Hedef Yüzde 100 Teslimat

Müşteri memnuniyetinde kalite ve güvenlikten sonra en önemli kriter teslimatın süresi. Teslimat süresi gıdadan kozmetiğe, mobilyadan otomotive her sektör için rekabette göz ardı edilemeyecek kadar önemli bir kriter. Öyle ki ürün ya da hizmetini zamanında teslim etmeyen şirkete müşterisi bir şans daha vermiyor. Ya da reklamlarında gördüğü ve almak istediği bir ürünü market rafında görmeyince alternatif markayı almakta tereddüt etmiyor. Tam zamanında teslimat yapmak ya da yapmamak bir anlamda olmak ya da olmamak anlamına geliyor.

Ball Aerospace, havacılık ve uzay sektörünün lider firması. Hem resmi kurumlara, hem de şirketlere ürün tedarik ediyor. Yaklaşık olarak tüm dünyada 3 bin 100 çalışana sahip olan şirketin müşterilerinin taleplerini gerçekleştirmesi eskiden bazen yıllar alıyor, bu da şirkete milyonlarca dolara mal oluyordu. Rekabet edebilmek için zamanlama ve teslimat konusunda kendisini geliştirmesi gerektiğini anlayan Ball Aerospace, teslimatla ilgili tüm birimleri merkezden yönetme kararı aldı. Çünkü, yönetim sırf bu yüzden hangi projenin zamanında teslim edilip edilmediğini ve hangi müşterileri kaybettiğini bile anlayamıyordu. Bu nedenle şirket Microsoft Office Visio Professional 2003 sistemini uygulamaya başladı.

Yeni zamanlama prosesiyle Ball Aerospace yeni teklif ve programların oluşturulması açısından yüzde 50 hız kazandı. Ayrıca, zamanında teslimat süresini yüzde 20 artırdı. Böylece bir yılda 500 bin dolar tasarruf etti ve şirkette milyonlarca dolar da gelir artışı yaşandı. Proje yönetimi ve zamanında teslimattaki değişiklik şirkete haftada bin dolar kazandırdı.

Ball Aerospace gibi havacılık ve savunma sanayinde çok önemli olan teslimat süresi, aslında tüm şirketler ve sektörler için kritik öneme sahip. Müşteri kazanmanın ve kaybetmenin nedeni, şirketlerin teslimat süreleriyle çok alakalı. Bu yüzden perakendeden hazır giyime, gıdadan otomotive kadar şirketler stok yönetimiyle birlikte teslimat sürelerini de teknoloji ve lojistik yatırımlarıyla kontrol altında tutmaya çalışıyorlar. Hızlı olma yarışı içinde teslimat sürelerini mümkün olan en kısa sürelere çekiyorlar. Zamanında teslimat, günlük stok maliyetini düşürürken devir hızını da artırıyor.

Fmcg’de Raf Boş Kalırsa…
Teslimat sürelerindeki hızın en önemli olduğu sektörlerin başında FMCG (Hızlı tüketim ürünleri) geliyor. Dimes Genel Müdürü Ozan Diren, perakende rafında her zaman bulunmak zorunda olan şirketler için teslimatın önemini şu sözlerle ortaya koyuyor:
“Perakendeciler raflar için çok büyük stoklar tutmak istemiyorlar. Onun için de ürünleri ellerinde az kaldığı zaman sipariş vermiyorlar. Markalar onlar için siparişi ne kadar kısa sürede mağazaya sevk ederse o kadar değerli. Ürünü daha çabuk teslim eden şirketler onlara az stok taşıttığından maliyetleri daha düşük oluyor.

İkincisi ise ürünü zamanında götürdüğün zaman rafta ürününü sürekli dolu tutabiliyorsun. Ama ürünü zamanında götürmezsen, senin rafın boş bile kalsa raf dolmuyor. Dolayısıyla, satış kaybı yaşanıyor. Tüketiciler vişne suyu almaya geldiğinde Dimes yoksa gidip başka marka alıyor. Dimes olmazsa ölürüm de demiyorlar.”

