Bu dönemde hızlı büyüme çok zor

Akkök Şirketler Grubu, 2010'da yüzde 23 oranında büyüdü. 2011 ve 2012'de ise yüzde 10 büyüme beklentisini koruyor. Ancak Akkök Şirketler Grubu CEO'su MEHMET ALİ BERKMAN, global dalgalanmanın her geçen gün işleri daha da daralttığını söylüyor. Ona göre, mevcut durumda kredi bulmak oldukça zorlaştı. En önemlisi krediler eskisine göre çok daha pahalı. Döviz kurunun artışına ve ithalatın pahalanmasına da dikkat çeken Berkman, tüm bunların ışığında 2012'de hızlı bir büyüme öngörmediklerini söylüyor ve "Böyle bir dünyada iyileşme ancak 5 yılda gerçekleşir" diye konuşuyor. Akkök Holding, Türkiye'nin önde gelen gruplarından. Tekstil ağırlıklı büyüdü,bugün ise kimya sektöründe dünya devleriyle yarış halinde. Grup şirketlerinden Aksa, dünyanın 9'uncu büyük karbon elyaf üreticisi konumunda. Dev grup şimdi ise dünya kimya devi Dow Chemical ile karbon elyaf üretimi ve satışına dair stratejik bir anlaşmaya imza atmak için gün sayıyor. Akenerji'de ortak olduğu Cez'in hisselerini satma kararı almasının ardından enerjiden de çıkabileceğini açıklayan grup, kimya sektöründe büyümeye kararlı. Şirketin kaptan köşkünde oturan CEO Mehmet Ali Berkman da grubun büyümesinin kimya sektöründen geleceğini söylüyor. Tekstilden tamamen çıktıklarına da vurgu yapan Berkman, "Tekstilde çok küçüldük. Çıkmış kadar olduk. Ben eski tip holding yapılanmasına inanmıyorum. Yani değişik sektörlerde şirketlerin birbirine borçlanarak büyüme modeli. Dünyada bu model bitti. Hangi konuyu en iyi biliyorsanız, o konuda uluslararası boyutta olmanız gerekiyor" diye konuşuyor Global dalgalanmayla birlikte işlerin her geçen gün daha da daraldığına dikkat çeken Berkman, yeni dönemde oluşan zorlukları ise şöyle sıralıyor: "Bir kere kredi bulmak zorlaştı. İkincisi, kredi artık daha pahalı. Üçüncüsü yeni yatırımlarda özsermaye/kredi oranı oldukça değişti. Döviz kuru arttı, ithalat pahalandı. Tüm bunları göz önüne alınca 2012'de hızlı bir büyüme öngöremiyoruz. Böyle bir dünyada iyileşme ancak 5 yılda gerçekleşir." Akkök Şirketler Grubu CEO'su Mehmet Ali Berkman'la grubun yeni dönem stratejisini, mevcut konjonktürde hedeflerini ve hangi sektörlerde iddialı olduklarını konuştuk:

Capital: Akkök için oldukça başarılı bir 2010'u geride bırakmıştınız ve kombine net cironuzu yüzde 23 artışla 2,7 milyar dolara ulaştırmıştınız. 2011 nasıl geçiyor?
- 2008 Ekim'inde krize girmiştik. 2009, krizin etkisiyle herkes için kötü bir yıldı. 2010'da ülkeyle birlikte herkes sıçradı. Ayrıca 2009'da satın aldığımız Sakarya Elektrik'in cirosu da holdingin 2010 cirosuna yansıdı. Bu gelişmeler doğrultusunda 2011 yıl sonunda geçen yıla göre yüzde 8-10 büyüme öngörüyoruz.~

Capital: Avrupa'daki durgunluk ihracatınızı nasıl etkiledi? 2011 sonunda ihracatınız ne olur?
- Yurtdışı satışlarımız kimya sektörü ağırlıklı. 2011 yılında satışlarımızda tonaj olarak yüzde 9 civarında gerileme oldu ama sattığımız ürünlerin fiyatının ortalamada yüzde 20'nin üzerinde yükselmesi ihracatımızı değer olarak artırıyor. 2010'da 417 milyon dolar ihracat gerçekleştirmiştik. 2011'de bu rakamın da yüzde 10 artacağını düşünüyorum.

