Enerji verimliliğiyle sürdürülebilirliğe katkı sağlıyoruz

ENERJİ verimliliği, şehir yaşamının arttığı günümüzde son derece önemli bir kavram. Şehirlerin, ekonomilerin sürdürülebilir büyümesinde yakından etkili. Günümüzde, insanların yarısından fazlası kasaba ve şehirlerde yaşıyor. Bu oranın daha da artması bekleniyor. Birleşmiş Milletler'in tahminlerine göre, 2025'te şehirli nüfusu yüzde 60'a çıkacak ve 2050'ye gelindiğinde, şehir ve kasaba sakinleri dünya nüfusunun yüzde 70'ini oluşturacak. işte bu noktada enerji verimliliği çok daha önemli bir hale gelecek. Türkiye'de enerji verimliliği konusunda danışmanlık hizmeti veren Escon, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejileri için kilit bir noktada bulunuyor. Şirketin amacı enerji verimliliği alanındaki en son gelişmeleri takip ederek, işletmelere en ileri teknoloji ve çözümleri sunmak, enerji savurganlığını önlemek, enerji savurganlığının yol açtığı çevresel zararları azaltmak ve enerji verimliliğini artırmak. Bu noktadan hareketle, şirketlerin sürdürülebilirlik çalışmaları içerisinde Escon'un rolü, bazen bu çalışmaları yürüten ekibin bir parçası olmak, bazen enerji tasarrufu, geri kazanımı ya da enerji izleme sistemlerini kurmak, bazen de bu stratejik çalışmaların liderliğini yapmak. Escon Genel Müdürü Onur Ünlü ile sürdürülebilirlik kavramına şirket olarak nasıl destek verdiklerini konuştuk.

Sürdürülebilirlik kavramını açıklar mısınız? Sürdürülebilirlik neden bu kadar önemli?
- Sürdürülebilirlik en geniş tanımıyla, bugünün ihtiyaçlarını, gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanaklarını tehlikeye atmayacak şekilde karşılamaktır. Bunu gerçekleştirebilmek için sosyal, çevresel ve ekonomik faktörler göz önüne alınmalıdır. Sürdürülebilirlik bu üç unsurun kesişim noktasında yer alır. Bu kavramın şirketler için önemi ise etkinliklerini ve verimliliklerini maksimize etmek için bir strateji olarak kullanılabilir olmasıdır. Sürdürülebilirlik uygulamaları bir taraftan uzun dönemde şirketlere ciddi oranlarda karlılık ve büyüme fırsatları sağlarken, diğer taraftan da çevresel kaliteyi iyileştirmeyi ve sosyal sorumluluğun bilincinde olmayı sağlar.

Türkiye'de sürdürülebilirlik kavramı hangi aşamada? Bu konuda neler yapılıyor?
- Sürdürülebilirlik, küresel çevre problemleri, enerji kaynaklarının hızlı tükenişi ve şirketlerin küresel pazardaki rekabet gücüne katkısından dolayı ilgi odağı olmuştur. Türkiye'de sürdürülebilirlik, burada faaliyet gösteren uluslararası firmaların yurtdışındaki merkezlerinin teşviği ve yönlendirmesiyle başladı. Bu firmaların sağladığı başarılar ve bu başarıların tanıtılması ile Türkiye'de konuya olan ilgi her geçen gün artıyor. Bu değişim sürecini etrafımızda da gözlemleyebiliyoruz. Yağmur sularını toplayan yalıtımlı yeşil binalar, enerjisini atıklardan üreten yeşil fabrikalar, elektrikli yeşil taşıtlar, tüketim alışkanlıklarını değiştiren yeşil toplum ve daha yeşil bir hayat.~

Escon bu alanda nasıl konumlamyor?
- Escon'un Türkiye'nin ilk enerji verimliliği danışmanlık şirketi olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, işletmelerin sürdürülebilirlik stratejileri için ne kadar kilit bir noktada olduğunu açıklamış oluruz sanırım. Türkiye'de sürdürülebilirlik veya enerji verimliliği gibi kavramlar henüz kimse tarafından dikkate alınmıyorken, biz bunun ne kadar önemli ve gerekli olduğunu anlatmaya başlamıştık. Daha sonra bu alandaki farkındalığın artması ve 2007'deki Enerji Verimliliği Kanunu'nun yayınlanmasıyla birlikte sürdürülebilirlik ve verimlilik faaliyetleri ilgi odağı olmaya başladı. Escon olarak kuruluşumuzdan beri bu alandaki öncü ve lider konumumuzu koruduk. Amacımız, enerji verimliliği alanındaki en son gelişmeleri takip ederek, işletmelere en ileri teknoloji ve çözümleri sunmak, enerji savurganlığını önlemek, enerji savurganlığının yol açtığı çevresel zararları azaltmak ve enerji verimliliğini artırmak. Bu noktadan hareketle, şirketlerin sürdürülebilirlik çalışmaları içerisinde Escon'un rolü, bazen bu çalışmaları yürüten ekibin bir parçası olmak, bazen enerji tasarrufu, geri kazanımı ya da enerji izleme sistemlerini kurmak, bazen de bu stratejik çalışmaların liderliğini yapmaktır.