Diren, bu durumu asla yaşamamak için teslimat sürelerini sürekli olarak iyileştirdiklerini belirtiyor. Dimes daha önce kamyon bazında sevkiyat yaparken şimdi Ankara ve İstanbul’da depoları var. Fabrikaları zaten İzmir’de. Ayrıca Cihan Nakliyat adında bir nakliye şirketleri var. Şirketin bünyesine parsiyel dağıtım yapabilen araçlar ve şoförler almışlar. Dolayısıyla, perakende noktasından gelen siparişi 1 gün içinde teslim ediyorlar. 1 gün de teslimatta zincir marketler ya da THY gibi catering işiyle çalıştıkları şirketler açısından gayet iyi bir süre.

Hazır Giyimde Yarış Zamana Karşı
Hazır giyimde teslimat TV, otomobil ya da çikolata üretiminden çok daha özel bir öneme sahip. Modanın sürekli değişim içinde olması kalıpları, renkleri, aksesuarları ve kumaş tiplerini de sürekli değiştiriyor. Ve sektör bu yüzden zamana karşı yarışıyor.

Orka Group’ta markaların teslimat süreleri ve dönemleri daha tasarım aşamasında belirleniyor. Koleksiyonlar, teslim dönemleri ve bu dönemlere ait kombine edilmiş gruplar şeklinde satışa sunuluyor. Orka Group Genel Koordinatörü Osman Arar, satış periyodu tamamlandıktan sonra üretime girdiklerini ve yüzde 95 oranında zamanında teslimat yaptıklarını ifade ediyor. Planlı ve sürekli çalışan müşteriler için 3 hafta, düzensiz gelen siparişlerde ise 4-6 hafta arasında randevu verdiklerini belirtiyor.

Sektörün ortalama teslimat sürelerinde, en önemli göstergelerden birinin hammadde ve malzeme temini olduğunu belirten Arar, “Dokuma kumaşlarda 8-12 hafta arasında kumaş tedariği tutarken, üretim için de sektör ortalamasının yaklaşık 1-4 hafta olduğunu söyleyebiliriz. Kumaş tedariğinde doğru öngörü ile stoklu çalışmak, bu üretim sürecini kısaltıyor” diye konuşuyor.

LCW Pazarlama Müdürü Hami Cilara, İstanbul ve çevresine, Antalya, Adana, Ankara ve İzmir’e kadar 1 günde teslimat yaptıklarını; Van, Batman ve Rize’ye ise sürenin 3 güne ulaştığını belirtiyor. Cilara, “Teslimat sürelerinde hızlı olmak stok maliyetinde tasarruf sağlıyor. Satılan malın yerine en kısa zamanda yenisini koymak maliyeti azaltıyor” diyor. Koton Lojistik Müdürü Ergun Yolseven, zamanında teslimatın önündeki an büyük engellerin üretim süresinin uzunluğu ve hava yolu ile teslimatlardaki maliyetlerin yüksekliği olduğunu söylüyor.

Mobilyada Süre Neden Uzun?
Mobilya sektöründe ortalama teslimat süresi 15-20 gün arasında değişiyor. Tüketicinin satın almak istediği ürün stoklarda yoksa kanepe, koltuk, ev tekstili ve yatak-baza için 1-2 haftada, panel mobilyada ise 4-6 hafta arasında teslimat gerçekleştiriliyor.

Çilek Genç Odası’nda satışın mağazadan gerçekleşmesi durumunda ürün tüketiciye 2 gün içinde teslim ediliyor. Çilek Genç Odası Genel Müdürü Muzaffer Çilek, “Yüzde 95 oranında zamanında teslimat yapabiliyoruz” diye konuşuyor ve ekliyor: “Sadece teslimat-dağıtım konusunda özel ekipler kurduk. Özel dağıtım araçlarımız, kendi oluşturduğumuz filomuz var. Teslimat sırasında ekiplerimizin en iyi, mükemmel hizmeti vermesi için ekiplerimize müşterinin evinde nasıl davranması gerektiğini, tutumu, giyimine kadar en ufak ayrıntıya kadar öğretiyoruz.”

