Efsaneler İnovasyon Düşmanıdır

Yükselen yeni trendler ve yaklaşımlar, beraberinde “efsaneleri” (Mit) de getirir. İnovasyon da öyle oldu. Dünyada hızla artan ilgiyle birlikte çok sayıda kitap ve araştırma yayınlandı, bunlarla birlikte “gerçek bilinen yanlışların” sayısı da arttı. “The Myths of Innovation” (İnovasyon Efsaneleri) kitabının yazarı Scott Berkun, tam bu konuya dikkat çekiyor ve “Efsanelere inanmanın başarısızlığa yola açacağını” söylüyor.

Yaratıcı ekiplerin ortaya çıkardığı iyi fikirler bazen beklenen başarıyı sağlayamıyor. Şirketlerin inovasyon çalışmalarına yaptıkları yatırımlar böylece çöpe gidiyor. “The Myths of Innovation” (İnovasyon Efsaneleri) kitabının yazarı Scott Berkun, bunun nedenini yaratıcılık konusunda “doğru bilinen yanlışlarla” açıklıyor.

Microsoft’ta 1994 ile 2003 yıllarında içinde Internet Explorer, Windows ve MSN projelerinin de bulunduğu bir dizi çalışmayı yöneten Scott Berkun, 2003 yılından beri danışmanlık yapıyor, Washington Üniversitesi’nde yaratıcı düşünce üzerine eğitimler veriyor.

İnsanların inovasyonun daima iyi olduğunu düşündüklerini belirten Berkun, “Bunun en iyi örneği cep telefonlarıdır. Hayatı kolaylaştırdıkları gibi beraberinde çok sayıda olumsuzluğu da getirmiştir” diye konuşuyor. İyi fikirlerin ortaya çok zor çıktığı yaklaşımına da katılmayan Berkun, iyi fikir üretmek için, sadece çok fikir üretmek gerektiğini söylüyor.

Bunlar gibi gibi “inovasyon efsanelerinin” şirketleri gerçeklerden uzaklaştırarak, öğrenmelerini ve gelişmelerini engellediğini anlatıyor.

“The Myths of Innovation” kitabının yazarı Scott Berkun ile inovasyon hakkında yanlış bilinenler ve gerçekler üzerine konuştuk:

* İnovasyon konusunda en popüler mitler neler? Bu mitler neden bu kadar yaygın?
Hayatta zor olan her şey hakkında efsaneler (Mit) otaya çıkar. Anlayamadıkları şeyler konusunda bazı sebepler türetmek insanın doğasında vardır. Birçok farklı yetenek gerektiren başarılı inovasyonlar da insanların mitoloji yaratmaları için tam da aradıkları şeydir.

Kitap için en popüler efsaneleri araştırırken, çoğunun, fikirlerin nasıl yaratıldığından ürün ve buluşlardaki gelişimin dünyayı nasıl değiştirdiğine kadar bir geni bir yelpazede fikrin yaşam sürecini içerdiğini görüyoruz.

Size örnek olarak kitabın ilk bölümünde odaklandığımız “gerçekleşme” efsanesini gösterebilirim. (Myth of epiphany) Biz, büyük fikirlerin insanlara bir anda geldiğine inanırız. Böyle şeyler durup dururken vaki olurmuş gibi bir inanış vardır… Ama konuyla ilgili çok açık bir araştırma, büyük buluşların, birbirini izleyen küçük ilerlemeleri içeren uzun bir sürece dayandığını ortaya koyuyor. Bazen her şeyin bir anda bir araya geldiği anlar yaşanabilir. Ama bu anların gerçekleşmesi, öncesinde yapılan hatalar ve küçük dersler olmadan mümkün olmazdı.

* Efsanelere inanarak başarısız olan ya da finansal sıkıntılar yaşayan şirketler var mı?
Kitap başarı hikâyelerindeki gerçekleri ortaya çıkarmaya odaklanıyor. Bununla birlikte gerçek başarı hikâyelerini çevreleyen efsanelerin bizi öğrenebileceğimiz gerçeklerden nasıl uzaklaştırdığını da gösteriyor.

