Yüzyılın 20 projesi

Türkiye, dünyanın yükselen ülkelerinden biri. Ülkenin dört bir tarafı şantiye. Her yıl yüzlerce yeni proje uygulamaya geçiyor. İçlerinden bazıları insanların, şirketlerin, kentlerin ve hatta ülkelerin kaderini değiştiriyor. Milyar dolarlık bu dev projeler yarattıkları ekosistemle on binlerce kişiye de istihdam yaratıyor. Su anda “başlamak üzere olan” ya da “yapımı devam eden” Türkiye’nin geleceğine damga vuracak en büyük bütçeli 20 projeyi araştırdık... İKİ NÜKLEER SANTRAL 40 MİLYAR DOLAR Nükleer santraller tüm dünyada tartışılırken, Türkiye enerji bileşenine nükleer enerjiyi eklenmek için hazırlıklarını sürdürüyor. Bu çerçevede 2030 yılına kadar Türkiye’nin nükleer enerjide 10 bin megavatlık güce ulaşması öngörülüyor. Her biri 20 milyar dolar maliyetli Mersin-Akkuyu ve Sinop nükleer santral projeleri de Türkiye’nin en büyük 2 dev projesi olarak tarihe geçmeye hazırlanıyor. Akkuyu NGS Genel Müdür Yardımcısı Rauf Kasu-mov, her biri 1.200 megavat gücündeki 4 üniteden oluşacak Akkuyu Nükleer Santrali’nin birinci güç ünitesinin inşaatının 2014 yılında başlayacağını ve 2020 yılına kadar süreceğini söylüyor. Kasumov, santralin tamamının 2022’de işletmeye alınabileceğini belirtiyor. Kasu-
mov, projenin yaratacağı ekosisteme ilişkin şunları söylüyor: “Santral; yol, hastane, okul ve spor tesisleri yapımının yanı sıra, ticaret, taşımacılık, eğitim ve sağlık sektörüne yönelik 15 bin kişilik istihdam sağlayacak.” Sinop’ta inşa edilecek nükleer santral projesi için de geçtiğimiz aylarda Kanadalı Candu şirketi ile Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) arasında imzalar atıldı. Dünyanın önde gelen nükleer santral reaktör üreticilerinden Kanadalı Candu’nun başkan yardımcısı Ala Alizadeh, nükleer santralin 20 milyar dolar değerinde bir yatırım olacağını söylüyor. Alizadeh, projenin fizibilitesi için ayırdıkları sürenin yaklaşık 6 ay olduğunu belirterek, “Bu süreç içerisinde projenin büyüklüğü, çapı ve ayrıntılarını inceleyeceğiz. Projenin kesin maliyeti ve ekonomik kısmı fizibilite çalışmaları ile netleşecek” diyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.

CUMHURİYET TARİHİNİN EN BÜYÜĞÜ
İstanbul-İzmir Otoyolu olarak da bilinen Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu, Cumhuriyet tarihinin yap-işlet-devret modeli ile tek seferde gerçekleştirileceken büyük projesi niteliğini taşıyor. İhaleyi kazanan konsorsiyumun ortak şirketleri Nurol-Özaltın-Makyol-Astaldi-Yüksel-Göçay İnşaat, Otoyol A.Ş.’yi kurdu, Otoyolun yapımının 7 yılda tamamlanacağını ifade eden Otoyol A.Ş. CEO’su Kemal Yavuz Batum, projenin süresinin yapım ve işletme olarak 22 yıl 4 ay olarak belirlendiğini söylüyor. İnşaatın 6 ay önce başladığını dile getiren Batum, “Etaplar tamamlandıkça otoyol kesimler halinde trafiğe açılabilecek” diyor. Proje, İzmit Körfez Geçişi Asma Köprüsü, 377 km otoyol, 44 km bağlantı yolu ve finansman maliyetleri ile birlikte yaklaşık 9,5 milyar dolarlık bütçeye sahip, 3.062 metre uzunlukla dünyanın 2’nci büyük köprüsü olacak olan İzmit Körfez Geçiş Köprüsü’nün bedeli ise yaklaşık 1,2 milyar dolar. Batum, projenin mevcut güzergahı 140 km kısaltacağını ve 8-10 saat olan İstanbul-İzmir ulaşımının 3,5-4 saate ineceğini ve yılda 870 milyon TL tasarruf sağlanacağını belirtiyor. İzmit Körfez Geçişi Köprüsü’nü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Haliç Köprüsü’nün yanı sıra dünyanın en uzun asma köprüsünü tamamlayan Japon IHI ile Japonya’nın önde gelen şirketlerinden ITOCHU yapacak. Asma köprü dışındaki otoyol ve tünellerden oluşan kesimlerse büyük ölçüde Otoyol A.Ş.’nin ortakları tarafından inşa edilecek.~
Proje kapsamında toplam 18 bin 212 metre uzunluğunda 30 viyadük, yaklaşık 5 bin 100 metre uzunluğunda 2 tünel, 209 köprü, 21 gişe alanı, 8 otoyol bakım işletme merkezi, 7 servis alanı ve 7 park alanı yer alıyor.

