Büyümede yeni rota

Son yıllarda Türkiye’nin yurtdışındaki şirketlerinde büyük bir hareketlilik var. Sayıları birkaç bini aşan bu şirketler, bir yandan satın alma ve birleşmelerle, diğer yandan da yeni pazarlarla büyümelerine devam ediyor. Çin’de yüzde 91,8 büyüyen Aksa Power, IC Holding’in Dubai’de yüzde 60 büyüyen DİA Holding’i ve TAV’ın yüzde 50’ye yakın büyüyen Katar operasyonu bunlardan sadece birkaçı... Sınır ötesindeki en büyük Türk şirketi Efes Breweries ise yüzde 191’lik ciro artışıyla herkesi şaşırttı. Son 5 yıldır “Global 50 Türk Şirketi” listesiyle bu şirketleri izleyen Capital, en son listeyi British Telecom Türkiye’nin katkısıyla ortaya koydu. Listedeki şirketlerin ortak hedefinde “gelişmekte olan ülkelerde büyüme” ile “satın alma” planları var.Sınır ötesinde büyüme yolculuğuna çıkan Türk şirketleri için 2011 önemli bir yıldı. Global krizin sunduğu fırsatları iyi değerlendiren ve gelişmekte olan ülkelere yönelenler, ciddi bir büyüme ivmesi yakaladı. Kimi, şirket ve marka satın almalarla bulunduğu pozisyonu güçlendirdi, kimi sektörünün avantajını kullanarak adeta lig atladı. Örneğin krizin nispeten daha az etkilediği Rusya, Kazakistan, Moldova ve Gürcistan pazarlarında operasyonları olan Efes Breweries International, 2011’de cirosunu yüzde 191 artırarak 2 milyar 851 milyon dolara ulaştırdı, Efes Breweries International’a bu büyümeyi sağlayan ise yaptığı başarılı satın alma ve ortaklıklar oldu, Geçtiğimiz yıl dünyanın ikinci büyük bira şirketi SAB-Miller’la ortaklığa giden şirket, Rusya pazarında 4’üncülükten 2’nciliğe ulaştı. Büyümelerinde Doğu Avrupa pazarının etkili olduğunu söyleyen Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan, “Anadolu Efes için Rusya, şu anda hacim olarak Türkiye’den daha önemli bir ülke haline geldi” diyor. Sadece Anadolu Grubu şirketleri değil, birçok büyük grup, gelişmekte olan pazarlarda diğer coğrafyalardaki rakiplerine kıyasla daha iyi performans gösteriyor. 2011’de Aksa Jenaratör’ün Çin operasyonu Aksa Power Generation yüzde 91,8, IC Holding’in Dubai merkezli kuruluşu DİA Holding yüzde 60, TAV İnşaat’ın Katar’daki operasyonu yüzde 48,8, Koç Holding’in Rusya’daki şirketi Beko LLC, yüzde 44,3 oranında büyüdü.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.                                         
         
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.                                               
~
5 YILLIK DEĞİŞİM
Aslında Türk şirketleri son 5 yıldır ağırlıklı olarak gelişmekte olan ülkelerde büyüyor. Bu durum, Türk şirketlerinin yurtdışı performansının en yakın takipçisi olan “Yurtdışmdaki En Büyük 50 Türk Şirketi” araştırmasına da doğrudan yansımış durumda. Örneğin Efes Breweries International son 5 yılda tam yüzde 241 oranında büyüdü. Kastamonu Entegre’nin Bosna’da yer alan Natron Hayat isimli şirketi yüzde 227’lik ciro artışıyla 85 milyon dolarlık hacme ulaştı. Ev-yap Mısır’da bu artış yüzde 132 oranında seyretti. Turkcell de Ukrayna’daki şirketi Astelit ile önemli bir büyüme kaydetti. Astelit, 2007-2011 arasında yüzde 44,1’lik büyümeyle 368,8 milyon dolar ciro yakaladı, Krizin olumsuz etkilediği şirketler de oldu. Krizden etkilenen ülkelerdeki Türk şirketleri, son 5 yılda ciroda önemli küçülme yaşadı. Arap Baharı’nın gerçekleştiği coğrafyalardaki şirketlerdeki küçülme de kaçınılmaz oldu. Eczacıbaşı Holding’in Almanya ve Orta Avrupa’da faaliyet gösteren yapı şirketi V&B Fliesen’in 2007 yılında 218 milyon dolar olan cirosu, yüzde 16,2’lik küçülmeyle 2011 yılında 182,7 milyon dolara geriledi. Bazı şirket ve kuruluşlar ise bu daralmayı daha derin hissetti. Son 5 yılda Yapı Kredi’nin Hollanda’daki iştiraki yüzde 60,1, Nurol Holding’in Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki inşaat faaliyetlerini yürüten Nurol LLC yüzde 58,3, Sabancı Holding’in Belçika’daki şirketi Temsa Europe yüzde 30,2, Akkök’ün Mısır’daki şirketi Aksa Egypt yüzde 22,1 oranında küçüldü.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın. 