Bu konuda eğitimler de veriyor musunuz?
Bu alanda ilk olmanın getirdiği oldukça büyük bir bilgi birikimi ve tecrübeye sahibiz. Konularında dünya lideri olan firmalarla yapmış olduğumuz işbirlikleri ile alanımızdaki lider konumumuzu her geçen gün pekiştirmekteyiz. Bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz hem ulusal hem de uluslararası yüzlerce başarılı projenin yanı sıra çok sayıda kurum ve kuruluşa enerji verimliliğinin sürdürülebilir kalkınma açısından önemini, gerekliliğini ve nasıl gerçekleştirileceğini anlatan eğitimler de vermekteyiz.

Şiirketlerin sürdürülebilirliklerini devam ettirebilmeleri için ne gibi hizmetler sunuyorsunuz?
- Öncelikli amacımız, işletmelerin kaliteden ödün vermeden maksimum verimlilik ile ürün ya da hizmet başına minimum enerjiyi tüketmelerini sağlamaktır. Bunu sağlamak amacıyla işletmelere danışmanlık, denetleme, sistem çözümleri, çevre ve eğitim hizmetlerini vermekteyiz. Uzman mühendis kadromuz, gelişmiş ölçüm ve analiz cihazlarımız ve konularında dünya lideri olan firmalarla yapmış olduğumuz işbirlikleriyle müşterilerimize en doğru ve en son teknolojik hizmetleri sunuyoruz. Ayrıca, yine Türkiye'de bir ilke imza atarak, müşterilerimize finansman desteği de sağlıyoruz.

Bu finansman paketinden bahsedebilir misiniz?
- Bu sayede müşterilerimiz enerji verimlilik artırıcı projeleri için sermaye ayırma zorunluluğundan kurtulmuş oluyorlar. Dolayısıyla yatırım kararlarını daha hızlı alabiliyorlar. Sunduğumuz iki finansman paketinden birincisi, 2008 yılında hizmetini vermeye başladığımız, müşterilerimizin herhangi bir anapara ödemeden sadece sağladıkları tasarruftan belirli bir pay vererek uygulayabilecekleri Enerji Performans Anlaşmaları. Diğeri ise geçen yıl hizmetini vermeye başladığımız, müşterilerimizin işletmelerine kuracağımız birleşik ısı güç sistemleri ile onlara sadece harcadıkları kadar enerjiyi en verimli ve uygun bedelle temin ettiğimiz Enerji Tedarik Anlaşmaları. Yurtdışında çok yaygın olan bu iki ayrı konseptin enerji verimliliği ve yönetimi alanlarında hareket getireceğine inanıyoruz. Özetle, bir şirketin "sürdürülebilirlik" ilkeleri doğrultusunda ilerleyebilmesi için kendisine mutlaka enerji yönetimi politikası belirlemesi gerekiyor. Escon, bu alanda endüstriyel işletmelere A'dan Z'ye yardımcı çözümler sunuyor.~

Şiirketlerde enerji verimliliği konusuna genel müdür mü liderlik ediyor, yoksa bunun için özel bir komite ya da lider var mı?
- Enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik kavramlarının en doğru şekilde uygulanabilmesi için her kademedeki çalışanın bu sürece destek vermesi gerekiyor. Üst yönetimden üretimde çalışan personele kadar herkesin bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi oldukça önemli. Çalışmaların başarıya ulaşması için bağımsız bir ekibin yürütme ve karar alma sorumluluğunu alması gerekli. Bunun için şirketlerin, bu konuyla alakalı bütün bölümlerinin temsilcilerini ve enerji yöneticilerini bir araya getirerek bir enerji eylem ekibi ya da enerji komitesi kurulmalı. Bu komite şirketin enerji verimliliği politikasını oluşturup gerekli kararları alır, uygulanmasını ve sonuçlarını takip eder, ileriye dönük hedefler belirleyip stratejiler geliştirir. Ayrıca, yürürlükteki kanun ve yönetmelikler de yıllık enerji tüketimi 1000 TEP'in üstünde olan işletmelerin bünyelerinde enerji yöneticisi bulundurmasını zorunlu kılar. Bu enerji verimliliği politikasını bir adım ileri taşımak isteyen şirketlerse ISO 50001 ya da BS 16001 gibi Enerji Yönetimi Standartları'nı alabilirler. Escon bu standartların alınması sürecinde de şirketlere her türlü desteği sağlıyoruz.