EGİTİMDE BİLİŞİM DEVRİMİ
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından başlatılan Fatih Projesi, 40 bin okuldaki 620 bin dersliği BT ekipmanlarıyla donatmayı hedefliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla başlatılan “Fatih Projesi”yle ilk ve ortaöğretim kurumla-rındaki her öğretmen ve öğrenciye tablet bilgisayar verilecek. Sınıflara LCD panel etkileşimli tahta ve internet ağ altyapısı sağlanacak. Dersliklere kurulan BT donanımının etkin kullanımını sağlamak amacıyla öğretmenlere hizmet içi eğitimler verilecek. 2011’de başlayan projenin 5 yılda bitirilmesi öngörülüyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, yaptığı açıklamalarda projenin 7-8 milyar dolara mal olacağını söyledi. Projeyi TÜBİTAK, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı birlikte yürütüyor. Projenin ilk kazananı ise Vestel oldu. Vestel, etkileşimli dijital tahta ihalesinin 85 bin adetlik ilk fazını kazandı. İhaleyi kazanmaktan büyük gurur duyduklarını belirten Vestel CEO’su Ömer Yüngül, “Türkiye Fatih projesiyle eğitimde devrim yaratacak bir adım attı. Dünyaya model ve fikir ihraç edebilecek konuma geldik. Vestel akıllı tahta ile eğitimde fırsat eşitliğine büyük katkı sağlayacağız” diyor.