LİDERLERİN BÜYÜTEN SIRLARI
Son yıllarda yurtdışında iyi performans gösteren şirketlerin sırrına gelince... Satın almalar ve markalaşmaya verilen önem burada birinci etken olarak öne çıkıyor, Efes Breweries International son yıllarda satın almalara ağırlık veriyor, Hedef pazarlarının güçlü markalarını bünyesine katıyor, 2008 yılında Gürcistan pazarındaki gücünü, sektörün yüzde 42’sine sahip olan Lomisi markasını alarak ciddi ölçüde artıran şirket, geçtiğimiz yıl da SABMiller’la ortaklığa giderek Rusya pazarında 2’nciliğe ulaşmayı başardı, Yatırımlarını uzun vadeli gerçekleştirmek ve odaklanmak da şirketlere büyüme getiren bir başka önemli unsur, Efes Breweries International’ın kat ettiği yoldan gururla bahseden Anadolu Grubu Başkanı Tuncay Özilhan’ın, “Bu 20 yıllık bir plandı” sözleri de bu durumun en net göstergesi. Hızlı büyüyen bir başka şirket Kastamonu Entegre de 5 ve 10 yıllık projeksiyonlarla yurtdışı yatırımlarını planlıyor, Şirketin genel müdürü Haluk Yıldız, “Sürdürülebilir büyümeyi sağlamak ve bölgesel liderlik için bundan sonraki yatırımlarımızı ağırlıklı yurtdışında yapacağız” diye konuşuyor. Türk şirketlerinin bulundukları ülkelerde yarattıkları değer de onların büyümesini destekliyor. Arçelik’in Rusya’daki şirketi Beko LLC, yarattığı değerle bölgede hızlı şekilde ilerleyen şirketlere başarılı bir örnek, Beko LLC’nin geçtiğimiz yıl ülkenin ekonomik gelişimine katkılarından dolayı en prestijli ödül olan “Rusya Pazarı Lideri” ödülünü aldığını ifade eden Arçelik Genel Müdürü Levent Çakıroğlu, “Ayrıca 2011 yılındaki performansı ve Rusya pazarındaki başarılı faaliyetleri sonucunda, Rusya Federasyonu’nda ‘En iyi 100 Şirket’ sıralamasına girerek, ‘En İyi Beyaz Eşya Üreticisi’ kategorisinde birincilik ödülüne layık görüldü” diyor.~
Tabloyu görmek için görsele tıklayın. 

COĞRAFİ AVANTAJLAR
Peki son yıllarda gelişmekte olan ülkeler Türk şirketlerine ne tür fırsatlar sunuyor? Aksa Jeneratör, Çin pazarında satın alma, işçilik ve satış gibi konularda elde ettiği avantajlarla büyüdü. Agresif bir satış stratejisiyle performanslarının beklentilerinin üzerinde gerçekleştiğini belirten Aksa Jeneratör Genel Müdürü Alper Peker, “Asya Pasifik ve Güney Amerika’daki ülkelere yaptığımız yatırımların karşılığını alıyoruz” diyor. Bazı gelişmekte olan pazarlar da belli sektörlerde daha fazla büyüme ve deneyim vaat ediyor. Son yılların en gözde pazarlarından Güney Afrika’da yer alan şirketler, bölgenin sunduğu büyüme fırsatlarından sonuna kadar yararlanıyor. VTG Holding bünyesinde Güney Afrika’da faaliyet gösteren madencilik şirketi Hakkano Colliery, geçtiğimiz yılı yüzde 59,4’lük bir büyüme ile kapattı. Güney Afrika’da madencilik sektörünün milli gelirin yüzde 20’sini oluşturduğunu ifade eden VTG Holding Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Kantarcıgil, pazarın sektörel getirilerinin yanında, uluslararası arenada tecrübeli bağımsız kuruluşlarla ortaklıklara gitmelerinin de büyümelerinde etkili olduğunu söylüyor. Yakın coğrafyalardaki gelişmekte olan ülkelerle kültürel benzerlikler de Türk şirketlerinin önemli bir avantajı... Katar’da son dönemde önemli projelere imza atarak büyüyen TAV İnşaat yetkilileri de bu noktaya dikkat çekiyor. Yetkililer, “Kahire Havalimanı TAV İnşaat’ın ilk uluslararası projesi olarak şirketin bölgeye adım atmasını sağladı. Doha ise sağladığı itibarla bölgede yeni kapılar açılmasına ön ayak oldu. Bunlar da bize büyüme getirdi” diye konuşuyor.~

