Dengeler değişiyor

Elçin Cirik

[email protected]

Bankacılıkta, sanayideki güçlü büyüme ve ihracatın artmasıyla imalat öne çıkıyor. Bu yıl da gıda, metal ve tekstil öncülüğünde imalatın ağırlığının artması bekleniyor. Bankalar, faktoring ve leasing sektörleri, turizmde özellikle oteller tarafında talebin yükseleceğini öngörüyor.

Gerçek şu ki finansın her kategorisinde belli sektörlerin ağırlığı var. Ancak salgın bu dağılımı da etkiledi. 2020 ve 2021’de pandemiye rağmen büyüme ivmesini sürdüren faktoring, leasing ve bankacılık alanlarında özellikle ihracat odaklı çalışan sektörlerin atılım yaptığı aşikar. Peki bu değişim, 2022 ve önümüzdeki orta vadede kalıcı olacak mı? Türkiye’nin çizdiği büyüme modelinin de etkisiyle ağırlığını artıracak sektörler hangileri olacak? Bu sorunun yanıtında hiç kuşkusuz ekonomi yönetiminin aldığı kararlar kritik önem taşıyor. Ekonomide toplam 60 milyar TL büyüklüğünde KGF destek paketi devreye alınıyor. Bu gelişmeyle tüzel bankacılık yıl başında beklenenin üstünde bir oranla büyüyecek. Faktoring tarafında da yılın ilk iki ayında piyasada özellikle ihracatın ana kolları olan tekstil ve metalde talep canlılığı sürüyor. İkinci yarıda faizlerin düşmesiyle hacimde daha yüksek büyümeler görülebilir. 

GÖZLER İHRACATÇIDA

Bankacılıkta nakdi kredilerin sektörel dağılımında, 2019-2021 arasında imalat sanayinin payının 1,1 puan ve e-ticaretin etkisiyle taşımacılık, depolama sektörünün payının 0,8 puan artığı görülüyor. Danışman Mehmet Erten, bu büyümeyi TÜİK yıllık ciro endekslerinden 2020’de yüzde 40,5 ve 2021’de yüzde 102 artış yakalayan imalat sanayi verilerine bağlıyor. Odeabank Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Yalçın Avcı, global enflasyon kaynaklı işletme girdi maliyetlerinin yükselmesiyle imalatçı şirketlerin kredilerinin doğal olarak artığını belirtiyor. 2022’de de aynı şirketlerin kredi tarafında daha talepkar olmasını beklediklerini anlatan Avcı, “2021’in ikinci yarısından sonra normalleşmeyle turizm gibi pandemiden etkilenen sektörler de toparlanmaya başladı. Turizm ve inşaat kredilerinde artış oldu” yorumunu yapıyor. Deloitte Finansal Hizmetler Endüstrisi Lideri Yaman Polat, özellikle kamu bankalarında sermaye artışının tamamlanması ve yeni KGF paketleriyle kredi kullandırma iştahında tekrar artış olmasını ve bunun da bu yıl tüzel kredilerde kur etkisi hariç yüzde 20-30 büyüme yaratmasını bekliyor. Peki bu büyümede lokomotif sektörler hangileri olacak? Sistema Genel Müdürü Tolga Moral, imalat alt sektörleri “gıda, meşrubat, tütün”, “tekstil” ve “metal ana sanayi”de 2022’de güçlü kredi büyümesi beklediğine dikkat çekiyor. “Taşımacılık, depolama ve haberleşme de son 3 yıldır genelin üstünde büyüyor, bu trend sürecek” diyor. QNB Finansbank OBİ ve Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Engin Turhan, 2022’de tüzel kredilerde yüzde 35 büyüme öngördüğünü belirterek ekliyor: “2022, dünyada destekleyici para politikalarının geri çekileceği beklentileriyle belirsizliklerin arttığı bir yıl olacak. Kurun rekabetçi seviyeleri ve kamu destekleri sayesinde ihracat ağırlıklı sektörlerin iyi performans göstereceğini düşünüyoruz.” Citibank Ticari Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Murat Akın da ihracatçı şirketlerin işletme sermayesi ve tedarikçi finansmanı ürünlerine ihtiyaçlarının büyümelerine paralel artığını belirterek, “İhracat merkezli büyüme stratejisiyle imalattaki artış hızının daha yüksek olmasını bekliyoruz” diyor. 