İKİ STRATEJİK YATIRIM
Türkiye 2011 yılını doğalgazda önemli hamlelerle kapattı. Şahdeniz 2 kapsamında Azeri gazını Avrupa’ya taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Proje-si’nin (TANAP) ön mutabakatı 2011’de yapılmıştı. Geçtiğimiz haziranda ise Türkiye ile Azerbaycan arasında nihai anlaşma imzalandı. Proje 7 milyar dolar yatırımla hayata geçecek. Projenin ilk etabı 2018 yılında tamamlanacak. TANAP için oluşturulan konsorsiyumda SOCAR, BOTAŞ ve TPAO ilk ortaklar olarak yer alıyor, TANAP projesi kapsamında, Türkiye'nin BOTAŞ ve TPAO ile beraber hissesi yüzde 20 olacak. Projenin yüzde 80’lik hissesi SOCAR’a ait. TANAP, gazın Azerbaycan’dan çıkarak, Gürcistan’dan geçip Türkiye üzerinden satılmasını ve iletilmesini öngörüyor. Şah Deniz 2 Konsorsiyumu’nun 16 milyar metreküplük gazının, 6 milyar metreküplük kısmı Türkiye’ye satılacak, 10 milyar metreküplük kısmı da TANAP ile Avrupa’ya Bulgaristan veya Yunanistan sınırında teslim edilecek. İki ülke açısından çok büyük stratejik öneme sahip olan TANAP, Türkiye ve Avrupa için uygun fiyat ve tanımlanmış doğalgaz kapasitesiyle arz güvenliğini destekliyor. Bir diğer dev enerji projesi Petkim’in Star Rafinerisi ise 5 milyar dolara mal olacak. Star Rafinerisi, Türkiye’nin tek noktaya yapılacak en büyük özel sektör yatırımı olacak. Sadece inşa aşamasında 10 bin kişiye istihdam sağlayacak. SOCAR Türkiye CEO’su Kenan Yavuz, “Yılın üçüncü çeyreğinde rafinerinin anahtar teslim ihalesini yapacağız. İhale sürecinin tamamlanmasının ardından tesisin yapımına başlamayı ve 2015 yılı sonunda devreye almayı planlıyoruz” diyor. Yavuz, Star Rafinerisi projesini başlangıcından beri üretilecek ürünlerin tamamının bugün için ithal edilmesi nedeniyle “Türkiye’nin en kapsamlı yerlileştirme projesi” olarak adlandırdıklarını ifade ediyor.~
Rafineri 10 milyon ton üretim kapasitesine sahip olacak. Bunun 3 milyon tonunun Petkim, 7 milyon tonunun ise Türkiye'nin ihtiyaçları için kullanılacağı belirtiliyor. Rafinerinin normalde ithalatla karşılanan ürünleri yurt içinde üreterek yerlileştirmesiyle Türkiye’nin 2 milyar dolarlık cari açıktan kurtulacağı ifade ediliyor.

ULAŞIMIN İKİ HAMLE PROJESİ
Türkiye’nin ilk hızlı tren hattı olan Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren hattının temeli 2003’te atıldı. Toplam uzunluğu 533 km olan Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren hattının 1’inci etabı Ankara-Eskişehir arası 2009’da hizmete girdi. Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren hattının 2013 sonunda açılması planlanıyor. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) yetkilileri, projenin maliyetinin 4 milyar 325 milyon dolar olarak hesaplıyor. Projeyle birlikte Ankara-İstanbul hattında demiryollarının yolcu payının yüzde 10’dan yüzde 78’e yükseleceği tahmin ediliyor. Proje tamamlandığında, Ankara-İstanbul arasında gidip gelenlerin bütün seyahat planları değişecek, araba ve uçak kullanımında düşüş olacak. Ankara-İstanbul yolcu sayısı ise 11 milyon 500 bin olacak. Asya ve Avrupa kıtalarını deniz altından birleştiren dünyanın sayılı projelerinden biri olan “Marmaray” projesi ile entegre edilerek Avrupa’dan Asya’ya kesintisiz yolcu taşımacılığı yapılabilecek. 300 km çap içerisindeki şehirler birbirinin banliyösü olacağı için kentler arasındaki ekonomik, sosyal ve kültürel etkileşim de artacak.
Projenin ilk etabı olan Ankara-Eskişehir etabı hizmete açılmasıyla birlikte Türkiye dünyada 8’inci, Avrupa’da 6’ncı yüksek hızlı tren işleten ülke oldu. Ankara-Eskişehir arasındaki mesafe 1 saat 30 dakikaya inerken diğer kentlere olan ulaşım zamanı da kısaldı. Projenin tamamlanmasının ardından Ankara-İstanbul 3 saate düşerken Ankara-İzmir 2 saat kısalacak.