Capital: Global dalgalanma 2011 ve 2012 hedeflerinizi nasıl etkiledi?
- Global dalgalanmaya ithalat ve ihracat açısından baktığımız zaman kur artışları, hükümetin aldığı soğutma tedbirleri nedeniyle iç piyasa bir miktar frenlendi. Ama dış piyasada ihracatta sağladığımız artış son 8 aya ait. O yüzden 2011'de global dalgalanmadan çok etkilenmedik. 2012 ise 2011'den daha dar olacak. Bunu görüyorum. Kriz dünyada devam ediyor ve kolay kolay geçeceğini de zannetmiyorum.

Capital: Sizce 2'nci dip olacak mı?
- "2'nci dip olur olmaz" tartışmasını ekonomistlere bırakıyorum ama biz piyasadaki oyuncular olarak bakınca şunları görüyoruz: Türkiye Avrupa'ya göre çok iyi. Bunun birkaç nedeni var. Öncelikle geriden geliyor. Türkiye büyüyor. Her yıl 500 bin kişi iş hayatına katılıyor. Nüfusu artıyor, genç nüfusun ihtiyaçları artıyor. Türkiye büyümek zorunda ve bunu da gerçekleştiriyor. Bu açıdan Türkiye'nin Avrupa'ya göre daha iyi olacağını görüyoruz ama küresel dünya o kadar küçüldü ki etkilenmemek mümkün değil. Biz de 2012'de krizden etkileneceğiz.

Capital: Krizin size ve tüm iş dünyasına yansıyacak en önemli etkileri neler olacak?
- Bir kere kredi bulmak zorlaştı. İkincisi, kredi artık daha pahalı. Üçüncüsü yeni yatırımlarda özsermaye/kredi oranı yüzde 30'a yüzde 70 iken, bu oranlar şimdilerde yüzde 50 yüzde 50 olmaya başladı. Döviz kuru arttı, ithalat pahalandı. Tüm bunları göz önüne alınca 2012'de hızlı bir büyüme öngöremiyoruz.

Capital: Peki bu etkiler ne kadar sürer?
- Böyle bir krizi herkes 1930'lardaki büyük bunalımla mukayese ediyor. O zaman normale dönüş 10 yıl sürmüş. Şimdi internet ve telekom nedeniyle dünya çok küçüldü. Lojistik çok rahatladı. Dolayısıyla böyle bir dünyada iyileşme 10 yılda değil ama 5 yılda gerçekleşir.

Capital: Bütçe hazırlıklarına başladınız mı? 2012'de Akkök Grubu'nun büyüme öngörüsü nedir?
- Başladık. 2012'de ülke ekonomisinin yüzde 4-4,5 büyüyeceğini öngörüyorum. Akkök 2012'de yine yüzde 10 büyür.

Capital: Bütçede 2012 yatırım planlarınızı güncellediniz mi?
- Biz yatırım planlarımıza en az 5 yıllık perspektifte bakıyoruz. Bu açıdan önemli yatırımlar karbon elyaf tarafında olacak. Karbon elyaf tarafında Dow Chemical ile bir ön anlaşmamız oldu. Dow Chemical'la bir ortaklık anlaşması imzalayacağımızı tahmin ediyorum. Bu çok önemli bir anlaşma olacak. Çünkü kompozit geleceğin malzemesi. Karbon elyaf sektörünün temel hammaddesi. Uçak, uzay, otomotiv sanayinde kullanılıyor. Bina güçlendirmede, spor aletlerinde, basınçlı kaplarda da kullanılıyor. Çok geniş bir kullanım alanı var ve çok önemli bir teknoloji. Dow Chemical bu alanda dünyanın en önemli 2 şirketinden biri. Dolayısıyla onlarla böyle bir işbirliği hem ülke ekonomisine hem bize çok yararlı sonuçlar getirecek.~

