“9 Tipe De Bürünen İyi Liderdir”

Karakter özelliklerine göre kişileri 9 ana tipe ayıran enegram uzmanı Mario Sikora, iş insanlarına farkındalık kazandırıyor. Sikora’dan danışmanlık alanlar ilk olarak nasıl tipte bir yönetici olduklarını anlıyor, yaptıkları işte güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varıyor. Ardından da hangi durumda hangi karakter özelliklerini devreye sokmaları gerektiğini öğreniyorlar. Mükemmel bir lider tipinin olamayacağını söyleyen Sikora, önemli olanın gerektiği anda doğru özelliği kullanabilmek olduğunu belirtiyor.

Mario Sikora bir enegram uzmanı. Aynı zamanda “Awareness to Action: The Enneagram, Emotional Intelligence and Change/Hareketlerinizin Farkında Olmak: Enegram, Duygusal Zeka ve Değişim” kitabının da yazarı. Dünyanın en büyük şirketlerine enegram yöntemini kullanarak duygusal zeka konusunda eğitim veren Sikora, bir anlamda iş dünyasının yönünü bulmasına yardımcı oluyor. Bunu da 9 enegram tipine göre insanların ne tür ana karakterlere sahip olduklarını saptayarak yapıyor. Sikora’dan danışmanlık alanlar ilk olarak nasıl tipte bir yönetici olduklarını anlıyor, yaptıkları işte güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varıyor. Ardından da hangi durumda hangi karakter özelliklerini devreye sokmaları gerektiğini öğreniyorlar.

Örneğin Tip 1’de mükemmeliyetçiler, tip 2’de yardımseverler, tip 3’de başarı odaklılar, tip 4’te ise özgün liderler yer alıyor. Tip 5’in baskın özelliği ise araştırmacı olması. Tip 6 güven arayışıyla öne çıkarken, tip 7 maceracı, tip 8 meydan okuyan ve son olarak tip 9 barışçı yönüyle kendini gösteriyor.

Mükemmel bir lider tipinin olamayacağını söyleyen Sikora, önemli olanın gerektiği anda doğru özelliği kullanabilmek olduğunu belirtiyor. Enegram sadece kişinin kendini tanımasını değil, aynı zamanda etrafındaki insanları da anlamasını sağlıyor. Sikora, “Enegramın bir şirkette kullanılmasının değeri, çalışılan kişilerin davranışlarının anlaşılmasını sağlamasından kaynaklanıyor. Böylelikle onların davranışları artık bir anlam taşımaya başlar. Bu da onlarla olan ilişkiyi güçlendirir” diyor.

İş dünyasında ve özel hayatta başarıya ulaşmak için enegramdan faydalanılabileceğini belirten Sikora herkesi kendinin farkına varmaya çağırıyor.

Enegram uzmanı Mario Sikora Capital’in sorularını yanıtladı.

Enegram Modeli Nedir? 
Enegram, insanlara 9 ayrı kişilikte bakmayı sağlayan bir model. Aslında kişilikleri test eden, inceleyen birçok sistem var. Bu kişilik testleri sosyal ve maddi açıdan inceleyen sistemlerden oluşabiliyor. Enegram da aslında bu sistemlere benziyor ama bu kişilikleri 9 ayrı şekilde inceliyor.

Benim bakış açıma göre bu model 9 ayrı strateji de sunuyor. Her bir kişilik tipi dış dünya ile iletişimimizi sağlıyor. Örneğin, bu kişiliklerin içinde güçlü, barışsever, mükemmeliyetçi gibi tipler var.

9 Tipin Temel Özellikleri
Tip 1 mükemmeliyetçi, tip 2 yardım sever, tip 3 başarı odaklı, tip 4 özgün, tip 5 araştırmacı, tip 6 güven arayan, tip 7 maceracı, tip 8 meydan okuyan, tip 9 ise barışçı olarak adlandırılıyor. Bizler tüm bu özellikleri içimizde taşıyoruz.