2 KARMA PROJE
Zorlu Center Projesi, Türkiye’nin en yüksek maliyetli karma projesi. Zorlu Gayrimenkul, projeye Zincirlikuyu’daki eski Karayolları arazisini, 2007’de 800 milyon dolar bedelle satın alarak başladı. Zorlu Center Mart 2013’te açılacak. Türkiye’nin ilk 5 fonksiyonlu karma kullanım projesi olan Zorlu Center’da, performans sanatları merkezi, otel, ofis ve rezidanslar yer alıyor. Proje 2,5 milyar dolar yatırımla hayata geçiyor. Yapım aşamasında 4 bin kişiye istihdam sağlanıyor. Zorlu Gayrimenkul Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Even, projeyle İstanbul’a yeni bir kent meydanı kazandırmayı hedeflediklerini söylüyor. Projede, 72 bin metrekarelik bir yeşil alan bulunuyor. 3 bin 70 kişi kapasiteli Performans Sanatları Merkezi ise 50 bin metrekare büyüklüğe sahip. Tema Park İstanbul ise gerek karma kullanım çeşitliliği gerekse büyüklüğü açısından mega bir proje. Temeli, Eylül-Ekim 2012 tarihlerinde atılacak olan projenin 2016 sonuna kadar bitirilmesi hedefleniyor. Proje Mesa, Artaş, Kantur-Akdaş, Öztaş Ortak Girişim Grubu tarafından yürütülüyor. Halkalı Atakent’te lmilyon 600 bin metrekarelik bir alan üzerine inşa edilecek. Projede yaklaşık 380 bin metrekarelik alan içinde 4 bin konut yer alacak. Mesa Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu, projenin 1,3 milyar Euro civarında yatırım bedeline ulaşacağını öngörüyor. Boysanoğlu şöyle devam ediyor: “Proje 4 bin kişiye istihdam sağlayacak. Başta eğlence merkezi ve fuar olmak üzere yılda 25-28 milyon ziyaretçi trafiği yaratacak.” ~

DÜNYANIN EN BÜYÜK ENTEGRE SAĞLIK TESİSİ
BAŞBAKAN’IN PROJESİ
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Ankara için açıkladığı en büyük projelerden biri, dev bir sağlık tesisi projesiydi. Bu proje Etlik Entegre Sağlık Kampüsü olarak Türkerler Holding-Astaldi ortaklığıyla hayata geçiriliyor.
KAMU-ÖZEL SEKTÖR ORTAKLIĞI
Projenin temelini 2012 içinde Başbakan atacak. Tesis, 2014 sonunda tamamlanacak. Dünyanın en büyük entegre sağlık tesisi olarak tanımlanan proje için 1,3 milyar dolar yatırım yapılacak. Özel sektör kamu ortaklığıyla hayata geçirilecek olan tesis, 1 milyon 71 bin metrekare alan üzerine inşa edilecek.
7 BÜYÜK HASTANE
Ankara’nın 7 büyük özel ve kamu hastanesi bu tesise taşınacak. Tesisin yatak kapasitesi 3 bin 566 olacak. Proje kapsamında ana hastane, rehabilitasyon hastanesi, yüksek güvenlikli psikiyatri hastanesi, il sağlık müdürlüğü binası, otel, AVM ve ticari alanlar bulunacak.

3 ÖNEMLİ PROJE
EN BÜYÜK DOGALGAZ SANTRALI
Akenerji’nin iştiraki Egemer’in Hatay’a kuracağı kombine doğalgaz çevrim santrali halen Türkiye’de tasarlanan en büyük doğalgaz santrali konumunda. 2014’te devreye alınacak projenin toplam maliyeti 930 milyon dolar. 900 MW kurulu güçte olacak santral Türkiye'nin halihazırda kurulu üretim kapasitesini yüzde 1,7 oranında artıracak. Erzin Kombine Çevrim Doğal Gaz Santrali, iki adet GE Frame 9FB gaz türbininden ve bir adet ortak Skoda Power MTD60 buhar türbininden oluşuyor.
DÖNÜŞÜMÜN BEDELİ 2,4 MİLYAR DOLAR
Dev enerji projelerinden bir diğeri Tüpraş’ın Fuel Oil Dönüşüm Projesi. 2,4 milyar dolarlık yatırımla hayata geçirilecek olan projenin 2014 yılında devreye alınması planlanıyor. Tüpraş Genel Müdürü Yavuz Erkut, projeye ilişkin şu detayları veriyor: “En gelişmiş rafinaj teknolojileri kullanılarak tasarlanan bu büyük ölçekli yatırımla, yüksek kükürtlü fuel oil işlenerek AB standartlarında yaklaşık 4,2 milyon ton siyah ürün (fuel oil ve benzeri ürünler), yaklaşık 3,5  milyon ton benzin ve motorin gibi daha değerli ve çevreci beyaz ürünlere dönüştürülecek.”
TUZ GÖLÜ’NDE DOĞALGAZ DEPOLANACAK
Enerji Bakanlığı, Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Tesisi’nin inşası için Çinliler’le anlaştı. 2010’da başlayan ihale süreci tamamlandı ve projeyi Çinli China Tianchen Engineering Corporation kazandı. Yılda 1 milyar metreküp doğalgaz depolanmasına olanak sağlayacak proje 2018’de tamamlanacak. Projenin hayata geçirilmesi Türkiye’nin enerji arz güvenliği açısından büyük önem taşıyor. Bu sayede gaz sevkiyatında yaşanacak olası bir sıkıntıya karşı Türkiye’nin elinde daha fazla doğalgaz stoğu bulunacak. Tesisin devreye alınmasıyla birlikte Türkiye’nin doğalgaz depolama kapasitesi 2,1 milyar metreküpe ulaşacak. Bu da toplam tüketimin yüzde 5’nin güvence altına alınması anlamına geliyor. Projenin 555,9 milyon dolara mal olacağı belirtiliyor.~