İstikbal Mobilya’da bayi ve ana bayi depolarından tüketicilere günübirlik hizmet veriliyor. Tüketicinin istediği ürünün stokta olmaması durumunda “teslimat süresi”, İstikbal’de sektör ortalaması düzeyinde. Boydak Holding Mobilya Grubu Pazarlama Koordinatörü Bilal Uyanık, önceki yıllarda siparişleri 15 günde bir kabul ederken, şimdi her an sipariş aldıklarını belirtiyor. Uyanık, bunun sonucunda stoklarını daha kolay planladıklarını ve daha hızlı hizmet vermeye başladıklarını ifade ediyor. Zamanında teslimatın önündeki en büyük engelleri ise Bilal Uyanık, şöyle sıralıyor: “En önemli etken, tüketicilerin farklılık istemesi, teşhirde gördüğü ürünü beğenip farklı desen ve renklerde ürün yaptırmak istemesi. Yine farklı bir problemse ürünlerin çok hacimli olması nedeniyle yeterli düzeyde stoklanamaması. Ayrıca, tüketiciler teşhirdeki ürün yerine orijinal paketli ürünleri satın almak istiyor. Bu durum da teslimat süresini uzatıyor.”

Kozmetikte “Emniyet Stoğu” Çözümü
Kişisel bakım ve kozmetik sektöründe stok seviyelerinin yeterli olması halinde, teslimat süresi ortalama 1 gün civarında. İthalat yoğun çalışıldığı için teslimatta yaşanan problemler çeşitlilik gösterebiliyor. Örneğin, ürün, hammadde ve ambalaj malzemesi tedariğinde ithalatın gecikmesi veya devletin uygulamaya koyduğu bazı yönetmeliklerden dolayı yaşanan gecikmeler stokta problem yaşanmasına neden oluyor. Ayrıca, sektör temsilcileri ağırlıklı olarak karayoluyla nakliye tercih ettiği için, kışın olumsuz hava koşulları sevkıyatı güçleştiriyor. Bu da Türkiye geneline dağıtım yapmayı zorlaştırıyor. Ve belki de en büyük sorun maliyetleri en aza indirmek için, bir kamyonu dolduracak kadar yük olmadığı takdirde, diğerlerinin de hazır olması beklenerek sevkiyatın geciktirilmesi.

Sektörün önemli şirketlerinden Nivea’nın genel anlamda teslimat süresi, İstanbul, Ankara, İzmir, Adana gibi bölgeler için 1 gün düzeyinde. Doğu bölgeleri için bu süre 2 güne kadar uzayabiliyor. Nivea’nın teslimat süresi geleneksel kanal ve zincir mağazalar olarak ayrı ayrı değerlendirildiğinde ise zincir mağazalara olan teslimatları, siparişi aldıktan sonra istenen tarihte gerçekleştiriliyor. O tarihte teslimat yapılmazsa, sipariş otomatik olarak iptal ediliyor. Geleneksel kanalda ise istenilen tarihte teslim edilemeyen siparişler iptal edilmiyor, daha sonra da gönderilebiliyor.

Nivea teslimat sürelerini daha da iyileştirmek için öncelikle lojistik süreçlerini gözden geçiriyor. Stoksuzluğu önlemek için “Emniyet Stoğu” yönetimi uygulayan şirket, teslimat sürelerinin şirketlerin maliyet tasarrufu yapmasına neden olmadığını düşünüyor. Nivea için teslimat süresi müşteri memnuniyeti açısından daha önemli.

Otomotivde Hız Kazandırıyor
Zamanında ve erken teslimat otomotiv sektöründe en kritik konuların başında geliyor.
Sektörde farklılık, ikmal zincirinin en iyi biçimde yönetimiyle elde ediliyor. Araç siparişlerinin alınıp, ilgili malzeme ihtiyacının temin edilmesi ve üretimle teslimat anında yakalanan verimlilikler rekabette öne geçmeyi etkiliyor.
Ford Malzeme Planlama ve Lojistikten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Kabatepe,

“Kim lojistiği daha iyi yönetirse, o bir adım öndedir” diyor. Ford Otosan, Türkiye’de sektörde siparişe göre üretim yapmaya başlamış ilk firmalardan biri. 1994 yılından bu yana siparişe göre üretim yapan şirketin müşteri öncelikleri, planlama safhasında dikkate alınan ilk kriter. Siparişler tek tek sıralanıyor ve bu sıralamaya göre malzeme planlaması yapılıyor.

Siparişlerin üretilmesi noktasında malzeme ve fabrika senkronizasyonu sağlanarak üretim plana uygun olarak gerçekleştiriliyor. Kabatepe, araçların üretim ve teslimatına engel olacak sorunlar tespit edilirse sorunları çözdükten sonra üretim yaptıklarını belirtiyor. Ford’un iç pazarda satılan, müşterisi belli olan araçları, üretildikten sonra en geç 3 gün içerisinde müşteriye ulaştırılıyor. Avrupa’ya ihraç edilen araçlar varış limanlarına göre ortalama 2-11 gün içinde ilgili ülke ana bayiine teslim ediliyor.