Hiçbir özellik, bir diğerinden daha üstün değil. Hepsinin kendine göre farklı avantajları var. Ancak, ben bir özelliğe hakimken bazen bazı şeyleri kaçırabiliyorum. Diğer 8 ayrı tipten de faydalanmam gereken zamanlar olabilir. Enegram işte bunu fark edip ona göre davranmamızı sağlıyor.
Örneğin ben tip 8’e uyan bir kişiyim. Ama bu, hayatım boyunca her zaman tip 8’e göre hareket ediyorum anlamına gelmiyor. Bununla birlikte genel olarak dış dünya ile olan ilişkimde tip 8’e göre hareket ettiğimi görebilirsiniz. Bu benim kendi seçimim.

Şirkette Uygulanışı Önemli
İnsanların farklı karakterleri ve davranışları ne kadar ve nasıl gerçekleştirdiğine bakıyoruz. Enegramın bir şirkette kullanılmasının değeri, çalışılan kişilerin davranışlarını anlayabiliyor olmak. Böylelikle onların davranışları artık bir anlam taşımaya başlıyor. Bu da onlarla olan ilişkiyi güçlendirir.

Örneğin, bir kişi başarı odaklı olabilir. O kişiye ona göre davranmak gerekir. Yani bazı çalışanlara yapılan motivasyon çalışması bu kişiye uymayabilir. Bu kişiye, bir işi yaptırabilmek için daha fazla açıklama yapmak gerekir. Örneğin, başka biri, tip 5’e uygundur. Bu kişi de çok fazla bilgi sahibi olmak ister. Ben bu şekilde iletişim kurabiliyorum. Aynı zamanda kendimle ilgili birçok şey de öğreniyorum.

Uygulanabilir Enegram
Ben enegramı ilk öğrendiğimde psikologlar tarafından eğitim veriliyordu. Ben iş dünyası ile bağdaştırdım. Bu, enegrama çok daha farklı bir perspektiften bakmamı sağladı. İş dünyasının bu kadar derin bir psikolojik bilgiyi edinmeye ve öğrenme sabrı yok. Bu nedenle ben enegramı kolay anlaşılabilecek, daha kolay hatırlanabilen ve pratik uygulanabilen bir hale getirdim. Böylece tipler hakkında en önemli adımları anlayıp, hatırlayıp, uygulamaya sokulmasını sağladım.

Tip 3, her zaman başarıya odaklanmış, motive olmuş kişidir. Bunu görsel anlamada da destekliyoruz. Tip 3 hakkındaki her detayı hatırlamayabiliriz. Ama gözde olan kişiyi düşününce hatırlanma olasılığı yükseliyor. Böylece kendini ona göre düzenleyebiliyor. Karakterler hakkındaki genel bilgiyi veriyorum ve hatırlamalarını sağlıyorum. Böylece kullanılması çok daha kolay oluyor.

Ekip Olmaya Katkısı Var mı?
Takım kurma, koçluk ve enegram konusunda program yapıyorum. Birçok müşteriye hizmet veriyorum. Bir takımla çalıştığım zaman iletişimi güçlü olan kişiler olmalarını sağlıyorum. Yani karmaşaya ya da anlaşılmamaya mahal verecek unsurları ortadan kaldırmaya çalışıyorum.

Bu nedenle takım liderleri ile bir araya geliyoruz. Onların karakter analizlerini gerçekleştiriyoruz. Hangi tip insanlarla çalıştıklarını belirliyoruz. Bu aşamadan sonra çok daha etkin çalışıyorlar. Takım liderleri, kişilerin neden nasıl davrandığını anlıyor, bazı durumların performansla değil karakterle ilgili olduğunu fark ediyorlar. Böylece kişilerin birbirlerine olan anlayış düzeyi yükseliyor.

Bir şirkette çalıştığım zaman önce patron daha sonra da takımla çalışırım. Liderlik gelişimi konusunda eğitimler vererek patronla takım arasındaki anlaşmazlığı çözerim.