UZUN VADENİN KAZANANLARI 

Bankacılıkta konjonktürün ve regülasyonların etkisiyle orta vadede sektörlerin ağırlığı değişebiliyor. Mehmet Erten, yükselen enflasyonla iç talebin baskılanması sonucu perakende ve restoranların aldığı payın önümüzdeki 2-3 yılda düşüş trendinde olabileceğini belirtiyor. İnşaat tarafındaysa artan maliyetler nedeniyle şirketlerin kredi talebi olsa da bankaların sektöre pek yanaşmadığı biliniyor. Deloitte Finansal Hizmetler Endüstrisi Lideri Yaman Polat, “Gayrimenkul tarafında fiyatların aşırı şişmesi nedeniyle yeni inşaatların artması konusunda çok iyimser değilim. Konut yapan şirketlerin 4-5 yıl önceki sağlıklı hallerine dönebilmesini çok mümkün görmüyorum” diyor. Anadolubank Kurumsal ve Ticari Bankacılık Bölümü Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Yiğit, bu yıl turizm ve yenilenebilir enerjide kredi payının artacağını tahmin ediyor. Orta vade için de “İhracata yönelik üretici firmalarda planlama ve satış organizasyonunu geliştirenler, dijital tarafta yüksek teknoloji üreten şirketler, fintekler, bilişim firmalarının, savunma sanayine yönelik üretim yapanların ön plana çıkmasını bekliyoruz” diye ekliyor. HSBC Türkiye Kurumsal Bankacılık’tan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Caner Işlak da benzer düşüncede: “Teknoloji ve dijitalleşmeye yatırım yapan sektörlerin önde olacağını düşünüyorum. Online perakendede pandemiyle oluşan büyümenin, kısıtlamalardaki gevşeme nedeniyle yavaşlaması mümkün. Enerji sektörü ve yenilenebilir enerjiyle büyüme en önemli gündem maddelerimizden biri olacak.” Citibank Ticari Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Murat Akın, gelecekte ağırlığını artıracak sektörler olarak teknoloji ve hizmet ihracatı, sağlık ve medikal, kimya, makine imalat ve tekstili sayıyor. Bankacılık ve fintek sektörünün teknoloji firmalarından Tmob’un CEO’su Tunç Akyurt, turizm ve havacılık sektöründe son 2 yıldır salgından dolayı ertelenen talebin ciddi artacağını düşünüyor. Özellikle yazılım geliştirme ve e-ticaret sektörlerinin 3 yıla damgasını vuracağına işaret ediyor. 