Alkollüde Teslimat 1 Günde
Yurt geneline önemli sevkiyatlar gerçekleştiren alkollü içecek sektöründe de teslimat süreleri yeni rekabet ortamında çok önemli. Mey İçki Satış Operasyon ve Planlama Müdürü Serdar Habiboğlu, ana kent merkezlerinde yer alan distribütörlere aynı gün içerisinde, Türkiye’nin daha uç noktalarındaki distribütörlere ise 1 gün içerisinde teslimat gerçekleştirdiklerini dile getiriyor.

Özelleşme sonrasında Reysaş Lojistik’le çalışmaya başlayan Mey İçki, operasyonunu Mey’e tahsisli araç filosu ile çift şoförle ve uydu kontrolü altında sürdürüyor. Habiboğlu, mevsimsellik veya başka bir nedenle oluşan talep artışlarını da karşılayabilme esnekliğine sahip olduklarını belirtirken “Biz; üretimin yeniden programlanmasından başlayarak araç filomuzun desteklenerek teslimatların zamanında gerçekleşmesi yönünde tedarik zinciri halkasında alternatif çalışma planları hazırladık. Teslimat sürelerinde hızlı olmak tedarik zinciri halkasında servis kalitesini ve maliyetleri artırırken; satılan ürünün zamanında teslimatı, nakit akışını iyileştiriyor” diye konuşuyor.

 “7 Gün 24 Saat Teslimat Kabiliyetine Sahibiz”
Erol Bilecik / Index Yönetim Kurulu Başkanı

Hızlı Teslimat Ciro Artırır
 Teslimat süresinin hızı, şirketin maliyet tasarrufunu da sağlıyor. Stoktaki ürünlerin daha hızlı eritilmesi ve stok dönüş hızının daha fazla olması, valör avantajı ve daha fazla ciro imkanı sunuyor. Depolama maliyetindeki artış ve yüksek stok maliyeti sebebiyle, geç teslimat tercih edilen bir durum değil.

Her Gün 2 Bin Noktaya 20 Bin Kutu
 Index Grup olarak teslimatları belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştiriyoruz. Fakat bazı durumlarda bu kurallarda çok ciddi esneklikler yapılabiliyor. Şartlar uygun olduğu zaman 7 gün 24 saat teslimat yapma kabiliyetimiz bulunuyor. Index Group olarak her gün Türkiye genelinde yaklaşık 2 bin noktaya 20 bin adet kutunun sevkiyatını gerçekleştiriyoruz.

3 Yaşından Büyük Araç Kullanmıyoruz
Ürünlerimizin müşteriye teslimatının yüzde 95'ini zamanında ve eksiksiz olarak gerçekleştiriyoruz. Kalan yüzde 5’te ise trafik problemleri, aracın arıza yapması, hava ve yol şartlarının olumsuzluğu gibi, bizim kontrolümüzün dışında gerçekleşen olaylardan dolayı aksaklıklar yaşayabiliyoruz. Teslimatlarımızı yaparken kullandığımız araçların en fazla 3 yaşında olmasını sağlıyor, 3 yaşından büyük araçları teslimatlarımızda kullanmıyoruz.

4 Şirketin Teslimat Karnesi

Aygaz Teslimat Lideri
Türkiye’nin en yaygın dağıtım ağlarından birine sahip Aygaz; teslimat hızı konusunda da liderliğe sahip. 2006 yılında yapılan müşteri memnuniyeti araştırmasına göre pazardaki en önemli kriter olan “kalite/güvenlik”ten sonra, en fazla memnuniyet yaratan konu “teslimat hızı”. Aynı araştırmanın 2003, 2004 ve 2005 yılları sonuçlarında da aynı verilere ulaşılması, Aygaz’ın elde ettiği yüksek müşteri memnuniyetinde teslimat hızının önemli bir payı olduğunu gösteriyor.