Yönetici Nasıl Yararlanır?
Birçok lider çalışan kadrosunu oluştururken, kendi karakterine uygun eleman alımı gerçekleştirir. Ben genellikle bunu yapmamalarını öneriyorum. Çünkü bir takımı bir araya getirdiğiniz zaman o kişinin yapabileceği işlere bakarsınız. Birçok farklı karakterdeki insanın her işi yapabileceklerini gördüm. Patronlar kişilerin karakterlerinin kendilerine uygun olup olmadığına değil işe uygunluğuna bakmalı. Çalışanlarının ne tür bir karaktere sahip olduğunu anlamaya çalışmalı. Bir satış elemanı istihdam ettiğinizi düşünün. Ben birçok karakterdeki insanın satışta başarılı olduğunu gördüm. Ama birçok farklı karakterin de satış temsilciliği yaparken başarısızlığına tanıklık ettim. Örneğin Tip 5, araştırma odaklıdır. Bu kişinin satış elemanı olması pek beklenmez. Örneğin tip 3’teki kişiler her zaman iyi görünmeye çalışır. Görsel anlamda kendilerini en iyi sunan kişilerdir. Bu problem yaratabilir. Çünkü insanlara olduklarından daha fazlasıymış gibi görünebilirler. Devamlı “Ben yapmak istiyorum, ben yapabilirim” derler. Bazen kendilerini o kadar çok kaptırırlar ki uykuya da ihtiyaçları olduğunu göremezler. Her şeyi yapabileceklerini zannederken başarısızlığa uğrayabilirler. Kimse her şeyi yapamaz.

Sektörlere Özel Analiz
Örneğin finansal hizmetler için tip 1 yani mükemmeliyetçileri daha çok görürüz. Buradaki kişiler işlerini mükemmel yapmaya odaklanır. Pazarlamadaki çalışanlar genellikle tip 3 yani başarı odaklı ve göze çarpan kişilerden oluşur.

Üretim sektörü için tip 8 yani meydan okuyucu güçlü çalışanlara rastlarız. İleri teknoloji gerektiren işler için genellikle tip 4’e uygun, sigorta sektörü güven odaklı olan tip 6’ya uygun çalışanları barındırabilir.

Motorola Nasıl Değişti?
Motorola ile çalıştım ama şirket kültürünü değiştirdim diyemem. Ama bazı şeyler gerçekleştirdim. Örneğin Motorola’da çalıştığım gruplardan biri barışçı yaklaşımlı tip 9 ile mücadele etmek durumunda kalıyordu. Bu bölünme karmaşaya yol açıyordu. Bu nedenle çalışanların etkin biçimde geri bildirim yapmalarını engelliyordu. Barışı engeller diye liderlerin kötü bir haber duymaya tahammülleri yoktu. Bu nedenle liderlere karmaşa karşısında daha rahat hissetmelerini sağlamam gerektiğini anladım. Aynı zamanda iletişimde daha direkt olmalarını sağlamam gerekiyordu. Ben de bu konuya odaklandım. Bir süre sonra şirket iletişim konusunda ciddi yol aldı.

Liderliğe Katkısı Var mı?
Enegram kişilerin kendilerini fark etmelerini sağlıyor. Bu çok klasik bir artı yön. Kendini etkin şekilde anlarsan birçok yararı da beraberinde getirirsin. Enegramı uygulamak da çok önemli. Kendimi fark ederek başkaları ile iletişim kurarken şirketi karmaşık bir duruma sokmamış olurum.

Benim deneyimlerime göre, birçok farklı enegram karakterine sahip liderler ideal olabiliyor. Yani sadece bir tip için iyi lider özelliği diyemem. Kişiler 9 ayrı karakterin özelliklerini bildikleri zaman duruma en iyi adapte olacak özelliğe göre davranabilir.

Krizde En Şanslı Tip
Aslında şu anda en fazla tip 8, 3 ve 7’nin yani ortaya çıktığı görülüyor. Yani meydan okuyan, başarı odaklı ve maceracı liderler öne çıkıyor. Onların özelliği böyle zamanlarda insanlara güven ortamı sağlamaları. Eğer şirketlerin liderleri bu tipe ait değilse o zaman bu tiplere ait insanları bulmalılar.

 “Türk Liderler Daha Az Demokratik”

* Türk İş İnsanları Ve Liderleri Hangi Enegram Tipine Uyuyor?
Bir genelleme yapmam çok zor. Ancak Türk liderlerin emretme konusunda güçlü olduklarını düşünüyorum. Buradaki liderler biraz daha az demokratik görünüyor. Düzen liderin kontrolünde devam ediyor.

* Sizce Bu Durum Ekonomik Yapıdan Mı Kaynaklanıyor?
Olabilir. Yaşam eğrilerinde daha etkin olabilmek için belki bu şekilde davranmaları gerekebilir. Daha fazla enerjikler, kavga edecek daha çok şey var. Şirketlerin yaşaması için böyle liderlere ihtiyacı olabilir. Bu nedenle daha fazla güçlü liderlere ihtiyaç olabilir.

