler, Türkiye’nin GSMH’sinin çok üzerinde büyüyor. Biz aynı oranda büyüyemezsek hem küçülür yok oluruz hem pazarı tamamen ithalata teslim ederiz. Petkim, yerli sanayinin gücünü, Türk mühendisinin, işçisinin alın terini temsil eden bir şirket. Türlü olumsuzluklarla karşılaşsak da Türkiye’de üretimin önündeki engellerle
mücadele versek de asla pes etmek yok.
CAPITAL: Petkim için “Bu çocuk büyüyecek, serpilecek, mürüvvetini göreceğiz, çoluk çocuk sahibi olacak” demiştiniz. Petkim için ne gibi evlilikler gündemde?
- Mürüvvetini rafineri yatırımıyla göreceğiz.
CAPITAL: Şirket evlilikleri gündemde olabilir mi?
- Petkim olarak değil ama yeni yaratacağımız işlerde, şirketlerde İran örneğinde olduğu gibi evlilikler olabilir. Yeni geliştireceğimiz işlerde yani limanda, rüzgar enerjisinde evlilikler olabilir. Görüşmeler devam ediyor. Socar&Turcas’ın ‹ran ile ilgili yapmak istediği projeler var. Bu konuda fizibilite çalışmaları sürüyor. ‹ran, dünyanın en önemli hammadde kaynağına sahip. Petrokimya sektöründe de dünyada söz sahibi. Dolayısıyla ‹ran’a rakip olmak yerine İran’ın çözüm ortağı olmayı tercih ederiz. İran yatırımında ekonomik fizibilite bizim için çok önemli. Önümüzdeki yıllarda Azerbaycan’da bir petrokimya tesisi kurmak da hedeflerimiz arasında.
CAPITAL: Petrokimya ürünlerinde ithalatta gümrük vergilerinin yeniden düşürülmesi sizi nasıl etkileyecek? Rafineri yatırımı kararınız bu durumdan etkilenecek mi?
- AB’ye dahil tüm ülkeler, ekonomik çıkarlarını gözeterek, diğer ülkelerden
yapılacak ithalatlara karşı yerli sanayilerinin rekabet gücünü korumak için çeşitli mekanizmalar geliştiriyor. Bunun en iyi örneklerinden biri Fransa Sanayi Bakanı’nın Renault’nun Clio 4 modelinin Türkiye’de üretimine izin vermemesi. Fransa’da satılacak bir Fransız arabasının Fransa’da üretilmek zorunda olduğuna dair istihdamı koruyucu açıklaması. Bu açıklama, AB ülkelerinde pozitif ayrımcılık yapıldığının en somut göstergesi. Yerli üretimin aleyhine olan, devleti vergi kaybına uğratan, ithalatı teşvik eden, Ortadoğu ülkelerinin indirgenmiş vergilerle Türkiye’ye ihracatını tetikleyen bu uygulamasını yadırgıyorum. Bu ithalata bağlı bir rejimin doğal sonucu. Ucuz hammaddeye sahip Suudi Arabistan’ın Türkiye’ye uyguladığı vergi oranı yüzde 12. Ortak gümrük tarifeleri uygulanırken gelişmiş ülke, gelişmekte olan ülke tanımlaması yeterli değil. Sektörel
klasifikasyon yapmadan bunun yarattığı haksız rekabetin önüne geçmek mümkün değil. Bu uygulama ara malı ithalatının yeniden artışına neden olacak. Sektörde ithalata bağımlı haksız rekabet ortamı yaratacak ve ülkemizin yerli üretim gücünü zayıflatacak. Ne rafineri yatırımımız ne diğer yatırım planlarımız bu karardan etkilenmeyecek. Aksine yerli üretim kabiliyetimizi artırarak haksız rekabet koşulları karşısında daha güçlü, rekabet gücü daha yüksek bir petrokimya sektörü yaratmayı hedefliyoruz.
2015 yılına kadar rafineri dahil yaklaşık 5 milyar dolar tutarında yatırım yapmayı hedefleyen bir şirket olarak, haksız rekabete karşı bürokratik mekanizmaların yanımızda olmasını arzu ediyoruz. ~
CAPITAL: Siz, “Krize en hazırlıklı giren şirkettik, dolayısıyla krizden ilk çıkan da biz olduk” demiştiniz. Krize hazırlıklı olmaktan kastınız neydi?