Escon'unyeni çalışmaları
Onur Ünlü, bugüne kadar yapmış oldukları çalışmalar ile isletmelerin enerji verimliliklerini artırdıklarını, bu şirketlerin çevreye olan zararlarının azaldığını söylüyor. Her şeyden önemlisi şirketlerin ürün maliyetleri azalarak rekabetçi pozisyonları güçleniyor. Ünlü, bugüne kadar gerçekleştirdikleri projelerden birkaç örnek vererek söyle devam ediyor:
- Uluslararası bir gıda firmasının Türkiye'deki 2 ayrı fabrikasında gerçekleştirmiş olduğumuz atık ısılardan enerji geri kazanımı, aydınlatma sistemlerinin optimizasyonu, enerji izleme sistemi ve otomasyon uygulamaları ile her isletme ortalama yüzde 36 enerji tasarrufu sağlamış, dünya çapındaki 37 fabrika içerisinde birim ürün basına en az enerji kullanan ilk iki fabrika olmuştur.
- Sektöründe dünya çapında öncü olan bir ilaç firmasında gerçekleştirdiğimiz basınçlı hava sistemi ve havalandırma sistemleri optimizasyonları ile yüzde 28 enerji tasarrufu sağlanmış ve yıllık karbon emisyonu 2.578 ton azaltılmıştır.
- Türkiye'nin en büyük kimyasal madde üreticisi firmalarından birinde kurulan enerji yönetim sistemi ve bu sistem dahilinde alınan çeşitli enerji verimlilik artırıcı proje kararlarının neticesinde yıllık yüzde 32 enerji tasarrufu sağlanmıştır.
- Ülkemizdeki 5 ayrı fabrikanın kojenerasyon tesisinde atık ısıdan ortalama yüzde 5-7 tasarruf sağlanmış ve 9.500 ton/yıl karbon emisyonu azaltılmıştır.
- Demir çelik sektörünün tanınmış firmalarından birinin tavlama fırınlarının egzoz gazlarından geri kazanılan enerji ile isletmenin yıllık karbon salımı 1.780 ton azaltılarak enerji maliyetleri yıllık yüzde 12 azaltılmıştır.
- Uluslararası bir gıda firmasının yurtdışındaki 4 ayrı fabrikasında uygulanan enerji izleme sistemleri, enerji geri kazanım sistemleri, aydınlatma ve elektrik motor optimizasyonları ile her fabrikada yüzde 19-31 arasında değişen oranlarda enerji tasarrufu sağlanmıştır.
- Önemli bir tekstil firmasında yaptığımız yardımcı isletmeler optimizasyonu ile yıllık yüzde 17 yakıt tasarrufu sağlanmıştır.~

Aynı miktar enerjiyle fazla üretim
Onur Ünlü, enerji tasarrufunun iki ampulden birini söndürmek ya da programlı kesintiler olmadığını söylüyor. Ünlü'ye göre enerji tasarrufu, üretim kalitesi, konfor şartları ve isletme karlılığını etkilemeden aynı miktar enerjiyle daha fazla üretim sağlamak ya da aynı miktar üretim için daha az enerji tüketmektir. İsletmelerin günümüzün rekabetçi koşullarında hayatta kalmaları için enerji konusunda sürdürülebilir stratejiler geliştirmeleri şarttır. Ünlü, şirketlerin izlemesi gereken yöntemlere ilişkin ise şunları söylüyor: "Enerjinin izlenmesi, raporlanması ve yorumlanması, yönetim stratejileri geliştirilmesi ve uygulanması ve isletmenin tamamının katkı sağlaması için ilgi, bilgi ve bilinç seviyesinin artırılması olarak sıralanabilir. Oluşturulacak sürdürülebilir enerji yönetim stratejileri sonucunda hem isletmemizde enerji ekonomisi sağlayabiliriz hem de ülke ekonomisine katkıda bulunuruz, yaşanabilir çevre için üstümüze düsen görev ve sorumlulukları yerine getirmiş oluruz."

Özge Yavuz

oyavu@ekonomist.com.tr