Capital: Dow Chemical'la yapılacak anlaşma Aksa'yı nereye taşıyacak?
- Aksa Akrilik'in akrilik elyaf sektöründe dünyadaki pazar payı yüzde 13,2. 2009 yılında bin 500 ton kapasiteli karbon elyaf yatırımını tamamladı. Bu yatırımla dünyadaki 9'uncu büyük karbon elyaf üreticisi oldu. Karbon elyaf; çelikten 3 kat daha kuvvetli, 4,5 kat daha hafif bir ürün. Yüksek mekanik özellikleri nedeniyle, bugün birçok sanayi kolunda çeliğin yerini almakta olan önemli bir elyaf türü. Aksa'da 2012'de karbon elyaf 1'inci hattın kapasitesini 300 ton artırmayı ve bin 700 tonluk 2'nci hat yatırımını tamamlayacağız. Böylece kapasitesini toplam 3 bin 500 tona çıkarmış olacağız. Dow Europe ile karbon elyaf ve karbon elyaf esaslı ürünlerin üretimi, satışı ve bu ürünlerin değer zincirlerinin aşağı ve yukarı bölümlerinde entegrasyonun sağlanarak uluslararası boyutta ve çok yönlü bir işbirliği yapmak amacıyla bağlayıcı olmayan bir ön anlaşma imzaladık. Görüşmeler sürüyor. Aksa, karbon elyaf iş biriminin kısmi olarak bölünmesi sonucunda kurulacak yeni şirketin hisselerinin yüzde 100 sahibi olacak ve karbon elyaf şirketini ayrı bir şekilde konumlandırmış olacak.

Capital: Grubun toplam gelirleri içinde kimya, enerji ve diğer sektörler yüzde kaç pay alıyor? Bu oran yakın bir dönemde nasıl değişecek?
- Akkök Şirketler Grubu'nun büyümesi önümüzdeki yıllarda kimya sektöründen gelecek. Sanayi alanındaki yatırımlarımızda katma değerli ürünlere odaklanmayı planlıyoruz. Bazı bilgi eksikliklerinden dolayı kimyadan çekinme ve korkma eğilimleri bulunuyor. Türkiye bu yüzden kimya sektöründe dünyanın gerisinde kaldı. 2009 yılında dünya kimya satışları 1,9 trilyon Euro düzeyinde. 2010'da 12,7 milyar dolar ihracat yapan Türk kimya sektörü, 2023 yılında ülke hedefi olan 500 milyar dolarlık ihracat içinde 50 milyar dolarlık hacme ulaşmayı hedefliyor. Akkök Şirketler Grubu cirosu içinde enerji yüzde 52, kimya yüzde 40, gayrimenkul ve diğer hizmetler ise yüzde 8 pay alıyor. Ciroda kimyanın ağırlığı artacak.

Capital: Ak-Kim de önemli bir kimya şirketiniz. Ak-Kim'in geleceğine ilişkin yatırım ve büyüme planlarınız neler?
- Ak-Kim de commodity ürünlerden ziyade katma değerli ürün yatırımına girdi. Şirketin yüksek büyüme potansiyeli var. Ak-Kim, organik ve inorganik kimyasal pazarında 5 kıtada 40 ülkeye ihracat yapıyor. Önümüzdeki dönemde katma değerli ürünler olan performans kimyasallarında büyümeyi hedefliyor. Performans kimyasallarının tekstil yardımcı maddeleri, kâğıt, su, çimento öğütme, beton katkı ve yapı kimyasalları gibi kullanım alanları var. Ak-Kim'in yurtdışındaki pozisyonunu güçlendirerek 2015 yılında 235 milyon dolar ciroya ulaşmayı hedefliyoruz. Bu cironun yüzde 30'unu ihracattan elde edeceğiz. Ak-Kim olarak 2 temel prensibimiz olacak. Temel kimyasallarda bölgeye açılarak büyüyeceğiz. Bunun için ihracatın toplam ciro içindeki payını artıracağız. Teknolojik yatırımlar yapacağız. İkincisi performans kimyasallarında çeşitliliğe gideceğiz.