FAKTORİNGDE ÖNE ÇIKANLAR 

Faktoringde son dönemde öne çıkan sektörlerde önemli değişim göze çarpıyor. TEB Faktoring Yönetim Kurulu Başkanı Çağatay Baydar, mevcut dağılımı, “2020’de üç sektör, ulaşım araçları sanayi, toptan ve perakende ticaret ile petrol ve kömür ürünleri sanayi ön plana çıkarak toplam yüzde 50 pay alıyordu. 2021’de ise toptan ve perakende ticaret payını artırırken otomotivde çip krizi kaynaklı ulaşım araçları alanı ve petrol fiyatlarındaki artışla petrol ve kömür sanayinin paylarında düşüş yaşandı” sözleriyle açıklıyor. Halk Faktoring Genel Müdürü Selahattin Süleymanoğlu, 2021’de özellikle tekstil sektörünün yüzde 1,6, metal ana sanayi sektörünün yüzde 1,7 pay artırdığına vurgu yapıyor. Peki bu tablo kalıcı mı? Fiba Faktoring Genel Müdürü Özge Yılmaz, faktoring sektörünün ülke ekonomisine ve ticaretine tamamen entegre yapıda olduğu için işlem hacimlerindeki değişimlerin ticaret hacimlerine paralel seyrettiğine dikkat çekiyor. “2022’de pandemi koşullarının hafiflemesiyle sanayi üretiminin hızlanacağını ve piyasa koşulları doğrultusunda imalat, tekstil, turizm, inşaat sektörlerinin paylarının artacağını düşünüyoruz” yorumunu yapıyor. Ulusal Faktoring Genel Müdürü İzak Koenka, Cumhurbaşkanlığı yıllık programında öncelikli görülen kimya, ilaç ve tıbbi cihaz, elektronik, makine elektrikli teçhizat, otomotiv sektörlerinin, yaşanabilecek ilave büyümeyle paylarını artıracaklarını tahmin ediyor. Koenka, “Piyasa beklentilerine dayanarak inşaatın payının gerilemesi, turizmin ise artması öngörülüyor. Diğer sektörler dağılımında paylarını korur, sadece e-ticaret, lojistik ve ambalajda büyüme bekliyoruz” diyor. Halk Faktoring Genel Müdürü Selahattin Süleymanoğlu, 2-3 yıllık perspektifte “Başta perakende olmak üzere turizm, inşaat, tekstil, tıbbi ilaçlar, gıda, metal ana sanayi, taşımacılık, depolama ve haberleşme sektörlerinin öne çıkacağı öngörüyorum” yorumunu yapıyor.

LEASİNGDE TURİZM GÖZDE

2021’de yüzde 24 artışla 4,7 milyar dolar işlem hacmine ulaşan leasing sektöründe, ana alanlardan imalatın yüzde 51,4 ve hizmetin yüzde 42,8 payı var. Alternatif Lease Genel Müdürü Emre Tongo, “Bu paylar, 2020 sonunda imalatta yüzde 48 ve hizmette yüzde 45’ti. İmalat başlığının altında tekstil ve metal ana sanayi ilk sıralarda yer alıyor” diyor. İş Leasing Genel Müdürü Şafak Öğün, 2021’de elektrik tüketimi yoğun tekstil, otomotiv, imalat ve demir çelik sektörlerden müşterilerin öz tüketime yönelik çatı GES projelerinde artış olduğuna dikkat çekiyor. Öğün, 2022 için de “İhracat odaklı üretim yapan şirketlerde, sektörden bağımsız yeni yatırımlar olabileceğini öngörüyoruz” diye ekliyor. AkLease Genel Müdürü Çetin Düz de son dönemde yenilenebilir enerji yatırımları yapıldığına vurgu yapıyor ve bu yıl sonunda 2021’e benzer bir sektörel dağılım görüleceğini öngörüyor. Düz, “Pandemi etkisinin azalmasıyla bu yıl turizm sektörü yatırımlarında artış bekleniyor. İhracata dayalı tekstil ve otomotiv sektöründe büyüme devam edecek” yorumunu yapıyor. ING Leasing, bu yıl için hem üretime yönelik makine, ekipman ve altyapı yatırımlarında hem 25 milyar dolar ihracat hedefi bulunan tekstil ve hazır giyimde yatırımların devam edeceği beklentisinde. Alternatif Lease Genel Müdürü Emre Tongo, “Özellikle metal ana sanayi, makine ve teçhizat sanayi gibi sektörlerin çok daha büyüyeceğini, enerji arzını artırma ve verimliliğini yükseltme yatırımlarının da artacağını öngörüyoruz” diyor. Garanti BBVA Leasing Genel Müdürü Selahattin Güldü, 2022 için leasing yatırımlarında iş ve inşaat, tekstil ve metalin en büyük paya sahip olacağı düşüncesinde. “Hizmet ve turizmde pandeminin etkisinin azalmasıyla yatırımlar artırılacak ve daha fazla pay alacaklar” diyor.