Her Karakterin Dünyaca Ünlü Temsilcileri

Bu 9 Ayrı Tipte Olan Popüler Liderler Kimler?

Bill Gates, Araştırmacı Tipte
Bill Gates tip 5 yani araştırmacı bir lider. Bu kişiler analitik davranmayı çok sever. Çok fazla bilgiye sahip olmak isterler. Kitaplarıyla ve bilgisayarlarıyla baş başa kalmayı çok severler. Microsoft’un CEO’su Steve Ballmer ise meydan okuyucu ve güçlü özelliğini taşıyan tip 8’e uyuyor. Ballmer yönetmeyi seven bir lider.

Branson Tam Bir Maceracı
Virgin Group’un CEO’su Richard Branson ise maceracı ve heyecanlı olan tip 7 enegram özelliğine sahip. Bu tiptekiler yeniliği sever, müşterilerin isteklerini fark eder. Devamlı neyi farklı yapabileceklerini araştırırlar.

Jobs Tip 4 Özgünlüğünde
Apple’ın CEO’su Steve Jobs tip 4 yani özgün kişiliğe sahip. Oldukça yaratıcı. Tasarım konusunda yüksek kalite arayışında. İşadamları arasında popüler olan bir diğer özellik de tip 3 yani başarıya odaklananlar.

Arnold’ın Başarısının Nedeni 
Bu açıdan iş dünyasından bu tipe uygun bir kişiyi söylemek biraz zor ama tip 3 için en uygun lider Arnold Schwarzenegger. Arnold, aklına gelen her şeyi yapabilecek seviyede bir lider. Devamlı bir sonraki adımı planlayan bir kişi. İlk önce en iyi vücuda sahip kişi oldu, daha sonra emlak sektöründe çok başarılı oldu. Ardından politikaya atıldı. Devamlı standartlarını aşma gibi bir hedefi var ve bu hedeflerde başarılı da olabiliyor.

Obama’nın İletişimi Kuvvetli
Tip 2 iletişimi kuvvetli, yardım seven kişilerden oluşuyor. Bunlar devamlı ilgi göstermeye odaklı kişiler. Örneğin Rahibe Teresa’yı bu gruba dahil edebiliriz. Tip 9 ise barışçı olan kişiler özelinde bir enegram tipi. Buna en uygun lider eski Amerika başkanlarından Ronald Reagan. Sakin ve barış odaklı bir lider. Diğer bir ltip 2 liderin de Barack Obama olduğu söyleniyor.

Duygusal Zeka Liderde Ne İşe Yarar?

Davranışları Kontrol Etmek
Duygusal zeka liderlik özellikleri arasında çok önemli bir yere sahip. Kitabımızda duygusal zekanızın ne olduğunu ve davranışlarınızı kontrol edebilmeyi öğrenebileceğinizden bahsediyoruz. Duygusal zeka duyguları değil duygular karşısında davranışları kontrol etmektir.

Birçok Duyguyu İçerir
Duygusal zeka birçok duyguyu içerir. Enegram ise bizim bu duygular karşısında nasıl bir tepki verdiğimizi fark etmemizi ve o tepkileri yönetmemizi sağlıyor. Mesela güçlü ve meydan okuyucu özelliği taşıyan tip 8 için sinirli olmak çok önemli bir konu. Tip 8’e uygun olan liderler çalışanlarına karşı güçlü gözüken, agresif patronlar. KENDİNİ TANIMAYA YARDIMCI Çalışanları tarafından korkulan bir yönetici konumundalar. Bu nedenle çalışanlar bu patrona bilgiyle gitmez, yanlışları ondan gizler. Patron böyle bir durumda kendini tanır ve etrafında yaydığı enerjiyi görürse bu davranışı değiştirme konusunda motive olabilir. Tip 2, yardım sever ve iletişim odaklı kişileri içerdiği için bu tipte yer alanlar devamlı başkalarının dertleriyle ilgilenir. Ancak bu esnada gerçek işlerini yapamayabilirler. Duygusal zeka bunu anlamalarını ve bu duyguların sağladığı davranış şeklini kontrol etmeyi sağlıyor.

Hande Yavuz
[email protected]