- Petkim, krizden önce Türkiye’nin ekonomik akıl dışındaki düzeni içine
girmemiş birkaç şirketinden biriydi. Ekonomik akıldan kastettiğim şu: Kendi işiyle ilgilenen, döviz-faiz-borsa üçgeninde boğulmamış, ihracatını artırmış, döviz dengesini sağlamış, bankalara borçlanma limitlerini çok iyi
dengelemiş, stoksuz çalışan, yani bir sanayi şirketinin olması gerektiği gibi bir yapı. Petkim, kriz ortamına böyle girdi. Dolayısıyla krizden de bu güçlü yapısıyla daha kolay sıyrıldı. Mart ayından itibaren yüzde 90’ın üzerinde bir kapasite kullanım oranıyla çalışıyoruz. Yani ne kadar üretebilirsek o kadar satıyoruz. Bu da Petkim’in dünyada sektöründe genel kapasite kullanımı oranının üzerinde olmasını sağladı. Krizin Türkiye’ye getirdiği olumlu bir olay var, o da Türk Lirası’nın değer kaybetmesi. Değer kaybetmeseydi, tüm ihracatçılar batabilirdi. Buna rağmen daha iyi kriz yönetimi sergileyebilseydik, kapanan şirketleri ayakta tutabilseydik, hiç yara almadan, hatta olumlu bir şekilde krizden sıyrılmış olacaktık.
CAPITAL: Enerji sektörü son birkaç yıldır çok sıcak bir dönem yaşıyor. Özellikle 2010 yılı bu açıdan nasıl olacak?
- Türk sanayisinin rekabet gücü için ucuz enerji hayati öneme sahip. ABD’de doğalgaz 150 dolar, Türkiye’de 350 dolar. ABD’li rakip 150 dolarlık girdi ile üretim yaparken biz 350 dolarlık girdi ile üretim yaparsak rekabet
gücümüz zayıflar. Rekabet için koşullar eşit olmalı. Türkiye 2023 için 500 milyar dolarlık ihracat hedefi ortaya koydu. Bu çok iyi. Ancak 500 milyar dolarlık ihracat yapacak üretim için ne kadar enerjiye ihtiyacımız var? Bunu da düşünmeliyiz. 500 milyar dolarlık ihracat yapmak için 1 trilyon dolarlık ithalat yapacaksanız hiçbir anlamı yok. Ne kadar ihracat yaptığımız önemli, ama cebimizde ne kadar para kaldığı daha önemli. Dünyada 17’nci büyük ekonomiyiz, ancak bu sıralama içinde nükleer enerjisi olmayan tek ülkeyiz.
Açıkçası nükleer, hidroelektrik ve termik santrallere karşı çıkanların biraz daha ilkeli davranmasını istiyorum. Yani hem bu enerji türlerini istemeyeceksin hem onlarla çalışan ve hayatımızın her alanına giren ürünleri kullanmayı sürdüreceksin. İlkeli davranış bu olamaz. Bu düşüncenin savunucusu olanlar evde buzdolaplarının fişini çekmeli,
televizyonlarını ve klimalarını kapatmalı. ~
“2018’DE PAZAR PAYIMIZI
YÜZDE 40’A ÇIKARACAĞIZ”
ZARARDAN KÂRA GEÇTİ, YÜZDE 23 KÜÇÜLDÜ 2008 yılının ilk 9 aylık döneminde 53 milyon TL dönem zararı, 2009’un aynı dönemde 65 milyon TL net dönem kârına dönüştü. 2009 satışlarında 2008’in aynı dönemine göre miktar olarak artış olmasına rağmen, 2008 yılı 9 aylık dönemde 1.894 milyon TL olan satış rakamı kriz nedeniyle ürün fiyatlarında yaşanan düşüşlerin etkisiyle 2009 yılı aynı dönemde 1.458 milyon TL olarak gerçekleşti. 2008’e göre satış miktarımızı artırdık ama ciromuz artmaz.
2010’DA 60 MİLYON DOLAR YATIRIM 2010 yılında 60 milyon dolarlık yatırım yapmayı planlıyoruz. Bu yatırımlar içinde kapasiteyi maksimize edecek, maliyetleri düşürecek yatırımlar olacak. Teknoloji ve verimlilik esaslı yatırımlar yapacağız. Tüm fabrikalarımızda otomatik kontrol sistemine geçiyoruz. 2010 yılında kapasite kullanım oranımızı, üretimimizi ve kârımızı maksimize etmeyi hedefliyoruz.
2018’DE PAYINI YÜZDE 40’A ÇIKARACAK Petkim’in üretim yaptığı yarımadayı 2023 projeksiyonuna hazırlıyoruz. 2018’de iç pazar payımızı yüzde 40’a, 2023’te ise üretim ve pazarlama kabiliyetimizi 2 katına çıkarmayı hedefliyoruz. Planladığımız yatırımları gerçekleştirdiğimizde 2018’de Türkiye’nin ilk 5 büyük sanayi kuruluşu içinde yer alacağız. 2023’te ise grup olarak sanayi kuruluşları içinde birinci veya ikinci oluruz. Çünkü bizim sahip olduğumuz bu konsept, tam entegrasyonu olan bir yapı, hiç kimsede yok.