SINIR ÖTESİ KAZANIMLAR
Son dönemde sınır ötesinde büyümek biraz daha zorlu bir yolculuğa dönüşse de büyük şirket ve gruplar, başarılarını farklı coğrafyalara taşımak konusunda daha da kararlı görünüyor. Bu kararlılığın arkasında ise hiç kuşkusuz yurtdışında olmanın şirketlere sağladığı dev kazanımlar var. Birçok şirket, sınır ötesine çıkarak hacminde önemli büyümeler sağlarken dünyada da alanında söz sahibi oluyor. Örneğin 9 ülkede üretim yapan Kordsa Global, endüstriyel kord bezi üretiminde dünya çapında sektörünün lideri. Yurtdışında toplam 6 şirketi bulunan Arbel Grubu da dünya mercimek ticaretindeki payını yüzde 40’a ulaştırdı. Şirketler, yurtdışında varlık göstererek sadece ölçek olarak büyümüyor, itibar ve güvenilirlik konusunda da rakiplerineönemli bir fark atıyor. Sınır ötesinde rüştünü ispat edenler daha kolay ortaklık kuruyor, şirket değerini de önemli ölçüde artırıyorlar,
Temsa Global CEO’su Tamer Ünlü, “Yurtdışında sahip olduğumuz şirketlerin müşteri kararındaki olumlu etkisi kaçınılmaz. Müşteride güven duygusu oluşturuyor. İlk tercih edilen marka olmamıza fayda sağlıyor” sözleriyle yaşadıkları avantajları dile getiriyor. Hedef Alliance Holding Yönetim Kurulu Üyesi Angela Benbasa da aynı noktaya değiniyor. Benbasa, şöyle devam ediyor: “Bu güvenin yarattığı itibar, yurtdışına açılmak isteyen yerel iş ortaklarımız ya da Türkiye pazarına girmek isteyen uluslararası iş ortaklarımız için Hedef Alliance’ı öncelikli kılıyor.” TAV yetkilileri de dünyanın en büyük havalimanı operatörlerinden Fransız ADP’nin bu yıl TAV’ın yüzde 38 hissesini alarak şirkete ortak olmasını, yurtdışında artan itibarlarının bir göstergesi olarak yorumluyor.~

YENİ ROTA NERESİ?
Önümüzdeki dönemde yurtdışında varlığını artırmak isteyen şirketlerin rotasında yine gelişmekte olan pazarlar var. Farklı sektörlerde faaliyet gösteren çok sayıda şirket, gelecek birkaç yılda yeni büyüyen ülkelerin kendileri için daha cazip olmaya devam edeceğini öngörüyor. Gelişmekte olan ülkelere yapılacak yatırımların gelişmiş piyasalara göre daha verimli olduğunu belirten TAV Havalimanları Holding yetkilileri şirketin yeni yatırım bölgeleriyle ilgili şu yorumlarda bulunuyor: “Avrupa, Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu, Ortadoğu ve Afrika öncelikli yatırım bölgelerimiz. Küresel piyasalardaki hareketliliğin ortaya çıkarabileceği diğer bölgelerdeki fırsatları da yakından takip edeceğiz.” Kastamonu Entegre, gelecek 10 yıl içinde Romanya, Bulgaristan, Ukrayna ve Rusya’da yatırım planlıyor. IC Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Ruhi Yamaner de “2012 yılı ve sonrasında öncelikle gelişmekte olan ülkelerde teknoloji içeren özellikli ve seçkin altyapı ve üstyapı projeleri ile ilgilenmeye devam edeceğiz” diye konuşuyor. Hedef Alliance Holding’in rotasında da Balkanlar ve Ortadoğu var.
Bazı şirketler de sektörel gereklilikler nedeniyle krizden daha az etkilenen gelişmiş pazarlara yayılmak niyetinde. Hammadde kaynaklarına ulaşmak stratejisiyle büyüdüklerini belirten Gübretaş Genel Müdürü Osman Balta, bu kaynaklara sahip kuzeydeki ve güneydeki tüm bölgelerde fırsat arayışlarının sürdüğünü ifade ediyor. Temsa da Euro para birimi içinde olmayan, Baltık ve İskandinavya bölgelerinde büyümeyi hedefliyor.