İnovasyon konusunda başarısızlık olarak gösterilebilecek çok fazla örnek vardır. Kişisel bilgisayar (PC) ve lazer yazıcıyı bulan araştırma laboratuarı Xerox PARC, yaptıkları buluşlardan kar elde etmek konusunda başarısız oldu. Bu yeni buluşların yaratabileceği riskleri üzerlerine almak konusunda isteksiz davrandılar. Bunun yerine fotokopi işini korumayı tercih ettiler.

* Şirketler ya da yöneticiler bu efsanelerin yerine inovasyon konusunda gerçekleri ve doğru bilgiyi nasıl koyarlar?
Bu kitap aynı zamanda tarih boyunca yapılan başarılı birçok inovasyonda yönetimin rolünü ve yerini de ortaya koymaya çalışıyor. İnovasyon projelerini yöneten liderlerin, takımdaki insanları sürecin tam ortasına koyması gerektiği çok açıktır. Alışılmış yöntemlerden farklı olarak, inovasyon yöneticilerinin, bireylere risk alma, deneyim yaşama ve hata yapma konusunda özgürlük sağlaması gerekiyor.

Bu yeni buluşların, icatların ortaya çıkmasının tek yoludur. İnsanların yaratıcı olmak ve riskli fikirleri denemek konusunda güvende hissettikleri bir araştırma laboratuarına benzer bir çevre yaratmak yöneticilere kalmış.

* İnovasyon konusunda neyin tam olarak gerekli ve neyin gerekli olmadığını açıklar mısınız? İnovasyonu ne harekete geçiriyor?
Kişisel faktörleri seçmek bir hata olur. İşe, kültüre, müşterilere yönelik olarak inovasyonu harekete geçirecek, ilerletecek birçok farklı faktör gösterilebilir. Bir grup için gerekli olan, bir başka grup için o kadar da gerekli olmayabilir. Gerekli faktörlere en yakın olan şeyler, zeka, sorunların çözülmesi için açık ve net bir mantık, inisiyatif alanların yöneticiler tarafından ödüllendirilmesi, risk almak ve hata yapmak konusunda istekli olmak olarak sıralanabilir.

* Yeni bir fikrin ya da teknolojinin başarılı olup olmayacağı nasıl anlaşılır? Fikirler başarılı inovasyonlara nasıl dönüşür?
Tarih bu noktada sosyolojinin rolüne işaret ediyor. Belirlenen kültürle teknolojinin etkileşimi, bir inovasyonun başarılı olup olmayacağını gösteren en önemli etken. İyi fikirlerin benimsenmesi tam da bu nedenle on yıllar alıyor. Bir kültürün kabul edebileceği değişimin oranı, teknolojideki değişim oranı olmuyor ama tam bir darboğaz oluyor.

Metrik sisteme bakarsanız, ABD’de çoğunlukla kullanılmadığını görürsünüz. Bu metrik sistemin, İngilizlerin sisteminden daha iyi olmamasından kaynaklanmaz. Bunun altında insanların değişim karşısındaki davranışları gibi sosyal faktörler yatar.

* Şirketlerin inovasyonla ilgili çözmeleri gereken en büyük sorunlar neler?
Yöneticiler değişim korkularıyla yüzleşmeliler. İlerlemek için değişmek gerekir. Bu da potansiyel bazı başarısızlıklar anlamına gelir. Bir yönetici “hadi inovasyon yapalım” demenin, “hadi daha önce yaptığımıza devam edelim” demeye göre daha fazla başarısızlık riski taşıdığını bilmesi ve buna hazırlıklı olması gerekir. Hepimiz biliyoruz ki, inovasyon hakkında konuşmak, onu hayata geçirmenin doğuracağı riskleri kabul etmekten çok daha kolaydır.