EN BÜYÜK ÖZEL SEKTÖR YATIRIMI
2015’E KADAR 5 MİLYAR DOLAR Petkim sahasına yapılacak yatırımın bedeli 3,5 milyar dolar olacak. Ancak Socar&Turcas olarak 2015’e kadar toplam 5 milyar dolar yatırım yapacağız. Bu Türkiye’de özel sektör eliyle yapılacak en büyük yatırım. Petkim kendi yatırımlarına da devam ediyor. Kendi kapasitesini maksimize etmek, maliyetlerini düşürmek, proseslerini iyileştirmek ve rekabet gücünü artırmak için bu yıl kendi bütçesinden 60 milyon dolar yatırım yapacak.
EGE’NİN EN BÜYÜK LOJİSTİK MERKEZİ Socar Turcas olarak biz de rafineri yatırımı düşünüyoruz. Bu arada limanla ilgili önemli bir açılım düşünüyoruz. Limanımızı Ege’nin en büyük lojistik merkezi haline dönüştüreceğiz. Socar&Turcas olarak Petkim’de yapacağımız projeden sonra Ceyhan’ı da gündemimize yeniden alacağız.
İTHALATIN ÖNÜNE GEÇİLECEK Petkim’e yapacağımız rafineri klasik bir rafineri değil. Benzin üretmeyecek. Diesel, LPG, jet yakıtı ve nafta üretecek. Öncelikle Petkim’in ihtiyacını giderecek. Şu anda Petkim 1,8 milyon ton hammaddeyi yurtdışından ithal ediyor. Bu ithalatın önüne geçeceğiz ve Türkiye’nin cari açığını azaltmaya da çok önemli katkıda bulunacağız. ‹thal edilen bir hammaddeyi yerlileştirmiş olacağız.
10 MİLYON TON KAPASİTE Şu an Türkiye’de bu projenin üzerine proje tanımıyorum. 1,8 milyon tondan daha fazla nafta üreteceğiz ki Petkim’i de büyütelim. Çünkü Petkim’in bu yılki ihtiyacı 1,8 milyon ton. Belki gelecekte 4 milyon ton naftaya ihtiyacı olacak. Dolayısıyla bu rafineri Petkim’i çok büyütecek. Toplam kapasitesi diğer rafineri ürünleriyle beraber 10 milyon ton olacak. ~
“YENİ HEDEFİMİZ BÖLGESEL LİDERLİK”
HOLDİNG YAPILANMASI Holdingimizi yeniden yapılandırıyoruz. Holdinge bağlı rafineri ve diğer şirketler olacak. Petkim, amiral gemimiz. Petkim’deki ve diğer yatırımlar hem organizasyonel hem fiziksel yeniden yapılanmayı içeriyor. Yeni kuracağımız şirketlerimizin tek bir merkezden sevk ve koordinasyonunu içeren bir yapılanma oluşturuyoruz.
DÜNYADA SÖZ SAHİBİ OLACAĞIZ Socar Turcas olarak hammaddeden başlayıp nihai üründe bitiren bir entegrasyonu gerçekleştirmiş olacağız. Tek eksiğimiz rafineri. O da olunca entegrasyonu tamamlayacağız. Azerbaycan’la Türkiye arasındaki en büyük projeksiyon bizim. Azerbaycan’la birlikte uzun vadeli projeksiyonda bölgesel liderliğe oynayacağız. Hammaddemiz var, doğalgazımız var, pazarımız var. Dolayısıyla dünyada bu sektörde söz sahibi olan ‹ran ve Suudi Arabistan’ın yanına yakın gelecekte Azerbaycan’la birlikte Türkiye de gelecek.
YENİ HAMMADDE KAYNAKLARI BULUNDU Artık yeni ufuklar konuşuyoruz. Özelleşmesek bunların hiçbirini konuşamazdık. Petkim’de yeni hammadde kaynakları bulduk. Petkim’de ham madde olarak LPG kullanımına başladık. Enerji maliyetlerini düşürecek önemli operasyonlar yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Onun için de geleceğe güvenimiz olmasa böyle büyük yatırımları düşünemezdik.
HAVLU ATMADIK Bu yeniden yapılanma sürecinde hemen hemen her sahada önemli tasarruflar ettik. Öyle olmasa Amerika’da, Avrupa’da, Japonya’da birçok petrokimya şirketi havlu attı. Petkim’se yepyeni ufuklarla yola çıktığına göre demek ki doğru işler yapmışız. 2008’e göre satış miktarımızı artırdık ama ciromuz artmaz. Petrolün 140 dolarlardan 30 dolara indiği bir yıl yaşadık. Yılı, hedeflerimizi gerçekleştirememiş olsak da kârlı ve 50 milyon dolar yatırım yapmış olarak kapatmak bizim için son derece tatmin edici.