Capital: Tekstilde küçüldünüz. Tamamen çıkmayı düşünüyor musunuz?
- Çok küçüldük. Çıkmış kadar olduk. Aksu fabrikası şu an kirada, orada Altınyıldız üretim yapıyor. Ak-Al Zonguldak Alaplı'daki tesisini de Dinarsu'ya kiraya verdi. Onun dışında Bozüyük ve Yalova'daki tesislerimiz kapandı şu anda kirada. Romanya'daki tesisi zaten satmıştık. Yani tekstille hemen hemen hiç ilgimiz kalmadı. Katma değerli ürünlere girme kararı aldık.~

Capital: Gayrimenkul sektöründe AVM, rezidans ve konut projeleriniz devam ediyor. Bu alanda grubun hedefleri neler?
- Akiş Gayrimenkul ile yatırımlara devam ediyoruz. Acıbadem'de, 182 bin metrekarelik bir arazi üzerinde gerçekleştirilen Akasya Projesi'nde yüzde 35'lik hissemiz var. Proje oraya bambaşka bir boyut getirecek. Bahçeşehir'de Akbatı AVM'nin ön açılışını geçenlerde yaptık. Şimdiden günlük 20 bin ziyaretçi sayısına ulaştı. 63 bin 500 metrekare net kiralanabilir alanı var. Akiş'in yüzde 100 hisseye sahip olduğu projede, 4 katlı AVM üzerinde bulunan 21 katlı Mavi Kule ve 11 katlı Yeşil Kule'de rezidans daireleri var. Bu projeye 220 milyon dolar yatırım yapıldı. Akbatı Beyaz Kule, Esenyurt-Bahçeşehir Bölgesinde Akbatı AVM'ye çok yakın bir noktada, yaklaşık 3 dönüm arazi üzerinde gerçekleştirilecek. 120 rezidanstan oluşuyor. Gayrimenkulde yatırımlara devam ediyoruz.

Capital: Akenerji'de yatırımlar devam ediyor ancak enerjiden çıkma kararı da aldınız. Kurulu gücünüz ve şirket değeri nereye ulaşacak?
- Akenerji'nin kurulu gücü 658 megavata ulaştı. Üretim portföyümüzün yüzde 46'sı yenilenebilir kaynaklardan oluşuyor. Şirketin İMKB'deki piyasa değeri şu anda 720 milyon dolar civarında. Ancak piyasa değeri şirketin gelecekte devreye sokacağı projelerinin değerini yansıtmıyor. Elimizdeki önemli projelerin devreye alınmasıyla Akenerji'nin kurulu gücü yaklaşık bin 800 megavata çıkacak. Dolayısıyla mevcut değerin içinde bu projeler bulunmuyor. Bu sektör konsolide olduğu zaman piyasada 10'dan fazla oyuncu kalmaz. Akenerji her zaman bu 10 şirketten biri olur.