* İnovasyon efsanelerden vazgeçerek başarıyı yakalayan şirketler var mı?
Efsanelerden öğrenmeye dair bence en iyi örnek M3’e aittir. Bir zımpara kâğıdı şirketi olarak işe başladılar. Ama mühendislerinden birinin çok değişik bir fikri vardı. Defalarca bu fikrini yöneticisiyle paylaştı ve her seferinde reddedildi. Sonunda bu mühendis tek başına bu işe soyundu. Sonunda bir yeri boyarken boyanması istenilmeyen kısımları örtmek için kullanılan yapışkan bandı buldu. Bu ürün 3M’in en çok satan ürünü oldu.

Böylece şirketin yöneticisi, en çok satan ürün fikrini defalarca reddettiğini fark etti ve yönetim felsefesini değiştirmeye karar verdi. Artık böyle yeni fikirlere direnç göstermek yerine, onları desteklemeye karar verdi. Bu yaklaşım da M3’ün post-it gibi diğer buluşlarının ortaya çıkmasını sağladı.

En Yaygın İnovasyon Mitleri

1. Fikirler Aniden Ortaya Çıkar
İnovasyonların genellikle bir anda ortaya çıktıkları düşünülüyor. Oysa her başarılı inovasyon fikrinin arkasında uzun ve meşakkatli çalışmalar vardır. Geçmişte yapılan hatalar ve çalışmalar olmadan aniden başarılı bir fikrin ortaya çıkması çok zordur.

2. İnovasyonun Yöntemi Vardır
Yöntem, belirli bir sonuca ulaşmak için izlenen sistematik yoldur. İnovasyon için öncelikle yeni bir fikirle ortaya çıkmanız gerekir. Sonrasında bunu deneyerek, neler olacağını görmelisiniz. Bunun için güvenli ve defalarca bir yol kullanamazsınız.

3. Başlangıçlar Sihirlidir
Herkes Edison’un ya da Google’ın yaratıcılarının sihirli başlangıcı nasıl yaptığını merak eder. Ancak, bir kişinin sihri başkasında işe yaramaz. Önemli olan başlamak ve ne kadar yorucu olursa olsun devam etmektir. Mükemmel başlangıç yoktur.

4. Yeni Fikir Sevilir
Bu yaklaşımın bir efsane olduğunu Graham Bell’in telefonu icat etmesi sırasında gördük. İcattan sonra dönemin en büyük iletişim şirketi olan Western Union icadının “yararsız bir oyuncak” olduğunu söylemişti. Ama o yılmadı, kendi şirketini kurdu ve dünyayı değiştirdi. Beklediğiniz desteği bulamasanız da devam etmelisiniz.

5. İyi Fikirler Zor Bulunur
Açık fikirli olmak ve iyi fikirler üretmek için çocuklara bakın. Onlar korkusuzca fikir üretiyorlar. Nobel Ödülü’nü iki kere tek başına kazanmış olan Linus Pauling, iyi bir fikir üretmek için birden çok fikrinizin olması gerektiğini söylüyor.

6. İnovasyon Daima İyidir
İnovasyon daima iyi değildir. Örneğin, kablosuz iletişim ve mobil erişim sağlayan cep telefonları başarılı bir inovasyon olsa da toplum da rahatsızlık yaratma, kötü şoförleri daha tehlike yapması gibi olumsuz etkileri de var.

İnovasyonun 8 Zorluğu

1. Bir Fikir Bulmak
Fikirler her yerden gelebilir. Yoğunlaşmış düşünce, hayaller, kişisel sorunlar, başka konulardaki gözlemler, tesadüf ya da önemli bir çalışmanın sonucunda yeni fikirler ortaya çıkabilir.

2. Küçük Fikirler
Bir şey geliştirirken insanlar hayal kırıklığına uğrama eğilimindedir. Oysa çoğu küçük fikirler, aslında büyük fikri ortaya çıkarmak için bulunmak zorundadır.