HÜSNÜ AKHAN / DOĞUŞ GRUBU CEO’SU
"DOĞUŞ ORTAK GİRİŞİMLERLE İLERLEYECEK"
İMAJA KATKI Doğuş Grubu’nun güçlü İmajında, grubun yerli ve yabancı ortaklarının vizyonunun ve yurtdışındaki başarılı faaliyetlerinin payının büyük olduğunun farkındayız. Yurtdışında faaliyet gösteren şirketlerimizin de büyümemize ve vizyonumuzu geliştirmemize olumlu katkı sağladığına inanıyoruz. Şu an yurtdışındaki faaliyetlerimizin büyük çoğunluğu finans sektöründe yer alırken bunu otomotiv ve inşaat sektörlerimiz izliyor.
HIRVATİSTAN PLANI
Son yıllarda marinacılık sektöründe de yurtdışında önemli yatırımlarımız bulunuyor. Önümüzdeki dönemde gerek Hırvatistan gerek diğer bölge ülkelerinde marina ve turizm yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Uluslararası piyasalarda çalışma alanını genişletmeyi hedefleyen Doğuş İnşaat, Orta Asya, Sahra altı Afrikası, Doğu Avrupa ve özellikle Körfez ülkelerinde çevre projeleri, havaalanları, deniz yapıları ve üstyapı projelerini takip ediyor.
HEDEF PAZARLAR
Katar’da, başta metro projeleri olmak üzere, diğer yol ve altyapı projelerini yakından izliyoruz. Oman’da yol inşaatlarına, Hindistan’da da metrolara teklifler veriyoruz. Afrika’da birçok ülkeyi araştırıyor, Latin Amerika’ya raylı sistem tecrübemizi taşımayı planlıyoruz. Geliştireceğimiz ortak girişimler için belirlenen sektörler ise teknoloji ve telekomünikasyon, enerji altyapısı, doğal kaynaklar, altyapı hizmetleri, medya, turizm, tüketici ürün ve hizmetleri.~

NASIL HAREKET ETMELİ?
ÖLÇÜLEBİLİR PLANLAR
ICM Global Başkanı Volkan Keskinoğlu yurtdışında büyümek için global stratejilerin hazır olması gerektiğini söylüyor. Şirketlerin ölçülebilir planlarla hareket etmeleri gerektiğini belirtiyor.
RADARDAKİ ÜLKELER
Türk şirketlerinin en büyük şansının gelişmekte olan piyasalar olduğunu belirten Albright Stonebridge Group Kıdemli Müdür Hakan Akbaş da “Afrika ve Asya gibi pazarlar büyüme hızı ve penetrasyon açısından fırsatlar sunuyor” diye konuşuyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME
Sabancı Üniversitesi Sınır Ötesinde İş Proje Yöneticisi Levent Yarar, şirketlerin her şeyden önce kurumsallaşma ve altyapı çalışmalarına öncelik vermesi gerektiğini söylüyor. “Her şirket, uluslararası pazarlara sürdürülebilir büyüme anlayışıyla açılmalı” diye konuşuyor.

MEHMET BAŞER / BT TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ
"GLOBALLESEN TÜRKLER'LE İŞ ORTAKLIĞI İÇİNDEYİZ'
EN ÖNEMLİ İHTİYAÇLARI
Globalleşme yolunda ilerleyen şirketlerin en önemli ihtiyaçlarından biri de operasyonlarını yürüttükleri dünyanın her noktasında, aynı kaliteli hizmeti sorunsuz bir şekilde alabilmek. Farklı coğrafyalara yayılan bir şirket, buralardaki regülasyonu, ticari koşulları öğrenmeye gerek duymaksızın tüm iletişim ve teknoloji gereksinimlerini BT üzerinden sağlayabilir.
ANA İSE ODAKLANABİLİRLER
BT, 190’dan fazla ülkede bu hizmetleri en yüksek kalitede sunmak için yapılanmış durumda. Bu nedenle, globalleşme yolunda genişleyen şirketler, kendi ana işlerine odaklanarak buralardaki iletişim ve teknoloji ihtiyaçlarını BT’den karşılayabilir.
PROBLEMLERE ÇÖZÜM
Türkiye’de globalleşme yolunda ilerleyen şirket sayısı, her geçen gün artıyor. Şirketlerin farklı coğrafyalara yayılmalarından dolayı işlerin karmaşıklığı artarken, teknolojik gelişmelerin hızı da iş problemlerine çok sayıda çözüm getirebiliyor. Doğru çözümü seçebilmek, doğru yatırımı yapabilmek, bugünden 10 yıl sonrasını öngörebilmek çok önemli.
SON TEKNOLOJİLERİ PAYLAŞIYOR
BT olarak, müşterilerimizin altyapılarını dünya çapında yönetirken, globalleşme yolundaki potansiyel müşterilerimize de bu konudaki tecrübelerimizi aktarıyoruz. Son teknolojileri paylaşıyor, öneri ve çözüm alternatifleri getiriyoruz. Bu sayede, büyük ve globalleşen Türk şirketleriyle bir iş ortaklığı içindeyiz. Güçlü ve güvenilir BT altyapısını ve hizmetlerini kullanan Türk şirketlerinin, globalleşme yolunda çok daha başarılı olacağına eminiz.