ULAŞIMA SINIF ATLATACAKLAR
3. KÖPRUÜ DE İÇİNDE
İstanbul Boğazı’na 3’üncü köprü yapılmasını da içeren Kuzey Marmara Otoyolu, Türkiye’nin dev projelerinden bir diğeri. YİD modeliyle hayata geçecek projenin ihalesini IC İçtaş-Astaldi ortaklığı kazandı. Toplam maliyetinin 2,5 milyar doları bulacağı hesaplanıyor. 2015 sonunda devreye alınacak projeyle İstanbul’daki transit trafik yükünün hafifletilmesi amaçlanıyor. Nihai amaç ise diğer ulaşım modları ile gerekli ve yeterli entegrasyonun sağlanmasıyla İstanbul şehir içi trafiğinde yaşanan yoğunluğun azaltılması.
MARMARAY’LA 4 DAKİKA
2004 yılında temeli atılan Marmaray, Asya ve Avrupa’yı deniz altından birleştirecek. 4 milyar dolar yatırımla 2013’te tamamlandığında İstanbul Boğazı geçişi 4 dakikaya düşecek. Marmaray saatte tek yönde 75 bin yolcu taşıyacak. Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nden bölge müdürü Dr. Müh. Haluk İbrahim Özmen, “60 metre derinlikle dünyada bugüne kadar yapılmış en derin batırma tüp tünel. Proje tamamlandığında Gebze-Halkalı arası 105 dakikaya, Bostancı-Bakırköy arası 37 dakikaya, Söğütlüçeşme-Yenikapı arası 12 dakikaya ve Üsküdar-Sirkeci arası 4 dakikaya inecek. Avrupa’dan Asya’ya demiryolu bağlantısını sağlayacak ve İstanbulluların ulaşım sorununa kalıcı çözüm sağlanacak” diyor.
AVRASYA TÜNELİ
Avrasya Tüneli Projesi YİD modeliyle hayata geçirilecek. İstanbul Boğazı’nın deniz tabanının altında Avrupa ile Asya yakasındaki sahilleri arasında kalan 5,4 kilometre uzunluğunda karayolu tüneliyle toplam 9,2 kilometre uzunluğundaki mevcut yolların tünele girişlerini sağlamak üzere genişletilmesinden oluşacak. Tünelin en derin noktasında deniz derinliği 60 metre, tünel üzerindeki örtü kalınlığı 30 metre, deniz tabanının altındaki bölüm 3,3 kilometre olacak. 2012’de başlanacak projenin 4 yıl 7 ayda tamamlanacağını söyleyen Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım A.Ş. (ATAŞ Deputy) CEO’su Levent Çekirge, “1,3 milyar dolara mal olacak” diyor.