Farmalojistik Yeterince Hızlı
 Farmalojistik Genel Müdürü Özer Ertekin, teslimat süresinde hızlı olmanın, her zaman maliyet tasarrufu sağlamayacağını söylüyor. “Hızın ortaya çıkardığı tasarruflar olabileceği gibi, fazladan maliyetler de olabilir. En hızlı olmak değil, yeterince hızlı olmak gerekir” diyen Ertekin, belirleyici olanın müşterinin beklentisinin karşılanması olduğunu ifade ediyor. Ertekin “Hem maliyetin düşük olması, hem de müşteri memnuniyeti için tam zamanında teslimat yapmak gerekir” diyor.

Borusan’ın Hedefi Yüzde 99 Tam Zamanında
 Teslimat sürelerini geliştirmek adına araç parkını gençleştiren, çift şoför uygulamasına geçen, şoförlerini eğiten, müşterilerin sevkiyat sipariş ve yükleme zamanları süreçlerini iyileştiren ve performans kriterini geliştiren Borusan Lojistik yüzde 98,2 tam zamanında teslimat yapıyor. Şirketin hedefi EFQM modeliyle beraber bu yıl uygulamaya aldığı tedarikçi yönetim sistemiyle tedarikçilerin kendi süreçlerini iyileştirmesi, hak edişlerinin teslimat performansına endekslenmiş olması gibi diğer yönetim araçlarıyla beraber 2007 sonunda performansını yüzde 99’a çıkarmak.

Karel Hız İçin Stok Tutuyor
Elektronik sektöründe malzeme temin süreleri çok uzun, ortalama 2-3 ay. Ancak diğer yandan sektör çok dinamik ve teslimat sürelerinin kısalığı çok önemli bir rekabet faktörü. Hiçbir müşteri ürünü teslim almak için beklemek istemiyor. Bu nedenle Karel özellikle küçük santrallerde stoka üretim yapıyor. Maliyeti de göz önünde bulundurarak hammadde, yarı mamul ve mamul seviyesinde stok tutuyor.

Prof. Dr. Ramazan Aktaş / Tobb Ekonomi Ve Teknoloji Üniversitesi İşletme Bölüm Başkanı
“Lojistiği Outsource Edin”

Hız Maliyeti Artırabilir
Teslimat sürelerinde hızlı olmak bazı şirketlerde maliyet artışına bile neden olabilir. Çünkü sizin onun için daha hızlı ulaşım araçlarından yararlanıyor olmanız lazım. Bu sizin maliyetlerinizi artırabilir ama öte yandan bu sizin hizmet kalitenizi artırabilir. Bu tabii ki şuna da bağlı, teslimat süresinin uzaması halinde eğer firmanın ürünlerinde bir bozulma olursa, bu maliyetin artmasına bir şekilde neden olabilir. Ama dayanıklı bir mal teslim ediyorsunuz, bunun teslimatındaki bir gecikme o ürünün değer kaybına neden olmayacağı için bu açıdan bakıldığında maliyette bir artış yaratmayabilir.

İdeali Anında Teslimat
İşletmecilik demek fayda-maliyet analizi demektir. Bir tarafta teslimat süresini mümkün olduğu kadar kısmaya çalışıyorsunuz. Ne için? Farklılaşmak, kalitenizi artırmak için. Öte yandan bunun bir maliyeti var. Tüm mesele bu ikisi arasındakini yakalamak. Anında müşteriye ürünü teslim etmeye kalktığınız anda bu kalite açısından önemli bir kriterdir. Ama bunun da maliyeti yüksek olanıdır. Dolaysıyla, sizin hedeflediğiniz kalite düzeyi neyse o maliyeti kabullenmesi lazım. Bu işletmeden işletmeye farklılık arz eder. Tabii ideal olan, müşterinin istediği ürünü istediği anda ona teslim eden bir lojistik sistemine sahip olmak.

Maliyet Avantajı İçin Outsourcing
 Türkiye’deki firmalar sadece yurtiçinde değil yurtdışında da ciddi bir rekabetle karşı karşıya. O rekabet fiyat ve kalite bazında gerçekleşiyor. Dolayısıyla, sizin hem fiyat hem de kalite açısından en uygun ürünü firmaya sunmanız lazım. Bunun için de her şeye dikkate etmeniz lazım. Gerekirse ne outsource edilebiliyorsa, maliyet açısından avantaj sağlanıyorsa buna lojistik de dahil onu outsource etmek zorundasınız.

Hande Yavuz
[email protected]