Capital: Herkes enerjide olmak isterken siz neden çıkmak istiyorsunuz?
- Kim var girmek isteyen? Ben göremiyorum

Capital: Pek çok şirket girmek istediğini söylüyor. En son Yıldız Entegre yine enerjiyle ilgilendiğini açıkladı.
- Söylemek başka, uygulama başka. Bir çok büyük enerji şirketi son dağıtım ihalesinde teminatını yaktı. Bu tip kararlar iç ve dış ekonomik gelişmelere göre alınıyor. Sonrasında revize edilebilir tabii. Portföyünde çok sektörlü yatırım olması Türk holdinglerinin tipik yapısı. Gelişmiş ülkelerde şirketlerin ana iş alanlarına odaklandıklarını görmekteyiz. Bu şirketler odaklanmış yapılarından dolayı uluslararası rekabette ön plana çıkıyor. Yerel şirketler de bu global oyuncuların lokal uydusu olarak ya iştirak ya tedarikçi konumuna geliyor. Enerji sektörü yüksek yatırım gerektiren bir sektör. Finansman kaynaklarının oldukça sınırlı olduğu bu krizli dönemde dış finansman gereksinimi var. Akkök olarak kaynaklarımızı daha dikkatli kullanmamız gerekiyor. Bizi bugünlere getiren ana iş alanlarımız ile yola devam etmek istiyoruz.

Capital: Akenerji satışından gelecek nakdi nerede kullanacaksınız?
- Kimya büyük yatırımlara ihtiyacı olan bir sektör. Yatıracak yer çok.

Capital: Yurtdışında büyüme planlarınız var mı?
- Yurtdışında büyüme yine karbon elyaf tarafında olur. Özellikle son tüketicinin yanında tesis kurup, böyle hareket ediyorsunuz. Tam entegre bir yapı gerektiriyor. O zaman dışarıdaki müşterinizle onun bulunduğu yerde yatırım yapılabilir. Tabii bunlar uzun vadeli yatırım planları. Anlaşacağımız herhangi bir müşteriyle yurtdışına yapma mecburiyetimiz doğacak.~

Capital: Önümüzdeki 5 yıla ilişkin grubun geleceği noktaya ilişkin neler söylersiniz? Ciroda hedefiniz ne?
- Bu tip tahminlerin son 15-20 yılda hiçbiri tutmuyor. Çünkü dünya çok hızlı değişiyor. Bir tarafta varlıklar var. Onun karşısında bir para var. Bu ilişki 20 yıl önce 1'e 1'di. Şimdi 14'e 1. Varlıkların değeri o kadar artmadı. 14 para basıldı. Şimdi bu para ne olacak? Dengeyi bozan bu oldu. Nasıl oluştu bu para? Yatırım bankacılığı dediğimiz kağıt alıp kağıt satan finansal kuruluşlar oldu. Siz bir kağıt bastınız. Bir değermiş gibi başka birine sattınız. O bana sattı. Böylece para emisyonu, varlık değerlerinden çok daha fazla oluştu. Dünya, bunun sıkıntısını yaşıyor. Çok basit. Aslında kriz de bu....

Capital: Siz mevcut teşvik sistemini de eleştiriyorsunuz. Sizin beklentileriniz neler?
- Çok yanlış bir teşvik sistemi uygulanıyor. Ülke, bölgesel kalkınmayı hedef alabilir, almalıdır da... Sonuçta önemli olan ülkede yaşayan insanların refahı, mutluluğudur. Ama bunu teşvikle düzeltemezsin. Bırakın Bitlis'e gidecek insan bulmayı Yalova'da çalışacak kaliteli insan kaynağı bulamıyoruz. Teşvik edilmesi gereken teknolojidir. Teşvik sektörel olmalı. Japonlar uzun yıllar Sony'yi teşvik etti. Hyundai, Kia, Samsung devletten özel teşvikler aldı. Ülke menfaati açısından böyle ileri teknoloji üreten şirketlerin teşvik edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bir de ana sanayinin etrafında yan sanayi kümelensin diyoruz. Örneğin biz karbon elyaf sektöründe ana sanayiyiz. Bizim etrafımızda kompozit malzeme sektörünün kümelenmesi gerekiyor ki verim artsın. Teşvik Yasası bu açıdan eksik. Fikirlerimizi de TOBB vasıtasıyla ilettik. Yeni teşvik yasası çok önemli.