3. Yeniden Denemek
Yeni bir ürünü ucuza üretmek için en az 50 bin kez yapmanız gerekebilir. Yazılımlar ve teknoloji sayesinde bu sorunlarla uğraşmak kolaylaşıyor.

4. Potansiyel Müşteri
Bir fikir insanlara ulaşamazsa, ona inovasyon denemez. Bazıları bu düşünceyi “pazarlama” diyerek küçümse de, çoğu inovasyon insanlara ulaşamadığından başarısız olmuştur.

5. Rakipleri Yenmek
Bir fikir üzerinde çalışırken yalnız değilsiniz. Steve Jobs ilk PC, Bill Gates ise ilk işletme sistemini geliştiren kişiler değildi. Başkaları denedi ve başarısız oldu. Ancak, bu iki kişi başarılı olup, diğerlerini arkada bıraktılar.

6. Zamanlama
Fikriniz ne kadar mükemmel olursa olsun, onu hayata geçirdiğinizde bazen dünya sizin yeniliğinize hazır olmayabilir. Dönüşüm gerektiren fikirlerin gerektirdiği değişimi insanlar kaldıramayabilir.

7. Maliyet Baskısı
Siz inovasyon çalışmalarınızla eğlenirken faturalar gelmeye devam edecektir. Mucit olmak, sizi diğer yükümlülüklerinizden kurtarmaz.

8. Sponsorluk Ve Finansman
Biri için çalışıyorsanız, bütçenizin onaylanması için sponsorları tatmin edecek, onların amaçlarına uyacak bir inovasyon yapmalısınız. Eğer serbest çalışıyorsanız, bankaların size finansman sağlaması için bunun değdiğine ikna etmelisiniz.

İnovasyonun Temelleri

Aynı Konuda Çok Çalışmak
İnovasyonun büyüklüğü iyi tanımlanmış bir sonunu çözmeye kendini adamış insanlarla sağlanır. Bu insanlar yıllarca sürecek olsa bile çok çalışıp, sorun çözmeye, muhtemel çözümler yaratmaya odaklanmıştır.

Yol Değişse Bile Çalışmak
Bazen inovasyon çalışmalarına başka bir amaçla başlar ve başka sonuçlara ulaşırsınız. 3M’de zayıf bir yapıştırıcının bulan Art Fry, bunu atmak yerine nasıl kullanabileceğini düşündü ve Post-it’i yarattı. Mikrodalga, teflon, çay poşetleri de böyle bulundu.

Merak Ve İlgi Etkili
Çoğu inovasyon zeki kişilerin kendi ilgi alanlarının peşinden gitmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Linus Torvalds, software ve explore hakkında daha çık bilgi edinmek için hobi olarak başlayan çalışmalarının sonucundu Linux’u yarattı.

Zenginlik Ve Para
Çoğu inovasyon para ihtiyacı nedeniyle ortaya çıkmıştır. Peter Drucker, Edison’un bir mucit yerine, sektöründe lider olmuş çok sengin ve etkin bir işadamı olmak istediğini söylüyor. Ancak iş dünyasında çok büyük başarısızlıklar elde ediyor.

Gereklilik Tetikliyor
İnovasyon dalgaları insanların istedikleri, ihtiyaç duydukları herhangi bir şeyi bulamamalarının sonucunda ortaya çıkıyor. Dünyayı değiştiren çoğu inovasyon aslında çok da alçakgönüllü amaçlar ve hedeflerler yaratılıyor.

Tohumların Kombinasyonu
İnovasyonlar içinde saydığım bu faktörlerin birden çoğunu barındırır. Hangi temelleri barındırdığının ötesinde inovasyonlar benzer mücadeleleri verirler. Bunları yenmek, inovasyona başlamaktan çok daha fazla şey öğretir.

Özgür Gözler
[email protected]